System Cronquista

System Cronquista – system klasyfikacji roślin okrytonasiennych. Został opracowany przez amerykańskiego botanika Arthura Cronquista (1919-1992) i opublikowany w jego dziełach: An Integrated System of Classification of Flowering Plants (1981) i The Evolution and Classification of Flowering Plants (1968, 2. wyd. 1988).

System Cronquista dzieli rośliny okrytonasienne na dwie szeroko ujęte klasy: jednoliścienne (5 podklas) i dwuliścienne (6 podklas). System według opracowania z 1981 roku liczy 321 rodziny i 64 rzędy.

System ten zyskał dużą popularność i przez kilka dziesięcioleci był jednym z najczęściej używanych systemów klasyfikacji okrytonasiennych. Rozwój filogenetyki w ostatnich latach XX wieku i na początku XXI wieku obnażył brak związku wielu wyróżnionych taksonów z ich relacjami filogenetycznymi. Wśród 59 rzędów złożonych z dwóch i więcej rodzin (tj. nie będących taksonami monotypowymi), aż 44 nie miało charakteru monofiletycznego. Wśród 273 rodzin zawierających dwa lub więcej rodzajów, 81 nie było taksonami monofiletycznymi^[1].

Klasa: Magnoliopsida – dwuliścienne

Diagram systemu Cronquista

1. Podklasa: Magnoliidae
   1. Rząd: Magnoliales
      1. Winteraceae
      2. Degeneriaceae
      3. Himantandraceae
      4. Eupomatiaceae
      5. Austrobaileyaceae
      6. Magnoliaceae
      7. Lactoridaceae
      8. Annonaceae
      9. Myristicaceae
      10. Canellaceae
   2. Rząd: Laurales
      1. Amborellaceae
      2. Trimeniaceae
      3. Monimiaceae
      4. Gomortegaceae
      5. Calycanthaceae
      6. Idiospermaceae
      7. Lauraceae
      8. Hernandiaceae
   3. Rząd: Piperales
      1. Chloranthaceae
      2. Saururaceae
      3. Piperaceae
   4. Rząd: Aristolochiales
      1. Aristolochiaceae
   5. Rząd: Illiciales
      1. Illiciaceae
      2. Schisandraceae
   6. Rząd: Nymphaeales
      1. Nelumbonaceae
      2. Nymphaeaceae
      3. Barclayaceae
      4. Cabombaceae
      5. Ceratophyllaceae
   7. Rząd: Ranunculales
      1. Ranunculaceae
      2. Circaeasteraceae
      3. Berberidaceae
      4. Sargentodoxaceae
      5. Lardizabalaceae
      6. Menispermaceae
      7. Coriariaceae
      8. Sabiaceae
   8. Rząd: Papaverales
      1. Papaveraceae
      2. Fumariaceae

1. Podklasa: Hamamelidae [sic: poprawnie Hamamelididae]
   1. Rząd: Trochodendrales
      1. Tetracentraceae
      2. Trochodendraceae
   2. Rząd: Hamamelidales
      1. Cercidiphyllaceae
      2. Eupteleaceae
      3. Platanaceae
      4. Hamamelidaceae
      5. Myrothamnaceae
   3. Rząd: Daphniphyllales
      1. Daphniphyllaceae
   4. Rząd: Didymelales
      1. Didymelaceae
   5. Rząd: Eucommiales
      1. Eucommiaceae
   6. Rząd: Urticales
      1. Barbeyaceae
      2. Ulmaceae
      3. Cannabaceae
      4. Moraceae
      5. Cecropiaceae
      6. Urticaceae
   7. Rząd: Leitneriales
      1. Leitneriaceae
   8. Rząd: Juglandales
      1. Rhoipteleaceae
      2. Juglandaceae
   9. Rząd: Myricales
      1. Myricaceae
   10. Rząd: Fagales
       1. Balanopaceae
       2. Ticodendraceae
       3. Fagaceae
       4. Nothofagaceae
       5. Betulaceae
   11. Rząd: Casuarinales
       1. Casuarinaceae

1. Podklasa: Caryophyllidae
   1. Rząd: Caryophyllales
      1. Phytolaccaceae
      2. Achatocarpaceae
      3. Nyctaginaceae
      4. Aizoaceae
      5. Didiereaceae
      6. Cactaceae
      7. Chenopodiaceae
      8. Amaranthaceae
      9. Portulacaceae
      10. Basellaceae
      11. Molluginaceae
      12. Caryophyllaceae
   2. Rząd: Polygonales
      1. Polygonaceae
   3. Rząd: Plumbaginales
      1. Plumbaginaceae

1. Podklasa: Dilleniidae
   1. Rząd: Dilleniales
      1. Dilleniaceae
      2. Paeoniaceae
   2. Rząd: Theales
      1. Ochnaceae
      2. Sphaerosepalaceae
      3. Sarcolaenaceae
      4. Dipterocarpaceae
      5. Caryocaraceae
      6. Theaceae
      7. Actinidiaceae
      8. Scytopetalaceae
      9. Pentaphylacaceae
      10. Tetrameristaceae
      11. Pellicieraceae
      12. Oncothecaceae
      13. Marcgraviaceae
      14. Quiinaceae
      15. Elatinaceae
      16. Paracryphiaceae
      17. Medusagynaceae
      18. Clusiaceae
   3. Rząd: Malvales
      1. Elaeocarpaceae
      2. Tiliaceae
      3. Sterculiaceae
      4. Bombacaceae
      5. Malvaceae
   4. Rząd: Lecythidales
      1. Lecythidaceae
   5. Rząd: Nepenthales
      1. Sarraceniaceae
      2. Nepenthaceae
      3. Droseraceae
   6. Rząd: Violales
      1. Flacourtiaceae
      2. Peridiscaceae
      3. Bixaceae
      4. Cistaceae
      5. Huaceae
      6. Lacistemataceae
      7. Scyphostegiaceae
      8. Stachyuraceae
      9. Violaceae
      10. Tamaricaceae
      11. Frankeniaceae
      12. Dioncophyllaceae
      13. Ancistrocladaceae
      14. Turneraceae
      15. Malesherbiaceae
      16. Passifloraceae
      17. Achariaceae
      18. Caricaceae
      19. Fouquieriaceae
      20. Hoplestigmataceae
      21. Cucurbitaceae
      22. Datiscaceae
      23. Begoniaceae
      24. Loasaceae
   7. Rząd: Salicales
      1. Salicaceae
   8. Rząd: Capparales
      1. Tovariaceae
      2. Capparaceae
      3. Brassicaceae
      4. Moringaceae
      5. Resedaceae
   9. Rząd: Batales
      1. Gyrostemonaceae
      2. Bataceae
   10. Rząd: Ericales
       1. Cyrillaceae
       2. Clethraceae
       3. Grubbiaceae
       4. Empetraceae
       5. Epacridaceae
       6. Ericaceae
       7. Pyrolaceae
       8. Monotropaceae
   11. Rząd: Diapensiales
       1. Diapensiaceae
   12. Rząd: Ebenales
       1. Sapotaceae
       2. Ebenaceae
       3. Styracaceae
       4. Lissocarpaceae
       5. Symplocaceae
   13. Rząd: Primulales
       1. Theophrastaceae
       2. Myrsinaceae
       3. Primulaceae

1. Podklasa: Rosidae
   1. Rząd: Rosales
      1. Brunelliaceae
      2. Connaraceae
      3. Eucryphiaceae
      4. Cunoniaceae
      5. Davidsoniaceae
      6. Dialypetalanthaceae
      7. Pittosporaceae
      8. Byblidaceae
      9. Hydrangeaceae
      10. Columelliaceae
      11. Grossulariaceae
      12. Greyiaceae
      13. Bruniaceae
      14. Anisophylleaceae
      15. Alseuosmiaceae
      16. Crassulaceae
      17. Cephalotaceae
      18. Saxifragaceae
      19. Rosaceae
      20. Neuradaceae
      21. Crossosomataceae
      22. Chrysobalanaceae
      23. Surianaceae
      24. Rhabdodendraceae
   2. Rząd: Fabales
      1. Mimosaceae
      2. Caesalpiniaceae
      3. Fabaceae
   3. Rząd: Proteales
      1. Elaeagnaceae
      2. Proteaceae
   4. Rząd: Podostemales
      1. Podostemaceae
   5. Rząd: Haloragales
      1. Haloragaceae
      2. Gunneraceae
   6. Rząd: Myrtales
      1. Sonneratiaceae
      2. Lythraceae
      3. Penaeaceae
      4. Crypteroniaceae
      5. Thymelaeaceae
      6. Trapaceae
      7. Myrtaceae
      8. Punicaceae
      9. Onagraceae
      10. Oliniaceae
      11. Melastomataceae
      12. Combretaceae
   7. Rząd: Rhizophorales
      1. Rhizophoraceae
   8. Rząd: Cornales
      1. Alangiaceae
      2. Nyssaceae
      3. Cornaceae
      4. Garryaceae
   9. Rząd: Santalales
      1. Medusandraceae
      2. Dipentodontaceae
      3. Olacaceae
      4. Opiliaceae
      5. Santalaceae
      6. Misodendraceae
      7. Loranthaceae
      8. Viscaceae
      9. Eremolepidaceae
      10. Balanophoraceae
   10. Rząd: Rafflesiales
       1. Hydnoraceae
       2. Mitrastemonaceae
       3. Rafflesiaceae
   11. Rząd: Celastrales
       1. Geissolomataceae
       2. Celastraceae
       3. Hippocrateaceae
       4. Stackhousiaceae
       5. Salvadoraceae
       6. Aquifoliaceae
       7. Icacinaceae
       8. Aextoxicaceae
       9. Cardiopteridaceae
       10. Corynocarpaceae
       11. Dichapetalaceae
   12. Rząd: Euphorbiales
       1. Buxaceae
       2. Simmondsiaceae
       3. Pandaceae
       4. Euphorbiaceae
   13. Rząd: Rhamnales
       1. Rhamnaceae
       2. Leeaceae
       3. Vitaceae
   14. Rząd: Linales
       1. Erythroxylaceae
       2. Humiriaceae
       3. Ixonanthaceae
       4. Hugoniaceae
       5. Linaceae
   15. Rząd: Polygalales
       1. Malpighiaceae
       2. Vochysiaceae
       3. Trigoniaceae
       4. Tremandraceae
       5. Polygalaceae
       6. Xanthophyllaceae
       7. Krameriaceae
   16. Rząd: Sapindales
       1. Staphyleaceae
       2. Melianthaceae
       3. Bretschneideraceae
       4. Akaniaceae
       5. Sapindaceae
       6. Hippocastanaceae
       7. Aceraceae
       8. Burseraceae
       9. Anacardiaceae
       10. Julianiaceae
       11. Simaroubaceae
       12. Cneoraceae
       13. Meliaceae
       14. Rutaceae
       15. Zygophyllaceae
   17. Rząd: Geraniales
       1. Oxalidaceae
       2. Geraniaceae
       3. Limnanthaceae
       4. Tropaeolaceae
       5. Balsaminaceae
   18. Rząd: Apiales
       1. Araliaceae
       2. Apiaceae

1. Podklasa: Asteridae
   1. Rząd: Gentianales
      1. Loganiaceae
      2. Retziaceae
      3. Gentianaceae
      4. Saccifoliaceae
      5. Apocynaceae
      6. Asclepiadaceae
   2. Rząd: Solanales
      1. Duckeodendraceae
      2. Nolanaceae
      3. Solanaceae
      4. Convolvulaceae
      5. Cuscutaceae
      6. Menyanthaceae
      7. Polemoniaceae
      8. Hydrophyllaceae
   3. Rząd: Lamiales
      1. Lennoaceae
      2. Boraginaceae
      3. Verbenaceae
      4. Lamiaceae
   4. Rząd: Callitrichales
      1. Hippuridaceae
      2. Callitrichaceae
      3. Hydrostachyaceae
   5. Rząd: Plantaginales
      1. Plantaginaceae
   6. Rząd: Scrophulariales
      1. Buddlejaceae
      2. Oleaceae
      3. Scrophulariaceae
      4. Globulariaceae
      5. Myoporaceae
      6. Orobanchaceae
      7. Gesneriaceae
      8. Acanthaceae
      9. Pedaliaceae
      10. Bignoniaceae
      11. Mendonciaceae
      12. Lentibulariaceae
   7. Rząd: Campanulales
      1. Pentaphragmataceae
      2. Sphenocleaceae
      3. Campanulaceae
      4. Stylidiaceae
      5. Donatiaceae
      6. Brunoniaceae
      7. Goodeniaceae
   8. Rząd: Rubiales
      1. Rubiaceae
      2. Theligonaceae
   9. Rząd: Dipsacales
      1. Caprifoliaceae
      2. Adoxaceae
      3. Valerianaceae
      4. Dipsacaceae
   10. Rząd: Calycerales
       1. Calyceraceae
   11. Rząd: Asterales
       1. Asteraceae

Klasa: Liliopsida – jednoliścienne

1. Podklasa: Alismatidae
   1. Rząd: Alismatales
      1. Butomaceae
      2. Limnocharitaceae
      3. Alismataceae
   2. Rząd: Hydrocharitales
      1. Hydrocharitaceae
   3. Rząd: Najadales
      1. Aponogetonaceae
      2. Scheuchzeriaceae
      3. Juncaginaceae
      4. Potamogetonaceae
      5. Ruppiaceae
      6. Najadaceae
      7. Zannichelliaceae
      8. Posidoniaceae
      9. Cymodoceaceae
      10. Zosteraceae
   4. Rząd: Triuridales
      1. Petrosaviaceae
      2. Triuridaceae

1. Podklasa: Arecidae
   1. Rząd: Arecales
      1. Arecaceae
   2. Rząd: Cyclanthales
      1. Cyclanthaceae
   3. Rząd: Pandanales
      1. Pandanaceae
   4. Rząd: Arales
      1. Acoraceae
      2. Araceae
      3. Lemnaceae

1. Podklasa: Commelinidae
   1. Rząd: Commelinales
      1. Rapateaceae
      2. Xyridaceae
      3. Mayacaceae
      4. Commelinaceae
   2. Rząd: Eriocaulales
      1. Eriocaulaceae
   3. Rząd: Restionales
      1. Flagellariaceae
      2. Joinvilleaceae
      3. Restionaceae
      4. Centrolepidaceae
   4. Rząd: Juncales
      1. Juncaceae
      2. Thurniaceae
   5. Rząd: Cyperales
      1. Cyperaceae
      2. Poaceae
   6. Rząd: Hydatellales
      1. Hydatellaceae
   7. Rząd: Typhales
      1. Sparganiaceae
      2. Typhaceae

1. Podklasa: Zingiberidae
   1. Rząd: Bromeliales
      1. Bromeliaceae
   2. Rząd: Zingiberales
      1. Strelitziaceae
      2. Heliconiaceae
      3. Musaceae
      4. Lowiaceae
      5. Zingiberaceae
      6. Costaceae
      7. Cannaceae
      8. Marantaceae

1. Podklasa: Liliidae
   1. Rząd: Liliales
      1. Philydraceae
      2. Pontederiaceae
      3. Haemodoraceae
      4. Cyanastraceae
      5. Liliaceae
      6. Iridaceae
      7. Velloziaceae
      8. Aloeaceae
      9. Agavaceae
      10. Xanthorrhoeaceae
      11. Hanguanaceae
      12. Taccaceae
      13. Stemonaceae
      14. Smilacaceae
      15. Dioscoreaceae
   2. Rząd: Orchidales
      1. Geosiridaceae
      2. Burmanniaceae
      3. Corsiaceae
      4. Orchidaceae

Przypisy

1. Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-03-06] (ang.).

Literatura

• Cronquist A. 1981. An Integrated System of Classification of Flowering Plants. Columbia University Press, New York.
• Cronquist A. 1988. The Evolution and Classification of Flowering Plants. Wyd 2. New York Botanical Garden Press, Bronx, New York. ISBN 0-89327-332-5
• Reveal J. L: Cronquist System of Angiosperm Classification. [w:] PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy [on-line]. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999. [dostęp 2006-07-26]. (ang.).

Zobacz też

System APG, System Reveala, System Takhtajana