Η θρησκευτική μεταστροφή είναι η υιοθέτηση ενός συνόλου πεποιθήσεων που ταυτίζονται με ένα συγκεκριμένο θρησκευτικό δόγμα προς αποκλεισμό άλλων. Έτσι, η «θρησκευτική μεταστροφή» θα περιέγραφε την εγκατάλειψη της προσχώρησης σε ένα δόγμα και τη σύνδεση με ένα άλλο. Αυτό μπορεί να είναι από το ένα δόγμα σε άλλο δόγμα εντός της ίδιας θρησκείας, για παράδειγμα, από τους Βαπτιστές στον Καθολικό Χριστιανισμό ή από το Σουνιτικό Ισλάμ στο Σιιτικό Ισλάμ.[1] Σε ορισμένες περιπτώσεις, η θρησκευτική μεταστροφή «σημαδεύει μια μεταμόρφωση της θρησκευτικής ταυτότητας και συμβολίζεται με ειδικές τελετουργίες».[2]
Οι άνθρωποι μεταστρέφονται σε διαφορετική θρησκεία για διάφορους λόγους, συμπεριλαμβανομένης της ενεργητικής μεταστροφής με ελεύθερη επιλογή λόγω αλλαγής στις πεποιθήσεις,[3] της δευτερεύουσας μεταστροφής, της μεταστροφής νεκροκρέβατου, της μεταστροφής για λόγους ευκολίας, της συζυγικής μεταστροφής και της εξαναγκαστικής μεταστροφής.
Ο προσηλυτισμός είναι η πράξη της προσπάθειας μεταστροφής με πειθώ ενός άλλου ατόμου από διαφορετική θρησκεία ή σύστημα πεποιθήσεων. Ο αποστάτης είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται από μέλη μιας θρησκείας ή δόγματος για να αναφέρεται σε κάποιον που έχει εγκαταλείψει τη θρησκεία ή το δόγμα.
Πίστη Μπαχάι
- Μοιράζοντας την πίστη τους με άλλους, οι Μπαχάι προειδοποιούνται να «αποκτήσουν μια ακρόαση» – δηλαδή να βεβαιωθούν ότι το άτομο που προτείνουν να διδάξουν είναι ανοιχτό να ακούσει τι έχουν να πουν. Οι «πρωτοπόροι Μπαχάι», αντί να προσπαθούν να υποκαταστήσουν τα πολιτιστικά ερείσματα των ανθρώπων στις κοινότητες που υιοθετούν, ενθαρρύνονται να ενσωματωθούν στην κοινωνία και να εφαρμόζουν τις αρχές των Μπαχάι στη ζωή και τη δουλειά με τους γείτονές τους.
Οι Μπαχάι αναγνωρίζουν τη θεϊκή προέλευση κάθε αποκαλυμμένης θρησκείας και πιστεύουν ότι αυτές οι θρησκείες εμφανίστηκαν διαδοχικά ως μέρος ενός θεϊκού σχεδίου, με κάθε νέα αποκάλυψη να αντικαθιστά και να εκπληρώνει εκείνη των προκατόχων της. Οι Μπαχάι θεωρούν τη δική τους πίστη ως την πιο πρόσφατη (αλλά όχι την τελευταία) και πιστεύουν ότι οι διδασκαλίες της – οι οποίες επικεντρώνονται στην αρχή της ενότητας της ανθρωπότητας – είναι οι πλέον κατάλληλες για την κάλυψη των αναγκών μιας παγκόσμιας κοινότητας.
Στις περισσότερες χώρες η μεταστροφή είναι μια απλή υπόθεση συμπλήρωσης μιας κάρτας που δηλώνει μια δήλωση πεποίθησης. Αυτό περιλαμβάνει την αναγνώριση του Μπαχαολλά – του Ιδρυτή της Πίστης – ως Αγγελιοφόρου του Θεού για αυτήν την εποχή, την επίγνωση και την αποδοχή των διδασκαλιών του και την πρόθεση να είναι υπάκουος στους θεσμούς και τους νόμους που ίδρυσε.
Η μεταστροφή στην Πίστη Μπαχάι φέρει μαζί της μια ρητή πίστη στο κοινό θεμέλιο όλης της αποκαλυμμένης θρησκείας, μια δέσμευση για την ενότητα της ανθρωπότητας και την ενεργό υπηρεσία στην κοινότητα γενικότερα, ειδικά σε τομείς που θα προάγουν την ενότητα και την ομοφωνία. Εφόσον η Πίστη Μπαχάι δεν έχει κληρικούς, οι προσηλυτισμένοι ενθαρρύνονται να είναι ενεργοί σε όλες τις πτυχές της κοινοτικής ζωής. Ακόμη και ένας πρόσφατα προσηλυτισμένος μπορεί να εκλεγεί για να υπηρετήσει σε μια τοπική Πνευματική Συνέλευση – το καθοδηγητικό ίδρυμα Μπαχάι σε κοινοτικό επίπεδο.[4][5]
Χριστιανισμός
.jpg)
Εντός του Χριστιανισμού, η μεταστροφή αναφέρεται ποικιλοτρόπως σε τρία διαφορετικά φαινόμενα: ένα άτομο να γίνει Χριστιανός που προηγουμένως δεν ήταν Χριστιανός, ένας Χριστιανός που μετακινείται από το ένα χριστιανικό δόγμα στο άλλο και μια ιδιαίτερη πνευματική ανάπτυξη, που μερικές φορές ονομάζεται «δεύτερη μεταστροφή», ή «η μεταστροφή του βαπτισμένου».[6]
Η μεταστροφή στον Χριστιανισμό είναι η θρησκευτική μεταστροφή ενός προηγουμένως μη Χριστιανού σε κάποια μορφή Χριστιανισμού. Ορισμένες χριστιανικές αιρέσεις απαιτούν πλήρη μεταστροφή για νέα μέλη ανεξάρτητα από οποιαδήποτε παρελθόν σε άλλες χριστιανικές αιρέσεις ή από ορισμένες άλλες αιρέσεις. Οι ακριβείς απαιτήσεις ποικίλλουν μεταξύ διαφορετικών εκκλησιών και δογμάτων. Το βάπτισμα θεωρείται παραδοσιακά ως μυστήριο εισδοχής στον Χριστιανισμό.[7] Το χριστιανικό βάπτισμα έχει κάποιους παραλληλισμούς με την εβραϊκή εμβάπτιση από το μίκβε.
Στην Καινή Διαθήκη, ο Ιησούς Χριστός πρόσταξε τους μαθητές του στη Μεγάλη Επιστολή να «πάνε και να κάνουν μαθητές από όλα τα έθνη» [Ματθαίος 28:19] [Μάρκος 16:15]. Ο Ευαγγελισμός – το να μοιράζονται το Ευαγγελικό μήνυμα ή τα «Καλά Νέα» με πράξεις και λόγια, είναι μια προσδοκία των Χριστιανών.[8]
Κίνημα των Αγίων των Τελευταίων Ημερών
Μεγάλο μέρος της θεολογίας του βαπτίσματος των Αγίων των Τελευταίων Ημερών καθιερώθηκε κατά τη διάρκεια του πρώιμου κινήματος των Αγίων των Τελευταίων Ημερών που ιδρύθηκε από τον Τζόζεφ Σμιθ. Σύμφωνα με αυτή τη θεολογία, το βάπτισμα πρέπει να γίνεται με κατάδυση, για την άφεση των αμαρτιών (που σημαίνει ότι μέσω του βαπτίσματος συγχωρούνται οι προηγούμενες αμαρτίες) και γίνεται αφού κάποιος δείξει πίστη και μετάνοια. Το βάπτισμα των Μορμόνων δεν υποτίθεται άφεση αμαρτιών εκτός από τις προσωπικές, καθώς οι πιστοί δεν πιστεύουν στο προπατορικό αμάρτημα.[9] Οι βαπτίσεις των Αγίων των Τελευταίων Ημερών γίνονται επίσης μόνο μετά από μια «ηλικία λογοδοσίας», η οποία ορίζεται ως η ηλικία των 8 ετών. Η θεολογία έτσι απορρίπτει το νηπιοβάπτισμα.
Επιπλέον, η θεολογία των Αγίων των Τελευταίων Ημερών απαιτεί ότι το βάπτισμα μπορεί να τελείται μόνο με κάποιον που έχει κληθεί και χειροτονηθεί από τον Θεό με εξουσία ιεροσύνης.[10] Επειδή οι εκκλησίες του κινήματος των Αγίων των Τελευταίων Ημερών λειτουργούν υπό λαϊκό ιερατείο, τα παιδιά που μεγαλώνουν σε μια οικογένεια Μορμόνων συνήθως βαφτίζονται από έναν πατέρα ή στενό φίλο ή μέλος της οικογένειας που έχει επιτύχει το αξίωμα του ιερέα, το οποίο απονέμεται σε άξια αρσενικά μέλη σε ηλικία τουλάχιστον 16 ετών στην Εκκλησία των Αγίων των Τελευταίων Ημερών.[11]
Το βάπτισμα θεωρείται ως συμβολικό τόσο του θανάτου, της ταφής και της ανάστασης του Ιησού[12] και είναι επίσης συμβολικό του βαπτισμένου ατόμου που αποβάλλει τον φυσικό ή αμαρτωλό άνθρωπο και αναγεννάται πνευματικά ως μαθητής του Ιησού.
Η ιδιότητα μέλους σε εκκλησία των Αγίων των Τελευταίων Ημερών χορηγείται μόνο με βάπτισμα, ανεξάρτητα από το αν ένα άτομο έχει ανατραφεί στην εκκλησία ή όχι. Οι εκκλησίες των Αγίων των Τελευταίων Ημερών δεν αναγνωρίζουν τα βαπτίσματα άλλων θρησκειών ως έγκυρα επειδή πιστεύουν ότι τα βαπτίσματα πρέπει να τελούνται υπό τη μοναδική εξουσία της εκκλησίας. Έτσι, όλοι όσοι έρχονται σε μια από τις πίστες των Αγίων των Τελευταίων Ημερών ως προσήλυτοι βαπτίζονται, ακόμα κι αν έχουν προηγουμένως λάβει βάπτισμα σε άλλη πίστη.
Όταν εκτελούν το Βάπτισμα, οι ιερείς των Αγίων των Τελευταίων Ημερών λένε την ακόλουθη προσευχή πριν εκτελέσουν τη πράξη:
Έχοντας ανατεθεί από τον Ιησού Χριστό, σε βαφτίζω στο όνομα του Πατέρα και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος. Αμήν.
Οι βαπτίσεις εντός και εκτός των ναών γίνονται συνήθως σε βαπτιστήριο, αν και μπορούν να πραγματοποιηθούν σε οποιοδήποτε νερό στο οποίο το άτομο μπορεί να βυθιστεί πλήρως. Το άτομο που κάνει το βάπτισμα πρέπει να απαγγείλει την προσευχή επακριβώς και να βυθίσει κάθε μέρος, άκρο, μαλλιά και ρούχα του ατόμου που βαπτίζεται. Εάν υπάρχουν λάθη ή εάν κάποιο μέρος του ατόμου που βαπτίζεται δεν έχει βυθιστεί πλήρως, η βάπτιση πρέπει να επαναληφθεί. Εκτός από το βάπτισμα, δύο μέλη της εκκλησίας είναι μάρτυρες της βάπτισης για να εξασφαλίσουν ότι θα εκτελεστεί σωστά.[13]
Οι Άγιοι των Τελευταίων Ημερών πιστεύουν ότι κάποιος μπορεί να βαπτιστεί μετά θάνατον μέσω της αντικαταστάτης ενός ζωντανού ατόμου και οι κάτοχοι της Ιεροσύνης των Μελχεζιδέκων εξασκούν το βάπτισμα για τους νεκρούς ως ιεραποστολικό τελετουργικό. Αυτό το δόγμα απαντά στο ερώτημα του δίκαιου μη πιστού και του μη ευαγγελισμένου παρέχοντας ένα μεταθανάτιο μέσο μετάνοιας και σωτηρίας.
Ισλάμ
Για να μεταστραφεί κανείς στο Ισλάμ απαιτείται να δηλώσει τη σαχάντα, τη μουσουλμανική πίστη («δεν υπάρχει θεός εκτός από τον Αλλάχ και ο Μωάμεθ είναι ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ»).[14] Στην ισλαμική θρησκεία, πιστεύεται ότι όλοι είναι Μουσουλμάνοι εκ γενετής.[15] Στο Ισλάμ, η περιτομή θεωρείται έθιμο της Σούνα και δεν αναφέρεται ποτέ στο Κοράνι.[15][16] Η πλειοψηφία των ουλεμών θεωρεί ότι η περιτομή δεν απαιτείται κατά την είσοδο στη μουσουλμανική πίστη.[15]
Ιουδαϊσμός
_mikveh.jpg)
Η μεταστροφή στον Ιουδαϊσμό είναι η θρησκευτική μεταστροφή των μη Εβραίων για να γίνουν μέλη της εβραϊκής θρησκείας και της εβραϊκής εθνοθρησκευτικής κοινότητας.[17] Η διαδικασία και οι απαιτήσεις για τη μετατροπή εξαρτώνται από το δόγμα προέλευσης. Μια μεταστροφή σύμφωνα με τη διαδικασία ενός δόγματος δεν αποτελεί εγγύηση αναγνώρισης από άλλο δόγμα.[17] Μια επίσημη μεταστροφή πραγματοποιείται επίσης μερικές φορές από άτομα των οποίων η εβραϊκή καταγωγή αμφισβητείται, ακόμα κι αν ανατράφηκαν Εβραίοι, αλλά μπορεί στην πραγματικότητα να μην θεωρούνται Εβραίοι σύμφωνα με τον παραδοσιακό εβραϊκό νόμο.[18]
Μέχρι τον 6ο αιώνα, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ο Χαλίφης Ουμάρ ιμπν αλ-Χαττάμπ εξέδιδαν διατάγματα κατά της μεταστροφής στον Ιουδαϊσμό, υπονοώντας ότι αυτό συνέβαινε ακόμα.[19]
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ένα άτομο μπορεί να παραιτηθεί από μια επίσημη μεταστροφή στον Ιουδαϊσμό και να υιοθετήσει ορισμένες ή όλες τις πεποιθήσεις και τις πρακτικές του Ιουδαϊσμού. Ωστόσο, χωρίς επίσημη μεταστροφή, πολλοί ιδιαίτερα ευσυνείδητοι Εβραίοι θα απορρίψουν την εβραϊκή ιδιότητα της μεταστροφής.[20]
Πνευματισμός
Δεν υπάρχουν τελετουργίες ή δόγματα, ούτε κανενός είδους διαδικασίες μεταστροφής στον Πνευματισμό. Το δόγμα αρχικά θεωρήθηκε ως επιστήμη, μετά φιλοσοφία και τέλος ως θρησκεία. Η κωδικοποίηση του πνευματισμού από τον Αλλάν Καρντέκ συνέβη μεταξύ των ετών 1857 και 1868. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν 25 έως 60 εκατομμύρια άνθρωποι που μελετούν τον Πνευματισμό σε διάφορες χώρες, κυρίως στη Βραζιλία, μέσω των βασικών βιβλίων του, τα οποία περιλαμβάνουν The Spirits Book, The Book on Mediums, The Gospel Under the Spiritism, Heaven and Hell και The Genesis According to Spiritism.
Ο Σίκο Σαβιέρ έγραψε πάνω από 490 επιπλέον βιβλία, τα οποία επεκτείνονται στο δόγμα των πνευματιστών.
Όπως εξηγείται στην πρώτη από τις 1.019 ερωτήσεις και απαντήσεις στο The Spirits Book:
1. Τι είναι ο Θεός; Απάντηση: «Ο Θεός είναι η Υπέρτατη Νοημοσύνη-Πρώτη Αιτία όλων των πραγμάτων».[21]
Η συναίνεση στον Πνευματισμό είναι ότι ο Θεός, ο Μέγας Δημιουργός, είναι πάνω από όλα, συμπεριλαμβανομένων όλων των ανθρώπινων πραγμάτων όπως τελετουργίες, δόγματα ή οτιδήποτε άλλο.
Βουδισμός
Τα άτομα προσχωρούν στον Βουδισμό παραδοσιακά «Λαμβάνοντας Τριπλό Καταφύγιο» (εκφράζουν πίστη στα Τρία Κοσμήματα – Βούδας, Ντάρμα και Σάνγκα) ενώπιον μοναχού, μοναχής ή παρόμοιου αντιπροσώπου, με συχνά τη σάνγκα, την κοινότητα των ασκουμένων, επίσης σε τελετουργική παρακολούθηση.
Σε όλη τη διάρκεια του Βουδισμού, οι μεταστροφές ολόκληρων χωρών και περιοχών στο Βουδισμό ήταν συχνές, καθώς ο Βουδισμός εξαπλώθηκε σε όλη την Ασία. Για παράδειγμα, τον 11ο αιώνα στη Βιρμανία, ο βασιλιάς Αναρατά μετέστρεψε ολόκληρη τη χώρα του στον Βουδισμό Τεραβάντα. Στα τέλη του 12ου αιώνα, ο Τζαγιαβαρμάν ο 7ος δημιούργησε το έδαφος για τη μεταστροφή του λαού των Χμερ στον βουδισμό Τεραβάντα. Μαζικές μεταστροφές περιοχών και κοινοτήτων στο Βουδισμό συμβαίνουν μέχρι σήμερα, όπως για παράδειγμα, στο βουδιστικό κίνημα Νταλίτ στην Ινδία όπου έχουν οργανωθεί μαζικές μεταστροφές.
Εξαιρέσεις για την ενθάρρυνση της μεταστροφής μπορεί να υπάρχουν σε ορισμένα βουδιστικά κινήματα. Στο Θιβετιανό Βουδισμό, για παράδειγμα, ο σημερινός Δαλάι Λάμα αποθαρρύνει τις ενεργές προσπάθειες να κερδίσει προσήλυτους.[22][23]
Ινδουϊσμός
Ο Ινδουισμός είναι ένα ποικιλόμορφο σύστημα σκέψης με πεποιθήσεις που εκτείνονται μεταξύ άλλων στον μονοθεϊσμό, τον πολυθεϊσμό, τον πανθεϊσμό, τον πανενθεϊσμό, τον μονισμό και τον αθεϊσμό. Ο Ινδουισμός δεν έχει παραδοσιακή εκκλησιαστική τάξη, δεν έχει συγκεντρωτικές θρησκευτικές αρχές, κανένα καθολικά αποδεκτό κυβερνητικό σώμα, κανένα δεσμευτικό ιερό βιβλίο ή καμία υποχρεωτική απαίτηση προσευχής.[24][25] Στη διάχυτη και ανοιχτή δομή του, πολυάριθμες σχολές και αιρέσεις του Ινδουισμού αναπτύχθηκαν και ξεπήδησαν στην Ινδία με τη βοήθεια των Σανιάσα μελετητών του, από τη Βεδική εποχή. Οι έξι σχολές Αστίκα και οι δύο Ναστίκα της ινδουιστικής φιλοσοφίας, στην ιστορία της, δεν ανέπτυξαν ιεραποστολική ή προσηλυτιστική μεθοδολογία και συνυπήρξαν μεταξύ τους. Τα περισσότερα ινδουιστικά υποσχολεία και αιρέσεις δεν αναζητούν ενεργά μετακλητούς.[26] Τα άτομα είχαν την επιλογή να εισέλθουν, να φύγουν ή να αλλάξουν τους θεούς τους, τις πνευματικές τους πεποιθήσεις, να αποδεχτούν ή να απορρίψουν οποιεσδήποτε τελετουργίες και πρακτικές και να επιδιώξουν την πνευματική γνώση και την απελευθέρωση (μόκσα) με διαφορετικούς τρόπους.[27][28] Ωστόσο, διάφορες σχολές του Ινδουισμού έχουν κάποιες βασικές κοινές πεποιθήσεις, όπως η πεποίθηση ότι όλα τα έμβια όντα έχουν Άτμαν (ψυχή), μια πίστη στη θεωρία του κάρμα, την πνευματικότητα, την Αχίμσα (μη βία) ως το μεγαλύτερο ντάρμα ή αρετή και άλλα.[29]
Η θρησκευτική μεταστροφή στον Ινδουισμό έχει μακρά ιστορία εκτός Ινδίας. Έμποροι της Ινδίας, ιδιαίτερα από την ινδική χερσόνησο, μετέφεραν τις θρησκευτικές τους ιδέες, οι οποίες οδήγησαν σε θρησκευτικούς προσηλυτισμούς στον Ινδουισμό στην Ινδονησία, την Τσάμπα, την Καμπότζη και τη Βιρμανία.[30][31] Ορισμένες αιρέσεις των Ινδουιστών, ιδιαίτερα των σχολών Μπάκτι, άρχισαν να αναζητούν ή να δέχονται προσήλυτους στις αρχές έως τα μέσα του 20ού αιώνα. Για παράδειγμα, ομάδες όπως η Διεθνής Κοινωνία Συνείδησης Κρίσνα δέχονται όσους επιθυμούν να ακολουθήσουν τις αιρέσεις τους του Ινδουισμού και έχουν τη δική τους διαδικασία θρησκευτικής μεταστροφής.[32]
Από το 1800 μ.Χ., η θρησκευτική μεταστροφή από και προς τον Ινδουισμό ήταν ένα αμφιλεγόμενο θέμα στον Ινδουισμό. Μερικοί έχουν προτείνει ότι η έννοια της ιεραποστολικής μεταστροφής, ούτως ή άλλως, είναι αντίθετη με τις αρχές του Ινδουισμού.[33] Οι θρησκευτικοί ηγέτες ορισμένων αιρέσεων του Ινδουισμού, όπως ο Μπράχμο Σαμάτζ, έχουν δει τον Ινδουισμό ως μη ιεραποστολική θρησκεία, αλλά καλωσόρισαν νέα μέλη, ενώ άλλοι ηγέτες διαφορετικών σχολών του Ινδουισμού δήλωσαν ότι με την άφιξη του ιεραποστολικού Ισλάμ και του Χριστιανισμού στην Ινδία, η άποψη ότι «δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως ο προσηλυτισμός στον Ινδουισμό» πρέπει να επανεξεταστεί.[33][34]
Τις τελευταίες δεκαετίες, τα κυρίαρχα σχολεία του Ινδουισμού προσπάθησαν να συστηματοποιήσουν τρόπους αποδοχής θρησκευόμενων προσήλυτων, με αύξηση των μεικτών διαθρησκευτικών γάμων.[29] Τα βήματα που σχετίζονται με το να γίνει κάποιος Ινδουιστής περιελάμβανε ποικιλοτρόπως μια περίοδο όπου ο ενδιαφερόμενος αποκτά ένα άτυπο όνομα άρντα-ινδουιστικό και μελετά την αρχαία λογοτεχνία για την πνευματική πορεία και τις πρακτικές (αγγλικές μεταφράσεις των Ουπανισάδων, Αγκάμα, Ιτιχάσα, ηθική στη Σούτρα, ινδουιστικά φεστιβάλ, γιόγκα).[29] Εάν μετά από μια περίοδο σπουδών, το άτομο εξακολουθεί να θέλει να αλλαξοπιστήσει, πραγματοποιείται μια τελετή Ναμακαράνα Σαμσκάρα, όπου το άτομο υιοθετεί ένα παραδοσιακό ινδουιστικό όνομα. Η τελετή μύησης μπορεί επίσης να περιλαμβάνει Γιάζνα (δηλαδή, τελετουργία φωτιάς με σανσκριτικούς ύμνους) υπό την καθοδήγηση ενός τοπικού ινδουιστή ιερέα.[29] Μερικά από αυτά τα μέρη είναι τα μάθας και τα ασράμα (ερημητήριο, μοναστήρι), όπου ένας ή περισσότεροι γκουρού (πνευματικός οδηγός) διεξάγουν τη μεταστροφή και προσφέρουν πνευματικές συζητήσεις.[29] Μερικά σχολεία ενθαρρύνουν τους νεοπροσήλυτους να μαθαίνουν και να συμμετέχουν σε κοινοτικές δραστηριότητες όπως φεστιβάλ (Ντιβάλι, κ.λπ.), να διαβάζουν και να συζητούν αρχαία λογοτεχνία, να μαθαίνουν και να συμμετέχουν σε τελετουργίες (γέννησης, πρώτη σίτιση, πρώτη ημέρα μάθησης, ηλικία ενηλικίωσης, γάμος, αποτέφρωση και άλλα).[29]
Τζαϊνισμός
Ο Τζαϊνισμός δέχεται όποιον θέλει να ασπαστεί τη θρησκεία. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο τελετουργικό για να γίνεις Τζαϊνιστής. Δεν χρειάζεται να ζητήσει κανείς την είσοδο σε καμία αρχή. Κάποιος γίνεται Τζαϊνιστής από μόνος του τηρώντας τους πέντε όρκους (vratas).[35] Οι πέντε κύριοι όρκοι όπως αναφέρονται στα αρχαία κείμενα των Τζαϊνιστών όπως το Τάτβαρθα Σούτρα είναι:[36][37]
- Αχίμσα - Να μην τραυματίζεις κανένα ζωντανό ον με πράξεις και σκέψεις.[38]
- Σάτια - Να μην πεις ψέματα ή λέξεις που πληγώνουν τους άλλους.
- Ατσόρια - Να μην πάρεις τίποτα αν δεν σου δοθεί.[39]
- Μπραχματσάρια - Αγνότητα για τους νοικοκυραίους/Αγαμία στη δράση, λόγια και σκέψεις για μοναχούς και καλόγριες.
- Απαρίγκραχα (Μη κατοχή) - μη προσκόλληση στα υλικά αγαθά.[40]
Η τήρηση των πέντε όρκων είναι η κύρια απαίτηση στον Τζαϊνισμό. Όλες οι άλλες πτυχές, όπως η επίσκεψη σε ναούς είναι δευτερεύουσες. Οι Τζαϊνιστές μοναχοί και μοναχές πρέπει να τηρούν αυστηρά αυτούς τους πέντε όρκους.[35]
Σιχισμός
Ο Σιχισμός δεν είναι γνωστό ότι προσηλυτίζει ανοιχτά μεταστροφές, ωστόσο είναι ανοιχτός και αποδεκτός σε όποιον θέλει να υιοθετήσει την πίστη των Σιχ.[41]
Στο δεύτερο μισό του 20ου αιώνα, η ταχεία ανάπτυξη των νέων θρησκευτικών κινημάτων οδήγησε ορισμένους ψυχολόγους και άλλους μελετητές να προτείνουν ότι αυτές οι ομάδες χρησιμοποιούσαν τεχνικές «πλύσης εγκεφάλου» ή «έλεγχου του νου» για να αποκτήσουν προσήλυτους. Αυτή η θεωρία δημοσιοποιήθηκε από τα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης, αλλά αμφισβητήθηκε από άλλους μελετητές, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων κοινωνιολόγων της θρησκείας.[42][43][44][45][46]
Τη δεκαετία του 1960, ο κοινωνιολόγος Τζον Λόφλαντ έζησε με τον ιεραπόστολο της Εκκλησίας της Ενοποίησης, Γιουνγκ Όον Κιμ και μια μικρή ομάδα μελών της αμερικανικής εκκλησίας στην Καλιφόρνια και μελέτησε τις δραστηριότητές τους στην προσπάθεια να προωθήσουν τις πεποιθήσεις τους και να κερδίσουν προσήλυτους στην εκκλησία τους. Ο Λόφλαντ σημείωσε ότι οι περισσότερες από τις προσπάθειές τους ήταν αναποτελεσματικές και ότι οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που προσχώρησαν το έκαναν λόγω προσωπικών σχέσεων -συχνά οικογενειακών σχέσεων- με τα υπάρχοντα μέλη.[47] Ο Λόφλαντ συνόψισε τα ευρήματά του το 1964 σε μια διδακτορική διατριβή με τίτλο «The World Savers: A Field Study of Cult Processes» και το 1966 σε μορφή βιβλίου (εκδ. Prentice-Hall) ως Doomsday Cult: A Study of Conversion, Proselytization, and Maintenance of Faith. Θεωρείται πως είναι μια από τις πιο σημαντικές και ευρέως αναφερόμενες μελέτες για τη διαδικασία της θρησκευτικής μεταστροφής και μια από τις πρώτες σύγχρονες κοινωνιολογικές μελέτες ενός νέου θρησκευτικού κινήματος.[48][49]
Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας προσπαθεί να προσελκύσει προσήλυτους προσφέροντας «δωρεάν τεστ αντοχής».[50] Έχει επίσης χρησιμοποιήσει την ιδιότητα της διασημότητας ορισμένων από τα μέλη της (κυρίως αυτή του Αμερικανού ηθοποιού Τομ Κρουζ) για να προσελκύσει προσήλυτους.[51][52] Η Εκκλησία της Σαηεντολογίας απαιτεί από όλους τους προσήλυτους να υπογράψουν μια νομική παραίτηση που καλύπτει τη σχέση τους με την Εκκλησία της Σαηεντολογίας προτού συμμετάσχουν σε υπηρεσίες της Σαηεντολογίας.[53]
Έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ολλανδία έχει δείξει μια θετική συσχέτιση μεταξύ των περιοχών που δεν διαθέτουν κυρίαρχες εκκλησίες και του ποσοστού των ανθρώπων που είναι μέλη ενός νέου θρησκευτικού κινήματος. Αυτό ισχύει και για την παρουσία κέντρων της Νέας Εποχής.[54]
Στην άλλη άκρη της κλίμακας του προσηλυτισμού βρίσκονται οι θρησκείες που δεν δέχονται προσήλυτους ή το κάνουν πολύ σπάνια. Συχνά αυτές είναι σχετικά μικρές, στενά συνδεδεμένες μειονοτικές θρησκείες που έχουν εθνική βάση, όπως οι Γιαζίντι, οι Δρούζοι και οι Μανδαίοι. Η Παρσίς, μια ομάδα Ζωροαστρισμού με έδρα την Ινδία, κλασικά δεν δέχεται προσήλυτους, αλλά αυτό το θέμα έγινε αμφιλεγόμενο τον 20ο αιώνα λόγω της ταχείας μείωσης των μελών.[55] Η κινεζική παραδοσιακή θρησκεία στερείται σαφών κριτηρίων για την ένταξη, και ως εκ τούτου για τη μεταστροφή. Ωστόσο, ο Ταοϊσμός έχει τη δική του τελετή θρησκευτικής μεταστροφής που φαίνεται να έχει υιοθετηθεί και τροποποιηθεί από τις κινεζικές βουδιστικές τελετές μεταστροφής προσύλητων.
Διαφορετικοί παράγοντες και περιστάσεις μπορεί να λειτουργούν και να αλληλεπιδρούν για να πείσουν άτομα ομάδων να μεταστραφούν και να υιοθετήσουν ένα νέο σύνολο θρησκευτικών δογμάτων και συνηθειών.
Ο θρησκευτικός ενθουσιασμός για τον προσηλυτισμό μπορεί να παίξει ρόλο. Για παράδειγμα, η Καινή Διαθήκη εξιστορεί τις προσωπικές δραστηριότητες των Αποστόλων και των ακολούθων τους στο εμπνευσμένο κήρυγμα, τη θαυματουργία και την επακόλουθη συγκέντρωση ακολούθων. Ιρλανδοί και αγγλοσάξονες ιερείς που είχαν προσηλυτιστεί πρόσφατα διέδωσαν τη νέα πίστη τους στους παγανιστές βρετανικούς και γερμανικούς λαούς. Οι αποστολές του 19ου αιώνα εξαπλώθηκαν σε ένα φόντο της αναγέννησης του Βορείου Ατλαντικού με τον συναισθηματισμό και τις ψυχολογικές συμπεριφορές που συγκεντρώνουν μαζικά όχλο.
Ο Μεσσιανισμός μπορεί να προετοιμάσει ομάδες για τον ερχομό ενός Μεσσία ή ενός σωτήρα. Έτσι, ο Λεβάντες του 1ου αιώνα, βουτηγμένος σε προσδοκίες ανατροπής της πολιτικής κατάστασης, παρείχε γόνιμο έδαφος για τον εκκολαπτόμενο Χριστιανισμό και άλλες εβραϊκές μεσσιανιστικές αιρέσεις, όπως οι Ζηλωτές.
Ορισμένες θρησκευτικές παραδόσεις, αντί να τονίζουν το συναίσθημα στη διαδικασία της μεταστροφής, τονίζουν τη σημασία της φιλοσοφικής σκέψης ως μονοπατιού για την υιοθέτηση μιας νέας θρησκείας. Ο Άγιος Παύλος στην Αθήνα ταιριάζει εδώ, όπως και ορισμένες από τις ινδικές θρησκείες (όπως ο Βουδισμός - σε βαθμό που κατατάσσεται ως θρησκεία– και ο Τζαϊνισμός). Οι ιστορικοί θεοφοβούμενοι μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια φιλοσοφική γέφυρα μεταξύ του Ελληνισμού και της Αβρααμικής πίστης.
Ένα θρησκευτικό δόγμα που μπορεί να αιχμαλωτίσει τα αυτιά και την υποστήριξη της κοσμικής εξουσίας μπορεί να γίνει κίνημα κύρους, ενθαρρύνοντας τη μάζα ενός λαού να ακολουθήσει τις αρχές του. Ο Χριστιανισμός αναπτύχθηκε αφού έγινε η κρατική θρησκεία στην Αρμενία, στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και στην Αιθιοπία. Η Ανατολική Ορθοδοξία επεκτάθηκε όταν κέρδισε την επίσημη κύρωση στο Ρως του Κιέβου.
Μερικοί άνθρωποι προσηλυτίζονται υπό την επίδραση άλλων κοινωνικών συνθηκών. Ο πρώιμος Χριστιανισμός προσέλκυσε οπαδούς προσφέροντας κοινοτική υλική υποστήριξη και ενισχυμένη θέση σε μειονεκτούσες ομάδες όπως οι γυναίκες και οι σκλάβοι. Το Ισλάμ φέρεται να εξαπλώθηκε στη Βόρεια Αφρική μέσω της δίκαιης διοίκησης και στα Βαλκάνια με την ενσωμάτωση νέων πιστών με βελτιωμένες φορολογικές συνθήκες και κοινωνικό κύρος. Οι αποικιακές αποστολές από τον 19ο αιώνα έχουν προσελκύσει τους ανθρώπους σε ένα υπονοούμενο πλέγμα υλικής ευημερίας, πολιτισμού και θρησκείας ευρωπαϊκού τύπου.
Η βία μπορεί –τουλάχιστον φαινομενικά– να εξαναγκάσει τους ανθρώπους να υιοθετήσουν διαφορετικές ιδέες. Η θρησκευτική αστυνομία (για παράδειγμα) στο Ιράν και στη Σαουδική Αραβία είναι υπεύθυνη για τη σωστή θρησκευτική έκφραση αυτών που ανήκουν στην αρμοδιότητά τους. Η Ιερά Εξέταση στη Γαλλία και στην Ιβηρία εργάστηκε για να προσηλυτίσει τους αιρετικούς - με διαφορετική επιτυχία. Οι φραγκικοί στρατοί διέδωσαν τον Ρωμαιοκαθολικισμό προς τα ανατολικά τον Μεσαίωνα. Οι θρησκευτικοί πόλεμοι και η καταστολή διαμόρφωσαν τις ιστορίες των φυλών της Βαλτικής, των Χουσιτών και των Ουγενότων.
Από την άλλη πλευρά, η δίωξη μπορεί να οδηγήσει τη θρησκευτική πίστη και την πρακτική υπόγεια και να ενισχύσει την αποφασιστικότητα των καταπιεσμένων οπαδών – όπως στην περίπτωση των Βαλδένσιων ή της Πίστης Μπαχάι.
Η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα ορίζει τη θρησκευτική μεταστροφή ως ανθρώπινο δικαίωμα: «Καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία αλλαγής θρησκείας ή πεποιθήσεων» (άρθρο 18). Παρά αυτό το διακηρυγμένο από τον ΟΗΕ ανθρώπινο δικαίωμα, ορισμένες ομάδες απαγορεύουν ή περιορίζουν τη θρησκευτική μεταστροφή (βλ. παρακάτω).
Με βάση τη διακήρυξη, η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΗΕΑΔ) συνέταξε το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα, μια νομικά δεσμευτική συνθήκη. Αναφέρει ότι «Καθένας θα έχει δικαίωμα στην ελευθερία της σκέψης, της συνείδησης και της θρησκείας. Αυτό το δικαίωμα περιλαμβάνει την ελευθερία να έχει ή να υιοθετεί μια θρησκεία ή πεποίθηση της επιλογής του» (Άρθρο 18.1). «Κανείς δεν υπόκειται σε εξαναγκασμό που θα έθιγε την ελευθερία του να έχει ή να υιοθετήσει μια θρησκεία ή πεποίθηση της επιλογής του» (Άρθρο 18.2).
Η ΕΗΕΑΔ εξέδωσε ένα Γενικό Σχόλιο για αυτό το άρθρο το 1993: «Η Επιτροπή παρατηρεί ότι η ελευθερία να «έχεις ή να υιοθετήσεις» μια θρησκεία ή πεποίθηση συνεπάγεται απαραίτητα την ελευθερία επιλογής θρησκείας ή πεποιθήσεων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος αντικατάστασης της τρέχουσας θρησκείας ή πεποίθηση με άλλην ή να υιοθετήσει αθεϊστικές απόψεις... Το άρθρο 18.2 απαγορεύει τον εξαναγκασμό που θα έβλαπτε το δικαίωμα να έχετε ή να υιοθετήσετε μια θρησκεία ή πεποίθηση, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης απειλής σωματικής βίας ή ποινικών κυρώσεων για να εξαναγκάσουν πιστούς ή μη πιστούς να προσχωρήσουν στις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και τις εκκλησίες τους, να αποκηρύξουν τη θρησκεία τους ή πεποίθηση ή για προσηλυτισμό». (CCPR/C/21/Rev.1/Add.4, Γενικό Σχόλιο Αρ. 22.)
Ορισμένες χώρες διακρίνουν τον εκούσιο, παρακινημένο προσηλυτισμό από τον οργανωμένο προσηλυτισμό, προσπαθώντας να περιορίσουν τον τελευταίο. Το όριο μεταξύ τους δεν ορίζεται εύκολα: αυτό που ένα άτομο θεωρεί νόμιμο ευαγγελισμό ή μαρτυρία, ένα άλλο μπορεί να θεωρεί παρεμβατικό και ακατάλληλο. Τα προβλήματα που μπορούν να προκύψουν από τέτοιες υποκειμενικές απόψεις είναι αυτό το απόσπασμα από ένα άρθρο του Δρ. Κ. Ντέιβις, που δημοσιεύτηκε στο Journal of Law and Health του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Κλίβελαντ: «Σύμφωνα με την Ένωση Αμερικανοεβραϊκών Συνελεύσεων, οι Εβραίοι για τον Ιησού και οι Εβραίοι Χριστιανοί αποτελούν δύο από τις πιο επικίνδυνες λατρείες και τα μέλη της είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για αποπρογραμματισμό. Οι ευαγγελιστές κατά της λατρείας... διαμαρτύρονται ότι «η επιθετικότητα και ο προσηλυτισμός... είναι βασικά για τον αυθεντικό Χριστιανισμό» και ότι οι Εβραίοι για τον Ιησού και η Σταυροφορία για τον Χριστό δεν πρέπει να χαρακτηρίζονται ως λατρείες. Επιπλέον, ορισμένες χασιδικές ομάδες που επιτέθηκαν σωματικά σε μια συνάντηση της εβραϊκής χριστιανικής «λατρείας» έχουν χαρακτηριστεί ως «λατρεία» και έχουν εξισωθεί με τους οπαδούς του αιδεσιμότατου Μουν, από κανέναν άλλον από τον Πρόεδρο της Κεντρικής Διάσκεψης των Αμερικανών Ραβίνων».[56]
Από την κατάρρευση της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία γνώρισε μια αναβίωση. Ωστόσο, εξαιρείται από αυτό που θεωρεί παράνομο προσηλυτισμό από τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τον Στρατό της Σωτηρίας, τους Μάρτυρες του Ιεχωβά και άλλα θρησκευτικά κινήματα σε αυτό που αναφέρεται ως κανονική επικράτειά του.
Η Ελλάδα έχει μακρά ιστορία συγκρούσεων, κυρίως με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, αλλά και με ορισμένους Πεντηκοστιανούς, σχετικά με τους νόμους της για τον προσηλυτισμό. Η κατάσταση αυτή πηγάζει από νόμο που ψηφίστηκε τη δεκαετία του 1930 από τον δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Ένας Μάρτυρας του Ιεχωβά, ο Μίνως Κοκκινάκης, κέρδισε το ποσό των 14.400 δολαρίων ως αποζημίωση από το ελληνικό κράτος αφού συνελήφθη επειδή προσπάθησε να κηρύξει την πίστη του από πόρτα σε πόρτα. Σε άλλη υπόθεση, η Λαρίσης εναντίον Ελλάδας, μέλος της εκκλησίας της Πεντηκοστής κέρδισε επίσης μια υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.[57]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
