Προπατορικό αμάρτημα

Τόσο κατά την Ιουδαϊκή όσο και τη Χριστιανική και τη μετέπειτα Μουσουλμανική θρησκεία, τις λεγόμενες Μονοθεϊστικές ή Αβρααμικές θρησκείες, ως προπατορικό αμάρτημα αναφέρεται το πρώτο αμάρτημα του ανθρώπου, δηλαδή των προπατόρων που έπλασε ο Θεός, του Αδάμ και της Εύας, όπου παρακούοντας την εντολή του, ακολούθησε η πρώτη Θεοδικία (δηλαδή όταν έφαγαν τον καρπό του καλού και του κακού) με την έξωσή τους από τον αισθησιακό Κήπο της Εδέμ, που τους είχε προηγουμένως εγκαταστήσει και τούτο υπό θεϊκές κατάρες.
Η ιστορία αυτή αναφέρεται στο πρώτο βιβλίο (Γένεση) της Παλαιάς διαθήκης, με φερόμενο όνομα του Θεού Ελωχείμ.

Βίβλος

Σύμφωνα με τη Βίβλο, όταν ο Θεός τοποθέτησε τους πρωτόπλαστους στον κήπο της Εδέμ, τους επέτρεψε να τραφούν από όλους τους καρπούς αυτού του κήπου, εκτός από τον καρπό του λεγόμενου δέντρου της Γνώσης του Καλού και του Κακού, το οποίο βρισκόταν στο κέντρο του Κήπου. Όμως ο όφις ο αρχαίος, δηλαδή ο διάβολος που ήταν και αυτός εγκατεστημένος εκεί, παραπλάνησε την Εύα λέγοντας της ότι, τρώγοντας από αυτόν τον συγκεκριμένο καρπό, θα μπορούσε και αυτή και ο Αδάμ να γίνουν παντοδύναμοι. Υποστήριξε ότι αυτός ήταν ο λόγος της απαγόρευσης από τον Θεό να δοκιμάσουν τους καρπούς εκείνου του δέντρου. Έτσι η Εύα, παραπλανημένη από το φίδι, δάγκωσε και γεύτηκε την αμαρτία και παρότρυνε και τον Αδάμ. Αφού το γεύτηκε και ο Αδάμ, ο Θεός τους φώναξε να εμφανιστούν μπροστά του. Εκείνοι αρνήθηκαν λόγω της ντροπής που ένιωθαν επειδή ήταν γυμνοί, ντροπή που απέκτησαν όμως αφού έφαγαν από το απαγορευμένο δέντρο. Τότε ο Θεός ρώτησε τον Αδάμ γιατί το έκανε. Ο Αδάμ απάντησε "η γυναίκα που μου έδωσες φταίει αυτή με παρέσυρε". Η Εύα κατηγόρησε με τη σειρά της το φίδι. Έτσι δεν αναγνώρισαν τη συγχώρεση. Ο Θεός τιμώρησε για αυτό τον λόγο τους ανθρώπους και το φίδι...

Στο φίδι είπε:

ότι εποίησας τούτο, επικατάρατος συ από πάντων των κτηνών και από πάντων των θηρίων των επί της γης· Επί τώ στήθει σου και την κοιλία πορεύση και γήν φάγη πάσας τας ημέρας της ζωής σου. 15 και έχθραν θήσω ανά μέσον σου και ανά μέσον της γυναικός και ανά μέσον του σπέρματός σου και ανα μέσον του σπέρματος αυτάς· αυτός σου τηρήσει κεφαλήν, και συ τηρήσεις αυτού πτέρναν.

Στην Εύα είπε:

πληθύνων πληθύνω τας λύπας σου και τον στεναγμόν σου· Εν λύπαις τέξη τέκνα, και προς τον ανδρα σου η αποστροφή σου, και αυτός σου κυριεύσει

Στον Αδάμ είπε:

Οτι ηκουσας της φωνης της γυναικός σου και εφαγες απο του ξύλου, ου ενετειλάμην σοι τούτου μόνου μη φαγειν, απο αυτου εφαγες, επικατάρατος η γη ην τοις αργοις σου· Εν λύπαις φαγη αυτην πάσας τας ημέρας της ζωης σου· 18 Ακάνθας και τριβόλους ανατελει σοι, και φαγη τον χόρτον του αγρου. 19 Εν ιδρωτι του προσώπου σου φαγη τον άρτον σου, πως του ἀαποστρέψαι σε εις γην γην, εξ ης ελήφθης, ότι γη ει και εις γην απελεύση·(Γεν Γ' 14-20)

Ερμηνεία

Στο Ισλάμ και τον συντηρητικό Ιουδαϊσμό η γυναίκα έχει περιορισμένο ρόλο στη λατρεία και υποχρεούται συνήθως να καλύπτει το σώμα της.

Στον Χριστιανισμό ανεπίσημα δημιουργήθηκαν δύο τάσεις. Οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες αναγνωρίζουν το ισότιμο φταίξιμο των δύο φύλων και έτσι δεν επιβάλουν περιορισμούς στη γυναίκα στη λατρεία. Στην Ορθοδοξία υπάρχουν δύο τάσεις. Οι νότιες εκκλησίες συμμερίζονται την από κοινού ευθύνη του άντρα και της γυναίκας στο προπατορικό αμάρτημα. Οι παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες όμως επιβάλουν στη γυναίκα να καλύπτει το κεφάλι της με μαντήλα στην εκκλησία για να καλύψει την ντροπή της γιατί θεωρούν ότι ο άντρας υπέπεσε κι αυτός σε πλάνη και τιμωρήθηκε εξαιτίας της γυναίκας. Αντίθετα ο άντρας δεν φέρει ευθύνη για το προπατορικό αμάρτημα για αυτό δε χρειάζεται να καλύψει το κεφάλι του. Ωστόσο πολλές παλαιοημερολογίτικες εκκλησίες προσπαθούν να προβάλουν την ισότητα των φύλων εγκαταλείποντας το παρελθόν τους. Εξαίρεση αποτελεί η Κοπτική Εκκλησία, η οποία αντιμετωπίζει ακόμα και σήμερα υποτιμητικά τη γυναίκα, καθώς πιστεύει πως ο άντρας τιμωρήθηκε εξαιτίας της. Όμως ο Θεός, αν και τιμώρησε εξίσου τα δύο φύλα, δεν θεωρεί κατά την Κοπτική Εκκλησία υπεύθυνο τον άνδρα και γι' αυτό είναι πιο εύκολο για εκείνον να μπει στον παράδεισο. Αντίθετα για τη γυναίκα κάτι τέτοιο είναι πολύ δύσκολο.

Βιβλιογραφία

• Νικολίτσα Γεωργοπούλου-Νικολακάκου, «Το πρόβλημα της Θεοδικίας και η Βιβλική διήγησις της πτώσεως», Δελτίο Βιβλικών Μελετών, τομ.3 (Δεκέμβριος 1995), σελ.146-157