szabla

szabla (język polski)

szable (1.1)

szabla (1.4) (po lewej) i fajka (po prawej) dzika

wymowa:

IPA: [ˈʃabla], AS: [šabla] ​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj żeński

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	szabla	szable
dopełniacz	szabli	szabli / szabel
celownik	szabli	szablom
biernik	szablę	szable
narzędnik	szablą	szablami
miejscownik	szabli	szablach
wołacz	szablo	szable

(1.1) hist. wojsk. jednosieczna broń z wygiętą klingą; zob. też szabla w Wikipedii

(1.2) sport. broń szermiercza

(1.3) sport. konkurencja z użyciem szabli (1.2)

(1.4) zool. dolny kieł dzika

(1.5) gw. (Poznań) zielony strąk fasoli^[1]

odmiana:

(1.1-4)

 

przykłady:

(1.1) Co nam obca przemoc wzięła, szablą odbierzemy^[2].

(1.1) Hej, szable w dłoń! Łuki w juki, a łupy wziąć w troki^[3].

(1.1) Szabla ta stanowiła jedną z najcenniejszych naszych pamiątek rodzinnych, a przy tym wieczny od dawnych lat przedmiot westchnień moich i Kazia, bo cięła żelazo jak wióry^[4].

składnia:

kolokacje:

(1.1) pójść / walczyć na szable

szablodziób • szablogrzbiet • szablorogi

synonimy:

(1.1) karabela

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. szablak, szablista, szablistka, szablica, szablisko

zdrobn. szabelka

przym. szablasty, szablisty, szablowy

przysł. szablasto

związki frazeologiczne:

Polak, Węgier – dwa bratanki, i do szabli, i do szklanki • roznieść na szablach • skrzyżować szable • szabla śnieżna

etymologia:

(1.1) węg. < tur.^[5]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) sabre
• białoruski: (1.1) шабля ż
• bułgarski: (1.1) сабя ż
• czeski: (1.1) šavle ż
• duński: (1.1) sabel w; (1.2) sabel w
• esperanto: (1.1) sabro
• francuski: (1.1) sabre m; (1.2) sabre m; (1.3) sabre m
• hiszpański: (1.1) sable m
• interlingua: sabla, sabra
• niderlandzki: (1.1) sabel m
• niemiecki: (1.1) Säbel m
• norweski (bokmål): (1.1) sabel m
• norweski (nynorsk): (1.1) sabel m
• rosyjski: (1.1) сабля ż; (1.2) эспадрон m
• szwedzki: (1.1) sabel w
• ukraiński: (1.1) шабля ż
• węgierski: (1.1) szablya
• wilamowski: (1.1) siawuł ż, siaowuł ż; (1.2) siawuł ż, siaowuł ż; (1.3) siawuł ż, siaowuł ż
• włoski: (1.1) sciabola ż; (1.2) sciabola ż; (1.3) sciabola ż; (1.4) zanna ż

źródła:

1. Antoni Danysz, Odrębności słownikarskie kulturalnego języka polskiego w Wielkopolsce w stosunku do kulturalnego języka w Galicyi, „Język Polski” nr 8–10, s. 245.
2. J. Wybicki: Mazurek Dąbrowskiego.
3. A. Waligórski: Hej szable w dłoń!
4. H. Sienkiewicz: Hania.
5. Halina Rybicka, Losy wyrazów w języku polskim, PWN, Warszawa 1976, s. 22.