Najlepsze pytania
Chronologia
Czat
Perspektywa

Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku

wybory do Sejmu i Senatu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Remove ads

Wybory parlamentarne w Polsce w 2001 roku – wybory do Sejmu i Senatu odbyły się 23 września. Zastosowano nowo uchwaloną ordynację wyborczą do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. O mandaty ubiegało się 15 komitetów wyborczych. Wybory te zakończyły się zwycięstwem koalicji SLD-UP. W wyniku wyborów do Sejmu weszło 6 komitetów, które przekroczyły odpowiedni próg oraz posłowie Mniejszości Niemieckiej. Po wyborach koalicja SLD-UP zawarła koalicję z Polskim Stronnictwem Ludowym. Premierem został przewodniczący Sojusz Lewicy Demokratycznej, Leszek Miller. Stanowiska wicepremierów objęli początkowo Marek Belka (SLD, został ministrem finansów) Marek Pol (przewodniczący Unii Pracy, został ministrem infrastruktury) i Jarosław Kalinowski (prezes PSL, został ministrem rolnictwa i rozwoju wsi).

Szybkie fakty Państwo, Rodzaj ...
Remove ads
Remove ads

Sytuacja na scenie politycznej przed wyborami

Do ogłoszenia wyborów doszło podczas trwających od 1997 rządów AWS (w momencie urzędowania rządu Jerzego Buzka). Wybory odbyły się w następnym roku po rozpadzie koalicji AWS-UW i wyborach prezydenckich, które wygrał w pierwszej turze wywodzący się z SLD urzędujący prezydent RP Aleksander Kwaśniewski z wynikiem 53,9% głosów[2]. Komitety ogólnopolskie zarejestrowały tworzące w latach 1997–2000 koalicję rządzącą AWS (jako AWSP) i UW oraz opozycyjne SLD (który powołał koalicję wyborczą m.in. z UP) i PSL, a także powstałe w 2001 parlamentarne PO, PiS i ARS (formacje wywodzące się z AWS i UW) oraz pozaparlamentarna LPR.

Remove ads

System wyborczy

Podsumowanie
Perspektywa

12 kwietnia 2001 Sejm głosami posłów AWS, Unii Wolności oraz PSL uchwalił nową ordynację wyborczą. Zmianie uległa metoda liczenia głosów w wyborach do Sejmu – z metody d’Hondta na zmodyfikowaną metodę Sainte-Laguë. Nowa ordynacja znosiła listę ogólnopolską. Najmniejszy okręg wyborczy miał 7 mandatów (Chrzanów), a największy 19 (Warszawa). Wszystkich 460 posłów wybierano w okręgach wyborczych. W wyborach do Senatu wybierano od 2 do 4 senatorów. Wprowadzono znaczące ograniczenia w systemie pozyskiwania i wydatkowania środków na kampanię wyborczą. Zakazane zostały cegiełki i zbiórki. W ich miejsce wprowadzono subwencję z budżetu państwa wypłacaną w kwartalnych ratach dla partii – które uzyskały powyżej 3% ważnie oddanych głosów, oraz powyżej 6% dla koalicji. Przeciwko systemowi subwencji nieskutecznie protestowała Platforma Obywatelska[3], która nie wyrażała woli zarejestrowania się jako partia polityczna, co oznaczało rezygnację z subwencji. Prezydent Aleksander Kwaśniewski krytycznie odniósł się do propozycji przeliczania głosów na mandaty oraz do faktu, że ordynacja została uchwalona pół roku przed wyborami[4]. W przeciwieństwie do metody d’Hondta, nowa ordynacja w mniejszym stopniu premiowała wysokie wyniki dla pojedynczych komitetów – przy poparciu rzędu 43% powodowało to zmniejszenie ostatecznego wyniku, nawet o 35 mandatów[5].

Po uchwaleniu nowej ordynacji mandaty dzielono w okręgach wyborczych w systemie proporcjonalnym, zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë pomiędzy listy tych komitetów wyborczych, które uzyskały co najmniej 5% głosów w skali kraju, a w przypadku koalicyjnych komitetów wyborczych (KKW) – 8% głosów. Z progu tego zwolnione były listy komitetów mniejszości narodowych.

Wybory do Senatu odbyły się według systemu większościowego. W okręgach wybierano 2–4 senatorów, którzy uzyskali największą liczbę głosów. W wyborach do senatu koalicja SLD-UP zdobyła 75 mandatów. Drugie miejsce i 15 mandatów zdobył Blok Senat 2001 (skupiający przedstawicieli AWSP, PiS, PO i UW)[6]. Do Senatu dostało się również 4 przedstawicieli PSL oraz po 2 Samoobrony RP i Ligi Polskich Rodzin. Natomiast 2 mandaty przypadły senatorom niezależnym[6].

Remove ads

Kampania wyborcza i sondaże

Podsumowanie
Perspektywa

SLD-UP. Sondaże przeprowadzone na miesiąc przed wyborami dawały lewicowej koalicji SLD-UP (w której skład poza dwiema głównymi partiami wchodziły także PLD, KPEiR i SD) poparcie rzędu 45–50%[7]. Od stycznia do sierpnia poparcie dla koalicji wahało się od 43 do 54%[8]. Kampania lewicowej koalicji przebiegała pod hasłem „Przywróćmy normalność, wygrajmy przyszłość”[5]. Oficjalny początek kampanii koalicji miał miejsce 9 lipca na Torwarze. Do 18 lipca miały miejsce inauguracje okręgowe. W kampanii SLD-UP wystąpił m.in. zespół Ich Troje. Postulatami kampanii były: zniesienie Senatu, redukcja liczby ministerstw, likwidacja kas chorych i powrót starej matury[8]. Na trzy dni przed głosowaniem na konferencji prasowej kandydat na ministra finansów Marek Belka swoimi wypowiedziami na temat programu radykalnych oszczędności odebrał koalicji część głosów[7].

Unia Wolności. Hasłem wyborczym Unii Wolności była „Silna klasa średnia to silna Polska”, jednak żaden z sierpniowych sondaży nie dawał partii szans na przekroczenie 5%-owego progu wyborczego[5]. W trakcie kampanii partia promowała program skierowany do absolwentów oraz dwie stawki podatkowe.

AWSP. Hasłami kampanii AWSP brzmiało „Inni dużo mówią… My zmieniamy Polskę”. Kampania wyborcza Akcji Wyborczej Solidarność Prawicy miała bardzo pasywny charakter. Podczas inauguracji kampanii wyborczej Jerzy Buzek przedstawił osiągnięcia rządu: m.in. wstąpienie do NATO, postępy w integracji z Unią Europejską, decentralizację kraju czy ratyfikację konkordatu. Podkreślano potrzebę kontynuacji przez AWSP tradycji „Solidarności”. AWSP zrezygnowała z billboardów, tłumacząc się potrzebą dostosowania do skromnych warunków życia Polaków[9]. Dodatkowo z powodu uporu ZChN, AWSP została zarejestrowana jako koalicja wyborcza (poza ZChN w jej skład wchodziły także RS AWS, PPChD i KPN). W sondażach koalicja cieszyła się poparciem poniżej 8%-owego progu wyborczego dla koalicji.

Platforma Obywatelska. Główne hasła kampanii brzmiały: „Normalni ludzie, normalna Polska”, „Szansa dla Polski”, „Żeby mieć, trzeba chcieć”[10]. Pojawiły się także billboardy z wizerunkami „trzech tenorów” oraz foremki w kształcie loga formacji[11]. W programie politycznym popierano integrację z Unią Europejską, a w sferze gospodarczej podatek liniowy (z zachowaniem zwolnienia dla osób najmniej zarabiających) oraz „zmianę kodeksu pracy, aby ułatwić zatrudnienie nowych pracowników”[11]. W sferze politycznej PO opowiadała się za likwidacją listy krajowej oraz wprowadzeniem ordynacji większościowej do Sejmu[11]. Zwracano również uwagę na potrzebę reformowania i unowocześnienia obszarów wiejskich[12]. Przedwyborcze sondaże dawały ugrupowaniu poparcie 14% i wskazywały na zdobycie przez PO drugiego miejsca[5]. Z list PO startowali m.in. działacze SKL i UPR[5]. W prawyborach w Nysie i Bystrzycy Kłodzkiej PO uzyskała odpowiednio 17 i 6%[8].

Prawo i Sprawiedliwość. Kampania do parlamentu prowadzona była w oparciu o osobę ministra sprawiedliwości w rządzie Jerzego Buzka Lecha Kaczyńskiego[13]. Lider ugrupowania przedstawił program zawierający oczyszczenie elit, jawność majątkową polityków, powołanie urzędu antykorupcyjnego oraz przywrócenie kary śmierci. W sferze gospodarczej lider partii zapowiedział odbiurokratyzowanie gospodarki oraz ograniczenie samodzielności Narodowego Banku Polskiego i Rady Polityki Pieniężnej, ochronę rynku przed nieuczciwą konkurencją z zagranicy, a także podniesienie kwoty wolnej od podatku[14]. W kampanii billboardowej i telewizyjnej liderzy ugrupowania bracia Kaczyńscy opowiadali o swoich celach. Partia przedstawiła również czarno-biały spot krytykujący niesprawne sądy i trudną rzeczywistość[13].

Liga Polskich Rodzin. Kampania wyborcza Ligi Polskich Rodzin skierowana była do wyborców nastawionych eurosceptycznie. Partia wzywała do walki z ekspansją kapitału zagranicznego[7]. W ostatniej fazie kampanii po zamachach na Nowy Jork i Waszyngton nastąpił wzrost poparcia dla partii jako głoszącej konieczność dystansowania się od państw zachodu[7]. Z list LPR startowało szereg ugrupowań o charakterze narodowym.

Samoobrona RP. Kampania wyborcza Samoobrony przebiegała pod hasłami „SLD, PSL, UW, PO, AWS – oni już byli” oraz „Wybierz Samoobronę zamiast samozagłady”. Hasła były wsparte odnowionym eleganckim wizerunkiem przewodniczącego partii[7]. Na wzrost poparcia partii w ostatniej fazie kampanii wpłynęły zamachy na Nowy Jork i Waszyngton, ponieważ partia głosiła program dystansowania się od państw Zachodu[7]. Na skutek wypowiedzi Marka Belki z SLD, Samoobrona przejęła również część wyborców tego ugrupowania na krótko przed wyborami.

Polskie Stronnictwo Ludowe. Kampania wyborcza PSL przebiegała w tonie pikniku, w przeciwieństwie do utrzymywanej w smutnym tonie agresywnej kampanii Samoobrony. Hasło wyborcze brzmiało „Blisko ludzkich spraw”[7]. Wypowiedzi polityków były stonowane, choć krytyczne wobec rządu Jerzego Buzka[15]. Początek kampanii PSL nastąpił 6 sierpnia w Teatrze Polskim[8]. W porównaniu do poprzednich kampanii partia zrezygnowała z muzyki disco polo na rzecz pozowania w towarzystwie biznesmenów i młodzieży, a pikniki przypominały przedstawicieli klasy średniej[16].

Remove ads

Komitety wyborcze do Sejmu i Senatu

Więcej informacji Nr listy, Komitet wyborczy ...
* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KKW i KWW wszystkie partie):
Więcej informacji Nr listy, Komitet wyborczy ...
* Inne partie startujące z list danych komitetów (w wypadku KWW wszystkie partie): ** Jako komitet mniejszości narodowej zwolniony z obowiązku przekraczania progu wyborczego.
Remove ads

Listy wyborcze w poszczególnych okręgach oraz ich liderzy

Podsumowanie
Perspektywa

Poniższe zestawienie zostało opracowane na podstawie danych z serwisu informacyjnego PKW[31]

Więcej informacji Okręg, SLD–UP ...
Więcej informacji Okręg wyborczy, Nazwa Komitetu ...
Remove ads

Wyniki

Podsumowanie
Perspektywa

Wyniki wyborów potwierdziły wcześniejsze prognozy sondaży. Zwycięzcą wyborów została koalicja SLD-UP, zdobywając 5,3 mln głosów (41,04%) i zwyciężając w każdym z nowo utworzonych 41 okręgów wyborczych. Jednak na skutek nowej ordynacji wyborczej wynik przełożył się na 216 mandatów poselskich i był zbyt mały, by samodzielnie rządzić[32]. Największym zaskoczeniem wyborów był trzeci wynik Samoobrony, która zdobyła 1,3 mln głosów, co przełożyło się na 53 mandaty poselskie[32]. Pozostałymi komitetami mającymi reprezentację w Sejmie zostały Prawo i Sprawiedliwość (9,5% – 44 mandaty poselskie), Polskie Stronnictwo Ludowe (8,98% – 42 mandaty) i Liga Polskich Rodzin (7,87% – 38 mandatów poselskich)[32]. Ponadto 2 mandaty przypadły Mniejszości Niemieckiej. Poza Sejmem znalazły się oba komitety ugrupowań, które w minionej kadencji zasiadały w rządzie – AWSP (5,6% głosów) oraz Unia Wolności (3,1%)[6]. Zwycięska koalicja uzyskała największe poparcie w Polsce zachodniej i centralnej, natomiast najmniejsze w południowo-wschodniej[6], w którym największym poparciem cieszyły się LPR i PSL[6].

Wyniki wyborów do Sejmu RP

Thumb
Wyniki wyborów do Sejmu 1991–2019
Thumb
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Sejmu RP
Więcej informacji Komitet wyborczy, Głosy ...

Podział mandatów i rozkład procentowy poparcia w wyniku wyborów z uwzględnieniem podziału na późniejszą koalicję rządzącą w kolejności: ugrupowania rządowe, opozycja parlamentarna i pozaparlamentarna (komitety, które nie przekroczyły 1% poparcia w skali kraju potraktowano zbiorczo):

216 42 65 53 44 38
SLD–UP PSL PO Samoobrona RP PiS LPR
SLD–UP PSL PO Samoobrona RP PiS LPR AWSP UW

Wyniki głosowania w skali okręgów

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Więcej informacji Okręg, Nazwa ...

Podział mandatów w skali okręgów

Więcej informacji Okręg, Nazwa ...

Wyniki wyborów do Senatu RP

Thumb
Zwycięzcy w poszczególnych okręgach w wyborach do Senatu RP
Thumb
Rozkład mandatów
Więcej informacji Komitet wyborczy, Głosy ...
75 4 15 2 2 2
SLD–UP PSL BS SRP
SLD–UP PSL BS SRP LPR
Remove ads

Różnica w wyniku wyborów do Sejmu pomiędzy zmodyfikowaną metodą Sainte-Laguë a metodą D’Hondta

Więcej informacji Komitet Wyborczy, Wynik ...
Remove ads

Zobacz też

Uwagi

  1. W porównaniu z sumarycznym wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy z wyborów w 1997.
  2. W porównaniu z liczbą mandatów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytych w wyborach 1997.
  3. Komitet nie przekroczył progu 8% głosów ważnych obowiązującego dla komitetów koalicyjnych.
  4. W porównaniu z sumarycznym wynikiem Sojuszu Lewicy Demokratycznej i Unii Pracy z wyborów w 1997.
  5. W porównaniu z liczbą mandatów Sojuszu Lewicy Demokratycznej zdobytych w wyborach 1997.
  6. Mandat uzyskaliby w okręgu nr 1 Lubomir Gliniecki i Jerzy Jankowski, nr 2 Mirosław Lubiński, nr 3 Agnieszka Krawczyk, nr 6 Janusz Basiak, nr 8 Ewa Freyberg i Zbigniew Faliński, nr 9 Władysław Skwarka, nr 10 Jan Darnowski, nr 11 Andrzej Aleksandrowicz, nr 13 Małgorzata Węgrzyn, nr 17 Zygmunt Nita, nr 19 Jacek Zdrojewski, nr 21 Leszek Wierzchowiec i Andrzej Spór, nr 22 Lucjan Kuźniar, nr 23 Joanna Grobel-Proszowska, nr 26 Zbigniew Walczak, nr 27 Jerzy Balon, nr 28 Grzegorz Makowski, nr 29 Lesław Jankiewicz, nr 31 Michał Urban, nr 32 Marek Drożyński, nr 35 Wiesław Nałęcz, nr 36 Wiesław Szczepański, nr 37 Ireneusz Kubiaczyk, nr 38 Wojciech Nowaczyk, nr 39 Krystyna Selinger, nr 41 Janusz Winiarczyk.
  7. Mandat uzyskałby w okręgu nr 25 Aleksander Hall. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 9 Mirosław Drzewiecki, nr 23 Krystyna Skowrońska, nr 27 Edward Płonka, nr 31 Rafał Zagórny.
  8. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 21 Józef Tomala, nr 22 Józef Głowa, nr 29 Stanisław Dulias, nr 32 Michał Figlus, nr 37 Zdzisław Jankowski, nr 41 Wacław Klukowski.
  9. Mandat uzyskałaby w okręgu nr 13 Barbara Bubula. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 6 Andrzej Mańka, nr 8 Kazimierz Marcinkiewicz, nr 11 Piotr Krzywicki, nr 21 Andrzej Diakonow, nr 28 Szymon Giżyński, nr 35 Aleksander Szczygło, nr 39 Małgorzata Stryjska.
  10. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 1 Tadeusz Samborski, nr 3 Janusz Dobrosz, nr 13 Bogdan Pęk, nr 26 Stanisław Kalinowski, nr 36 Andrzej Grzyb.
  11. Mandatu nie uzyskaliby w okręgach: nr 1 Halina Szustak, nr 2 Grzegorz Górniak, nr 8 Stanisław Gudzowski, nr 10 Tadeusz Kędziak, nr 13 Stanisław Papież, nr 17 Jan Łopuszański, nr 19 Jan Olszewski, nr 25 Gertruda Szumska, nr 38 Józef Skowyra.

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads