Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej obejmuje obszar województwa podlaskiego^[2]. W obecnym kształcie został utworzony w 2001^[3]. Wybieranych jest w nim 14 posłów w systemie proporcjonalnym (do 2011 wybierano 15 posłów^[3]).

Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu RP

Instytucja	Sejm RP
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Siedziba	Białystok
Liczba uprawnionych	881 094[1] (15.10.2023)
Liczba mandatów	14 (od 2011) 15 (2001–2011)
Pokrywające się okręgi
Wybory do Senatu RP	• nr 23 (2001–2011) • nr 59, 60 i 61
Wybory do Parlamentu Europejskiego	nr 3

Siedzibą okręgowej komisji wyborczej jest Białystok^[2].

Wyniki wyborów

Rok		Komitet wyborczy	Rozkład mandatów
	2001	KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	6 2 2 1 2 2 6 2 2 1 2 2  Podział 15 mandatów:      SLD–UP: 6      Samoobrona: 2      PSL: 2      PO: 1      PiS: 2      LPR: 2
	2005	Prawo i Sprawiedliwość	2 2 1 3 5 2 2 2 1 3 5 2  Podział 15 mandatów:      SLD: 2      Samoobrona: 2      PSL: 1      PO: 3      PiS: 5      LPR: 2
	2007		2 1 5 7 2 1 5 7  Podział 15 mandatów:      LiD: 2      PSL: 1      PO: 5      PiS: 7
	2011		1 1 1 5 6 1 1 1 5 6  Podział 14 mandatów:      SLD: 1      RP: 1      PSL: 1      PO: 5      PiS: 6
	2015		1 1 1 3 8 1 1 1 3 8  Podział 14 mandatów:      PSL: 1      NRP: 1      K’15: 1      PO: 3      PiS: 8
	2019		1 3 1 1 8 1 3 1 1 8  Podział 14 mandatów:      SLD: 1      KO: 3      PSL: 1      Konfederacja: 1      PIS: 8
	2023		3 3 1 7 3 3 1 7  Podział 14 mandatów:      KO: 3      TD: 3      Konfederacja: 1      PiS: 7

Reprezentanci okręgu

Sejm	Rok	Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW		Poseł KW
IV	2001		W. Cimoszewicz SLD–UP		P. Krutul LPR		K. Jurgiel PiS		G. Wiśniowska Samoobrona		E. Czykwin SLD–UP (2001) SLD (2005) LiD (2007) SLD (2011)		M. Kamiński PiS		M. Czerniawski SLD–UP		J. Zaworski SLD–UP		E. Borawski PSL		J. Laskowski Samoobrona		M. Zagórski PO		B. Ciruk SLD–UP		A. Czuż SLD–UP		A. Fedorowicz LPR		J. Mioduszewski PSL
	2003						J. Zieliński PiS
	2004												W. Borzuchowski PiS
V	2005		K. Jurgiel PiS		J. Jarota LPR								J. Bogucki PiS		R. Tyszkiewicz PO (2005) KO (2019)		M. Strzaliński SLD				J. Wójcik Samoobrona		J. Klim PO		L. Kołakowski PiS		D. Raczkowski PO				R. Czepe PiS
	2006																														K. Gwiazdowski PiS
VI	2007				K. Putra PiS				M. Kamiński PiS								J. Matwiejuk LiD		J. Kamiński PSL		L. Cieślik PO								J. Żalek PO (2007) PiS (2015)
	2010				K. Tołwiński PiS
VII	2011				D. Piontkowski PiS												A. Rybakowicz RP		E. Borawski PSL		B. Kudrycka PO		B. Kamińska PO							—
	2014																				A. Sosna PO
VIII	2015								B. Krynicka PiS		A. Andruszkiewicz K’15 (2015) PiS (2019)						K. Truskolaski .N (2015) KO (2019)		M. Baszko PSL (2015) PiS (2019)		T. Cimoszewicz PO						K. Gwiazdowski PiS
	2019		H. Wnorowski PiS
IX	2019		R. Winnicki Konfederacja						P. Krutul SLD				A. Szczudło PiS								S. Krajewski PSL (2019) TD (2023)		E. Czykwin KO
X	2023		K. Bosak Konfederacja						S. Hołownia TD				J. Bogucki PiS		A. Łepkowska-Gołaś KO				B. Okuła TD				J. Niedźwiedzki KO		J. Sasin PiS				S. Łukaszewicz PiS

Wybory parlamentarne 2001

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	150 759	37,91	6	Włodzimierz Cimoszewicz, Eugeniusz Czykwin, Mieczysław Czerniawski, Jan Zaworski, Barbara Ciruk, Aleksander Czuż
	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	47 875	12,04	2	Genowefa Wiśniowska, Józef Laskowski
	Liga Polskich Rodzin	46 879	11,79	2	Piotr Krutul, Andrzej Fedorowicz
	Prawo i Sprawiedliwość	45 762	11,51	2	Krzysztof Jurgiel, Michał Kamiński, Jarosław Zieliński, Wojciech Borzuchowski
	Polskie Stronnictwo Ludowe	43 588	10,96	2	Edmund Borawski, Józef Mioduszewski
	KWW Platforma Obywatelska	33 478	8,42	1	Marek Zagórski
	KKW Akcja Wyborcza Solidarność Prawicy	19 450	4,89	–
	Unia Wolności	7438	1,87	–
	Polska Unia Gospodarcza	1102	0,28	–
	Alternatywa Ruch Społeczny	845	0,21	–
	Polska Partia Socjalistyczna	489	0,12	–
Frekwencja: 44,79% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie zmodyfikowanej metody Sainte-Laguë.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie zmodyfikowanej metody Sainte-Laguë
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy									Mandaty	TP
			/1,4	/3	/5	/7	/9	/11	/13	...	/29
	KKW Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	150 759	107 685	50 253	30 152	21 537	16 751	13 705	11 597	...	5199	6	6,14
	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	47 875	34 196	15 958	9575	6839	5319	4352	3683	...	1651	2	1,95
	Liga Polskich Rodzin	46 879	33 485	15 626	9376	6697	5209	4262	3606	...	1617	2	1,91
	Prawo i Sprawiedliwość	45 762	32 687	15 254	9152	6537	5085	4160	3520	...	1578	2	1,86
	Polskie Stronnictwo Ludowe	43 588	31 134	14 529	8718	6227	4843	3963	3353	...	1503	2	1,78
	KWW Platforma Obywatelska	33 478	23 913	11 159	6696	4783	3720	3043	2575	...	1154	1	1,36
Ogółem		368 341	—									15	15

Wybory parlamentarne 2005

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	98 314	28,46	5	Krzysztof Jurgiel, Jarosław Zieliński, Jacek Bogucki, Lech Kołakowski, Roman Czepe, Kazimierz Gwiazdowski
	Platforma Obywatelska RP	52 693	15,25	3	Robert Tyszkiewicz, Józef Klim, Damian Raczkowski
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	42 525	12,31	2	Eugeniusz Czykwin, Marek Strzaliński
	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	41 996	12,16	2	Genowefa Wiśniowska, Janusz Wójcik
	Liga Polskich Rodzin	39 309	11,38	2	Andrzej Fedorowicz, Jan Jarota
	Polskie Stronnictwo Ludowe	28 984	8,39	1	Edmund Borawski
	Socjaldemokracja Polska	13 191	3,82	–
	Ruch Patriotyczny	8898	2,58	–
	Partia Demokratyczna – demokraci.pl	4882	1,41	–
	Polska Partia Pracy	4130	1,20	–
	Dom Ojczysty	3993	1,16	–
	Platforma Janusza Korwin-Mikke	3929	1,14	–
	Polska Partia Narodowa	1182	0,34	–
	Inicjatywa RP	1003	0,29	–
	Polska Konfederacja – Godność i Praca	457	0,13	–
Frekwencja: 38,41% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

W wyborach w województwie podlaskim zarejestrowanych zostało 15 list. Swoje głosy oddawać można było na 339 kandydatów, w tym 86 kobiet (25,37%). Na jeden mandat przypadało 22 kandydatów. W głosowaniu wzięło udział 363 569 osób (38,41% uprawnionych do głosowania).

We wszystkich podlaskich miastach na prawach powiatu wybory wygrało Prawo i Sprawiedliwość. PiS zwyciężył również w siedmiu spośród czternastu powiatów. W trzech powiatach największą ilość głosów zebrała Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej. W dwóch powiatach najwięcej głosów zebrały Sojusz Lewicy Demokratycznej oraz Polskie Stronnictwo Ludowe. Na poziomie gmin, PiS zwyciężyło w 45 gminach. W 27 gminach najwięcej głosów zebrała Samoobrona. PSL zwyciężył w 17 gminach, SLD – w 15, a Liga Polskich Rodzin w 6. W jednej gminie najwięcej głosów oddano na Platformę Obywatelską, Socjaldemokrację Polską oraz Dom Ojczysty.

Wśród 15 wybranych w województwie podlaskim posłów znalazła się jedna kobieta Genowefa Wiśniowska z Samoobrony. Najwięcej głosów zdobył Krzysztof Jurgiel (PiS). Doświadczenie parlamentarne posiadało 6 wybranych posłów.

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy								Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	...	/15
	Prawo i Sprawiedliwość	98 314	98 314	49 157	32 771	24 579	19 663	16 386	...	6554	5	4,85
	Platforma Obywatelska RP	52 693	52 693	26 347	17 564	13 173	10 539	8782	...	3513	3	2,60
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	42 525	42 525	21 263	14 175	10 631	8505	7088	...	2835	2	2,10
	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	41 996	41 996	20 998	13 999	10 499	8399	6999	...	2800	2	2,07
	Liga Polskich Rodzin	39 309	39 309	19 655	13 103	9827	7862	6552	...	2621	2	1,94
	Polskie Stronnictwo Ludowe	28 984	28 984	14 492	9661	7246	5797	4831	...	1932	1	1,43
Ogółem		303 821	—								15	15

Wybory parlamentarne 2007

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	178 988	38,81	7	Krzysztof Putra, Krzysztof Jurgiel, Jarosław Zieliński, Jacek Bogucki, Mariusz Kamiński, Lech Kołakowski, Kazimierz Gwiazdowski, Krzysztof Tołwiński
	Platforma Obywatelska RP	149 229	32,36	5	Robert Tyszkiewicz, Damian Raczkowski, Józef Klim, Leszek Cieślik, Jacek Żalek
	KKW Lewica i Demokraci SLD+SDPL+PD+UP	67 891	14,72	2	Jarosław Matwiejuk, Eugeniusz Czykwin
	Polskie Stronnictwo Ludowe	42 158	9,14	1	Jan Kamiński
	Samoobrona Rzeczpospolitej Polskiej	9303	2,02	–
	Liga Polskich Rodzin	6634	1,44	–
	Partia Kobiet	4142	0,90	–
	Polska Partia Pracy	2835	0,61	–
Frekwencja: 49,50% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy										Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	/8	...	/15
	Prawo i Sprawiedliwość	178 988	178 988	89 494	59 663	44 747	35 798	29 831	25 570	22 374	...	11 933	7	6,13
	Platforma Obywatelska RP	149 229	149 229	74 615	49 743	37 307	29 846	24 872	21 318	18 654	...	9949	5	5,11
	KKW Lewica i Demokraci SLD+SDPL+PD+UP	67 891	67 891	33 946	22 630	16 973	13 578	11 315	9699	8486	...	4526	2	2,32
	Polskie Stronnictwo Ludowe	42 158	42 158	21 079	14 053	10 540	8432	7026	6023	5270	...	2811	1	1,44
Ogółem		438 266	—										15	15

Wybory parlamentarne 2011

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	158 572	36,99	6	Krzysztof Jurgiel, Mariusz Kamiński, Jarosław Zieliński, Dariusz Piontkowski, Lech Kołakowski, Jacek Bogucki
	Platforma Obywatelska RP	127 224	29,68	5	Barbara Kudrycka, Robert Tyszkiewicz, Damian Raczkowski, Bożena Kamińska, Jacek Żalek, Aleksander Sosna
	Polskie Stronnictwo Ludowe	47 338	11,04	1	Edmund Borawski
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	40 603	9,47	1	Eugeniusz Czykwin
	Ruch Palikota	34 397	8,02	1	Adam Rybakowicz
	Polska Jest Najważniejsza	9616	2,24	–
	Nowa Prawica – Janusza Korwin-Mikke	6820	1,59	–
	Polska Partia Pracy – Sierpień 80	1669	0,39	–
	Prawica	1279	0,30	–
	Nasz Dom Polska – Samoobrona Andrzeja Leppera	1205	0,28	–
Frekwencja: 46,57% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy									Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	...	/14
	Prawo i Sprawiedliwość	158 572	158 572	79 286	52 857	39 643	31 714	26 429	22 653	...	11 327	6	5,44
	Platforma Obywatelska RP	127 224	127 224	63 612	42 408	31 806	25 445	21 204	18 175	...	9087	5	4,36
	Polskie Stronnictwo Ludowe	47 338	47 338	23 669	15 779	11 835	9468	7890	6763	...	3381	1	1,62
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	40 603	40 603	20 302	13 534	10 151	8121	6767	5800	...	2900	1	1,39
	Ruch Palikota	34 397	34 397	17 199	11 466	8599	6879	5733	4914	...	2457	1	1,18
Ogółem		408 134	—									14	14

Wybory parlamentarne 2015

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	197 575	45,38	8	Krzysztof Jurgiel, Jarosław Zieliński, Dariusz Piontkowski, Lech Kołakowski, Jacek Żalek, Jacek Bogucki, Bernadeta Krynicka, Kazimierz Gwiazdowski, Henryk Wnorowski
	Platforma Obywatelska RP	72 894	16,74	3	Robert Tyszkiewicz, Tomasz Cimoszewicz, Bożena Kamińska
	KWW Kukiz’15	39 509	9,07	1	Adam Andruszkiewicz
	Polskie Stronnictwo Ludowe	35 116	8,07	1	Mieczysław Baszko
	KKW Zjednoczona Lewica SLD+TR+PPS+UP+Zieloni	32 015	7,36	–
	Nowoczesna Ryszarda Petru	23 361	5,37	1	Krzysztof Truskolaski
	KORWiN	20 297	4,66	–
	Partia Razem	11 258	2,59	–
	KWW Zbigniewa Stonogi	2088	0,48	–
	Kongres Nowej Prawicy	629	0,14	–
	Samoobrona	626	0,14	–
Frekwencja: 47,10% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy											Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	/8	/9	...	/14
	Prawo i Sprawiedliwość	197 575	197 575	98 788	65 858	49 394	39 515	32 929	28 225	24 697	21 953	...	14 113	8	7,51
	Platforma Obywatelska RP	72 894	72 894	36 447	24 298	18 224	14 579	12 149	10 413	9112	8099	...	5207	3	2,77
	KWW Kukiz’15	39 509	39 509	19 755	13 170	9877	7902	6858	5644	4939	4390	...	2822	1	1,50
	Polskie Stronnictwo Ludowe	35 116	35 116	17 558	11 705	8779	7023	5853	5017	4390	3902	...	2508	1	1,33
	Nowoczesna Ryszarda Petru	23 361	23 361	11 681	7787	5840	4672	3894	3337	2920	2596	...	1669	1	0,89
Ogółem		368 455	—											14	14

Wybory parlamentarne 2019

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	270 888	52,04	8	Dariusz Piontkowski, Jarosław Zieliński, Adam Andruszkiewicz, Lech Kołakowski, Kazimierz Gwiazdowski, Aleksandra Szczudło, Jacek Żalek, Mieczysław Baszko
	KKW Koalicja Obywatelska PO .N iPL Zieloni	109 527	21,04	3	Krzysztof Truskolaski, Robert Tyszkiewicz, Eugeniusz Czykwin
	Polskie Stronnictwo Ludowe	48 566	9,33	1	Stefan Krajewski
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	47 342	9,09	1	Paweł Krutul
	Konfederacja Wolność i Niepodległość	36 207	6,96	1	Robert Winnicki
	KWW Koalicja Bezpartyjni i Samorządowcy	4001	0,77	–
	Skuteczni Piotra Liroya-Marca	2272	0,44	–
	Akcja Zawiedzionych Emerytów i Rencistów	1775	0,34	–
Frekwencja: 56,97% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy											Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	/8	/9	...	/14
	Prawo i Sprawiedliwość	270 888	270 888	135 444	90 296	67 722	54 178	45 148	38 698	33 861	30 099	...	19 349	8	7,40
	KKW Koalicja Obywatelska PO .N iPL Zieloni	109 527	109 527	54 764	36 509	27 382	21 905	18 522	15 647	13 691	12 170	...	7823	3	2,99
	Polskie Stronnictwo Ludowe	48 566	48 566	24 283	16 189	12 142	9713	8094	6938	6071	5396	...	3469	1	1,33
	Sojusz Lewicy Demokratycznej	47 342	47 342	23 671	15 781	11 836	9468	7890	6763	5918	5260	...	3382	1	1,29
	Konfederacja Wolność i Niepodległość	36 207	36 207	18 104	12 609	9052	7241	6035	5172	4526	4023	...	2586	1	0,99
Ogółem		512 530	—											14	14

Wybory parlamentarne 2023

Komitet wyborczy		Głosów	%	Mandaty	Wybrani posłowie
	Prawo i Sprawiedliwość	258 277	42,39	7	Jacek Sasin, Adam Andruszkiewicz, Dariusz Piontkowski, Jarosław Zieliński, Jacek Bogucki, Kazimierz Gwiazdowski, Sebastian Łukaszewicz
	KKW Koalicja Obywatelska PO .N iPL Zieloni	126 971	20,84	3	Krzysztof Truskolaski, Alicja Łepkowska-Gołaś, Jacek Niedźwiedzki
	KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe	114 898	18,86	3	Szymon Hołownia, Stefan Krajewski, Barbara Okuła
	Konfederacja Wolność i Niepodległość	59 648	9,79	1	Krzysztof Bosak
	Nowa Lewica	29 478	4,84	–
	Polska Jest Jedna	9998	1,64	–
	Bezpartyjni Samorządowcy	7081	1,16	–
	KWW Ruchu Dobrobytu i Pokoju	2893	0,47	–
Frekwencja: 70,36% Źródło: Państwowa Komisja Wyborcza

Poniższa tabela przedstawia podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie uzyskanych głosów, a następnie obliczonych ilorazów wyborczych na podstawie metody D’Hondta.

Podział mandatów dla komitetów wyborczych na podstawie metody D’Hondta
Komitet wyborczy		Liczba głosów	Iloraz wyborczy										Mandaty	TP
			/1	/2	/3	/4	/5	/6	/7	/8	...	/14
	Prawo i Sprawiedliwość	258 277	258 277	129 139	86 092	64 569	51 655	43 046	36 897	32 285	...	18 448	7	6,14
	KKW Koalicja Obywatelska PO .N iPL Zieloni	126 971	126 971	63 486	42 324	31 743	25 394	21 162	18 139	15 871	...	9069	3	3,02
	KKW Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni – Polskie Stronnictwo Ludowe	114 898	114 898	57 449	38 299	28 725	22 980	19 150	16 414	14 362	...	8207	3	2,73
	Konfederacja Wolność i Niepodległość	59 648	59 648	29 824	19 883	14 912	11 930	9941	8521	7456	...	4261	1	1,42
	Nowa Lewica	29 478	29 478	14 739	9826	7370	5896	4913	4211	3685	...	2106	0	0,70
Ogółem		589 272	—										14	14

Zobacz też

• Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (1991–1993)
• Okręg wyborczy nr 24 do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (1993–2001)