Eugeniusz Czykwin

Eugeniusz Czykwin (ur. 12 września 1949 w Orli) – polski polityk, dziennikarz, działacz społeczności prawosławnej i mniejszości białoruskiej, poseł na Sejm PRL IX kadencji, Sejm kontraktowy (X kadencji) oraz Sejm Rzeczypospolitej Polskiej I, IV, V, VI, VII i IX kadencji.

Eugeniusz Czykwin

Eugeniusz Czykwin (2015)
Data i miejsce urodzenia	12 września 1949 Orla
Zawód, zajęcie	polityk, dziennikarz, inżynier kolejnictwa
Alma Mater	Politechnika Warszawska
Stanowisko	poseł na Sejm PRL IX kadencji, Sejm kontraktowy i Sejm I, IV, V, VI, VII i IX kadencji (1985–1993, 2001–2015, 2019–2023)
Rodzice	Grzegorz, Wiera
Małżeństwo	Elżbieta Czykwin
Odznaczenia

Życiorys

W 1973 ukończył studia z zakresu transportu kolejowego na Wydziale Transportu Politechniki Warszawskiej. W latach 80. pracował w Dyrekcji Rejonowej PKP w Białymstoku^[1].

W 1980 został był współzałożycielem i przewodniczącym Koła Teologów Prawosławnych Szkół Teologicznych, Świeckich i Młodzieży Laickiej (działającego później pod nazwą Bractwo Młodzieży Prawosławnej)^[1], pierwszego masowego prawosławnego ruchu świeckiego w bloku socjalistycznym. W latach 80. był członkiem rady krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, członkiem prezydium rady wojewódzkiej PRON w Białymstoku oraz członkiem wojewódzkiego zarządu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w Białymstoku. Od 1985 pełnił funkcję redaktora naczelnego „Przeglądu Prawosławnego” (do 1991 wydawanego pod tytułem „Tygodnik Podlaski”), pierwszego tego typu pisma w powojennej historii Polski. W latach 1985–1991 sprawował mandat posła IX kadencji (z ramienia Chrześcijańskiego Stowarzyszenia Społecznego) i X kadencji (z ramienia Unii Chrześcijańsko-Społecznej). Został także redaktorem naczelnym czasopisma „Przegląd Prawosławny”.

W latach 1991–1993 zasiadał w Sejmie z listy Komitetu Wyborczego Prawosławnych. Był współtwórcą ustawy z dnia 4 lipca 1991 o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. W wyborach parlamentarnych w 1993 i w 1997 organizował komitety wyborcze podlaskich mniejszości narodowych, które nie zdołały wprowadzić swoich przedstawicieli do parlamentu. Od 1998 do 2001 zasiadał w sejmiku podlaskim, reprezentując Sojusz Lewicy Demokratycznej. Przystąpił do powołanej w 1999 partii o tej nazwie, w 2001 i 2005 z jej ramienia ponownie był wybierany do Sejmu. W IV kadencji pracował m.in. nad ustawą z 6 stycznia 2005 o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. W wyborach parlamentarnych w 2007 po raz szósty został posłem, otrzymując w okręgu podlaskim 14 234 głosy. W 2008 (po rozpadzie funkcjonującego od 2007 klubu Lewica i Demokraci) zasiadł w klubie poselskim Lewica (we wrześniu 2010 przemianowanym na KP SLD).

Według katalogów opublikowanych przez Instytut Pamięci Narodowej, w 1983 został zarejestrowany przez Służbę Bezpieczeństwa jako TW „Izydor”, następnie pseudonim zmieniono na „Wilhelm”^[2]. W składanych kilkakrotnie oświadczeniach lustracyjnych od 1997 Eugeniusz Czykwin stwierdzał, że nie był współpracownikiem tajnych służb PRL. W 2009 prokurator IPN zarzucił mu tzw. kłamstwo lustracyjne^[3]. W 2011 Sąd Okręgowy w Białymstoku uznał jednak, że złożył on prawdziwe oświadczenie lustracyjne^[4]. W tym samym roku Sąd Apelacyjny w Białymstoku na skutek odwołania wniesionego przez prokuratora IPN uchylił to orzeczenie, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji^[5]. W 2013 sąd okręgowy ponownie stwierdził prawdziwość oświadczenia lustracyjnego posła, a sąd apelacyjny utrzymał w mocy to orzeczenie^[6].

W 2011 kandydował w wyborach parlamentarnych z 2. miejsca na liście komitetu wyborczego Sojuszu Lewicy Demokratycznej w okręgu wyborczym nr 24 w Białymstoku i uzyskał mandat poselski. Oddano na niego 14 286 głosów (3,33% głosów oddanych w okręgu)^[7]. W wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 bez powodzenia startował z listy SLD-UP, otrzymując 7387 głosów^[8]. W wyborach w 2015 bezskutecznie kandydował jako niezależny do Senatu^[9]. W wyborach samorządowych w 2018 został ogłoszony kandydatem SLD do sejmiku podlaskiego, jednak we wrześniu 2018 zrezygnował z kandydowania z przyczyn osobistych^[10].

W wyborach w 2019 jako bezpartyjny uzyskał mandat posła IX kadencji z ramienia Koalicji Obywatelskiej, otrzymując 14 083 głosy^[11]. W 2023 nie został wybrany na kolejną kadencję^[12].

Odznaczenia

Odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (1997)^[13] i Srebrnym Krzyżem Zasługi (1984)^[14].

Życie prywatne

Syn Grzegorza i Wiery^[2]. Jest mężem socjolożki Elżbiety Czykwin^[15].

Wyniki wyborcze

Wybory	Komitet wyborczy		Organ	Okręg	Wynik
1985		Unia Chrześcijańsko-Społeczna	Sejm PRL IX kadencji	nr 7	[16]
1989			Sejm kontraktowy	nr 10	38 750 (28,57%)[17]
					30 942 (46,72%)[18]
1991		KW Prawosławnych	Sejm I kadencji	nr 25	10 224 (3,17%)[19]
1993			Senat III kadencji	woj. białostockie	51 815 (20,23%)[20]
1997		Stowarzyszenie Słowiańskiej Mniejszości Narodowej RP-Prawosławni	Sejm III kadencji	nr 4	7574 (2,90%)[21]
1998		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejmik Województwa Podlaskiego I kadencji	nr 3	9815 (11,88%)
2001		Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	Sejm IV kadencji	nr 24	11 834 (2,98%)[22]
2005		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm V kadencji		14 181 (4,10%)[23]
2007		Lewica i Demokraci	Sejm VI kadencji		14 234 (3,09%)[24]
2011		Sojusz Lewicy Demokratycznej	Sejm VII kadencji		14 286 (3,33%)[7]
2014		Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy	Parlament Europejski VIII kadencji	nr 3	7387 (1,87%)[8]
2015		KWW Czykwin do Senatu	Senat IX kadencji	nr 61	32 896 (45,37%)[9]
2019		Koalicja Obywatelska	Sejm IX kadencji	nr 24	14 083 (2,71%)[11]
2023			Sejm X kadencji		8332 (1,37%)[12]