Seaborg

Seaborg (Sg, łac. seaborgium), wcześniej unnilhexium (Unh) – pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od nazwiska amerykańskiego chemika Glenna T. Seaborga^[2].

Ten artykuł dotyczy pierwiastka. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Seaborg

dubn ← seaborg → bohr
W ↑ Sg ↓ Uph 106 Sg
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	seaborg, Sg, 106 (łac. seaborgium)
Grupa, okres, blok	6, 7, d
Stopień utlenienia	VI
Właściwości metaliczne	metal przejściowy
Masa atomowa	[269][1][a]
Numer CAS	54038-81-2
Właściwości atomowe Konfiguracja elektronowa [Rn]5f146d47s2 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 32, 32, 12, 2 (wizualizacja powłok)
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 265aSg {syn.} 8,9 s α 8,76 261Rf 265bSg {syn.} 16,2 s α 8,70 261Rf 267Sg {syn.} 1,4 min 83% SF 17% α 8,20 263Rf 271Sg {syn.} 1,9 min 67% α 33% SF 8,54 267Rf
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.

Znane jest 12 izotopów tego pierwiastka^{[potrzebny przypis]}. Najbardziej stabilnym jest izotop ²⁶⁹Sg, który ma czas połowicznego zaniku ok. 5 minut^[1].

Pierwiastek ten nie występuje naturalnie; został sztucznie otrzymany równolegle przez dwa zespoły naukowe. W lipcu 1974 r. zespół Alberta Ghiorso z Lawrence Radiation Laboratory na Uniwersytecie Kalifornijskim opublikował informacje o otrzymaniu izotopu ²⁶³Sg, który miał czas półtrwania około 1 s^[3]. We wrześniu tego samego roku radziecki zespół z Dubnej pod kierunkiem Gieorgija Florowa ogłosił otrzymanie izotopu ²⁵⁹Sg, który miał czas półtrwania 0,48 s.

Seaborg ma własności chemiczne zbliżone do wolframu. Pomimo krótkiego czasu życia jąder atomowych seaborgu udało się otrzymać różne związki tego pierwiastka. Należy do nich heksakarbonylek seaborgu, pierwszy znany związek pierwiastka superciężkiego z węglem^[4][5].

W superciężkich atomach elektrony walencyjne osiągają prędkości rzędu 80% prędkości światła w próżni, co powoduje znaczny relatywistyczny wzrost ich masy, a w efekcie zmniejsza ich odległości od jądra. Badania właściwości chemicznych takich pierwiastków prowadzone są m.in. w celu badania tego zjawiska^[4][5].

Uwagi

1. Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 269,12850 u (269
   Sg). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.

Przypisy

1. ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni, Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600, DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
2. Irena Cieślińska: 14 rzeczy, których nie wiesz o... tablicy Mendelejewa. Przekrój (czasopismo), 2009-07-03. [dostęp 2014-02-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-06-04)].
3. A. Ghiorso, J.M. Nitschke, J.R. Alonso, C.T. Alonso i inni. Element 106. „Physical Review Letters”. 33. 25. s. 1490-1493. DOI: 10.1103/PhysRevLett.33.1490.
4. International team of researchers have for the first time established a chemical bond between a superheavy element and a carbon atom. Uniwersytet Jana Gutenberga w Moguncji, 2014-09-19. [dostęp 2014-09-23]. (ang.).
5. Even, J., Yakushev, A., Düllmann, Ch. E., Haba, H. i inni. Synthesis and detection of a seaborgium carbonyl complex. „Science”. 345 (6203), s. 1491–1493, 2014. DOI: 10.1126/science.1255720.

Kontrola autorytatywna (pierwiastek chemiczny):

• LCCN: sh2004005779
• GND: 4355423-4
• J9U: 987007559163905171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: science/seaborgium
• NE.se: seaborgium
• SNL: seaborgium
• Catalana: 0276445
• DSDE: seaborgium