Einstein (pierwiastek)

Einstein (Es, łac. einsteinium) – pierwiastek chemiczny, aktynowiec. Dawniej również w pisowni ajnsztajn^[3]. Nazwa pochodzi od nazwiska fizyka Alberta Einsteina^[4]. Pierwiastek odkrył Albert Ghiorso w 1952 roku w pozostałościach po wybuchu termojądrowym na Oceanie Spokojnym. Podczas wybuchu jądro ²³⁸U wychwytuje 15 neutronów, tworząc ²⁵³U, który po emisji 7 elektronów tworzy ²⁵³Es.

Einstein

kaliforn ← einstein → ferm
Ho ↑ Es ↓ Uqe 99 Es
probówka zawierająca ok. 300 mikrogramów stałego 253Es, świecąca ze względu na intensywne promieniowanie α pochodzące z próbki
Widmo emisyjne einsteinu
Ogólne informacje
Nazwa, symbol, l.a.	einstein, Es, 99 (łac. einsteinium)
Grupa, okres, blok	–, 7, f
Stopień utlenienia	II, III
Właściwości metaliczne	aktynowiec
Masa atomowa	[252][1][a]
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	860 °C[2]
Numer CAS	7429-92-7
PubChem	23913
Właściwości atomowe Konfiguracja elektronowa [Rn]5f117s2 Zapełnienie powłok 2, 8, 18, 32, 29, 8, 2 (wizualizacja powłok) Elektroujemność • w skali Paulinga • w skali Allreda 1,3 1,2
Najbardziej stabilne izotopy izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 252Es {syn.} 471,7 dni w.e. 1,260 252Cf 252Es {syn.} 471,7 dni β− 0,480 252Fm 252Es {syn.} 471,7 dni α 6,760 248Bk 253Es {syn.} 20,47 dni α 6,739 249Bk 254Es {syn.} 275,7 dni w.e. 0,654 254Cf 254Es {syn.} 275,7 dni β− 1,090 254Fm 254Es {syn.} 275,7 dni α 6,628 250Bk 255Es {syn.} 39,8 dni β− 0,288 255Fm 255Es {syn.} 39,8 dni α 6,436 251Bk
Niebezpieczeństwa Globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów Wiarygodne źródła oznakowania tej substancji według kryteriów GHS są niedostępne.
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa)

Znane związki

W roku 2008 znane były następujące związki einsteinu^[5]:

• EsBr₃ bromek einsteinu(III)
• EsCl₂ chlorek einsteinu(II)
• EsCl₃ chlorek einsteinu(III)
• EsF₃ fluorek einsteinu(III)
• EsI₂ jodek einsteinu(II)
• EsI₃ jodek einsteinu(III)
• Es₂O₃ tlenek einsteinu(III)

Uwagi

1. Wartość w nawiasach klamrowych jest liczbą masową najtrwalszego izotopu tego pierwiastka, z uwagi na to, że nie posiada on trwałych izotopów, a tym samym niemożliwe jest wyznaczenie dla niego standardowej względnej masy atomowej. Bezwzględna masa atomowa tego izotopu wynosi: 252,08298 u (252
   Es). Zob. Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.