Loading AI tools
polski aktor, reżyser, satyryk i piosenkarz Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Piotr Fronczewski (ur. 8 czerwca 1946 w Łodzi) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, piosenkarz, satyryk, reżyser teatralny oraz pedagog.
.jpg) | |
| Data i miejsce urodzenia |
8 czerwca 1946 |
|---|---|
| Zawód |
aktor, pedagog, reżyser teatralny, piosenkarz, lektor |
| Współmałżonek |
Ewa Fronczewska |
| Lata aktywności |
od 1958 |
| Zespół artystyczny | |
| Teatr Narodowy w Warszawie (1968–1969) Teatr Współczesny w Warszawie (1969–1973) Teatr Dramatyczny w Warszawie (1973–1983) Teatr Studio w Warszawie (1984–1987) Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie (od 1991) Teatr 6. piętro (2011–2013) | |
| Odznaczenia | |
      | |
 | |
.JPG) | |
| Pseudonim |
Franek Kimono, Crazy Zdzich, Pan Kimono |
|---|---|
| Miejsce urodzenia | |
| Typ głosu | |
| Gatunki |
piosenka satyryczna, piosenka aktorska, disco, ballada, hip-hop |
| Wydawnictwo |
Arston, Polskie Nagrania Muza, Alcom, Columbia Records, Sony Music Entertainment, Sony BMG Music Entertainment, Vega, Polmark, Polton, Savitor, Brawo, Polskie Radio/Pomaton EMI |
| Powiązania | |
| Współpracownicy | |
| Andrzej Korzyński | |
Uznawany za jednego z najwybitniejszych i najwszechstronniejszych aktorów w historii polskiej kinematografii[1][2][3]. Przez Gustawa Holoubka, Tadeusza Łomnickiego i Zbigniewa Zapasiewicza został w 1990 uznany za jednego z trzech największych polskich aktorów dramatycznych po 1965 (obok Wojciecha Pszoniaka i Andrzeja Seweryna)[4].
Absolwent, reżyser i profesor nauk teatralnych PWST w Warszawie. Laureat ponad 20 nagród filmowych[5]. W rankingu czytelników tygodnika „Polityka” zajął 15. miejsce na liście najwybitniejszych polskich aktorów[6].
Ma w swoim dorobku artystycznym blisko 120 ról filmowych w serialach telewizyjnych i filmach fabularnych. Grał rozmaite role filmowe, poczynając od roli ojca (Tygrysy Europy, Rodzina zastępcza), Fryderyka (Miłość ci wszystko wybaczy i Lata dwudzieste... lata trzydzieste...) czarodzieja (Akademia pana Kleksa (w starszej wersji), Podróże Pana Kleksa, Pan Kleks w kosmosie i Tryumf pana Kleksa), lekarza (Cesarskie cięcie, Dzień świra i Akademia Pana Kleksa (w nowszej wersji)), a kończąc na rolach gangsterskich (Zabij mnie glino i Ostatnia misja). Obdarzony charakterystycznym głosem występował w słuchowiskach radiowych (np. W Jezioranach, Rodzina Poszepszyńskich). Użyczał głosu bohaterom gier komputerowych (m.in. Wrota Baldura) oraz filmów animowanych (m.in. Diego z Epoki lodowcowej). Ma także na swoim koncie dużo ról pierwszo i drugoplanowych w filmach Piotruś Pan, Lemony Snicket: Seria niefortunnych zdarzeń, Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków, Opowieść wigilijna, Gnomeo i Julia, Auta 2 i Księga dżungli.
Urodził się 8 czerwca 1946 w Łodzi[7]. Jest synem Władysława Fronczewskiego (1900–1969) i Bogny z domu Duszyńskiej (1912–2016)[8]. Jego ojciec pochodził z rodziny żydowskiej, był synem Izraela i Natalii Finkelsztejnów, przed II wojną światową przyjął chrzest i zmienił nazwisko na Fronczewski[9], a po wojnie był organizatorem widowni w Teatrze Syrena[10]. Gdy miał trzy lata, przeprowadził się z rodziną do Warszawy[11][7]
Jako dziecko zafascynował się teatrem[11][7]. W latach 50. występował w spektaklach Teatru Telewizji Żołnierz królowej Madagaskaru, Szymon Chrząszcz znieważa sakrament małżeństwa, One dwie i on jeden, Koniec świata o godzinie ósmej i Pół godziny na stacji, a także grał w spektaklach Teatru Syrena Pan Vincenzo jest moim ojcem u boku Adolfa Dymszy i Madame Sans-Gêne[12]. Na wielkim ekranie debiutował jako 12-latek rolą Bogusia, syna listonosza w filmie Stanisława Różewicza Wolne miasto (1958)[13][14]. Na początku lat 60. występował w roli Bolka Jabłońskiego w słuchowisku W Jezioranach[15]. Niedługo później, z powodu złych ocen w szkole, zaniechał działalności aktorskiej, by skupić się na nauce – uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego pw. św. Augustyna w Warszawie, a w dziewiątej klasie przeniósł się do XXXIV LO im. Karola Świerczewskiego[16]. W 1964 rozpoczął naukę w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, jego opiekunem był Marian Wyrzykowski[7][17].
Po ukończeniu studiów z wyróżnieniem w 1968 zaczął grać w warszawskim Teatrze Narodowym, gdzie zagrał chłopca w Kramie z piosenkami[18]. W następnym roku rozpoczął pracę w kierowanym przez Erwina Axera Teatrze Współczesnym, w którym zagrał m.in. Mortimera w Marii Stuart, strażnika w Potędze ciemnoty, Aleksa w Litości Boga, Arlekina w Królu Jeleniu i pacjenta w Samej słodyczy[19][20]. Przez cztery lata był asystentem Tadeusza Łomnickiego na Wydziale Aktorskim PWST w Warszawie[21]. W 1973 przeszedł do kierowanego przez Gustawa Holoubka Teatru Dramatycznego, w którym występował przez kolejne 10 lat – grał m.in. Henryka w Ślubie, księcia Filipa w Iwonie, księżniczce Burgundy, Błazna w Król Lear, Antenora w Odprawie posłów greckich, Chucka Morello w Przyjdzie na pewno, Makrota w Nocy listopadowej i Witusia w Skizie oraz tytułowych bohaterów w Bartleby, Hamlecie i Kaliguli, a za rolę hrabiego Szarmy w Operetce otrzymał w 1980 nagrodę na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu[22][23]. W tym czasie występował również w Teatrze Telewizji, gdzie zagrał m.in. Mackie Majchra w Operze za trzy grosze, Brindsleya w Czarnej komedii, Chlestakowa w Rewizorze i Płaszczu oraz Sułkowskiego w Znakach wolności[24]. Występował także w kabaretach, m.in. w Kabarecie Pod Egidą (m.in. w skeczu „U fryzjera”) i Kabarecie Olgi Lipińskiej[25][26][27].
W latach 70. wraz z Janem Pietrzakiem i Krystyną Jandą był inwigilowany przez SB w ramach akcji wymierzonej przeciwko twórcom Kabaretu Pod Egidą – oferowano wyjazdy zagraniczne w zamian za podpisanie tzw. lojalki, której jednak nigdy nie podpisał[28]. Powodem zainteresowania służb specjalnych był również fakt, że Piotr Fronczewski w 1977 podpisał apel Komitetu Obrony Robotników w obronie robotników Radomia i Ursusa uczestniczących w protestach czerwcowych[29]. 26 stycznia 1977 Służba Bezpieczeństwa rozpoczęła rozpracowanie Fronczewskiego w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie „As”. Do jego inwigilacji wykorzystano licznych tajnych współpracowników, podsłuch telefoniczny i kontrolę korespondencji[30]. Po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z innymi artystami przyłączył się do bojkotu państwowych mediów, co też odnotowano w zebranej dokumentacji[31]. SB próbowała pozyskać go do współpracy w charakterze tajnego współpracownika stosując wobec niego szantaż przy wykorzystaniu faktu prowadzenia samochodu pod wpływem alkoholu[32]. Fronczewski nie zgodził się na współpracę, a ponadto treść prowadzonych z nim rozmów ujawnił znajomym. Służba Bezpieczeństwa podjęła bezskuteczne próby skompromitowania aktora w środowisku artystycznym, ostatecznie zakończyła prowadzenie sprawy 26 listopada 1986 i zebrane materiały zostały złożone do archiwum MSW[33]. Obecnie znajdują się w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pod sygnaturą AIPN 01322/775[34].
Kontynuował także karierę ekranową, zagrał m.in. Horna w filmie Andrzeja Wajdy Ziemia obiecana (1975), Jana Siemińskiego w filmie Krzysztofa Zanussiego Bilans kwartalny (1975), Krzysztofa Kucharskiego w filmie Janusza Zaorskiego Pokój z widokiem na morze (1977), Witka w Sam na sam (1977) Andrzeja Kostenki, Freda Kampinosa w filmie Janusza Rzeszewskiego Hallo Szpicbródka (1978) i Witka Markowskiego w filmie King-Fu (1979)[35]. W 1979 otrzymał nagrodę indywidualną Przewodniczącego Radiokomitetu za wybitne osiągnięcia aktorskie[36]. W latach 80. zagrał kolejne role w Teatrze Telewizji, m.in. Eda Harrisa w Wielkim człowieku, Piotra w Wizycie, Cara w Kordianie, Pedro de Miury w Świętym eksperymencie, Chandlera w Mówi Chandler, Sewera w Mgiełce, Łazarza Carnot w Grze miłości i śmierci, Jana w Hipnozie, Zdzisławka w Remoncie oraz podwójną rolę w Duodramie[37]. W 1980 otrzymał zespołową nagrodę honorową dziennikarzy na 4. Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej[38]. W 1982 otrzymał nagrodę indywidualną Przewodniczącego Radiokomitetu za wybitne osiągnięcia aktorskie w serialach telewizyjnych, a dwa lata później również za kreacje aktorskie w programach radiowych i telewizyjnych[39]. W 1983 wystąpił w tytułowej roli w filmie Akademia Pana Kleksa[40].
W 1983 wykreował postać muzyczną o pseudonimie Franek Kimono, która miała być parodią muzyki disco[41]. Pod tym pseudonimem wydał cztery żartobliwe albumy: Franek Kimono, Franek Kimono i goła prywatka, Drugie wejście smoka i Toczy się życie (powrót mistrza) oraz wylansował m.in. przeboje „King Bruce Lee karate mistrz” lub „Pola Monola + Coca Cola”. Jest także wykonawcą piosenki aktorskiej, prezentuje przedwojenne szlagiery oraz piosenki do tekstów Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego i Macieja Zembatego.
W latach 1984–1987 występował w Teatrze Studio, w którym zagrał Mackie Majchra w Operze za trzy grosze[42]. W 1985 otrzymał Złotą Kaczkę za wygraną w plebiscycie czasopisma „Film”[43]. W 1987 powrócił do Teatru Dramatycznego[44]. Za rolę Anatola w Portrecie otrzymał w 1987 nagrodę na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych we Wrocławiu[45]. Zagrał także kolejne role ekranowe, m.in. Stańczyka w serialu historycznym Królowa Bona (1980), Jana Milewskiego w filmie Wiesława Saniewskiego Dotknięci (1988), Jana Sobolewskiego w filmie Tadeusza Konwickiego Lawa (1989)[46].
Na początku lat 90. zagrał Sekretarza Partii w Ucieczce z kina Wolność (1990) Wojciecha Marczewskiego oraz Lazarosa w Dwóch słońcach na niebie (1990)[47]. W 1991 został aktorem Teatru Ateneum, w którym zagrał m.in. Wojewodę w Mazepie i Pchełkę w Antygonie w Nowym Jorku[48][49]. W 1992 brał udział w castingu do głównej roli w filmie Lista Schindlera; jak wspominał, doszło nawet do krótkiej rozmowy ze Stevenem Spielbergiem w czasie wizyty amerykańskiego reżysera w Krakowie, jednak ostatecznie w postać wcielił się Liam Neeson a Fronczewski odmówił zagrania epizodycznej roli w filmie[50]. Zagrał też kolejne role w Teatr Telewizji, m.in. generała Andersa w A i B, Chłopickiego w Warszawiance, Barona w Na dnie i Benny’ego Cyrana w Strzałach u Cyrana[51]. W 1995 ukazała się nakładem Wydawnictwa Baran i Suszczyński książka Piotr Fronczewski opisany pod redakcją Dariusza Domańskiego.
Współprowadził z Piotrem Metzem program Koniec Wieku w RMF FM, poza tym na antenie rozgłośni czytał Harry’ego Pottera, a w Programie Trzecim Polskiego Radia – książki Z głowy i Good Night Dżerzi Janusza Głowackiego[52]. W wakacje 2004 w audycji Sekret na lato w RMF FM emitowano fragmenty książki Kod Leonarda da Vinci Dana Browna, czytanej przez Fronczewskiego[53]. W 2007 nagrał utwór „W aucie”, wydany na albumie zespołu TPWC pt. Teraz pieniądz w cenie. W 2023 roku Piotr Fronczewski został lektorem internetowego Radia Yanosik skierowanego do kierowców[54].
W 2016 premierę miało słuchowisko „Biblia Audio Superprodukcja”, które współtworzył jako narrator w Ewangelii według św. Marka[55].
Od 1974 żonaty z Ewą[56], mają dwie córki: Katarzynę (ur. 1975) i Magdalenę (ur. 1978)[57] i wnuczkę Hannę (córka Katarzyny[58], ur. 2007[59]). 2 listopada 2015 nakładem wydawnictwa Znak ukazała się książka Ja, Fronczewski – obszerny wywiad-rzeka przeprowadzony z aktorem przez Marcina Mastalerza, poruszający najważniejsze wątki biografii osobistej i zawodowej Fronczewskiego, w tym kwestię romansu aktora z Joanną Pacułą, poznaną przez niego na planie serialu 07 zgłoś się[60].
Jako aktor śpiewający był wykonawcą wielu utworów w filmach i serialach[5].
.jpg)
| Rok | Tytuł | Uwagi | Źródło |
|---|---|---|---|
| 1967 | Trzy siostry – Antoni Czechow | jako Czebutykin Iwan Romanowicz; reżyseria: Wyrzykowski Marian; PWST w Warszawie | [61] |
| 1968 | Kram z piosenkami – Schiller Leon | jako chłopiec; reżyseria: Fijewska Barbara, Teatr Narodowy w Warszawie | |
| 1969 | Po górach, po chmurach – Bryll Ernest | jako żołnierz; reżyseria: Axer Erwin, Teatr Współczesny w Warszawie | |
| Ryszard III – William Shakespeare | jako sir James Blount; reżyseria: Maciejowski Jan; Teatr Narodowy w Warszawie | ||
| Nieboska komedia – Zygmunt Krasiński | jako duch/rzemieślnik; reżyseria: Hanuszkiewicz Adam, Teatr Narodowy w Warszawie | ||
| Maria Stuart – Fryderyk Schiller | jako Mortimer; reżyseria: Axer Erwin; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
| 1970 | Człowiek z kwiatem w ustach – Pirandello Luigi | jako konferansjer; reżyseria: Kajzar Helmut; Teatr Współczesny w Warszawie | |
| Kretyn – Pirandello Luigi | jako redaktor; reżyseria: Kajzar Helmut; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
| Akwarium 2 – Jerzy Gruza, Krzysztof Teodor Toeplitz | jako Winston Ryba; reżyseria: Łomnicki Tadeusz; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
| 1971 | Potęga ciemności – Tołstoj Lew | jako strażnik; reżyseria: Axer Erwinw; Teatr Współczesny w Warszawie | |
| 1972 | Litość Boga – Cau Jean | jako Aleks; reżyseria: Englert Maciej; Teatr Współczesny w Warszawie | |
| Macbett – Eugène Ionescoforma | jako żołnierz, drzewo, chory, mężczyzna z ludu; reżyseria: Axer Erwin; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
| Król Jeleń – Gozzi Carloforma | jako Truffaldino; reżyseria: Pampiglione Giovanni; Teatr Współczesny w Warszawie | ||
| Człowiek znikąd – Ignatij Dworiecki | jako Ryżuchin; reżyseria: René Ludwik; Teatr Dramatyczny w Warszawie | ||
| 1973 | Sama słodycz – Ireneusz Iredyński | jako pacjent; reżyseria: Hübner Zygmunt; Teatr Współczesny w Warszawie | |
| Bartleby – Zawieyski Jerzy | jako Bartleby; reżyseria: Skaruch Witold; Teatr Dramatyczny w Warszawie | ||
| 2001 | Skąpiec – Molière | jako Harpagon; reżyseria: Zaleski Krzysztof; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| 2003 | Młynarski, czyli trzy elementy – Wojciech Młynarski | jako pacjent Mateusz Franciszek Weltszmerc-Markotny; reżyseria: Umer Magda; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| Frederick, czyli bulwar zbrodni – Eric-Emmanuel Schmitt | jako Frederick Lemaitre; reżyseria: Adamczyk Wojciech; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | ||
| 2004 | Król Edyp – Sofokles | jako król Edyp; reżyseria: Holoubek Gustaw; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| 2006 | Zbrodnia i kara – Fiodor Dostojewski | jako Porfiry; reżyseria: Sass Barbara; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| 2008 | Stacyjka Zdrój – Jeremi Przybora, Jerzy Wasowski | jako Prezes Omega; reżyseria: Opatowicz Adam, Poniedzielski Andrzej; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | |
| Odejścia – Václav Havel | jako dr Vilem Rieger; reżyseria: Cywińska Izabella; Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie | ||
| 2010 | Skarpetki, opus 124 – Daniel Colas | jako Verdier; reżyseria: Englert Maciej, Teatr Współczesny w Warszawie | |
| 2011 | Edukacja Rity – Willy Russell | jako dr Frank Bryant; reżyseria: Wojtyszko Maciej; Teatr 6. Piętro w Warszawie | |
| 2013 | Ja, Feuerbach – Tankred Dorst | Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza w Warszawie; reżyseria: Fronczewski Piotr |
.jpg)
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| POL | |||||||||
| 1984 | Franek Kimono (jako Franek Kimono lub jako Franek Kimono & S.M.A®)[62][63][64] | 50[65] | |||||||
| Franek Kimono i „goła prywatka”[64] | – | ||||||||
| 1985 | Panowie FP (Piotr Fronczewski i Jan Pietrzak)[66] | – | |||||||
| 1986 | Na progu raju (jako Piotr Fronczewski vel Crazy Zdzich)[67][64] | – | |||||||
| 1990 | Ale kryzys (jako Piotr Fronczewski)[68] | – | |||||||
| Hossa Bossa (jako Franek Kimono)[64] | – | ||||||||
| 1998 | Toczy się życie (jako pan Kimono)[69][64] | – | |||||||
| 2001 | Złota kolekcja. Portret muzyczny (jako Piotr Fronczewski)[70] | – | |||||||
| „–” pozycja nie była notowana. | |||||||||
| Rok | Tytuł | Pozycja na liście | Album | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| LP3 [71] |
SLiP [72] | ||||||||
| 1977 | „Sam na sam” (Piotr Fronczewski i Magda Umer)[73] | – | – | – | |||||
| 1983 | „Bruce Lee – karate mistrz”[74] | 5 | – | Franek Kimono | |||||
| 1984 | „Break Dance”[75] | – | – | – | |||||
| 1984 | „Don’t Cry Mona Lisa”[76] | – | – | – | |||||
| 1998 | „Mega Mix'99”[77] | 42 | – | Franek Kimono (reedycja) | |||||
| 2008 | Sokół feat. Pono – „W aucie” (gościnnie: Franek Kimono)[78] | – | 5 | Teraz pieniądz w cenie | |||||
| 2021 | Jan Borysewicz feat. Piotr Fronczewski – "Nie wierz nigdy kobiecie"[79] | – | – | Wszystkie oblicza Jana Borysewicza | |||||
| „–” pozycja nie była notowana. | |||||||||
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
