Loading AI tools
polska radiowa lista przebojów (Program III Polskiego Radia; 1982-2020) Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lista przebojów Programu Trzeciego (Lista przebojów Trójki) – polska radiowa lista przebojów nadawana na antenie Programu III Polskiego Radia od 24 kwietnia 1982[1][2] do 15 maja 2020 roku oraz wznowiona na krótko 1 i 2 maja 2024 roku celem oficjalnego zakończenia emisji. Audycja nadawana była w piątki lub soboty w godzinach wieczornych.
| Rodzaj audycji | |
|---|---|
| Kraj produkcji | |
| Język |
polski |
| Macierzysta stacja radiowa | |
| Prowadzący |
Marek Niedźwiecki (1982–2007, 2010–2020), Piotr Baron (2007–2020) i inni |
| Realizacja |
Michał Jakubik, |
| Produkcja | |
| Data premiery |
24 kwietnia 1982 |
| Lata emisji |
1982–2020 i 2024 |
| Strona internetowa | |
Od 24 kwietnia 1982 do 27 lipca 2007 prowadzona była przez Marka Niedźwieckiego – prezentera do tej pory najbardziej kojarzonego z tą audycją. Po jego odejściu z Polskiego Radia, od 3 sierpnia 2007 do 27 marca 2010 Listę... prezentował Piotr Baron, jeden z tzw. druhów zastępowych programu. Od 5 kwietnia 2010 do 15 maja 2020 była prowadzona na zmianę przez obu dziennikarzy. W wyniku wydarzeń związanych z notowaniem z 15 maja 2020 (nr 1998) nie zostało wyemitowane kolejne notowanie[3].
Początkowo audycja nadawana była w soboty w godz. 20:00–22:00. We wrześniu 1989 (od notowania 395) Listę wydłużono do 4 godzin (godz. 18:00–22:00). We wrześniu 1990 Lista została przeniesiona na piątek (od notowania 446). Od notowania 475 nadawano ją od godziny 19:00 do 22:00[4]. Od 13 października 2007 (not. 1341) do kwietnia 2010 Lista nadawana była w soboty, w godz. 19:00–22:00, a od kwietnia 2010 – w piątki w tych samych godzinach.
Niektóre notowania były prezentowane nie ze studia radia, ale plenerowo z różnych miast Polski, jak też zza granicy.
_2020-05-17.jpg)
Notowanie z 15 maja 2020 (nr 1998), w którym wygrała piosenka Kazika Staszewskiego „Twój ból jest lepszy niż mój”, zostało unieważnione przez dyrekcję stacji[9], a strona internetowa prezentująca notowanie nr 1998 została wyłączona bezpośrednio po zakończeniu programu[14][15]. W wydanym 16 maja 2020 oświadczeniu, dyrektor programowy Tomasz Kowalczewski napisał, że „został złamany regulamin i do głosowania wprowadzono piosenkę spoza listy” i „dokonano manipulacji przy liczeniu głosów”[9][16].
Tego samego dnia Marek Niedźwiecki podał do publicznej wiadomości informację o swoim odejściu z Polskiego Radia[9]. Z kolei żona Bartosza Gila, Mahdieh Gholami poinformowała[17], że Bartosz Gil[uwaga 6] oraz inni pracujący przy Liście zostali zawieszeni, gdyż odmówili podpisania oświadczenia, że w notowaniu nr 1998 doszło do manipulacji[17]. W wydanym i opublikowanym 18 maja 2020[18] oświadczeniu Gil napisał, że „nie ma i nie było żadnego regulaminu Listy” oraz że piosenki nie wprowadzono spoza listy, bo „nigdy żadnej listy nie było”, a wybór piosenek dodawanych do zestawu do głosowania był „autonomiczną decyzją Marka Niedźwieckiego”[19].
18 maja 2020[20] dyrekcja Polskiego Radia zorganizowała konferencję prasową, podczas której podała nowe wyniki notowania listy przebojów – piosenka Kazika miała zajmować 4. miejsce w notowaniu, zaś zwycięzcą miała być piosenka Bartasa Szymoniaka „Wojownik z miłości”[20]. Według danych podanych przez przedstawicieli Polskiego Radia system automatycznie zliczył 1487 głosów na utwór Szymoniaka, 1338 – na Deep Purple, 1187 – na The Cure, a 1157 – na Kazika[21]. Dyrekcja stwierdziła, że prowadzący audycję wykluczyli znaczną część głosów oddanych na niektóre piosenki[20] (podano, że ręcznie unieważniono 577 głosów oddanych na Deep Purple, 448 – na The Cure i 53 na Kazika)[21]. Bartosz Gil[18] opublikował wyjaśnienia, w których wskazał, że kierownictwo stacji wiedziało, jak wygląda proces wyboru piosenki, mający m.in. uniemożliwić tzw. sztuczne nabijanie głosów[18]. Drugi gospodarz audycji, Piotr Baron, oświadczył 20 maja 2020, że „nie będzie prowadził już żadnej Listy Przebojów Trójki, dopóki Marek Niedźwiecki i my wszyscy nie zostaniemy oficjalnie przeproszeni za ten stek kłamstw, które padły pod naszym adresem”[22][23]. 21 maja Niedźwiecki wysłał do władz Polskiego Radia wezwanie przedprocesowe z żądaniem m.in. oficjalnych przeprosin na głównej internetowej stronie Polskiego Radia i 10 tys. zł na rzecz lekarzy walczących z pandemią COVID-19[24][25].
Wielu dziennikarzy komentujących incydent uznało decyzję dyrekcji Trójki za przejaw cenzury[9][26] – tekst utworu Staszewskiego krytykuje wizytę Jarosława Kaczyńskiego, lidera rządzącej partii PiS na zamkniętym z powodu pandemii COVID-19 Cmentarzu Powązkowskim w rocznicę katastrofy prezydenckiego samolotu w Smoleńsku jako przejaw stawiania się szefa partii rządzącej ponad prawem obowiązującym zwykłych obywateli[9][26]. O sytuacji napisały agencja Associated Press, BBC i inne zagraniczne media[27][28][29][30][31]. W związku z konferencją prasową z programu odeszło kilkunastu dziennikarzy[32][33], a część wytwórni płytowych i artystów zawiesiła współpracę z „Trójką”[34]. Unieważnienie głosowania zostało także skrytykowane przez część polityków, zarówno strony rządowej (m.in. wicepremiera i ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, wicepremier i minister rozwoju Jadwigę Emilewicz, wiceprezesa Prawa i Sprawiedliwości Joachima Brudzińskiego), jak i ze strony opozycyjnej (m.in. wiceprzewodniczącego Platformy Obywatelskiej i prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego, prezesa Polskiego Stronnictwa Ludowego Władysława Kosiniaka-Kamysza, wiceprzewodniczącego Platformy Obywatelskiej Tomasza Siemoniaka)[35].
Notowanie nr 1999, zaplanowane do emisji 22 maja, nie zostało wyemitowane. Zamiast tego wyemitowana została bez udziału prezentera Audycja muzyczna, zawierająca głównie polskie utwory. Blok muzyczny, nadany zamiast Listy, zaczął się utworem, którym normalnie zaczyna się Lista, tj. instrumentalną wersją utworu „The Look of Love” zespołu ABC. Wyniki niewyemitowanego notowania zostały opublikowane wcześniej[36] – na pierwszym miejscu znowu znalazł się utwór Kazika Staszewskiego „Twój ból jest lepszy niż mój”[12]. Następnie, w kolejne piątki pojawiały się około-listowe audycje z Mariuszem Owczarkiem oraz Piotrem Baronem.
W czerwcu 2021 r. media przekazały informacje, że Marek Niedźwiecki wycofał pozew sądowy przeciwko Polskiemu Radiu. Obie strony zawarły ugodę pozasądową i w oświadczeniach przesłanych mediom przekazały, że spór sądowy nie będzie kontynuowany, obie strony postanowiły nie podtrzymywać wzajemnych zarzutów i uważają sprawę za zakończoną. Oświadczyły także, że nie będą jej więcej komentować[37][38].
W kwietniu 2024 roku nowa dyrektor Trójki Agnieszka Szydłowska zdecydowała się zamknąć historie „Listy Przebojów Programu Trzeciego”. W związku z tym 1 maja o 18:05 na antenie stacji wyemitowano nominowany do nagrody Grand Press w 2020 roku reportaż „To nie jest historia o piosence” autorstwa Agnieszki Szwajgier z Radia 357 i zarazem też dawnej dziennikarki Programu Trzeciego Polskiego Radia. Reportaż ten wspomina sytuacje w Trójce od 1998 notowania „Listy Przebojów Trójki” i przygotowań do niego aż do odwołania Jakuba Strzyczkowskiego z funkcji dyrektora Programu Trzeciego Polskiego Radia w sierpniu 2020 roku[39][40]. Gościem wywiadu poprzedzającego reportaż była jego autorka której to towarzyszył Prezes Radia 357 Paweł Sołtys. Sam reportaż pierwotnie miał swoją premierę w Radiu 357 w dniu 8 stycznia 2021 roku a więc na początku istnienia tej rozgłośni[41]. Tuż po wspomnianym reportażu (wyemitowanym w Trójce dnia 1 maja 2024 roku) o godzinie 19:05 po czterech latach od wydarzeń w Trójce zaprezentowano zaległe 1999 notowanie „Listy Przebojów Programu Trzeciego” prowadzone przez Mariusza Owczarka. Notowanie pierwotnie miało zostać wyemitowane 22 maja 2020 roku. Tuż po ostatnim notowaniu „Listy Przebojów Programu Trzeciego” nadano koncert Kultu z 2007 roku który to miał miejsce w pobliżu siedziby stacji. Dzień później czyli 2 maja 2024 roku o godzinie 19:00 nadano specjalne, 2000 wydanie „Listy Przebojów Programu Trzeciego” pod hasłem „The best of LP3”, w ramach którego to podsumowano wieloletnią historię audycji. Pasmo to prowadził Tomasz Żąda[13].
Już od pierwszych notowań audycja zdobyła ogromną popularność wśród słuchaczy[46] i właśnie w początkach swego istnienia była najbardziej popularna. Nowatorski sposób prowadzenia audycji oraz wieści z zachodnich list przebojów od razu przyciągnęły młodych słuchaczy[47]. W okresie trwającego wówczas w Polsce stanu wojennego dostęp do płyt czy wiadomości o wykonawcach był niezwykle utrudniony, a program Marka Niedźwieckiego stał się namiastką zachodniego świata muzycznego. Trójkowa lista przebojów była wówczas jedynym tego typu programem nadawanym w Polskim Radiu. Program ten w latach 80. urastał do zjawiska o charakterze społecznym[47]. Do legendy już dziś przeszły masowe, protestacyjne spacery ludzi w czasie Dziennika Telewizyjnego, którym w soboty towarzyszyły dźwięki płynące z rozgłośni, nadającej właśnie tę audycję.
W latach 90. znaczenie Listy spadło[46]. Łatwy dostęp do telewizyjnych stacji muzycznych oraz przybywająca liczba stacji komercyjnych nadających w eterze, które nie tylko zaczęły odbierać Trójce słuchaczy, ale również zaczęły wprowadzać do swoich ramówek listy przebojów wzorem zachodnich formatów, szybko stały się dla trójkowego projektu konkurencją[46]. Lista w tym czasie wypracowała swoją własną markę i format – różny od komercyjnych stacji[47]. W Programie Trzecim prezentowani byli artyści, których nie można było usłyszeć w innych stacjach radiowych. Na Liście pojawiali się artyści rockowi, alternatywni, progresywni, undergroundowi i niezależni. Audycja stała się wyznacznikiem popularności wśród słuchaczy „z górnej półki”. Mimo mniejszej słuchalności niż w latach 80., Lista ciągle silnie oddziaływała na polski rynek sprzedaży płyt.
11 listopada 2010 Lista Przebojów Programu Trzeciego zwyciężyła w plebiscycie 33 x Trójka jako najpopularniejsza audycja Programu Trzeciego Polskiego Radia w całej dotychczasowej historii tej stacji[48].
Mimo radykalnych przemian polskiego rynku muzycznego oraz medialnego Lista, przez wszystkie lata emisji audycji, cieszyła się prestiżem w środowisku muzycznym oraz uznaniem wśród stałych słuchaczy stacji[46][47]. Umieszczenie utworu na Liście było dla wielu polskich artystów ważnym wydarzeniem, zarówno z komercyjnego, jak i artystycznego punktu widzenia[46].
Na początku można było głosować na jeden utwór polski i jeden zagraniczny, następnie zwiększono tę liczbę do maksymalnie dziesięciu utworów. Można było wybrać dowolną piosenkę, która była grana w Programie III. 1 kwietnia 1996 wprowadzono możliwość głosowania przez internet, udostępniając zestaw do głosowania.
Do kwietnia 1996 głosowanie odbywało się wyłącznie drogą pocztową i telefoniczną. Od początku XXI wieku głównym źródłem głosów słuchaczy było głosowanie internetowe, polegające na wyborze piosenek z zestawu do głosowania umieszczonego na oficjalnej stronie Listy.
Notowanie każdej Listy składało się z następujących pozycji:
Do tradycji audycji należały przez lata rozmowy ze stałymi korespondentami zagranicznymi Trójki: Aliną Dragan (z Holandii) oraz Wojciechem Żórniakiem (ze Stanów Zjednoczonych, Voice of America).
W latach 1988–2007 Alina Dragan informowała m.in. o Holenderskiej oraz Europejskiej Liście Przebojów (w latach 2007–2010 kontynuowała to w Liście przebojów Marka Niedźwieckiego w Radiu Złote Przeboje). W latach 90. Wojciech Żórniak prezentował pierwszą dziesiątkę Amerykańskiej Listy najlepiej sprzedawanych singli. W okresie, kiedy audycję prowadził tylko Piotr Baron, łączono się również z polonijnym radiem Peak z Vancouver, gdzie przedstawiano pierwszą piątkę Kanadyjskiej listy przebojów.
Na antenie pojawiała się, niekiedy również pełniąca dyżury telefoniczne w czasie emisji programu Halina Wachowicz, nazywana „Helen”, a wcześniej również Iwona Wieraszko („Pierzasta”[47] – znana chociażby z okrzyku Bogumił[niejasne]). „Helen” często losowała nagrody dla słuchaczy oraz zapowiadała miejsce 10. na Liście.
Poza głównymi gospodarzami audycji – Markiem Niedźwieckim i Piotrem Baronem – audycję prowadzili tzw. druhowie zastępowi, w kolejności alfabetycznej: Alina Dragan, Anna Gacek, Piotr Kaczkowski, Jarosław Kawecki, Paweł Kostrzewa, Marcin Łukawski, Piotr Majewski, Wojciech Mann, Piotr Metz, Grzegorz Miecugow, Artur Orzech, Mariusz Owczarek, Beata Pawlikowska, Marek Pawlukiewicz, Roman Rogowiecki, Mariusz Rokos, Bożena Sitek, Paweł Sito, Piotr Stelmach, Kuba Strzyczkowski, Sławomir Szczęśniak, Agnieszka Szydłowska, Rafał Turowski, Marek Wiernik, Wojciech Zamorski i Tomasz Żąda. Dwaj słuchacze, którzy współprowadzili Listę z Markiem Niedźwieckim, to Jakub Jarosz i Mateusz Tomaszuk.
Wieloletnią realizatorką Listy była Barbara „Baśka” Głuszczak (zmarła 9 lipca 2001). Wcześniej w czasie koncertu z okazji 1000 wydania audycji (30 marca 2001) otrzymała Nagrodę Niedźwiedzia. Ostatnią Listą, jaką zrealizowała, było notowanie nr 976 z 13 października 2000 roku[49]. Inni realizatorzy audycji to: Roman Chomicz, Marek Dalba, Jan Gadomski, Mariusz Janiszewski, Michał Jakubik, Zofia Kruszewska, Agnieszka Łukasiewicz i Elżbieta Malinowska.
6 kwietnia 2010 w audycji Tu Baron powrócił kącik ABC Listy, w którym prezentowane są utwory z Listy, a którego można słuchać codziennie, od poniedziałku do czwartku około 11.30. Obecnie, tj. od 19 września 2011 w audycji Do południa.
9 kwietnia 2010 ruszyła audycja zatytułowana LP Trójka, prowadzona na zmianę przez Marka Niedźwieckiego i Piotra Barona. Prezentowane są w niej dawne przeboje z Listy oraz nowe propozycje, będące w danej chwili w zestawie do głosowania. Audycji można słuchać w każdy piątek, między 10.00 a 12.00[50].
9 września 2017 ruszyła audycja zatytułowana Poczekalnia Listy Przebojów, prowadzona przez Piotra Barona. Prezentowane są w niej nowe propozycje, będące w danej chwili w zestawie do głosowania. Audycji można było słuchać w każdą sobotę, między godz. 6:00 a 8:00 – do wiosny 2018 roku.
Dżinglem rozpoczynającym każde wydanie audycji były połączone dwa fragmenty utworów:
Na początku każdej Listy wykorzystywany był charakterystyczny podkład muzyczny, którym jest instrumentalna wersja przeboju:
W okresie, kiedy Listę prowadził tylko Piotr Baron (od 3 sierpnia 2007 do 27 marca 2010) takim utworem był:
Baron wykorzystywał wtedy również:
Przed prezentacją każdej nowej piosenki (nowości), która wchodzi do podstawowego zestawienia, rozbrzmiewał dżingiel, którym jest końcowy fragment utworu:
Utwory „dżinglowe” (fragmenty wykorzystywane jako przerywniki muzyczne):
Utwory wykorzystywane jako podkłady muzyczne:
W roku 1987, z okazji 5-lecia audycji została wydana kompilacja (na płycie winylowej i na kasecie) zatytułowana:
W roku 1990, z okazji 400. wydania Listy ukazała się na kasecie kompilacja:
W 1996 roku ukazała się pierwsza książka Marka Niedźwieckiego, zawierająca notowania od 1 do 650, będąca swego rodzaju podsumowaniem dotychczasowej historii audycji:
W latach 1998–2001 nakładem Pomatonu ukazała się pierwsza kolekcja 18 płyt z najpopularniejszymi utworami z Listy z lat 1982–1998[52]:
W kwietniu 2007 Lista przebojów Trójki obchodziła swoje 25-lecie. Z tej okazji Program III wraz z gazetą ogólnopolską Dziennik. Polska. Europa. Świat. wydał drugą kolekcję 25 płyt, zawierających utwory z Listy z lat 1982–2006:
W związku z dużym zainteresowaniem, dodatkiem do tej kolekcji było jeszcze 5 płyt zatytułowanych:
Rocznicy towarzyszyło również wydanie drugiej książki Marka Niedźwieckiego poświęconej historii audycji, obejmującej notowania od 651 do 1300:
W grudniu 2007 pojawiło się pierwsze wydanie trzeciej książki, autorstwa Jakuba Jarosza i Jacka Marcinkowskiego. Jest to wydawnictwo kolekcjonerskie, pierwsze wydanie – 100 sztuk; drugie wydanie (grudzień 2009) – również 100 sztuk:
W grudniu 2009 ukazała się płyta z przebojami z Listy:
W maju 2011 ukazała się czwarta książka poświęcona Liście. Jest to kolejne wydawnictwo kolekcjonerskie. Autorami są Jacek Marcinkowski i Jakub Jarosz:
W kwietniu 2012 Lista Przebojów Programu Trzeciego obchodziła swoje 30-lecie. Z tej okazji Program Trzeci Polskiego Radia wraz z Agorą SA wydał kolejną kolekcję, tym razem 13 płyt, zawierających utwory z Listy z lat 2007–2011 (trzy ostatnie albumy zawierają również utwory z lat wcześniejszych). Płyty ukazywały się sukcesywnie na rynku od 27 stycznia do 20 kwietnia 2012[55]:
13 sierpnia 2012 nakładem Agencji Muzycznej Polskiego Radia ukazały się 2 płyty zatytułowane[56]:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
