Republika (zespół muzyczny)

Republika – polski zespół nowofalowy, powstały w 1981 w Toruniu, w wyniku przekształcenia art rockowej formacji Res Publica.

Szybkie fakty Rok założenia, Rok rozwiązania ...

Remove ads

Od początku związany z Klubem Studenckim „Od Nowa” w Toruniu przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika, gdzie koncertował i odbywał próby. W wyniku nieporozumień Republika rozpadła się w 1986, by powrócić w 1990. Zespół w latach 90. prowadził czynną działalność nagraniowo-koncertową. Po śmierci lidera i wokalisty Grzegorza Ciechowskiego w 2002 pozostali członkowie zespołu grają okazjonalnie m.in. jako Projekt Republika i Nowe Sytuacje^[2]^[3].

Remove ads

Historia

Podsumowanie

Perspektywa

Początki (1979–1981)

W 1979 na sopockim przeglądzie „Muzyki Młodej Generacji” zadebiutował toruński zespół Res Publica, grający art rocka. Pierwsze próby nie spotkały się z dobrym przyjęciem ze strony publiczności. Wkrótce grupę opuścił lider, Jann Castor, a nowym liderem został grający dotychczas na flecie Grzegorz Ciechowski.

Po kilku miesiącach zespół zmienił nazwę na Republika i zaczął ewoluować w stronę brzmień nowofalowych. Gitarzystą zespołu został Zbigniew Krzywański. W 1981 wykrystalizował się ostateczny skład zespołu, który stworzyli: Grzegorz Ciechowski (śpiew, instrumenty klawiszowe), Sławomir Ciesielski (perkusja), Zbyszek Krzywański (gitara) i Paweł Kuczyński (gitara basowa). Zespół w tym samym roku rozpoczął działalność koncertową.

Pierwsze sukcesy i rozpad zespołu (1982–1986)

Nowatorskie i awangardowe rozwiązania muzyczne oraz teksty Grzegorza Ciechowskiego sprawiły, że w 1982 grupa zyskała popularność. Muzycy często gościli w radiowej Trójce nagrywając nowe utwory, które zajmowały wysokie miejsca na listach przebojów. Z tego okresu pochodzą najbardziej popularne kompozycje Republiki – Biała flaga, Telefony, Kombinat czy Sexy Doll.

Wzmożona działalność koncertowa oraz wydanie kilku singli spowodowały, że zespół zdobywał coraz więcej zwolenników w całej Polsce. Muzycy ubierali się na czarno i zachowywali się spokojnie, a koncerty charakteryzowała prosta scenografia, co stanowiło jawny kontrast w stosunku do innych grup z tamtego okresu: Lady Pank, Perfect czy TSA.

Ciechowski z zespołem przystąpił do nagrania pierwszej długogrającej płyty zatytułowanej Nowe sytuacje. Dążył do jednorodności muzyczno-tekstowej. W albumie tym nie znalazły się tzw. przeboje, nie miało to jednak wpływu na jego jakość.

W tym okresie grupę dostrzegła angielska firma Mega Organization, która postanowiła wypromować Republikę za granicą (drugim polskim zespołem pod skrzydłami Mega było TSA). W tym celu zespół nagrał jeszcze raz Nowe sytuacje z angielskimi tekstami autorstwa Ciechowskiego i płyta pt. 1984 ukazała się w Wielkiej Brytanii w 1984. Rok 1984 to także wyjazdy zespołu na festiwale rockowe do Turku i Roskilde, które nie przyniosły grupie zbyt dużej popularności w Europie, a firmie fonograficznej spodziewanych zysków.

W 1984 został wydany drugi album Republiki – Nieustanne tango. Przyniósł on dalszy rozwój koncepcji muzycznej grupy. Ciechowski otrzymał powołanie do wojska – z tego powodu w 1985 popularność zespołu osłabła. Doszło również do zakończenia współpracy z Anglikami.

Powrót do czynnej działalności nastąpił w 1986 – zespół przygotowywał się do nagrania i wydania swojej trzeciej płyty. W drugim dniu sesji nagraniowej doszło w studiu do kłótni między liderem a pozostałymi członkami zespołu. W rezultacie grupa przestała istnieć, a materiał przygotowywany na trzeci album znalazł się na pierwszej solowej płycie Obywatel G.C. Ciechowskiego jako Obywatela G.C. Ciesielski, Krzywański i Kuczyński wraz z Jackiem Rodziewiczem założyli zespół Opera, do którego z czasem dołączył późniejszy lider Wilków, Robert Gawliński. Opera nagrała z nim jedną płytę i zakończyła działalność, nie osiągnąwszy sukcesów. Ponadto, jeszcze w roku 1986 podczas festiwalu muzycznego Poza Kontrolą członkowie zespołu bez Ciechowskiego wystąpili wspólnie z J.J. Burnelem, basistą i wokalistą zespołu The Stranglers, z którym to zagrali 4 piosenki zespołu The Stranglers w nowej aranżacji jako formacja Out of Control^[4]^[5].

Reaktywacja zespołu (1990–1998)

W 1990 wystąpili na 27. KFPP w Opolu w koncercie Rock Opole, podsumowującym dokonania rodzimego rocka w latach 80.^[6] Członkowie zespołu na potrzeby tego wydarzenia pogodzili się i przystali na zaproszenie organizatorów^[6]. Później zespół zagrał jeszcze kilka koncertów dla Polonii amerykańskiej. Po zakończeniu tej trasy koncertowej Ciesielski, Ciechowski i Krzywański zamierzali kontynuować działalność koncertową, co nie spotkało się z aprobatą Kuczyńskiego, który zamierzał zakończyć karierę artystyczną.

W trzyosobowym składzie Republika przystąpiła w 1991 do nagrania płyty z unowocześnionymi wersjami niepublikowanych wcześniej na longplayach utworów. Tak powstał album 1991, który potwierdził popularność zespołu i słuszność decyzji o powrocie do działalności muzycznej. W miesiąc później funkcję basisty objął Leszek Biolik (znany ze współpracy z Ciechowskim pod koniec lat 80). W 1993 roku na zaproszenie Radia Łódź zespół nagrał akustyczną płytę Bez prądu, która zawierała najpopularniejsze utwory zespołu, jedno z wydanej rok wcześniej płyty Grzegorza Ciechowskiego Obywatel świata oraz jedno nagranie Kayah, która uczestniczyła w tym i następnych koncertach Republiki. Na początku tego samego roku wydano album zatytułowany ’82–’85, zawierający największe przeboje zespołu z początkowego okresu działalności, które nie znalazły się na żadnej płycie długogrającej (Biała flaga, Telefony). Także w 1993 grupa nagrała pierwszą od 1984 roku płytę z premierowym materiałem. Ostatecznie Siódma Pieczęć przyniosła duże zmiany w stosunku do dawnych albumów – muzyka nie była już tak ściśle osadzona w stylistyce nowej fali, co nie znalazło uznania w oczach sympatyków.

W 1995 na rynek weszła płyta Republika marzeń. I choć stylistycznie była bliższa dokonaniom zespołu z lat 80., to okazała się jeszcze bardziej kontrowersyjna niż Siódma Pieczęć. Równocześnie Ciechowski wspomagał swymi tekstami, m.in. Justynę Steczkowską (pod pseudonimem Ewa Omernik), a w 1996 roku – jako Grzegorz z Ciechowa – prowadził działalność w obszarze muzyki folkowej.

Ostatnie lata stałej działalności (1998–2002)

Kolejne nagrania zespołu miały miejsce w 1998, kiedy wydano Masakrę. Płyta była „powrotem do korzeni”. Znalazły się na niej utwory takie jak „Odchodząc” czy „Raz na milion lat”. Największym przebojem z albumu okazał się utwór „Mamona”. Masakra uważana jest przez wielu ludzi, a także sam zespół, za trzecią pod względem ważności płytę Republiki. 6 grudnia 1998 zespół wystąpił w Studiu im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie w ramach cyklu koncertowego Koncerty w Trójce, gdzie oprócz swoich największych przebojów zaprezentował na żywo kilka utworów z nowej płyty^[7]. Koncert spotkał się z entuzjastycznym odbiorem publiczności, a nagranie z koncertu doczekało się dwóch różnych wydań na płycie CD^[7]^[8].

Po 1998 grupa zmniejszyła swoją aktywność. Ciechowski zajął się muzyką filmową (ścieżka dźwiękowa do Wiedźmina [2001]). 9 czerwca 2001 grupa wystąpiła w ramach KFPP w Opolu, gdzie zagrała recital z okazji jubileuszu 20-lecia pracy artystycznej^[9]. W 2001 grupa rozpoczęła również tworzenie materiału na kolejną płytę. Jednak brak czasu Ciechowskiego spowodował, że planowane zakończenie prac nad tym albumem przesunięto na rok 2002. Plany te przerwała nagła śmierć lidera (zmarł 22 grudnia 2001 z powodu tętniaka serca). Zespół nie zdecydował się zakończyć pracy nad albumem z innym wokalistą, poprzestając na czterech zarejestrowanych utworach z Ciechowskim.

Zgodnie z wielokrotnymi i jednoznacznymi wypowiedziami pozostałych członków zespołu oraz managera Jerzego Tolaka, zespół Republika został po śmierci Ciechowskiego definitywnie rozwiązany, podkreślając, że "dalsza działalność z innym wokalistą niż Grzegorz Ciechowski nie mieściłaby się w głowie". ^[10]

Rozwiązanie zespołu po śmierci Grzegorza Ciechowskiego (po 2002)

W 2002 na Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu odbył się z udziałem pozostałych członków zespołu recital zatytułowany Kombinat, w którym laureaci festiwalu wykonywali utwory grupy. Było to ostatnie przedsięwzięcie koncertowe sygnowane nazwą Republika na wiele lat. W tym samym roku odbył się też I Koncert „Pamięci Grzegorza Ciechowskiego”, na którym wystąpiły młode toruńskie zespoły wspomagane przez byłych członków zespołu. Ukazała się też płyta koncertowa pt. Republika, która jako bonusy zawierała cztery utwory, które miały znaleźć się na niedokończonej płycie planowanej na rok 2002^[11]. W 2003 wydano 13-płytowy box Komplet ze wszystkimi publikowanymi wcześniej płytami Republiki i dodatkowym materiałem (m.in. nagranie z koncertu w Roskilde oraz płytę Demo zawierającą kilka nagrań z prób zespołu).

29 sierpnia 2007, w 50. rocznicę urodzin Grzegorza Ciechowskiego, Program Trzeci Polskiego Radia w specjalnym wydaniu audycji Klub Trójki po raz pierwszy publicznie odtworzyło utwór Republiki „I Count”, dotychczas nie wydany na żadnej płycie grupy. Utwór był przygotowany w wersji próbnej.

4 czerwca 2009 zespół wystąpił w Warszawie na placu Teatralnym na koncercie z okazji 20 rocznicy obalenia komunizmu w Polsce. Wokalistą grupy na tym koncercie był gościnnie Tomasz Lipnicki. 5 sierpnia 2011 na XVII Przystanku Woodstock w Kostrzynie nad Odrą z okazji 30. rocznicy powstania zespołu i 10 rocznicy śmierci Grzegorza Ciechowskiego odbył się koncert Przystanek Republika, w którym wzięli udział muzycy Republiki i zaproszeni goście m.in. Piotr Mohamed, Tomasz Lipnicki, Andrzej Kraiński, Tomasz Pukacki, Ania Dąbrowska i Maciej Silski.

Zbigniew Krzywański, Sławomir Ciesielski i Leszek Biolik w 2014 wraz z pianistą Bartłomiejem Gasiulem oraz wokalistami: Piotrem Roguckim, Tymonem Tymańskim i Jackiem Budyniem Szymkiewiczem (grającym również na flecie) ruszyli w trasę koncertową pod nazwą Nowe Sytuacje, na której zagrali utwory z pierwszej płyty Republiki. Podkreślili wówczas, że nie reaktywują Republiki, a jedynie rozpoczynają projekt mający na celu przypomnienie publiczności twórczości zespołu. Początkowo planowano tylko jedną trasę, ale w 2015 Leszek Biolik powiedział w wywiadzie, iż mają w planach dalszą działalność. Ostatecznie wraz z końcem 2015 z projektu wycofał się Zbigniew Krzywański, co zadecydowało o zawieszeniu projektu. 7 grudnia 2016 ukazała się pierwsza pełna biografia zespołu pt. „Republika. Nieustanne tango” autorstwa dziennikarza muzycznego Leszka Gnoińskiego.

W 2014 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej umorzył postępowanie w sprawie przypisania znaków towarowych związanych z zespołem Republika byłym członkom zespołu, tj. Zbigniewowi Krzywańskiemu, Leszkowi Biolikowi oraz Sławomirowi Ciesielskiemu.^[12]^[13]^[14] W 2017 zgodnie z orzeczeniem Urzędu Patentowego RP roku prawa do znaku towarowego Republika uzyskała Anna Skrobiszewska, wdowa po Grzegorzu Ciechowskim^[15].

W 2022 zespół otrzymał Złotego Fryderyka za całokształt twórczości^[16]. Zbigniew Krzywański, Sławomir Ciesielski i Leszek Biolik wraz ze swoimi własnymi oddzielnymi projektami muzycznymi w tym samym roku wzięli udział w koncercie w ramach projektu Obywatele Republiki^[17]^[18]^[19]. W marcu 2023 projekt wyruszył w trasę koncertową po Polsce obejmującą największe obiekty koncertowe w Krakowie, Warszawie, Wrocławiu, Szczecinie i Sopocie^[20]. 29 sierpnia 2024 w Toruniu odbył się koncert pod hasłem Gdzie oni są...? Przyjaciele Republiki z okazji rocznicy 67. urodzin Grzegorza Ciechowskiego; gościem specjalnym wydarzenia byli muzycy Republiki: Zbigniew Krzywański (gitara), Sławomir Ciesielski (perkusja), Leszek Biolik (gitara basowa) i Paweł Kuczyński (gitara akustyczna), którzy zagrali przeboje zespołu do wokalu Ciechowskiego puszczonego z tzw. „offu”^[21]^[22].

Sława i legenda dzisiaj

Do dziś zespół cieszy się dużym zainteresowaniem fanów. Organizowane są przeglądy, koncerty, odsłaniane pomniki, tablice, wydawane pozycje literackie i muzyczne.

W Toruniu przy ul. Gagarina przed Akademickim Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”, gdzie zespół zaczynał swą karierę, odbywał próby i koncertował, odsłonięto pomnik (obelisk) z tablicą pamiątkową ku czci zespołu
Grupa została uhonorowana w toruńskiej Alei Gwiazd, gdzie w 2006 na Rynku Staromiejskim jeden z muzyków Republiki, Paweł Kuczyński, odsłonił czwartą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.
Od 2001 roku w Tczewie odbywa się Festiwal Grzegorza Ciechowskiego „In Memoriam”, podczas którego ma miejsce ogólnopolski konkurs piosenek Ciechowskiego.
W 2010 roku Kasia Kowalska wydała koncertowy album zatytułowany Ciechowski. Moja krew, na którym znalazły się utwory Republiki oraz Obywatela G.C. w nowych aranżacjach.
W 2011 roku polska grupa grająca rock industrialny Agressiva 69 nagrała płytę z utworami Republiki w nowym brzmieniu pt. Republika 69.
W 2011 roku toruński zespół Half Light postanowił nagrać ponownie, w swoich elektronicznych aranżacjach, kompozycje z pierwszej płyty Republiki – Nowe sytuacje. Powstały materiał wydano w postaci płyty Nowe orientacje wydanej 29 sierpnia 2011 przez MJM Music PL^[23].
W 2012 roku w Tczewie – rodzinnym mieście Grzegorza Ciechowskiego, pomiędzy Węzłem integracyjnym a Galerią Kociewską stanął parowóz w barwach Republiki.
W 2016 roku Piotr Iwanicki wydał grę komputerową o tytule "Superhot", której napisy końcowe korzystają z piosenki Republiki "Psy Pawłowa".
21 września 2018 Karolina Micuła na scenie Teatru Modrzejewskiej w Legnicy zaśpiewała premierowo swój recital „Uwaga, tu Obywatelka!”^[24] m.in. z piosenkami Obywatela G.C. i Republiki.
19 czerwca 2021 roku w Teatrze Muzycznym w Poznaniu miał premierę musical „Kombinat”, oparty na piosenkach Republiki.

Remove ads

Skład zespołu

Grzegorz Ciechowski – śpiew, instrumenty klawiszowe, flet (1981–1986, 1990–2001)
Sławomir Ciesielski – perkusja, wokal wspierający, flet (1981–1986, 1990–2002, 2009, 2024)
Zbigniew Krzywański – gitara akustyczna, gitara elektryczna, harmonijka ustna, akordeon, wokal wspierający (1981–1986, 1990–2002, 2009, 2024)
Paweł Kuczyński – gitara basowa (1981–1986, 1990), gitara akustyczna (2024)
Leszek Biolik – gitara basowa, wokal wspierający, flet, gitara akustyczna (1991–2002, 2009, 2024)

a także:

Jacek Rodziewicz – dodatkowe instrumenty klawiszowe, saksofon. (styczeń 1991–luty 1993)
José Torres – dodatkowe instrumenty perkusyjne. Podobnie jak Jacek Rodziewicz grał w Republice przez krótki okres na początku lat 90.

Oś czasu