Generał

Generał – wysoki stopień wojskowy, a także grupa stopni generalskich.

Ten artykuł dotyczy wojska. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Generał

Wojska Lądowe

Oznaczenie stopnia generała

naramiennik

kurtka nieprzemakalna

Oznaczenie stopnia generała broni

naramiennik

kurtka nieprzemakalna

Oznaczenie stopnia generała dywizji

naramiennik

kurtka nieprzemakalna

Oznaczenie stopnia generała brygady

naramiennik

kurtka nieprzemakalna

Flaga generała (na okrętach MW RP)

Etymologia

Nazwa pochodzi od łac. generalis („główny, nadrzędny”) i oznaczała początkowo głównego dowódcę wojska lub konkretnego rodzaju broni. W tym znaczeniu stopień generała jako naczelnego dowódcy całych sił zbrojnych państwa zachował się jedynie w Szwajcarii.

Historia

Stopień ten, wprowadzony do obiegu w XVI w. we Francji, występuje w podobnym brzmieniu w większości armii świata. Później generał stał się zwykłym stopniem wojskowym, podzielono go też na kilka – trzy do pięciu – stopni. W części państw poszczególne stopnie generalskie są najwyższymi stopniami wojskowymi, w części wyższym stopniem jest jeszcze marszałek, zwany w niektórych państwach feldmarszałkiem, czyli marszałkiem polowym lub polnym. Oprócz wojsk lądowych, stopień generała został w większości państw przyjęty przez lotnictwo (wyjątek w tym zakresie stanowi Wielka Brytania), natomiast odpowiednikiem generała w marynarce wojennej jest admirał. Termin „generał” używany jest zarówno jako nazwa konkretnego stopnia generała, jak i jako ogólne określenie stopni generalskich.

Osobny artykuł: Generalissimus.

W armiach niektórych krajów, zwłaszcza znajdujących się w stanie wojny albo rządzonych przez dyktatorów, funkcjonował jeszcze jeden stopień wyższy od wszystkich generałów i marszałka: generalissimus. Stopień ten nosił m.in. Józef Stalin.

W Polsce termin pojawił się w XVII w., początkowo jako stopień dowódczy wojsk zaciężnych, później także na oznaczenie dowódców artylerii.

Generał w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Generał – początkowo dowódca określonego rodzaju wojsk:

• Generał artylerii (łac. generalis artileriae magister) ustanowiony przez Władysława IV dla Korony w 1637, dla Litwy w 1638. Początkowo powoływany na czas określonej wojny, istniał już w XVI w., po raz pierwszy w bitwie pod Obertynem w 1531 zw. starszym nad armatą. W 1539 dowództwo artylerii powierzono hetmanowi polnemu, również w tym czasie niestałemu, potem jednak powrócono do pierwotnej koncepcji generała artylerii. Podczas konfederacji gołąbskiej domagano się kadencji dwuletniej dla generała artylerii, jednak urząd pozostał dożywotni. Generał artylerii podlegał hetmanowi wielkiemu, a od 1775 – Departamentowi Wojskowemu Rady Nieustającej. Zwierzchnik wszystkich zbrojowni i arsenałów, prochowni i odlewni dział (ludwisarni), odpowiedzialny za zaopatrzenie armii i arsenałów w armaty, proch, amunicję, rejestry zaopatrzenia, organizowanie zaprzęgów i taboru artylerii oraz szkolenie artylerzystów. W czasie wojny nierzadko zlecano mu dowództwo innej broni, samodzielnych grup wojska albo członków szyku marszowego lub bojowego. Dysponował funduszem, z którego rozliczał się przed hetmanem. Generał koronny z wydatków wyliczał się też na każdym sejmie, litewski od 1717 przedkładał rachunki Trybunałowi Radomskiemu. Nie obejmowały generałów incompatibilitates, nie mogli jedynie sprawować innego urzędu wojskowego. Podwładnymi generała artylerii byli cejgmistrze.
• Generał piechoty pojawił się w latach 1651–1656.
• Generałowie inspektorzy – dla ogólnego dozoru jazdy i piechoty: dwóch dla Korony i dwóch dla Litwy, mianowani przez hetmana wielkiego, który wyznaczał im pensję. Pojawili się w pierwszej połowie XVIII w. za panowania Augusta III. Zadaniem generałów inspektorów były objazdowe wizytacje wszystkich pułków i składanie raportów hetmanowi. Od 1775 podlegali Departamentowi Wojskowemu Rady Nieustającej, który zniósł wprawdzie generała litewskiego, lecz pozostałych podniósł w hierarchii przed generałów artylerii i wprowadzając ich do swych sądów.
• Generał prowiantmagister (lata 70. XVII w.)
• Generał chirurg wojskowy (początkowo urząd niestały, lata 70. XVII wieku)
• Generał audytor (1673 – doradca hetmana w sprawach sądowych dla wojsk cudzoziemskiego autoramentu)

Generał – dowódca wyższych jednostek wojskowych, początkowo w cudzoziemskim autoramencie, najpierw w piechocie i dragonii:

• generałowie majorowie
• generałowie lejtnanci (od końca XVII w.) starsi od generałów majorów.

W czasach stanisławowskich generałowie lejtnanci byli dowódcami dywizji, a generałowie majorowie ich zastępcami, zaś dowódcy brygad kawalerii narodowej – brygadierzy – zostali zrównani z generałami majorami. Istnieli też generałowie majorowie ziemiańscy, którzy dowodzili pospolitym ruszeniem swojej ziemi (powiatu).

W 1790 wraz z ożywieniem urzędu pisarzy polnych otrzymali oni stopień generała lejtnanta, najwyższy z wówczas istniejących.

Członkami sztabu generalnego w dobie I Rzeczypospolitej byli ludzie sprawujący następujące urzędy wojskowe (odpowiadające częściowo funkcji generała): hetman wielki koronny, hetman wielki litewski, hetman polny koronny, hetman polny litewski, strażnik wielki koronny i strażnik wielki litewski, strażnik polny koronny i strażnik polny litewski, pisarz polny koronny i pisarz polny litewski, oboźny wielki koronny i oboźny wielki litewski, oboźny polny koronny i oboźny polny litewski oraz regimentarze.

Poza wojskowością pojęcia "generał" w dobie Rzeczypospolitej szlacheckiej używano także na określenie instytucji i urzędów cywilnych.

Generał w okresie zaborów

W okresie Księstwa Warszawskiego istnieli generałowie dywizji i generałowie brygady dowodzący jednostkami (dywizje, brygady) złożonymi z jednego rodzaju wojska.

W Królestwie Polskim funkcjonował ponadto stopień generała "broni" dowodzącego danym korpusem, przy czym generał jazdy był starszy (ważniejszy) od generała piechoty (nie było generała artylerii).^{[potrzebny przypis]}

Generał w Wojsku Polskim II RP

27 marca 1919 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Józef Leśniewski „w celu ustalenia nomenklatury tytułów oficerskich” ustalił następujące nazwy w Wojsku Polskim dla generałów:

• generał broni (generał piechoty, kawalerii, artylerii),
• generał porucznik,
• generał podporucznik.

Jednocześnie zastrzegł, że stopień generała porucznika zastępuje stopień generała dywizji, a stopień generała podporucznika winien być stosowany zamiast stopnia generała brygady lub generała majora^[1]. Oficerom posiadającym stopień generała porucznika lub generała podporucznika pełniącym służbę w wojskach technicznych lub służbach bądź w Korpusie Morskim Marynarki Wojennej przysługiwał tytuł:

• generała porucznika Korpusu Sądowego lub generała podporucznika Korpusu Sądowego,
• generała porucznika lekarza lub generała podporucznika lekarza,
• generała porucznika intendenta lub generała podporucznika intendenta,
• generała porucznika marynarki lub generała podporucznika marynarki.

15 lutego 1921 Minister Spraw Wojskowych, generał porucznik Kazimierz Sosnkowski zatwierdził nazwy stopni dla oficerów i szeregowych Marynarki Wojennej. Dla oficerów korpusu morskiego wprowadzono między innymi stopnie: admirała, wice-admirała i kontr-admirała^[a]. Oficerom korpusu rzeczno-brzegowego i technicznego, przysługiwały w zamian stopni admiralskich, stopnie generalskie:

• generała marynarki (gen. mar.),
• generała porucznika (gen. por.),
• generała podporucznika (gen. ppor.)^[2].

5 maja 1922 weszła w życie Ustawa z dnia 23 marca 1922 r. o podstawowych obowiązkach i prawach oficerów Wojsk Polskich^[3]. Na mocy tego aktu prawnego utworzony został Korpus Generałów, jako odrębny korpus osobowy oraz ustanowione w tym korpusie stopnie wojskowe:

• marszałka Polski
• generała broni
• generała dywizji
• generała brygady

W 1919 Józef Leśniewski na przykład posiadał stopień generała porucznika^[4]. Józef Porzecki posiadał stopień generała majora^[5].

Osobne artykuły: Generałowie i admirałowie II Rzeczypospolitej i Tytulatura duchowieństwa wojskowego II RP.

We współczesnym Wojsku Polskim

W dzisiejszych SZ RP istnieją cztery stopnie generalskie, które w Wojskach Lądowych, Wojskach Specjalnych, Siłach Powietrznych i Wojskach Obrony Terytorialnej, przeznaczone są dla najwyższych dowódców z tych korpusów osobowych:

		generał (dawniej generał armii)
		generał broni
		generał dywizji
		generał brygady

W Marynarce Wojennej odpowiadają im stopnie admiralskie.

Na pierwszy i następne stopnie generalskie mianuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w przypadku żołnierza SZ RP wnioskuje o to Minister Obrony Narodowej. W przypadkach innych, np. Straży Granicznej, Minister Spraw Wewnętrznych, a Agencji Wywiadu Szef AW.

Odpowiednikami wojskowych stopni generalskich w innych polskich służbach mundurowych są m.in.^[6]:

• w Państwowej Straży Pożarnej:
  • generał brygadier = generał dywizji,
  • nadbrygadier = generał brygady,
• w Policji:
  • generalny inspektor Policji = generał dywizji,
  • nadinspektor Policji = generał brygady,
• w Straży Marszałkowskiej:
  • nadinspektor = generał brygady,
• w Służbie Więziennej:
  • generał inspektor Służby Więziennej = generał dywizji
  • generał Służby Więziennej = generał brygady,
• w Służbie Celno-Skarbowej:
  • generał = generał dywizji,
  • nadinspektor = generał brygady.

Generał broni jest stopniem „zbiorczym”, łączącym w sobie stopnie generałów różnych rodzajów „korpusów” broni: np. generała piechoty, generała artylerii, generała kawalerii, generała lotnictwa (występujących w przeszłości w wojsku polskim lub współcześnie w wojskach obcych). Za czasów Królestwa Polskiego, tj. 1815-1831, mianem Korpusu Broni określano cały rodzaj broni, gdyż Korpus Piechoty i Korpus Jazdy (Kawalerii) stanowiły najwyższe szczeble dowódcze tych broni.

1 stycznia 2002 w Siłach Zbrojnych RP ustanowione zostały stopnie wojskowe „generała” oraz „admirała floty”^[7], który odpowiada stopniowi generała broni. W ten sposób stopień admirała pozostał najwyższym stopniem w Marynarce Wojennej RP i stał się odpowiednikiem nowo utworzonego „generała”. Oznakami obu tych stopni wojskowych są między innymi cztery gwiazdki. Wprowadzenie tak nazwanego stopnia generalskiego spotkało się z krytyką, gdyż – jak podkreślano – stanowi on bezpośrednią kalkę z Armii Stanów Zjednoczonych i całkowicie ignoruje polską tradycję nazewnictwa stopni generalskich (tj. * – generał brygady, ** – generał dywizji, *** – generał broni, **** – generał armii):

„Chciałem zwrócić uwagę na problematykę stopni generalskich (...). Chodzi o wprowadzenie nowego stopnia – „generał” z czterema gwiazdkami. Jednocześnie odrzucono istniejący już w PRL stopień „generał armii” argumentując, że kojarzy się on głównie z gen. Jaruzelskim i wynika z radzieckiej tradycji. Otóż to ostatnie stwierdzenie jest błędne, albowiem jest to tytulatura francuska. Tak więc stopień „generał armii” byłby zgodny z obowiązującym w Wojsku Polskim nazewnictwem opartym zresztą na wzorach francuskich (chodzi tylko o nazwy, a nie o wygląd dystynkcji, które są zupełnie inne). Mielibyśmy generała brygady (franc. General de Brigade), generała dywizji (General de Division), generała broni (General de Corps) i generała armii (General de Armee). Natomiast stopień „generał” jako najwyższy w tej hierarchii wywodzi się z systemu niemieckiego, obowiązującego także w Polsce przedrozbiorowej i wtedy układ stopni generalskich powinien wyglądać następująco: brygadier, generał major, generał porucznik i generał. Jest on zresztą wzorem dla wielu współczesnych armii, np. brytyjskiej i amerykańskiej. Co ciekawe, w tej ostatniej najwyższym stopniem generalskim (pięć gwiazdek) jest generał armii (General of the Army) i nie wynika to na pewno z radzieckiej tradycji”.

Arkadiusz Neckowicz, Niespójny system. „Polityka”. nr 39 (2002), s. 36, 28 września 2002. [dostęp 2021-04-09].

Insygniami generała są gwiazdki na naramiennikach (odpowiednio od jednej do czterech, w zależności od stopnia) i wężyk generalski (zarówno na naramiennikach, jak i na otoku), lampasy na spodniach, a także proporzec generalski.

Obecnie (listopad 2024) w Wojsku Polskim służy 138 generałów^[8], w tym:

• 93 generałów brygady^[9]
• 33 generałów dywizji^[10]
• 10 generałów broni^[11]
• 2 generałów (czterogwiazdkowych)^[12].

Generałowie (czterogwiazdkowi) w SZ PRL i SZ RP

Pogrubieniem wyróżniono imiona i nazwiska generałów pełniących obecnie czynną służbę wojskową.

• Stanisław Popławski^[b] (ur. 1902, zm. 1973) – od 12 sierpnia 1955
• Wojciech Jaruzelski^[b] (ur. 1923, zm. 2014) – od 29 września 1973
• Florian Siwicki^[b] (ur. 1925, zm. 2013) – od 12 października 1984
• Czesław Piątas (ur. 1946) – od 15 sierpnia 2002
• Franciszek Gągor (ur. 1951, zm. 2010) – od 3 maja 2006
• Andrzej Błasik (ur. 1962, zm. 2010) – od 16 kwietnia 2010 (pośmiertnie)
• Bronisław Kwiatkowski (ur. 1950, zm. 2010) – od 16 kwietnia 2010 (pośmiertnie)
• Mieczysław Cieniuch (ur. 1951) – od 15 sierpnia 2010
• Mieczysław Bieniek (ur. 1951) – od 10 listopada 2010
• Mieczysław Gocuł (ur. 1963) – od 15 sierpnia 2014
• Leszek Surawski (ur. 1960) – od 1 marca 2018
• Rajmund Andrzejczak (ur. 1967) – od 12 listopada 2019
• Jarosław Mika (ur. 1962) – od 12 listopada 2019
• Wiesław Kukuła (ur. 1972) – od 9 listopada 2023^[13]
• Sławomir Wojciechowski (ur. 1963) – od 3 maja 2024^[14]

Stopnie generalskie w innych armiach

Odpowiedniki polskich stopni generalskich w innych armiach

Polska	generał brygady kod NATO OF-6	generał dywizji kod NATO OF-7	generał broni kod NATO OF-8	generał (generał armii) kod NATO OF-9	marszałek kod NATO OF-10
Belgia	fr. Général de Brigade niderl. Brigade-generaal	fr. Général-major niderl. Generaal-majoor	fr. Lieutenant-général niderl. Luitenant-generaal	fr. Général niderl. Generaal	–
Bośnia i Hercegowina	brigadni general	general major	general pukovnik	–	–
Bułgaria	бригаден генерал	генерал-майор	генерал-лейтенант	генерал	–
ChRL	starszy pułkownik (大校, dàxiào)[c]	generał major (少将, shǎojiāng)	generał porucznik (中将, zhōngjiāng)	generał (上将, shàngjiāng)	Marszałek ChRL (元帥, yuánshuài)[d]
Chorwacja	brigadni general[e]	general bojnik	general pukovnik	general zbora	stožerni general
Czechy	brigádní generál	generálmajor	generálporučík	armádní generál	–
Francja	Général de Brigade[f] W lotnictwie: Général de Brigade Aérienne	Général de Division W lotnictwie: Général de Division Aérienne	Général de Corps d´Armée W lotnictwie: Général de Corps Aérien	Général d´Armée W lotnictwie: Général d´Armée Aérienne	Maréchal de France[g]
Grecja	Taxiarchos	Ypostratigos	Antistratigos	Stratigos	–
Hiszpania	General de brigada	General de división	Teniente general	General de Ejército	Capitán general[h]
Iran	سرتیپ دوم پاسدار سرتیپ پاسدار	سرلشکر پاسدار	سپهبد پاسدار	ارتشبد پاسدار	–
Izrael	Tat-Aluf	Aluf	Rav-Aluf	–	–
Japonia	–	陸将補 (rikushōho)[i] generał brygady	陸将 (rikushō) generał dywizji	陸上幕僚長たる陸将 (rikujō bakuryōchō taru rikushō) generał armii	–
Kanada	Brigadier-General	Major-General	Lieutenant-General	General	–
KRLD	generał-major (소장)	generał-lejtnant (중장)	generał-pułkownik (상장)	generał armii (대장)	wicemarszałek (차수) Marszałek Armii Ludowej (인민군원수) Marszałek KRLD (공화국원수)
Kuba[15]	General de Brigada	General de División	General de Cuerpo de Ejército	General de Ejército[j]	Comandante en Jefe[k]
Litwa	brigados generolas	generolas majoras	generolas leitenantas	generolas	–
Meksyk[16]	General Brigadier	General de brigada	General de división		–
Mongolia	бригадын генерал	хошууч генерал	дэслэгч генерал	генерал	–
Niemcy[17]	Brigadegeneral	Generalmajor	Generalleutnant	General	–
III Rzesza	Generalmajor	Generalleutnant	General	Generaloberst	Generalfeldmarschall
Norwegia	Brigadier[l]	Generalmajor	Genralløytnant	General	–
Portugalia	Brigadeiro-general	Major-general	Tenente-general	General	Marechal[m]
Rosja[18]	generał-major (генерал-майор)[n]	generał-lejtnant (генерал-лейтенант)[o]	generał-pułkownik (генерал-полковник)[p]	generał armii (генерал армии)[q]	Marszałek Federacji Rosyjskiej (Маршал Российской Федерации)[r]
ZSRR	generał-major (генерал-майор)	generał-lejtnant (генерал-лейтенант)	generał-pułkownik (генерал-полковник)	generał armii (генерал армии)	marszałek rodzaju wojsk (маршал рода войск) główny marszałek rodzaju wojsk (главный маршал рода войск) Marszałek Związku Radzieckiego (Маршал Советского Союза)[s]
Rumunia	General de brigada	General maior	General locotenent	General	Mareșal
Słowacja[19]	Brigádny generál	Generálmajor	Generálporučík	Generál	–
Szwajcaria	Brigadier[t]	Divisionar	Korpskommandant	General[u]	–
Szwecja	Brigadgeneral	Generalmajor	Generallöjtnant	General	–
Turcja[20]	Tuğgeneral	Tümgeneral	Korgeneral	Orgeneral[v]	Mareşal
Ukraina	бригадний генерал	генерал-майор	генерал-лейтенант	генерал-полковник	генерал армії України[w]
Wielka Brytania	Brigadier[x]	Major General[y]	Lieutenant General[z]	General	Field Marshal[aa]
Węgry	Dandártábornok	Vezérőrnagy	Altábornagy	Vezérezredes	–
Włochy[21]	Generale di brigata / Brigadier Generale[ab]	Generale di divisione / Maggior Generale	Generale di corpo d'armata / Tenente Generale	Generale di corpo d'armata con incarichi speciali	Generale[ac]

Stany Zjednoczone

W Siłach Zbrojnych Stanów Zjednoczonych stopnie generalskie są używane przez Wojska Lądowe, Korpus Piechoty Morskiej i Siły Powietrzne.

Kod NATO	US Army	Tłumaczenie nazwy	Liczba gwiazdek	Polski odpowiednik[22]
–	General of the Armies[ad]	generał armii (l. mn.)	6 (nieoficjalnie)	brak, poza Polską generalissimus
OF-10	General of the Army[ae]	generał armii (l. poj.)	5	Marszałek Polski
OF-9	General	generał	4	generał
OF-8	Lieutenant General	generał porucznik	3	generał broni
OF-7	Major General	generał major	2	generał dywizji
OF-6	Brigadier General	generał brygadier	1	generał brygady

Zobacz też

Zobacz hasło generał w Wikisłowniku

• Generałowie Wojska Polskiego

Uwagi

1. Zachowano oryginalną pisownię stopni wiceadmirała i kontradmirała.
2. generał armii
3. Starszy pułkownik zwyczajowo dowodzi oddziałem w sile brygady.
4. Stopień Marszałka ChRL został zniesiony wraz z pozostałymi stopniami wojskowymi w 1965 roku i nie został przywrócony po ponownym wprowadzeniu stopni.
5. Chorwacki brygadier (chorw. brigadir) ma trzy „plecionki”, będące odpowiednikami gwiazdek – o jedną więcej niż pułkownik (chorw. pukovnik); natomiast brigadni general ma jedną i trzy generalskie sznury.
6. Général de Brigade ma dwie gwiazdki, brak jednogwiazdkowego generała.
7. We współczesnej Francji marszałek nie jest stopniem wojskowym.
8. Stopień zarezerwowany dla monarchy.
9. Dwa kwiaty chryzantemy (?), brak odpowiednika jednogwiazdkowego generała.
10. Stopniem wyższym od kubańskiego czterogwiazdkowego generała (hiszp. General de Ejército) jest odmiennie oznaczony Comandante en Jefe – wódz naczelny – odpowiednik marszałka. Raúl Castro jako naczelny dowódca Kubańskich Sił Zbrojnych nosił stopień General de Ejército.
11. Insygnia noszone przez Fidela Castro.
12. Norweski brygadier jest jednogwiazdkowym generałem.
13. Tylko podczas wojny i honorowo.
14. Dowódca dywizji, zastępca dowódcy korpusu.
15. Dowódca korpusu, zastępca dowódcy armii.
16. Dowódca armii, zastępca dowódcy okręgu (frontu, grupy armii).
17. Dowódca okręgu (frontu, grupy armii), wiceminister obrony, minister obrony, szef sztabu generalnego i inne wyższe stanowiska.
18. Stopień honorowy, nadawany za szczególne zasługi.
19. W ZSRR istniały cztery stopnie generalskie i trzy marszałkowskie: marszałek [rodzaju wojsk], główny marszałek [rodzaju sił zbrojnych], Marszałek Związku Radzieckiego.
20. Szwajcarski brygadier jest jednogwiazdkowym generałem.
21. Stopień nadawany tylko i wyłącznie w wypadku zagrożenia wojennego. Ostatnim oficerem w tym stopniu był generał Henri Guisan (1874–1960), mianowany podczas II wojny światowej
22. Stopniem wyższym od tureckiego czterogwiazdkowego generała (tur. Orgeneral) jest odmiennie oznaczony (brak gwiazdek, złote epolety) Maresal – marszałek.
23. Generał armii Ukrainy, mimo nazwy, ma oznaczenia typowe dla marszałka: do 2016 – jedna gwiazdka, większa od generalskich, na wzór marszałkowskiej z czasów ZSRR, i złoty tryzub w złotym wieńcu; obecnie dwie skrzyżowane buławy i złoty tryzub.
24. Stopień brygadiera (ang. Brigadier: korona i trzy romby) ma oznaczenie analogiczne do pułkownika (ang. Colonel: korona i dwa romby) mimo to według klasyfikacji NATO brytyjski brygadier odpowiada generałowi brygady, OF-6.
25. Romb, pałasz skrzyżowany z laską marszałkowską (głównodowodzącego).
26. Korona, pałasz i laska marszałkowska (głównodowodzącego).
27. Najwyższy stopień to Field Marshal (marszałek polny). W lotnictwie występują następujące stopnie odpowiadające stopniom generalskim (oznaczane dwoma szerokimi czarnymi paskami rozdzielonymi szerokim srebrnym): Air Commodore, Air Vice-Marshal, Air Marshal, Air Chief Marshal, Marshal of the Royal Air Force (marszałek lotnictwa).
28. We włoskich wojskach lądowych między pułkownikiem a generałem brygady (wł. Generale di brigata / Brigadier Generale) występują jeszcze dwa stopnie: colonello comandante di corpo i colonnello che grado superiore („pułkownik tymczasowo w randze generała brygady”).
29. Stopień zarezerwowany dla Szefa Sztabu Obrony Włoch.
30. Stopień Wojsk Lądowych, Siły Powietrzne i Korpus Piechoty Morskiej odpowiednika nie mają. Tytuł ten w historii otrzymali tylko George Washington (pośmiertnie) i John Pershing. Nie istnieją oficjalne oznaczenia stopnia. Usytuowanie tego stopnia w hierarchii jest zresztą niejasne. Mianowicie gen. Pershing otrzymał po I wojnie światowej ten stopień jako stopień honorowy odpowiadający stopniowi marszałka; jako oznaczenie stopnia nosił 4 złote gwiazdki (podczas gdy posiadacz stopnia generała nosił 4 srebrne gwiazdki); sama nazwa stopnia pierwotnie miała brzmieć General of the Army (analogicznie do stopnia Admiral of the Navy przyznanego admirałowi Deweyowi), ale zmieniono ją na General of the Armies, ponieważ w skład wojsk podległych we Francji Pershingowi wchodziły także jednostki Korpusu Piechoty Morskiej, a nie tylko Wojsk Lądowych (ang. Army). Kiedy w 1944 r. utworzono stopień General of the Army (oznaczony 5 srebrnymi gwiazdkami), nie zadbano o jego jednoznaczne usytuowanie w hierarchii (nieoficjalnie uznawano oba stopnie za równorzędne, ale z racji tego, że gen. Pershing dłużej nosił swój stopień, przyznano mu starszeństwo). W 1945 r. pojawiła się propozycja utworzenia wyższych normalnych niehonorowych stopni General of the Armies i Admiral of the Navy, które miały być oznaczone 6 srebrnymi gwiazdkami i miały odpowiadać stopniowi generalissimusa; stopnie te mieli otrzymać gen. Douglas MacArthur i adm. Chester Nimitz – wynikało to z przygotowań do inwazji na Japonię. Po kapitulacji Japonii zrezygnowano z tego zamiaru. Gen. Pershing do śmierci w 1948 r. odmawiał noszenia 5 lub 6 srebrnych gwiazdek zamiast 4 złotych. W 1976 prezydent Gerald Ford zadecydował o przyznaniu Waszyngtonowi pośmiertnie stopnia General of the Armies, ale równocześnie nie określono, jakie oznaczenie będzie stosowane (4 złote czy 6 srebrnych gwiazdek).
31. Stopień Wojsk Lądowych, w Siłach Powietrznych odpowiednik to General of the Air Force (generał armii powietrznej), Korpus Piechoty Morskiej odpowiednika nie ma.