Hetman polny koronny

Hetman polny koronny – jedna z najwyższych funkcji w wojsku polskim w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Wkrótce po ustanowieniu instytucji hetmana, została ona podzielona na dwie funkcje o oddzielnych kompetencjach^[1].

Hetman wielki w czasie pokoju pozostawał przy dworze zajmując się ogólną administracją i strzegąc interesów wojska.

Głównym zadaniem hetmana polnego koronnego była ochrona południowo-wschodnich kresów ukrainnych Rzeczypospolitej przed najazdami z sąsiednich państw. Był on bezpośrednim zwierzchnikiem oddziałów obrony potocznej^[2], a później żołnierzy kwarcianych. Hetmani polni odpowiadali za wywiad, rozpoznanie i prowadzenie doraźnych walk (np. z Kozakami lub Tatarami). W trakcie bitwy pod zwierzchnictwem hetmana wielkiego dowodzili mniej prestiżowym lewym skrzydłem, a w razie jego braku przejmowali dowództwo^[3].

Hetman polny podlegał wielkiemu. Oba stanowiska istniały niezależnie dla Korony i Litwy.

Więcej informacji Hetmani polni koronni, Rok objęcia urzędu ...

Hetmani polni koronni
Rok objęcia urzędu	Rok złożenia urzędu lub śmierci	Osoba
1492	1499	Stanisław Chodecki z Chodcza^[4]
1499	1501	Piotr Myszkowski^[4]
1501	1505	Stanisław Chodecki z Chodcza^[4]
1505	1509	Jan Kamieniecki^[4]
1509	1520	Jan Tworowski^[4]
1520	1528	Marcin Kamieniecki
1528	1538	Jan Koła z Dalejowa
1539	1561	Mikołaj Sieniawski – 1561 awans na hetmana w.kor.
1562	1565	Stanisław Leśniowolski
1565	1569	wakat
1569	1569	Jerzy Jazłowiecki – powierzono mu oficjalne pełnienie obowiązków hetmana w.kor. bez formalnej nominacji (zm. 1575)
1569	1575	wakat
1575	1576	Mikołaj Sieniawski, zm. przed 12.05.1584 r.
1576	1584	Jan Zborowski
1584	1588	wakat
1588	1618	Stanisław Żółkiewski – 06.02.1618 awans na hetmana w. kor., jednocześnie od 06.03.1618 kanclerz w. kor. Zginął 06.10.1620 pod Cecorą.
1618	1632	Stanisław Koniecpolski – 1632 awans na hetmana w. kor.
1632	1633	wakat
1633	1636	Marcin Kazanowski (zm. 29.10.1636)
1636	1637	wakat
1637	1646	Mikołaj Potocki – 1646 awans na hetmana w. kor.
1646	1652	Marcin Kalinowski (03.06.1652 zginął w bitwie pod Batohem)
1652	1654	Stanisław Rewera Potocki – 1654 awans na hetmana w. kor.
1654	1657	Stanisław Lanckoroński (zm. przed 19.02.1657 r.)
1657	1664	Jerzy Sebastian Lubomirski – jednocześnie od 1650 marszałek w. kor., pozbawiony urzędów 29.12.1664 r. wyrokiem sądu sejmowego
1665	1665	Stefan Czarniecki – nominacja 02.01.1665 po Jerzym Sebastianie Lubomirskim, zmarł 16.02.1665 r.
1665	1666	wakat
1666	1668	Jan Sobieski – 1668 awans na hetmana w. kor., jednocześnie od 8 lub 17.01.1665 marszałek w. kor.
1668	1676	Dymitr Jerzy Wiśniowiecki – 1676 awans na hetmana w. kor.
1676	1683	Stanisław Jan Jabłonowski – 1683 (według niektórych źródeł 1682) awans na hetmana w. kor.
1683	1683	Mikołaj Hieronim Sieniawski (zm. 15.12.1683)
1683	1684	wakat
1684	1691	Andrzej Potocki (zm. 30.08. lub 02.09.1691)
1691	1692	wakat
1692	1702	Feliks Szczęsny Potocki – 01.05.1702 awans na hetmana w. kor., zm. 15.05.1702 r.
1702	1702	Hieronim Augustyn Lubomirski – nominacja 08.05.1702, awans 22.05.1702 na hetmana w. kor. po nagłym zgonie Feliksa Szczęsnego Potockiego.
1702	1706	Adam Mikołaj Sieniawski – 1706 awans na hetmana w. kor.
1706	1726	Stanisław Mateusz Rzewuski – 1726 awans na hetmana w. kor.
1726	1728	Stanisław Chomętowski (zm. sierpień/wrzesień 1728)
1728	1735	wakat
1735	1752	Jan Klemens Branicki – 1752 awans na hetmana w. kor.
1752	1773	Wacław Rzewuski – 1773 awans na hetmana w. kor.
1773	1774	Franciszek Ksawery Branicki – 1774 awans na hetmana w. kor.
1774	1794	Seweryn Rzewuski – 27.01.1792 pozbawiony urzędu konstytucją sejmową znoszącą urząd hetmanów polnych, po zwycięstwie konfederacji targowickiej – której był jednym z przywódców – nadal sprawował urząd. 22.02.1794 złożył urząd w proteście przeciwko dokonanemu II rozbiorowi Rzeczypospolitej. Zmarł w 1811 r.

Hetman polny koronny

Zobacz też

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand - on