Loading AI tools
zawód Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludwisarz (brązownik) – rzemieślnik odlewający z brązu, miedzi, mosiądzu lub spiżu dzwony, lufy do dział, posągi, świeczniki i przedmioty codziennego użytku
Ludwisarstwo powstało w XII wieku. W XIX wieku rozpoczął się upadek tego rzemiosła w związku z rozwojem przemysłu metalurgicznego[1].
Współczesne ludwisarstwo jest rzemiosłem artystycznym. Nadal dostarcza dzwony do świątyń. Nieliczni już ludwisarze zajmują się głównie odlewem przedmiotów ozdobnych typu: klamki, świeczniki, lichtarze, kinkiety, popielniczki czy ozdoby do uprzęży konnych[2].
W Krakowie działali między innymi Jan i Maciej Meidnerowie, Samuel Szolz (1515), Petrus Camtrifusor (1536), Oswald Baldtner (1569), a także Józef Rozenberski (1638), Michał Wainhold (1669), Ignacy Huflaner, Piotr Wagner i inni. W Warszawie odlewali dzwony między innymi Wreden (1721), Benjamin Witweck (1715), a w XIX wieku działał Michał Zwoliński[3].
W Pietrzykowie w 1753 pracował ludwisarz Baltazar Roszkiewicz, w Poznaniu – Jan Zachariasz Neubert (1760), a we Lwowie – Jakub Skóra (1341), Caspar Frank (1633), Jan Andrzej Lebchert, Jan Bellman oraz Zygmunt Mozer. W Wilnie dzwony odlewał K.S. Skobelt, Szymon Bochwicz oraz Jan Delmars. Natomiast w Toruniu pracowali Augustyn Koescha (1659), Tomasz Litkensee (1632) i Marcin Schmiel (1522)[3].
Heliasz Wagnerowicz odlewał dzwony w Lublinie. Odlał między innymi dzwon znajdujący się w kościele farnym w Nowym Sączu. W tym mieście pracowali również Tomasz Godax (1627) oraz Piotr Breczwel[3]. W 1846 w Białej założono Odlewnię dzwonów Karola Schwabe, firma działała w latach 1846–1945.
W Polsce dzwony wykonuje między innymi pracownia ludwisarska Felczyńskich w Przemyślu oraz Ludwisarnia Felczyńskich w Taciszowie, której tradycja sięga 1808. W 2015 Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wpisało tradycyjną technikę ludwisarską stosowaną w Ludwisarni Felczyńskich w Taciszowie na krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego[4].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
