Преднонепчената странична приближна согласка е вид на согласка присутна во некои јазици. Нејзиниот симбол во Меѓународната фонетска азбука е ⟨ʎ ⟩, превртено мало „у“[1], а X-SAMPA ја претставува со L.
| Преднонепчена странична приближна согласка | |||
|---|---|---|---|
| ʎ | |||
| |||
| МФА-бр. | 157 | ||
| Шифрирање | |||
| Единица (дек.) | ʎ | ||
| Уникод (хекс.) | U+028E | ||
| X-SAMPA | L | ||
| Киршенбаум | l^ | ||
Во македонскиот јазик, овој глас е присутен во љ и лј.[2]
Особености
Преднонепчената странична приближна согласка ги има следниве особености:
- Начинот на творба е приближен, што значи дека се добива со приближување (стеснување) на гласниот апарат во местото на творба, но не доволно за да се создаде бурен воздушен тек.
- Местото на творба е преднонепчено, што значи дека се создава со средниот или задниот дел на јазикот кога е повишен до предното (тврдо) непце.
- Фонацијата е звучна, што значи дека гласните жици треперат при творбата.
- Ова е устена согласка, што значи дека воздухот излегува само низ устата.
- Согласката е странична, што значи дека се добива со насочување на воздушниот тек по страните на јазикот, наместо по средината.
- Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.
Јазици
Многу јазици за кои се смета дека ја имаат оваа согласка, всушност имаат венечно-преднонепчена странична согласка. Тука спаѓаат и македонскиот, португалскиот и други јазици. Ова важи за неколку од долунаведените јазици:
| Јазик | Збор | МФА | Значење | Белешки | |
|---|---|---|---|---|---|
| ајмарски | llaki | [ʎaki] | тажен | ||
| астуриски | северно наречје | llana | [ʎänä] | 'wool' | Онаму кајшто отсуствува /ʎ/ поради неговото претворање во глас поблизок на „ј“, се заменува со други гласови (зависно од дијалектот) и се пишува со ⟨ḷḷ⟩ |
| баскиски | bonbilla | [bombiʎa] | главица | ||
| галисиски | ollo | [ˈoʎo] | око | Многу галисиски говорници денес го изговараат поблиску до „ј“ поради влијанието на шпанските наречја. | |
| грчки[3][4] | λιακάδα lyakádha | [ʎaˈkaða] | сончева светлина | ||
| италијански[5] | figlio | [ˈfiʎːo] | син | Вистински преднонепчен глас. | |
| кечуански[6] | qallu | [qaʎu] | јазик | ||
| леонски | llibru | [ˈʎiβɾu] | книга | ||
| македонски | љубов | [ʎubɔv] | љубов | Погл. Македонска фонологија | |
| норвешки | северно и централно наречје[7] | alle | [ɑʎːe] | сите | |
| окситански | miralhar | [miraˈʎa] | одразува | ||
| гасконски | hilh | [hiʎ] | син | ||
| сисански | piyl | [piʎ] | риба | ||
| словачки | ľúbiť | [ˈʎuːbɪc] | сака | ||
| унгарски | северно наречје[8] | lyuk | [ˈʎuk] | дупка | Современиот литературен унгарски јазик ја има претрпено гласовната промена од „ly“ во „j“. |
| фарски | fylgja | [fɪʎd͡ʒa] | следи | ||
| франкопровансалски | balyi | [baʎi] | дава | ||
| шпански[9] | кастиљски | millón | [miˈʎo̞n] | милион | Вистински преднонепчен глас. Кај највеќето други наречја, овој глас се претворил во /ʝ/ (појава наречена „јеизмо“). |
Поврзано
- Венечно-преднонепчена странична согласка
Наводи
Bibliography
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
