Грчки јазик

Грчкиот јазик (грчки: Ελληνικά; МФА: [e̞ˌliniˈka]) е индоевропски јазик кој се зборува главно во денешна Грција.

Грчки јазик
Ελληνικά
Изговор	[e̞liniˈka]
Застапен во	Грција, Кипар, САД, Австралија, Германија, Турција, Обединетото Кралство, Канада, Русија, Албанија, Украина, Франција, Грузија, Италија, Бугарија, Ерменија и остатокот од грчката дијаспора
Подрачје	Балкан
Говорници	12 милиони[1][2]
Јазично семејство	Индоевропско грчки јазик
Писмо	Грчка азбука
Статус
Службен во	Грција  Кипар  Европска Унија
Признаен како малцински во	Албанија[3]  Ерменија[4][5]  Италија[3]  Романија[4]  Украина[4]
Јазични кодови
ISO 639-1	el
ISO 639-2	gre (B) ell (T)
ISO 639-3	Разни: grc — Антички грчки ell — Модерен грчки pnt — Пондиски грчки gmy — Микенски грчки gkm — Средновековен грчки cpg — Кападокиски грчки tsd — Цаконски грчки
региони каде грчкиот јазик е службен   региони каде грчкиот јазик е јазик на бројно малцинство

лице	Ελληνας елинас
народ	Ἕλληνες [елинес]
јазик	Ελληνικά [елиника]
држава	Ελλάδα [елада]

Грчкиот јазик се зборува од повеќе од 12 милиони луѓе од кои највеќе се концентрирани во Грција, но исто така и во Кипар, понатаму во Албанија и другите балкански земји, Египет, Италија, Романија, Турција, Украина, како и во многу други земји каде што постои грчка дијаспора.

Грчкиот е службен јазик во Грција, каде што го зборува околу 99,5% од населението.^{[се бара извор]} Заедно со турскиот јазик, грчкиот е службен и во Кипар. Бидејќи Грција и Кипар се членки на Европската Унија, јазикот е еден од 20-те службени јазици на Унијата. Има статус на малцински јазик во делови на Италија и Албанија.

Потекло

Грчкиот јазик има документирана историја стара околу 3.000 години, подолго од било кој индоевропски јазик.^[6] Постојат податоци дека грчкиот јазик бил зборуван во Микена уште од 15 и 14 век п.н.е. што го прави еден од најстарите јазици - од него постари се само Ведскиот Санскрит и јазиците на Анадолија. Старогрчкиот јазик во своите различни форми е јазикот на класичната грчка цивилизација и на првобитното европско христијанство, и претставувал прв или втор јазик во повеќе делови на Римското Царство.^{[се бара извор]} Се предава во школи и универзитети во многу земји за време на ренесансата и по неа. Современиот грчки, кој се разликува во многу погледи од старогрчкиот сè уште е препознатлив како ист јазик (со мали разлики), активно е зборуван од околу 12 милиони луѓе ширум светот, повеќето од кои живеат во Грција. Грчкиот јазик традиционално се пишува со посебната грчка азбука - првата азбука што воведува самогласки. Грчката азбука постои од 9 век п.н.е.

Особености

Грчкиот јазик има комплексна граматика. Таа вклучува девет глаголски времиња, четири падежи (Номинатив, Акузатив, Генитив и Вокатив) и три рода (машки, женски и среден). Карактеристично за именките во грчкиот јазик е што тие секогаш се пишуваат со соодветниот член за родот на кој таа именка припаѓа. Дури и множинските форми имаат различна форма на членот во зависност од родот, слично на албанскиот јазик (за разлика од некои индоевропски јазици како германскиот во кој членот на множинската форма е ист за сите родови). Исто така личните заменки во трето лице еднина и множина варираат во зависност од родот.

Грчка азбука

Главна статија: Грчка азбука

Грчкиот јазик е пишуван со алфабета од приближно 9 век п.н.е. Таа била создадена со модифицирање на феникиската азбука, и со додавање на нови букви кои ги претставуваат самогласките. Варијантата на азбуката што се користи и денес е во суштина доцната јонска варијанта, воведена за пишување на клсичниот атички во 403 п.н.е. Во класичниот грчки, како и во класичниот латински, постоеле само големи букви. Малите грчки букви биле развиени многу подоцна од средновековните писци за да се овозможи побрз, погоден ракописен стил на пишување со употреба на мастило и перо.

Современата грчка азбука има 24 букви, при што секоја има различна форма за мала и голема буква. Буквата сигма има дополнителна форма за мала буква (ς) која се користи кога се наоѓа на крајот на зборот:

големи букви
Α	Β	Γ	Δ	Ε	Ζ	Η	Θ	Ι	Κ	Λ	Μ	Ν	Ξ	Ο	Π	Ρ	Σ	Τ	Υ	Φ	Χ	Ψ	Ω
мали букви
α	β	γ	δ	ε	ζ	η	θ	ι	κ	λ	μ	ν	ξ	ο	π	ρ	σ ς	τ	υ	φ	χ	ψ	ω

Наводи

1. http://www.lmp.ucla.edu/Profile.aspx?LangID=30&menu=004 Архивирано на 30 декември 2010 г. The Greek Language
2. „архивски примерок“. Архивирано од изворникот на 2005-10-13. Посетено на 2009-01-28.
3. „Greek“. Канцеларија на Високиот Комесар за човекови права. Архивирано од изворникот на 2008-11-18. Посетено на 2008-12-08.
4. „Список на декларации во врска со одредбата No. 148“. Совет на Европа. Архивирано од изворникот на 2012-05-22. Посетено на 2008-12-08.
5. „Интервју со Азиз Тамојан, Национална Унија на Језиди“. groong.usc.edu. Архивирано од изворникот на 2009-06-25. Посетено на 2008-12-08.
6. „Greek language“. Енциклопедија Британика. Encyclopædia Britannica Online. Посетено на 10 март 2010.

Издание на Википедија — слободната енциклопедија на грчки јазик