Безвучната преднонепчена избувна согласка (безвучен палатален плозив) — вид на согласен глас кој се јавува во некои јазици. Симболот за овој глас по МФА е c, а неговиот еквивалентен симбол по X-SAMPA е c.
| Безвучна преднонепчена избувна согласка | |||
|---|---|---|---|
| c | |||
| |||
| МФА-бр. | 107 | ||
| Шифрирање | |||
| Единица (дек.) | c | ||
| Уникод (хекс.) | U+0063 | ||
| X-SAMPA | c | ||
| Киршенбаум | c | ||
| Звук | |||
Македонскиот и унгарскиот се едни од многу ретките јазици со вистински палатални плозиви. На македонски овој глас се бележи со буквата „ќ“. На унгарски се бележи со групата ty, а на албански со q.
Безвучната преднонепчена избувна согласка ги има следниве особености:
- Начинот на творба е препречен, што значи дека се добива со попречување на воздушниот тек во говорниот апарат. Бидејќи согласката е воедно и усна, без носен испуст, воздушниот тек е сосема попречен, па затоа согласката е избувна.
- Местото на творба е преднонепчено, што значи дека се создава со средниот или задниот дел на јазикот кога е повишен до предното (тврдо) непце.
- Фонацијата е безвучна, што значи дека се создава без треперење на гласните жици. Во некои јазици, гласните жици активно се одвојуваат, така што согласката е секогаш безвучна. Во други пак, жиците се лабави, па така согласката може да ја поприми звучноста на соседните гласови.
- Ова е устена согласка, што значи дека воздухот излегува само низ устата.
- Ова е средна согласка, што значи дека се создава со насочување на воздушниот тек долж средината на јазикот наместо по страните.
- Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.
| Јазик | Збор | МФА | Значење | Белешки | |
|---|---|---|---|---|---|
| албански | kuq | [kuc] | 'црвен' | ||
| асу | [cúma] | 'шие' | |||
| баскиски | ttantta | [canca] | 'капка' | ||
| виетнамски | cho | [cɔ] | 'дава' | Варијанта: [t͡ɕɔ]. | |
| гвено | [ca] | 'доаѓа' | |||
| Грчки | κέδρος | [ˈce̞ðro̞s̠] | 'кедар' | ||
| динкански | car | [car] | 'црн' | ||
| западнопустински | mæpi | [kucu] | 'еден' | ||
| исландски | gjóla | [couːla] | 'развигор' | ||
| каталонски | Мајорскански[1] | ? | [ˈtronʲc] | 'трупец' | Соодветствува на /k/ во други наречја. |
| латвиски | ķirbis | [ˈcirbis] | 'тиква' | ||
| македонски | вреќа | [ˈvrɛːca] | 'вреќа' | ||
| менонитски долносаксонски | Kjoakj | [coac] | 'црква' | ||
| норвешки | северни дијалекти | fett | [fɛcː] | 'маст' | |
| окситански | лимузенски | tireta | [ciˈʀetɒ] | 'цртач' | |
| оверњански | tirador | [ciʀaˈdu] | 'цртач' | ||
| португалски | Кариока | garotinha | [garociːŋ] | 'little girl' | Соодветствува на /tʃ/ во други наречја. |
| словачки | deväť | [ˈɟɛvæc] | 'девет' | ||
| тадаксахак | [cɛːˈnɐ] | 'мал' | |||
| турски | köyün | [cœˈjyn] | 'село' (ген.) | ||
| унгарски | tyúk | [cuːk] | 'кокошка' | ||
| холандски[2] | tjeef | [ceːf] | 'католик' (погрден фландриски збор) | Видете Фонологија на холандскиот јазик | |
| чешки | čeština | [ˈʧɛʃ.cɪ.na] | 'чешки јазик' | ||
| шкотски гелски | ceann | [cʰɛunˠ] | 'глава' | ||
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
