Веларизираната венечна странична приближна согласка (наречена „темно л“) е вид на согласка присутна во некои јазици. Пропишаниот симбол во меѓународната фонетска азбука за овој глас е ⟨lˠ⟩, но почесто се среќава наменскиот симбол ⟨ɫ⟩.
| Веларизирана венечна странична приближна согласка | |||
|---|---|---|---|
| ɫ | |||
| lˠ | |||
| |||
| МФА-бр. | 209 | ||
| Шифрирање | |||
| Единица (дек.) | ɫ | ||
| Уникод (хекс.) | U+026B | ||
| X-SAMPA | 5 | ||
| Киршенбаум | l<vzd> | ||
Во македонскиот јазик, темното л се среќава пред задните самогласки (/a o u/) и на крајот од слогот. Пример е зборот „лук“.
Зависно од јазикот и дијалектот, овој глас може да претрпи фарингализација наместо веларизација. Веларизацијата и фарингализацијата најчесто се врзани за позабни творби на преднојазичните согласки, така што темното л обично е забно или забно-венечно, додека чистото л е повлечено на венечна положба.[1]
Веларизираната венечна странична приближна согласка ги има следниве особености:
- Начинот на творба е приближен, што значи дека се добива со приближување (стеснување) на гласниот апарат во местото на творба, но не доволно за да се создаде бурен воздушен тек.
- Местото на творба е забно или венечно, што значи дека се создава со врвот (или, поретко,[2] со рамнината) на јазикот во допир со забниот венец. Како споредна творба има веларизација или фарингализација, што значи дека задниот дел (основата) на јазикот се доближува до мекото непце, односно задниот дел од грлото.
- Фонацијата е звучна, што значи дека гласните жици треперат при творбата.
- Ова е устена согласка, што значи дека воздухот излегува само низ устата.
- Согласката е странична, што значи дека се добива со насочување на воздушниот тек по страните на јазикот, наместо по средината.
- Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.
| Јазик | Збор | МФА | Значење | Белешки | |
|---|---|---|---|---|---|
| албански | halla | [ˈhaɫa] | тетка | ||
| англиски[3] | британски и американски | peel | [pʰiːɫ] | лупка | Може секогаш да е темна со Северна Америка, Шкотска, Австралија и Нов Зеланд. |
| шкотски англиски | loch | [ɫɔx] | лох | ||
| арапски | литературен[4] | الله ‘Аллах | [ʔɑɫˈɫɑːh] | Бог | Also transcribed as ⟨lˤ⟩. Многу наречја го немаат овој глас, туку го изговараат со [l]. |
| башкирски | ҡала | [ˈqɑˈɫɑ] | град | ||
| бугарски | ъгъл | [ˈɤ̞ɡɐɫ] | агол | ||
| велшки | северно наречје | lol | [ɫɔɫ] | глупости | |
| грчки | северно наречје[5] | μπάλα бáла | [ˈbaɫa] | топка | Алофон на /l/ пред /a o u/. |
| западнофризиски | lân | [ɫɔːn] | земја | ||
| исландски | sigldi | [sɪɫdɪ] | пловеше | Ретко се јавува. | |
| ирски | lá | [ɫɑː] | ден | ||
| каталонски[6] | источно наречје | cel•la | [ˈsɛɫːə] | ќелија | |
| западно наречје | alt | [ˈaɫ(t)] | висок | ||
| лилует | qaoḻ | [qáɫ] | лош | ||
| македонски | лук | [ɫuk] | лук | Само пред задните согласки (/a o u/ и на крајот од слогот. | |
| норвешки | југоисточно наречје | tale | [ˈtʰɑːɫə] | говор, зборува | Алофон по [ɑ(ː)], [ɔ] и [oː] во југоисточниот дел. |
| северно наречје | spelle | [spæɫːe] | игра | ||
| осетски | Алани | ⓘ | Аланија | ||
| полски | источно наречје | łapa | [ˈɫapa] | шепа | Соодветствува на /w/ во литературниот полски. |
| португалски | европски[7] | mil | [miɫ̪] | илјада | |
| руски[8] | малый | [ˈmɑɫ̪ɨj] | мал | ||
| таошки | [kīǣˈwǣɫmã̄] | да се биде силен | |||
| турски | kızıl | [kɯzɯɫ] | црвен | ||
| холандски[9][10] | bal | [bɑɫ] | топка | Алофон на /l/ кога стои по самогласки. Погл. Фонологија на холандскиот јазик | |
| шкотски гелски | Mallaig | [ˈmaʊɫækʲ] | Малег | ||
| шкотски германски | fluir | [fɫyːr] | под | ||
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
