1853

1853. urtea
Kronologia
Mendeak	XVIII.a • XIX.a • XX.a
Hamarkadak	1830(e)koa • 1840(e)koa • 1850(e)koa • 1860(e)koa • 1870(e)koa
Urteak	1850  • 1851  • 1852 • 1853 • 1854 • 1855 • 1856
Beste egutegi batzuetan
Gregoriotar egutegia	1853 MDCCCLIII
Ab urbe condita	2606
Armeniar egutegia	1302 ԹՎ ՌՅԲ
Bahá'í egutegia	9 – 10
Bengaliar egutegia	1260
Berber egutegia	2803
Egutegi budista	2397
Myanmarko egutegia	1215
Bizantziar egutegia	7361 – 7362
Koptoen egutegia	1569 – 1570
Etiopiar egutegia	1845 – 1846
Hebrear egutegia	5613 – 5614
Egutegi hinduak
Bikram Samwat	1909 – 1910
Shaka Samvat	1775 – 1776
Kali Yuga	4954 – 4955
Iraniar egutegia	1231 – 1232
Islamiar egutegia	1269 – 1270
Japoniar egutegia	Kaei 6 (嘉永6年)
Korear egutegia	4186
Thailandiar eguzki egutegia	2396
Holozeniar egutegia	11853

Daturen bat gaineratzen baduzu, egunaren lotura segi dezakezu han ere sartzeko. Eskerrik asko!

---

Gertaerak

Arte eta kultura

• Urtarrilaren 19a – Trobalaria (italieraz: Il trovatore), Giuseppe Verdiren musika eta Salvadore Cammarano eta Leone Emanuele Badareren libretoa duen opera estreinatu zen Erromako Apollo Antzokian.
• Otsailaren 19a – El dominó azul, Emilio Arrieta nafar konposatzailearen musika eta Francisco Camprodónen libretoa duen zarzuela estreinatu zen Madrilgo Teatro del Circon.
• Martxoaren 6a – La traviata (euskaraz: Galdua), Giuseppe Verdiren musika eta Francesco Maria Piaveren libretoa duen opera estreinatu zen Veneziako La Fenicen.

Zientzia eta teknologia

• Azaroaren 5a – Lehenengo telegrafoaren linea sortu zuten Mexikon.

Kirolak

Jaiotzak

• Urtarrilaren 12a – Gregorio Ricci-Curbastro, italiar matematikaria (h. 1925).
• Urtarrilaren 13a – Melati van Java, herbeheretar idazlea (h. 1927).
• Urtarrilaren 25a – Eulalia Abaitua, bizkaitar argazkilaria (h. 1943).
• Urtarrilaren 28a – José Martí, olerkilaria eta Kubako independentziaren aita (h. 1895).
• Urtarrilaren 28a – Vladimir Soloviev, errusiar filosofo eta olerkaria (h. 1900).
• Urtarrilaren 29a – Kitasato Shibasaburō, japoniar sendagilea eta bakteriologoa, izurri bubonikoa eragiten duen baziloaren aurkitzailea (h. 1931).
• Otsailaren 4a – Rafael Balanzategi, nafar kazetari eta politikaria.
• Otsailaren 11 – Saturnino Calleja, espainiar editorea, pedagogoa, idazlea eta itzultzailea (h. 1915).
• Otsailaren 17a – Jaroslav Vrchlický, txekiar idazlea (h. 1912).
• Otsailaren 22a – Louis Etxeberri, euskal politikaria eta kazetaria (h. 1907).
• Otsailaren 23a – Florentzio Basaldua, euskal ingeniaria, idazlea, historialaria, bidaiari, abenturazale eta geodesta (h. 1932).
• Martxoaren 5a – Howard Pyle, estatubatuar idazle eta ilustratzailea (h. 1911).
• Martxoaren 10a – Thomas Mackenzie, Zeelanda Berriko lehen ministroa (h. 1930).
• Martxoaren 11 – Angelina Vidal, portugaldar kazetaria, itzultzailea, irakaslea, olisipografoa eta idazlea (h. 1917).
• Martxoaren 14a – Ferdinand Hodler, suitzar margolaria (h. 1918).
• Martxoaren 29a – Ramón Castro, nafar politikari liberala, Valentzian bizi zena (h. 1923).
• Martxoaren 29a – Elihu Thomson, ingeles ingeniari eta asmatzailea (h. 1937).
• Martxoaren 30a – Vincent Van Gogh, herbeheretar margolaria (h.1890).
• Apirilaren 5a – Joaquima Santamaria i Ventura, kataluniar idazle, folklorista eta itzultzailea (h. 1930).
• Apirilaren 8a – Laura Alberta Linton, estatubatuar kimikari eta medikua (h. 1915).
• Apirilaren 11 – Remigia Etxarren, nafar funanbulista (h. 1921).
• Apirilaren 15a – Elise Hall, estatubatuar saxofoi-jotzaile klasikoa (h. 1924).
• Apirilaren 23a – Thomas Nelson Page, estatubatuar idazlea eta diplomatikoa (h. 1922).
• Maiatzaren 2a – Antonio Maura, Espainiako gobernuburua (h. 1925).
• Maiatzaren 25a – Elena Maseras, kataluniar medikua, pedagogoa eta irakaslea (h. 1905).
• Maiatzaren 28a – Carl Larsson, suediar margolaria, Arts and Crafts mugimenduaren kidea (h. 1919).
• Ekainaren 3a – Flinders Petrie, britainiar arkeologo eta egiptologoa (h. 1942).
• Uztailaren 4a – Ernst Otto Beckmann, alemaniar kimikaria (h. 1923).
• Uztailaren 5a – Tivadar Csontváry Kosztka, hungariar margolaria (h. 1919).
• Uztailaren 5a – Cecil Rhodes, britaniar enpresaburua (h. 1902).
• Uztailaren 18a – Hendrik Lorentz, holandar fisikaria, 1902ko Fisikako Nobel Saria (h. 1928).
• Uztailaren 27a – Vladimir Korolenko, errusiar idazle eta kazetaria (h. 1921).
• Abuztuaren 13a – Antonio Salandra, Italiako Lehen Ministroa (h. 1931).
• Abuztuaren 28a – Frantzisko I.a Liechtensteingoa, Liechtensteingo printzea (h. 1938).
• Abuztuaren 31 – Alexei Brusilov, errusiar jenerala (h. 1926).
• Irailaren 1a – Pierre Forsans, frantziar politikaria, Biarrizko alkatea (h. 1919).
• Irailaren 2a – Wilhelm Ostwald, alemaniar kimikaria, 1909ko Kimikako Nobel Saria (h. 1932).
• Irailaren 4a – Fermín Calbetón, donostiar politikari liberala (h. 1919).
• Irailaren 13a – Hans Christian Gram, daniar mikrobiologoa, Gram tindaketaren asmatzailea (h. 1938).
• Irailaren 13a – Sofia Perovskaia, errusiar iraultzailea, Alexandro II.a Errusiakoaren hilketaren antolatzailea (h. 1881).
• Irailaren 16a – Albrecht Kossel, alemaniar biokimikaria, 1910eko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1927).
• Irailaren 20a – Chulalongkorn (Rama V.a), Siamgo erregea (h. 1910).
• Irailaren 21a – Heike Kamerlingh Onnes, herbeheretar fisikaria, 1913ko Fisikako Nobel Saria (h. 1926).
• Irailaren 30a – Jekaterina Almedingen, errusiar haur literaturako idazlea eta itzultzailea (h. 1887).
• Urriaren 4a – Armando Palacio Valdés, espainiar idazlea (h. 1938).
• Urriaren 6a – Francis Meadow Sutcliffe, ingeles argazkilaria (h. 1941).
• Urriaren 10a – Anna Gardell-Ericson, suediar margolari eta akuarelista (h. 1939).
• Urriaren 23a – Pedro Bilbao Arrola, Bilboko alkatea (h. 1908).
• Azaroaren 19a – Gabriel Hanotaux, frantziar diplomazialari, politikari eta historialaria (h. 1944).
• Azaroaren 29a – Francisca Sarasate, nafar idazlea (h. 1922).
• Abenduaren 9a – Laurits Tuxen, daniar margolari eta eskultorea (h. 1927).
• Abenduaren 12a – Johan Petter Johansson, suediar asmatzailea eta industria gizona, giltza zabalgarri modernoaren asmatzailea (h. 1943).
• Abenduaren 14a – Errico Malatesta, italiar anarkista (h. 1932).
• Abenduaren 16a – Roberto Ferruzzi, italiar margolaria (h. 1934).
• Abenduaren 17a – Emile Roux, frantziar zientzialaria (h. 1933).
• Abenduaren 26a – René Bazin, frantziar eleberrigilea (h. 1932).
• Abenduaren 27a – Ruth Ogden, estatubatuar haur literaturako idazlea (h. 1927).
• Eduardo Velasco López Cano, arabar irakasle eta politikaria (h. 1920).
• Eulogio Serdán, historialari, kazetari eta Gasteizko alkatea (h. 1929).
• Javier Agirre Iturralde, gipuzkoar arkitektoa (h. 1909).
• John Henry Clarke, ingeles mediku homeopata eta idazlea (h. 1931).
• Samuel Urrabieta, espainiar marrazkilari eta ilustratzailea (h. 1886).

Heriotzak

• Urtarrilaren 7a – Ditlev Blunck, daniar margolaria (j. 1798).
• Otsailaren 15a – Beñat Larralde, lapurtar bertsolaria (j. 1771).
• Otsailaren 20a – José Ramón Rodil, militar espainiarra (j. 1789).
• Martxoaren 4a – Leopold von Buch, alemaniar geologo eta paleontologoa (j. 1774).
• Martxoaren 6a – Juan de la Granja, bizkaitar enpresaburu eta diplomazialaria (j. 1785).
• Martxoaren 12a – Mathieu Orfila, frantziar sendagile eta kimikaria (j. 1787).
• Martxoaren 17a – Christian Doppler, austriar fisikari eta matematikaria (j. 1803).
• Martxoaren 21a – Joachim Labrouche, Donibane Lohizuneko alkate eta ontzijabea (j. 1769).
• Martxoaren 30a – Abigail Powers Fillmore, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1798).
• Martxoaren 31 – Andrés Narvarte, Venezuelako presidentea (j. 1781).
• Apirilaren 1a – Fermin Lasala Urbieta, gipuzkoar politikaria eta enpresaburua (j. 1798).
• Apirilaren 18 – William R. King, AEBetako 13. presidenteordea (j. 1786).
• Apirilaren 28 – Johann Ludwig Tieck, alemaniar idazlea (j. 1773).
• Maiatzaren 3a – Juan Donoso Cortés, espainiar idazle eta politikaria (j. 1809).
• Ekainaren 12a – Francisco Sainz Pinto, bizkaitar margolaria (j. 1823).
• Ekainaren 14a – Zahari Zograf, bulgariar margolaria (j. 1810).
• Uztailaren 22a – Christoffer Wilhelm Eckersberg, daniar margolari klasizista, danierako pinturaren aita izendatua (j. 1783).
• Uztailaren 23a – Andries Wilhelmus Jacobus Pretorius, Hegoafrikako politikaria, boerren buruzagia (j. 1798).
• Uztailaren 25a – Joaquín Murieta, El Doradoko Robin Hood, mexikar pertsonaia mitikoa (j. 1829).
• Uztailaren 27a – Tokugawa Ieyoshi, Tokugawa shogunerriko hamabigarren shoguna (j. 1793).
• Abuztuaren 25a – Rafael Maroto, espainiar militarra (j. 1783).
• Irailaren 7a – Manuel Mitxeltorena, euskal jatorriko mexikar militar eta politikaria, Kaliforniako gobernadorea (j. 1802).
• Urriaren 2a – François Arago, frantziar fisikari, politikari eta astronomoa (j. 1786).
• Urriaren 10a – Pierre-François-Léonard Fontaine, frantziar arkitekto eta diseinatzailea (j. 1762).
• Urriaren 19a – Jose Frantzisko Iturtzaeta, gipuzkoar kaligrafoa (j. 1788).
• Urriaren 22a – Juan Antonio Lavalleja, Uruguaiko abertzalea (j. 1784).
• Azaroaren 3a – Juan Álvarez Mendizabal, espainiar politikaria (j. 1790).
• Azaroaren 15a – Maria II.a Portugalgoa, Portugalgo erregina (j. 1819).
• Abenduaren 2a – Amelia Opie, ingeles idazlea eta abolizionista (j. 1769).
• Abenduaren 16a – Johann Peter Hasenclever, alemaniar margolaria (j. 1808).
• Abenduaren 28a – Sarah Goodridge, estatubatuar margolaria, miniaturazko erretratuetan berezitua (j. 1788).
• Jose Kruz Etxeberria, euskal idazlea eta elizgizona (j. 1773).

---

Kanpo estekak

• Datuak: Q7666
• Multimedia: 1853 / Q7666