Παναθηναϊκός (ποδόσφαιρο ανδρών)

τμήμα ποδοσφαίρου ανδρών του Παναθηναϊκού Α.Ο. From Wikipedia, the free encyclopedia

Παναθηναϊκός (ποδόσφαιρο ανδρών)
Remove ads

Ο Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος[1] (Π.Α.Ο.) είναι ελληνικό αθλητικό σωματείο το οποίο εδρεύει στην Αθήνα. Ιδρύθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 1908 και είναι από τους μεγαλύτερους αθλητικούς συλλόγους στην Ελλάδα.

  Αποσαφήνιση     Αυτό το λήμμα αφορά το τμήμα ποδοσφαίρου ανδρών του Παναθηναϊκού Α.Ο.. Για τον αθλητικό σύλλογο, δείτε: Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος.
Γρήγορες Πληροφορίες Επίσημη ονομασία, Σύντομο όνομα ...
Remove ads

Το τμήμα ανδρών ποδοσφαίρου του Π.Α.Ο. αγωνίζεται στο πρώτο τη τάξει πρωτάθλημα της Α1 Εθνικής Κατηγορίας (Super League 1),[2] με την επωνυμία «Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος Ποδοσφαιρική Ανώνυμος Εταιρεία» και με τον διακριτικό τίτλο «Π.Α.Ο. Π.Α.Ε.».[3]

Παρ' ότι αποτελεί πλέον τμήμα του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου, πρόκειται για ένα από τα πρώτα καταγεγραμμένα εν ενεργεία αμιγώς ποδοσφαιρικά σωματεία της χώρας, δηλαδή από όσα ιδρύθηκαν με αποκλειστικό αντικείμενο το συγκεκριμένο άθλημα.

Έδρα του Παναθηναϊκού είναι το Ολυμπιακό Στάδιο Αθήνας στο Μαρούσι, χωρητικότητας 69.618 καθήμενων θεατών.[4] Στο παρελθόν, έδρα του ήταν το Γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης», γνωστό και ως Γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας (στη συνοικία Αμπελόκηποι του Δήμου Αθηναίων), ενώ η ονομασία του έχει δοθεί προς τιμήν του ιστορικού του προέδρου.[5][6] Ο σύλλογος αποτελεί έναν από τους δημοφιλέστερους της Ελλάδας και τον λαοφιλέστερο στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας.[7]

Πρόκειται για έναν από τους παλαιότερους και πλέον επιτυχημένους συλλόγους από πλευράς διακρίσεων στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου και έχει αγωνιστεί σε όλα τα πρωταθλήματα Α΄ Εθνικής από την ίδρυσή της (το 1959). Έχει κατακτήσει 20 πρωταθλήματα Ελλάδας, 20 κύπελλα Ελλάδας, πετυχαίνοντας 8 φορές νταμπλ τίτλων, πρωταθλήματα ΣΕΓΑΣ και ΕΠΣΑΠ (πριν από την ίδρυση της ΕΠΟ το 1926) και 3 Σούπερ Καπ.

Ο Παναθηναϊκός είναι η μοναδική ελληνική ομάδα που έχει αγωνιστεί στον τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών (μετέπειτα Champions League) το 1971. Επίσης είναι η μόνη ομάδα που έχει αγωνιστεί στα ημιτελικά της ίδιας διοργάνωσης τo 1985 και 1996, ενώ έχει φτάσει στη φάση των 8 τo 1992 και 2002, και δύο φορές (1988, 2003) προκρίθηκε έως τα προημιτελικά του κυπέλλου UEFA (μετέπειτα Europa League).[8] Επίσης, συμμετείχε στον τελικό του Διηπειρωτικού κυπέλλου το 1971 και έχει κατακτήσει το Βαλκανικό κύπελλο συλλόγων το 1977.

Remove ads

Ιστορία

1908–1927: Από την ίδρυση της ομάδας έως τη δημιουργία της ΕΠΟ

Στο πρωτάθλημα του Σ.Ε.Γ.Α.Σ.

Thumb
Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας το 1915 και οι θέσεις των γηπέδων του Παναθηναϊκού
Thumb
Γιώργος Καλαφάτης

Την 3η Φεβρουαρίου του 1908, ο Γιώργος Καλαφάτης και περίπου 35 ακόμα αθλητές του Πανελλήνιου Γυμναστικού Συλλόγου αποχώρησαν και ίδρυσαν σωματείο υπό την επωνυμία Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών (ΠΟΑ), το οποίο θα καλλιεργούσε αποκλειστικά "την παιδιάν της ποδοσφαιρίσεως". Ο Πανελλήνιος είχε αποφασίσει τη διακοπή λειτουργίας του ποδοσφαιρικού τμήματός του, βρίσκοντάς το ασύμβατο με τα υπόλοιπα παραδοσιακά αθλήματα του στίβου.

Στις 13 Ιουνίου η νέα ομάδα του Καλαφάτη ηττήθηκε με 0–2 από ομάδα αξιωματικών βρετανικού θωρηκτού στο Ποδηλατοδρόμιο του Νέου Φαλήρου. Κατά την εναρκτήρια εκείνη (ως καταγεγραμμένη, τουλάχιστον) συνάντηση στην ιστορία τους, η ενδεκάδα ήταν: Αποστολόπουλος (τερματοφύλακας), Λοράνδος, Σταυρόπουλος (οπισθοφύλακες), Αλ. Καλαφάτης, Χατζηζαφειρίου, Λουκούρης (μεσοφύλακες), Καϊνάρος, Ψαχαρόπουλος, Αλεξάντερ, Γ. Καλαφάτης, Καστρίτης (εμπροσθοφύλακες).[9] Γήπεδο και έδρα του ΠΟΑ αποτέλεσε το οικόπεδο ιδιοκτησίας Καραπάνου επί της οδού Πατησίων (μετέπειτα αριθμός 76), πρώην χώρος λούνα παρκ και από το 1935 του κτηρίου για το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (τότε ΑΣΟΕΕ). Με προσωπική εργασία των μελών και χρηματοδότηση από τον Μαρίνο Μαρινάκη, μετατράπηκε σε στίβο αγώνων και υποτυπώδη γραφεία/αποδυτήρια. Αρχικά η ομάδα είχε χρώματα κόκκινο-λευκό,[10] ενώ η συνεισφορά του Γιώργου Καλαφάτη ήταν τέτοια, ώστε ο νεοσύστατος ΠΟΑ έγινε γνωστός σε Αθήνα και Πειραιά ως "το Σωματείον του Καλαφάτη",[σ 1] (πρώτος πρόεδρος διετέλεσε ο μεγάλος του αδελφός Αλέξανδρος). Προπονητής, παράλληλα με ποδοσφαιριστής, ήταν ο Άγγλος έποικος Τζον Σίριλ Κάμπελ και τερματοφύλακας επί κάποιο διάστημα ο τέσσερις φορές ολυμπιονίκης (1908 και 1912) Κωστής Τσικλητήρας, ο οποίος σε ηλικία 24½ ετών απεβίωσε το Φεβρουάριο του 1913 από (φυματιώδη) μηνιγγίτιδα κατά την περίοδο του Α' Βαλκανικού πολέμου.

Πρώτη επιτυχία σε επίπεδο τροπαίων, καταγράφεται στις 9 Σεπτεμβρίου 1908 η νίκη 9–0 επί του ΓΣ Βόλου,[12] ενισχυμένου με ορισμένους παίκτες του Εθνικού ΓΣ, για κατάκτηση του "κυπέλλου μετά τρίποδος" που είχε αθλοθετήσει ο οικοδεσπότης δήμος Τρικκαίων στον αγώνα επίδειξης ποδοσφαίρου για τα πλαίσια των Πανθεσσαλικών αγώνων.[13] Δύο μήνες αργότερα, ακολούθησε η επικράτηση στο πρωτάθλημα Νοεμβρίου 1908 με διοργανωτή τον ΣΕΓΑΣ (τότε ΣΕΑΓΣ).[σ 2]

Στις αρχές του 1910 ο Καλαφάτης και η πλειοψηφία των μελών του ΠΟΑ αποχώρησε, όμως ο ΣΕΓΑΣ δεν επέτρεπε αθλητική δραστηριότητα σε αποχωρήσαντες παρά μόνο με την πάροδο 14 μηνών.[σ 3] Ο ΠΟΑ το φθινόπωρο επικράτησε στους "ετησίους αγώνας ποδοσφαιρίσεως" του ΣΕΓΑΣ, ενώ η ομάδα του Καλαφάτη θεωρούταν παρακλάδι του.[16] Το 1911 και όταν έληξε η απαγόρευση, το σωματείο έχοντας μετονομαστεί σε Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος (ΠΠΟ) συνέχισε την πορεία του.

Στις 4 Δεκεμβρίου 1911 ο ΠΠΟ με τη νίκη του 10–2 επί του Πειραϊκού Συνδέσμου, κατέλαβε την πρώτη θέση στους ετήσιους ποδοσφαιρικούς αγώνες διοργάνωσης από τον ΣΕΓΑΣ. Το 1912 η ήττα του Πανελλήνιου Π.Ο από τον ΣΠ Γουδή με 1–9 στο Πρωτάθλημα ΣΕΓΑΣ 1912 είναι η βαρύτερη σε επίσημο, ανεπίσημο ή φιλικό επίπεδο επί ένα και πλέον αιώνα έως σήμερα και ολόκληρης της ιστορίας του Παναθηναϊκού, όπως δηλαδή θα μετονομαστεί το 1922[17].

Την 1 Μαΐου 1915 η Πειραϊκή Ένωσις διοργάνωσε πρωτάθλημα ποδοσφαίρου «υπό την προστασίαν της Α.Υ. του Διαδόχου». Ο Διάδοχος Γεώργιος ήταν ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής[18]. Νωρίτερα, το Φεβρουάριο του ίδιου έτους, η Πειραϊκή Ένωση της οποίας «επίτιμος πρόεδρος τυγχάνει ο Διάδοχος» είχε διοργανώσει ποδοσφαιρικό τουρνουά μεταξύ ομάδων του Στρατού και των Προσκόπων υπό την προστασία της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων. Στις 17 Μαΐου του 1915 ο Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός Όμιλος επικράτησε με σκορ 2–1 επί της Πειραϊκής Ένωσης και κατέκτησε το διοργανωθέν πρωτάθλημα.

Στο πρωτάθλημα της Ε.Π.Σ. Ελλάδος

Το 1919 ιδρύθηκε η Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδος αρχικά με την ονομασία ΕΠΣ Αθηνών–Πειραιώς, η πρώτη ποδοσφαιρική ομοσπονδία της χώρας. Στις 11 Ιουνίου του 1920 σκοτώθηκε στις πολεμικές επιχειρήσεις της Μικράς Ασίας ο άλλοτε ποδοσφαιριστής του Ιωάννης Τζεράχης πολεμώντας στη Ναυτική Αεροπορική Μοίρα Σμύρνης.[19] Με την ονομασία Πανελλήνιος Ποδοσφαιρικός και Αγωνιστικός Όμιλος η ομάδα κατέκτησε τα πρωταθλήματα Αθηνών–Πειραιώς του 1921 και του 1922. Βασικά στελέχη της ομάδας ήταν οι Καλαφάτης, Νικολαΐδης, Πανουργιάς. Το 1922 ο σύλλογος πήρε την τελική του ονομασία Παναθηναϊκός Αθλητικός Όμιλος (ΠΑΟ), αποτελώντας πλέον πολυαθλητικό όμιλο, ενώ το σήμα με το τριφύλλι είχε ήδη καθιερωθεί από το 1918.[20]

Οι πρώτοι διεθνείς αγώνες

Στις 26 Απριλίου 1925 ο Παναθηναϊκός έδωσε τον πρώτο διεθνή αγώνα του απέναντι στη γιουγκοσλαβική Βιτόρια Ζάγκρεμπ και αναδείχθηκε ισόπαλος με 1–1. Η πρώτη νίκη σε διεθνή αγώνα σημειώθηκε το 1926 απέναντι στην αυστριακή Κάουφενμπεργκ με 1–0.

  • Thumb
    Η ομάδα του 1908
  • Thumb
    Η πρωταθλήτρια ομάδα το 1921
  • Thumb
    Η πρωταθλήτρια ομάδα το 1922

1927–1959: Στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα της Ε.Π.Ο.

Thumb
Ηλίας Γρηγοριάδης

Από το 1926 η ΕΠΟ ανέλαβε τη διεξαγωγή του πρωταθλήματος Ελλάδας με τον τρόπο διεξαγωγής να ποικίλλει. Απαραίτητη σε αρκετές χρονιές για τη συμμετοχή ήταν η κατάκτηση του πρωταθλήματος του ανάλογου ποδοσφαιρικού συνδέσμου. Ως μέλος της ΕΠΣ Αθηνών ο Παναθηναϊκός κατέκτησε τα 17 από τα 30 πρωταθλήματα Αθήνας που διεξήχθησαν την περίοδο 1924–1959, αποτελώντας μακράν τον πιο επιτυχημένο αθηναϊκό σύλλογο. Το 1927 ο τερματοφύλακας και αρχηγός του Παναθηναϊκού Ηλίας Γρηγοριάδης τραυματίζεται στο στήθος κατά τη διάρκεια αγώνα με την ΑΕΚ με συνέπεια να αποκτήσει σοβαρά χρόνια προβλήματα υγείας από τα οποία δεν κατάφερε να αναρρώσει και απεβίωσε πρόωρα το 1931. Με τον ίδιο τρόπο έχασε τη ζωή του και ο τερματοφύλακας ο Νίκος Μιχαηλίδης το 1928. Στον αγώνα για το κύπελλο Πάσχα στις 16 Απριλίου 1928 κόντρα στον Ολυμπιακό, δέχθηκε χτύπημα στο στήθος και ένα μήνα μετά απεβίωσε από αιματοπτυσία.[19] Το 1928 ο Παναθηναϊκός προσέλαβε τον Ούγγρο προπονητή Μίκλος Φόρνερ με στόχο τη δημιουργία ισχυρής ομάδας. Τη χρονιά εκείνη διεξήχθη το πρώτο πρωτάθλημα Ελλάδος υπό την ΕΠΟ όμως οι ομάδες του ΠΟΚ απείχαν. Το 1929 τον Φόρνερ διαδέχθηκε ο συμπατριώτης του Γιόζεφ Κίνσλερ, ο οποίος παρέμεινε στον πάγκο της ομάδας για τα επόμενα δέκα χρόνια.

Το πρώτο πρωτάθλημα του συλλόγου

Thumb
Ο Παναθηναϊκός το 1930

Το 1930 ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το πρώτο πρωτάθλημά του υπό την αιγίδα της ΕΠΟ. Μεγάλο αστέρι της ομάδας ήταν ο Άγγελος Μεσσάρης, που πλαισιωνόταν από επίσης σπουδαίους ποδοσφαιριστές, όπως μεταξύ άλλων οι Αντώνης Μηγιάκης, Διομήδης Συμεωνίδης, Μίμης Πιερράκος και Στέφανος Πιερράκος, οι οποίοι κατέκτησαν το πρωτάθλημα αήττητοι. Σημαντική επιτυχία ήταν και η νίκη με 8–2 που σημειώθηκε απέναντι στον Ολυμπιακό, με τον Μεσσάρη να σκοράρει τρία γκολ.[21] Μάλιστα μετά τον αγώνα ο τότε Δήμαρχος Αθηναίων, Σπυρίδων Μερκούρης, φωταγώγησε την πόλη.[εκκρεμεί παραπομπή] Ο Παναθηναϊκός νίκησε και τον Άρη στη Θεσσαλονίκη με 1–4. Ο Μεσσάρης, που σκόραρε και πάλι τρία γκολ, έγινε ήρωας και τραγούδι ανάμεσα στους φίλους της ομάδας. Λίγο αργότερα όμως, το 1932, διαγράφηκε δια παντός από τον Παναθηναϊκό λόγω της πολιτικής του δράσης[22].

Η πρόωρη αποχώρηση του Μεσσάρη το 1932 και οι κακές σχέσεις των παικτών με τη διοίκηση στάθηκαν εμπόδιο στη διατήρηση της ομάδας στην κορυφή, με αποτέλεσμα ο Παναθηναϊκός να μην κατακτήσει ξανά το πρωτάθλημα έως το 1949, οπότε και στέφθηκε πρωταθλητής υπό την τεχνική ηγεσία του Γιόζεφ Στραντλ. Την Πρωτομαγιά του 1938 κατά τη φιλική αναμέτρηση Παναθηναϊκού - ΑΕΚ στο Γήπεδο της Λεωφόρου τραυματίζεται θανάσιμα ο ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού Λύσανδρος Δικαιόπουλος. Το ίδιο έτος επίσης έχασε τη ζωή του από μηνιγγίτιδα ο τερματοφύλακας του Παναθηναϊκού Νίκος Χαραλαμπίδης και ο σύλλογος χάνοντας δυο εν ενεργεία αθλητές βυθίστηκε σε βαθύ πένθος. Το 1940 και το 1948 αναδείχθηκε κυπελλούχος Ελλάδας επικρατώντας των Άρη και ΑΕΚ αντίστοιχα.

Την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου πολλοί ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού επιστρατεύθηκαν. Στις 19 Νοεμβρίου 1940 ο Μίμης Πιερράκος σκοτώθηκε στο ελληνοϊταλικό μέτωπο.[23] Ο Παναθηναϊκός θρήνησε άλλους 3 αθλητές του, τον επιθετικό Θοδωρή Αλεξανδρή, το μεσοεπιθετικό Μάριο Βουτσαδόπουλο και το Παναθηναϊκό μέλος Μεσσηνέζη.[19]

Την άνοιξη του 1942, επί Κατοχής, ο Παναθηναϊκός και η ΑΕΚ διοργάνωσαν φιλικό αγώνα για να ενισχύσουν με τα έσοδά του τους νοσηλευομένους του νοσοκομείου Σωτηρία. Οι Γερμανοί επενέβησαν ορίζοντας διαιτητή έναν Αυστριακό αξιωματικό, ενώ απαίτησαν μέρος των εσόδων. Οι αρχηγοί των ομάδων Κρητικός και Μαρόπουλος αποφάσισαν να μη γίνει ο αγώνας και οι φίλαθλοι, αφού συμφώνησαν, προχώρησαν σε επεισόδια αγανάκτησης απέναντι στους κατακτητές. Ακολούθησε μια από τις μεγαλύτερες αντιπολεμικές διαδηλώσεις, όταν το πλήθος των 15.000 φιλάθλων κατευθύνθηκε προς την Ομόνοια.[24] Ο αγώνας αυτός έμεινε στην ιστορία ως το αντιστασιακό ντέρμπι.[24] Οι ποδοσφαιριστές Παυλάς, Κυριαζόπουλος, Γαζής, Κρητικός, Παπαντωνίου Αντ. συμμετείχαν στην ποδοσφαιρική ομάδα της ΕΠΟΝ Αθηνών.

1949–1959

Το 1949 ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το πρώτο μεταπολεμικό του πρωτάθλημα, ενώ την επόμενη περίοδο (1949–50) αποκτήθηκαν οι Βαγγέλης Πανάκης και Κώστας Λινοξυλάκης, οι οποίοι ήταν στυλοβάτες στη δημιουργία αξιόμαχης ομάδας. Την ίδια περίοδο ο Αντώνης Μηγιάκης, ως προπονητής πλέον, οργάνωσε τα τμήματα υποδομής του συλλόγου.

Ο Παναθηναϊκός αναδείχθηκε πρωταθλητής το 1953 κατά το πρώτο πέρασμα του Χάρι Γκέιμ από τον πάγκο της ομάδας. Το 1959 ακολούθησε και ο Μίμης Δομάζος και ο Παναθηναϊκός πρωταγωνίστησε στο πρωτάθλημα και το κύπελλο.[25] Ήδη είχε επιτευχθεί η κυριαρχία της ομάδας στην Αθήνα καθώς κατέκτησε 7 από τα 8 τελευταία πρωταθλήματα Αθηνών με προπονητές τους Γκέιμ, Γκλίσοβιτς και Ζολντάι. Η αλλαγή του συστήματος διεξαγωγής του πρωταθλήματος έτσι ώστε να διεξάγεται και πρακτικά σε πανελλήνια βάση το 1959 θα έδινε την ευκαιρία στον Παναθηναϊκό να πρωταγωνιστήσει.

1959–1979: Στην Α΄ Εθνική

Thumb
Τάκης Λουκανίδης

Το 1960–61 ο Παναθηναϊκός συμμετείχε για πρώτη φορά στο κύπελλο Πρωταθλητριών.[26] Η δεκαετία 1960–1970 υπήρξε η πιο παραγωγική σε τίτλους από τον Παναθηναϊκό καθώς είχε συγκεντρώσει μεγάλους ποδοσφαιριστές και στέφθηκε πρωταθλητής το 1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1969, 1970.

Υπήρξε σημαντικό επίτευγμα καθώς στα μέσα της δεκαετίας αποχώρησαν από τον ΠΑΟ διακεκριμένοι αθλητές όπως οι Λουκανίδης, Λινοξυλάκης, Παπαεμμανουήλ, Πανάκης και η ομάδα προχώρησε σε ανανέωση (την περίφημη "ανανέωση του Μπόμπεκ") με αθλητές όπως οι Αντωνιάδης, Ελευθεράκης, Καψής, Οικονομόπουλος, οι οποίοι όχι μόνο προσαρμόστηκαν άμεσα αλλά και διεύρυναν τις επιτυχίες του συλλόγου.[27]

Το αήττητο πρωτάθλημα

Στις 24 Ιουλίου 1963 σκοτώνεται σε τροχαίο ο Πάνος Σιάηλος που αγωνίστηκε νωρίτερα στον Παναθηναϊκό. Από το 1963, ο Παναθηναϊκός είχε προσλάβει τον σπουδαίο Γιουγκοσλάβο προπονητή και πρώην ποδοσφαιριστή Στέφαν Μπόμπεκ, ενώ στη θέση του προέδρου βρισκόταν ο άλλοτε άσος του συλλόγου Λουκάς Πανουργιάς, στην οποία διατηρήθηκε επί μία τετραετία (από το 1962 έως το 1966). Ο Μπόμπεκ εφάρμοσε νέο σύστημα παιχνιδιού στην ομάδα (4–3–3) και δημιούργησε έναν ισχυρό Παναθηναϊκό, βασιζόμενο κυρίως σε νέους παίκτες, ο οποίος έγινε η πρώτη ομάδα που κατακτάει αήττητη το πρωτάθλημα (για το σύστημα της Α' Εθνικής, δίχως τη διεξαγωγή προκριματικών τοπικών πρωταθλημάτων). Κατέκτησε το πρωτάθλημα του 1964 με 24 νίκες και 6 ισοπαλίες.[28] Παίκτες όπως οι Δομάζος, Παπαεμμανουήλ, Λουκανίδης, Οικονομόπουλος, Καμάρας, Πυτιχούτης, Σούρπης, Φυλακούρης, Πανάκης, ήταν ορισμένοι από τους διακριθέντες.[29] Με τον Μπόμπεκ στον πάγκο ο Παναθηναϊκός κατέκτησε και το πρωτάθλημα του 1965.[30]

Το 1967 ο Μπόμπεκ αποχώρησε από τον Παναθηναϊκό ύστερα από διαμάχη που ξέσπασε μέσα στους κόλπους της ομάδας, ενώ δεν ανανεώθηκε και η άδεια παραμονής του στη χώρα από την ΓΓΑ ( αργότερα ανέλαβε τον Ολυμπιακό για μία και μοναδική περίοδο και ξανά τον Παναθηναϊκό)[31]. Το 1968 ο Απόστολος Νικολαΐδης παραπέμφθηκε σε δίκη για να αποξενωθεί από τα αθλητικά και διοικητικά του πόστα.[32] Στο πλευρό του βρέθηκε ο ιδρυτής του Ολυμπιακού και επίσης προδικτατορικός ποδοσφαιρικός παράγοντας Γιώργος Ανδριανόπουλος, ο οποίος επίσης είχε αποπεμφθεί από αντίστοιχη διοικητική θέση, καθώς στη διάρκεια της επταετίας ήταν σύνηθες άνθρωποι του καθεστώτος να πλαισιώνουν τις διοικήσεις των ομάδων.

Το πρώτο νταμπλ

Το 1969 ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το πρωτάθλημα και το κύπελλο[33] με προπονητή τον Λάκη Πετρόπουλο, ο οποίος κατάφερε να επαναφέρει στην ομάδα πολλά από τα τεχνικά χαρίσματα του Στέφαν Μπόμπεκ. Οι Γονιός και Φραντζής σημείωσαν τα περισσότερα γκολ της ομάδας στο πρωτάθλημα, ενώ τα γκολ του Δομάζου ήταν καθοριστικά για τα ημιτελικά και τον τελικό του κυπέλλου απέναντι στον Ολυμπιακό, όπου μετά από έναν ισόπαλο αγώνα (1–1), ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το τρόπαιο στο στρίψιμο του νομίσματος (δεν είχε καθιερωθεί ακόμη η διαδικασία των πέναλτι)[34]. Την ίδια χρονιά, αποκλείστηκε στο Κύπελλο Πρωταθλητριών από τη Φόρβερτς (Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας). Την επόμενη χρονιά ο Παναθηναϊκός κατέκτησε εύκολα το πρωτάθλημα[35], ενώ αγωνίστηκε ενάντια στον ΑΠΟΕΛ κατακτώντας και το Κύπελλο Μεγάλης Ελλάδος.

Τελικός κυπέλλου Πρωταθλητριών

Thumb
Στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών το 1971 με τον Άγιαξ του Γιόχαν Κρόιφ

Το 1971 ο Παναθηναϊκός πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα επιτυχία του ελληνικού ποδοσφαίρου σε επίπεδο συλλόγων, καθώς έγινε η πρώτη και μοναδική μέχρι σήμερα ελληνική ομάδα η οποία αγωνίστηκε σε τελικό ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Με προπονητή τον Φέρεντς Πούσκας και ηγέτες το δίδυμο Μίμη Δομάζου - Αντώνη Αντωνιάδη (κορυφαίος σκόρερ στο κύπελλο Πρωταθλητριών της περιόδου 1970–71, 5 φορές πρώτος σκόρερ στο πρωτάθλημα), έφθασε στον τελικό του κυπέλλου Πρωταθλητριών στις 2 Ιουνίου του 1971 στο Στάδιο Γουέμπλεϊ του Λονδίνου, όπου αντιμετώπισε τον Άγιαξ από την Ολλανδία, από τον οποίο ηττήθηκε με 2–0.[36]

Για να φτάσει στον τελικό κατά σειρά απέκλεισε τις πρωταθλήτριες Λουξεμβούργου Ζενές Ες με 2–1 και 5–0, Τσεχοσλοβακίας και κυπελλούχο Ευρώπης του 1969 Σλόβαν Μπρατισλάβας με 3–0 και 1–2, Αγγλίας Έβερτον με 1–1 και 0–0 και τον πρωταθλητή Γιουγκοσλαβίας Ερυθρό Αστέρα με 1–4 και 3–0.

Διηπειρωτικό Κύπελλο

Την ίδια χρονιά ο Παναθηναϊκός έγινε και η μοναδική ελληνική ομάδα που αγωνίστηκε στον τελικό του Διηπειρωτικού Κυπέλλου, λόγω της άρνησης του Άγιαξ (επικαλέστηκε το αντιαθλητικό παιχνίδι των Ουρουγουανών), με αντίπαλο την πρωταθλήτρια Ουρουγουάης και Νότιας Αμερικής Νασιονάλ Μοντεβιδέο. Οι αγώνες όντως αποδείχθηκαν ιδιαίτερα σκληροί, καθώς πολλές φορές οι ποδοσφαιριστές της Νασιονάλ υπήρξαν αντιαθλητικοί με αποκορύφωμα τον τραυματισμό του Γιάννη Τομαρά με σπάσιμο του ποδιού του από τον Μοράλες.[37] Ήδη από το 21ο λεπτό είχε αποχωρήσει τραυματίας ο Σάκης Κουβάς μετά από χτύπημα του Ουμπίνιας. Ο πρώτος αγώνας έληξε 1–1 στο Στάδιο Καραϊσκάκη και ο επαναληπτικός 2–1 υπέρ της Νασιονάλ. Σκόρερ και των τριών γκολ της Νασιονάλ υπήρξε ο Λουίς Αρτίμε, ενώ για τον Παναθηναϊκό σκόραρε δύο φορές ο Τότης Φυλακούρης.[εκκρεμεί παραπομπή]

1972–1976

Το 1972 ο Παναθηναϊκός κατέκτησε ένα ακόμα πρωτάθλημα και ο Αντώνης Αντωνιάδης αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ με 39 γκολ, αριθμός που δεν έχει ξεπεραστεί έως σήμερα, ενώ παράλληλα και δεύτερος σκόρερ στην Ευρώπη, κατακτώντας το ασημένιο παπούτσι.

Την επόμενη χρονιά απέκτησε τον Χουάν Ραμόν Βερόν και τον Άρακεν Ντεμέλο και με μια δυνατή ομάδα προσπάθησε να διεκδικήσει ξανά το πρωτάθλημα. Έως την 22η αγωνιστική ήταν πρώτος και φαβορί για τον τίτλο. Το ντέρμπι όμως με τον Ολυμπιακό στο Καραϊσκάκη διακόπηκε στο 83' εις βάρος του Παναθηναϊκού. Η ΕΠΟ τιμώρησε με μηδενισμό για 3 συνεχόμενες αγωνιστικές τον Παναθηναϊκό, με συνέπεια να μείνει πλέον πίσω στη διεκδίκηση.

Το 1974 με την πτώση της δικτατορίας και στο πλαίσιο της "αποχουντοποίησης των σωματείων" αποκαταστάθηκαν τα παλαιά διοικητικά στελέχη της ομάδας. Πρόεδρος του συλλόγου ανέλαβε ο γηραιός Απόστολος Νικολαΐδης.

Το 1975 ο Παναθηναϊκός προσέλαβε τον Βραζιλιάνο Αϊμόρε Μορέιρα, ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της προπονητικής, ο οποίος είχε κατακτήσει με την εθνική Βραζιλίας το Μουντιάλ του 1962. Οι προσδοκίες όμως δεν εκπληρώθηκαν και στη δεύτερη χρονιά του στον πάγκο (1976–77) αντικαταστάθηκε από τον Κάζιμιρ Γκόρσκι.

Το τρεμπλ του 1976–1977

Έχοντας τερματίσει 4ος την προηγούμενη περίοδο, η περίοδος 1976–77 φαινόταν χαμένη για τον Παναθηναϊκό έως την έλευση του Κάζιμιρ Γκόρσκι την 9η αγωνιστική και την ολοκληρωτική αναμόρφωση της ομάδας. Το τέλος της περιόδου βρήκε τον Παναθηναϊκό να έχει κατακτήσει πρωτάθλημα και κύπελλο. Κατά την ίδια αγωνιστική περίοδο μην έχοντας εξασφαλίσει συμμετοχή στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, αγωνίστηκε και στο Βαλκανικό Κύπελλο συλλόγων της περιόδου 1976-77, εξασφαλίζοντας τη συμμετοχή του στον διπλό τελικό, ο οποίος διεξήχθη εξ αναβολής την επόμενη περίοδο.[σ 4] Στις 15 Μαρτίου 1978 ο Παναθηναϊκός επικράτησε στον επαναληπτικό της Λεωφόρου με 2–1 επί της Σλάβια Σόφιας και κατέκτησε το τρόπαιο αήττητος. Κορυφαίος και πρώτος σκόρερ της ομάδας υπήρξε ο Όσκαρ Άλβαρες ενώ σημαντική ήταν και η προσφορά των Αντωνιάδη, Κωνσταντίνου, Τζόρτζεβιτς, Στεφανάκη, Δομάζου, Ασλανίδη.

1979–2000: Εποχή Γιώργου Βαρδινογιάννη

Thumb
Σερ Άλφ Ράμσεϊ

Το 1979 ψηφίστηκε ο νόμος 879 που απαιτούσε τα ποδοσφαιρικά τμήματα των συλλόγων που συμμετείχαν στην Α' Εθνική κατηγορία να μετατραπούν σε επαγγελματικές Ποδοσφαιρικές Ανώνυμες Εταιρείες. Την περίοδο εκείνη ο σύλλογος βρισκόταν σε άσχημη οικονομική κατάσταση. Με απόφαση έκτακτης ΓΣ στις 4 Ιουλίου του 1979 αποφασίστηκε να εκδοθούν 40.000 μετοχές των 2.000 δραχμών. Παρά την ανακοίνωση του Παύλου Γιαννακόπουλου πως σκόπευε να αγοράσει πλειοψηφικό πακέτο μετοχών[εκκρεμεί παραπομπή] τελικά το 54% αγοράστηκε από τρία μέλη της οικογένειας Βαρδινογιάννη και ο σύλλογος άλλαξε σελίδα στις 17 Ιουλίου 1979. Ο Γιώργος Βαρδινογιάννης υπήρξε για τα επόμενα 21 χρόνια πρόεδρος της ομάδας.[26]

Η παρουσία του σερ Αλφ Ράμσεϊ

Με την ανάληψη της ομάδας ο Γιώργος Βαρδινογιάννης στόχευσε στο να καταφέρει να βρεθεί και πάλι η ομάδα στις κορυφαίες της Ευρώπης. Προσέλαβε το διακεκριμένο προπονητή Σερ Άλφ Ράμσεϊ για να οργανώσει όλα τα αγωνιστικά τμήματα σύμφωνα με τα αγγλικά πρότυπα.[38] Ο Ράμσεϊ προχώρησε στη μεταγραφή κορυφαίων παικτών του πρωταθλήματος της Αργεντινής Λουίς Αντρεούτσι, Ραούλ Αλφάρο αλλά και τους Ντόρου Νικολάε, Αγκουερόπολις, Καρούλια, Σημαιοφορίδη ενώ είχαν ήδη αποκτηθεί ονόματα όπως οι Ρότσα και Δελληκάρης. Παρά τα αρχικά καλά δείγματα η προσπάθεια απέτυχε πλήρως, ο προπονητής Ρόνι Άλεν και αρκετοί αθλητές σύντομα αποχώρησαν. Μοναδική αξιομνημόνευτη στιγμή υπήρξε η νίκη επί της Γιουβέντους με 4–2 για το κύπελλο ΟΥΕΦΑ η οποία όμως δεν ήταν αρκετή για την πρόκριση.

Αθλητικό Κέντρο Παιανίας

Σημαντική επένδυση για την εξέλιξη της ομάδας αποτέλεσε η δημιουργία του πρωτοποριακού, για τα δεδομένα του ελληνικού ποδοσφαίρου εκείνης της εποχής, αθλητικού κέντρου της Παιανίας, το οποίο κατασκευάστηκε το 1981, σε έκταση 70 στρεμμάτων η οποία ανήκε στην οικογένεια Βαρδινογιάννη. Τα επίσημα εγκαίνια των εγκαταστάσεων έλαβαν χώρα στις 16 Δεκεμβρίου 1981, παρουσία του Βαρδή Βαρδινογιάννη και του, τότε, Υφυπουργού Προεδρίας, Γιώργου Κατσιφάρα.[39] Εκεί, εφαρμόστηκαν σύγχρονες μέθοδοι προπόνησης και εκγύμνασης των ποδοσφαιριστών, με τη χρήση καινοτόμων μεθόδων ανάλυσης των επιδόσεων των παικτών, όπως το Panathinaikos Performance Lab, το οποίο ασχολείται με τη φυσική και ψυχολογική προετοιμασία του ποδοσφαιριστή.[40] Παράλληλα, αναδιοργανώθηκε η ποδοσφαιρική Ακαδημία του συλλόγου, η οποία και αποτέλεσε σημαντικό τροφοδότη των εθνικών ομάδων, αλλά και της πρώτης ομάδας του Παναθηναϊκού, σε έμψυχο υλικό.[26]

Ημιτελικά κυπέλλου Πρωταθλητριών 1984–1985

Thumb
Χουάν Ραμόν Ρότσα

Την περίοδο 1984–85 ο Παναθηναϊκός έχοντας αναδειχθεί πρωταθλητής και κυπελλούχος την προηγούμενη χρονιά, με προπονητή τον Γιάτσεκ Γκμοχ και πρωταγωνιστές τους Δημήτρη Σαραβάκο, Βέλιμιρ Ζάετς, Χουάν Ραμόν Ρότσα, Γιάννη Κυράστα έφτασε μέχρι τα ημιτελικά του κυπέλλου Πρωταθλητριών, όπου αποκλείστηκε από την αγγλική Λίβερπουλ με δύο ήττες (0–4 εκτός, 0–1 εντός). Νωρίτερα, είχε προκριθεί από τρεις διαδοχικές φάσεις αντιμετωπίζοντας κατά σειρά τις Φέγενορντ (0–0 εκτός, 2–1 εντός), Λίνφιλντ (2–1 εντός, 3–3 εκτός) και Γκέτεμποργκ (1–0 εκτός, 2–2 εντός).[41]

Νταμπλ 1985–1986

Το 1986 υπήρξε μια από τις πιο επιτυχημένες χρονιές του Παναθηναϊκού καθώς είχε συγκεντρώσει στις τάξεις του πλήθος αθλητών οι οποίοι ήταν στην πλειοψηφία τους διεθνείς, κατακτώντας το πρωτάθλημα αλλά και το κύπελλο, νικώντας τον Ολυμπιακό στον τελικό με 4–0 και μεγάλο πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Σαραβάκο που σημείωσε δύο τέρματα.

Προπονητής ήταν ο Πιετρ Πάκερτ και πρωταγωνιστές οι Σαργκάνης, Καρούλιας, Βαμβακούλας, Ζάετς, Μαυρίδης, Κυράστας, Σαραβάκος, Αντωνίου, Ρότσα, Λιβαθηνός, Χαραλαμπίδης, Θ. Δημόπουλος, Χρ. Δημόπουλος, Γεωργαμλής, Βλάχος και Γεωργακόπουλος.[42][43]

Προημιτελική φάση κυπέλλου ΟΥΕΦΑ 1987–1988

Thumb
Σκίτσο από το ΠΑΟ–Χόνβεντ 5–1

Το 1988 ο Παναθηναϊκός έφτασε έως την προημιτελική φάση του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ έχοντας αποκλείσει στην πορεία σημαντικούς αντιπάλους, όπως τις Οσέρ, Γιουβέντους και Χόνβεντ. Έχοντας ξεπεράσει το εμπόδιο της Οσέρ του Ερίκ Καντονά, με νίκη 2–0 στην Αθήνα και ήττα 2–3 στη Γαλλία, ο Παναθηναϊκός απέκλεισε τη Γιουβέντους που ήταν ένα από τα μεγάλα φαβορί για την κατάκτηση του τροπαίου, χάρη στις εξαιρετικές εμφανίσεις του Δημήτρη Σαραβάκου (σκόρερ στη νίκη με 1–0 στον πρώτο εντός έδρας αγώνα και του πρώτου τέρματος στην εκτός έδρας ήττα με 2–3) και Χρήστου Δημόπουλου (σημείωσε το δεύτερο τέρμα του επαναληπτικού).

Ακολούθησε η πρόκριση επί της ουγγρικής Χόνβεντ με ανατροπή της ήττας με 5–2 στη Βουδαπέστη με το εντυπωσιακό 5–1 στο ΟΑΚΑ, με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Βαγγέλη Βλάχο (σκόρερ δύο τερμάτων), για να αποκλειστεί τελικά στην προημιτελική φάση από τη βελγική Κλαμπ Μπριζ, έπειτα από την ισοπαλία 2–2 στην Αθήνα και την εκτός έδρας ήττα με 0–1.[44] Ο Δημήτρης Σαραβάκος με έξι συνολικά τέρματα αναδείχθηκε πρώτος σκόρερ της διοργάνωσης. Την ίδια χρονιά κατέκτησε το κύπελλο Ελλάδος, επικρατώντας με 4–3 στα πέναλτι του Ολυμπιακού (1–1 στην κανονική διάρκεια του αγώνα και 2–2 έπειτα από την ημίωρη παράταση), με τον Νίκο Σαργκάνη να αποκρούει δύο πέναλτι.[45]

Προημιτελική φάση κυπέλλου Πρωταθλητριών 1991–1992

Thumb
Δημήτρης Σαραβάκος

Έχοντας αναδειχθεί πρωταθλητής Ελλάδας τις δύο προηγούμενες χρονιές, ο Παναθηναϊκός ήταν παρών στην πρώτη πειραματική χρονιά του Τσάμπιονς Λιγκ το 1991–92, όπου μετείχε στον έναν από τους δύο ομίλους των προημιτελικών, έχοντας αποκλείσει στην πρώτη φάση την ισλανδική Φραμ Ρέικιαβικ με δύο ισοπαλίες (2–2, 0–0) και στη δεύτερη τη σουηδική Γκέτεμποργκ (2–0, 2–2), με μεγάλο πρωταγωνιστή τον Δημήτρη Σαραβάκο, ο οποίος σημείωσε τα τρία από τα τέσσερα τέρματα των "πρασίνων".[46]

Στη φάση των ομίλων σημείωσε 4 ισοπαλίες και 2 ήττες, αντιμετωπίζοντας κατά σειρά την Άντερλεχτ (0–0, 0–0), τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου (0–2, 0–1) και τη Σαμπντόρια (αναδείχθηκε δύο φορές ισόπαλος, 0–0 στο στρωμένο από χιόνι ΟΑΚΑ και 1–1 στη Γένοβα), η οποία τερμάτισε στην πρώτη θέση του ομίλου και προκρίθηκε για τον τελικό της διοργάνωσης.[47]

Την περίοδο 1992–93 με προπονητή τον Ίβιτσα Όσιμ, στο πρωτάθλημα τερμάτισε δεύτερος διεκδικώντας μέχρι τέλους τον τίτλο με την ΑΕΚ, η οποία όμως επικράτησε του Ολυμπιακού την τελευταία αγωνιστική και κατέκτησε τον τίτλο. Την ίδια χρονιά, ο Παναθηναϊκός κατέκτησε το κύπελλο νικώντας στον τελικό τον Ολυμπιακό με 1–0, με σκόρερ τον Κριστόφ Βαζέχα.

Επιστροφή στην κορυφή

Ο Παναθηναϊκός τις δύο επόμενες χρονιές διατήρησε τον τίτλο του κυπελλούχου, καθώς το 1994 κατέκτησε τον τίτλο για δεύτερη φορά με αντίπαλο την ΑΕΚ, που είχε αναδειχθεί πρωταθλήτρια για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Στον τελικό επιβλήθηκε με σκορ 4–2 στα πέναλτι, μετά από έναν αμφίρροπο αγώνα που έληξε 2–2 στην κανονική διάρκεια του και 3–3 έπειτα από την ημίωρη παράταση. Το 1995 αντιμετώπισε για δεύτερη συνεχή χρονιά στον τελικό την ΑΕΚ, επικρατώντας με 1–0 στην παράταση, με τον Κριστόφ Βαζέχα να σημειώνει το μοναδικό τέρμα της αναμέτρησης.

Με προπονητή τον Χουάν Ραμόν Ρότσα ο Παναθηναϊκός επανήλθε στην κορυφή και στο πρωτάθλημα, καθώς στη συνέχεια αναδείχθηκε πρωταθλητής τόσο την περίοδο 1994–95 όσο και την επόμενη.[48]

Ημιτελικά Τσάμπιονς Λιγκ

Με τον Χουάν Ραμόν Ρότσα να παραμένει στην τεχνική ηγεσία και σημαντικότερους ποδοσφαιριστές, μεταξύ άλλων, τους Κριστόφ Βαζέχα, Γιόζεφ Βάντσικ, Στράτο Αποστολάκη, Γιώργο Χ. Γεωργιάδη, Χουάν Χοσέ Μπορέλι, Δημήτρη Μάρκο και Γιώργο Δώνη, ο Παναθηναϊκός έφθασε μια ανάσα από τον τελικό του Τσάμπιονς Λιγκ της περιόδου 1995–96, αρχικά αποκλείοντας στην προκριματική φάση την κροατική Χάιντουκ Σπλιτ με δύο ισοπαλίες (0–0 στο ΟΑΚΑ και 1–1 στον επαναληπτικό με σκόρερ τον Μπορέλι) και τερματίζοντας στη συνέχεια πρώτος στον όμιλό του απέναντι στις Ναντ, Πόρτο και Άαλμποργκ.

Στην προημιτελική φάση απέκλεισε τη Λέγκια Βαρσοβίας (0–0 στον πρώτο εκτός έδρας αγώνα και νίκη 3–0 στον επαναληπτικό με δύο τέρματα του Βαζέχα) και στον ημιτελικό αντιμετώπισε τον Άγιαξ, ο οποίος την προηγούμενη χρονιά (1994–95) είχε κατακτήσει το Τσάμπιονς Λιγκ αήττητος και παρέμενε αήττητος επί 22 διεθνείς αγώνες μέχρι τότε. Ο Παναθηναϊκός τον νίκησε με 0–1 στο Άμστερνταμ με γκολ του Βαζέχα και διέκοψε τις συνεχόμενες επιτυχίες του, όμως στον επαναληπτικό ηττήθηκε με 0–3 και αποκλείστηκε από τον τελικό.[49]

2000–2008: Διοίκηση Γιάννη Βαρδινογιάννη

Περίοδος Κυράστα και Τσάμπιονς Λιγκ 2000–2001

Το 2000 ο Γιώργος Βαρδινογιάννης αποφάσισε την αποχώρησή του από την προεδρία και η διοίκηση πέρασε στον Γιάννη Βαρδινογιάννη, αν και ο ίδιος δεν ανέλαβε τη θέση του προέδρου. Με προπονητή τον Γιάννη Κυράστα, την περίοδο 1999–2000, ο Παναθηναϊκός διεκδίκησε μέχρι τέλους τον τίτλο, με την ομάδα να αποδίδει πολύ ωραίο ποδόσφαιρο, αλλά τελικά έμεινε δεύτερος.

Στο Τσάμπιονς Λιγκ της περιόδου 2000–01 απέκλεισε αρχικά στην προκριματική φάση την Πολόνια Βαρσοβίας (2–2 εκτός, 2–1 εντός), ενώ στη συνέχεια προκρίθηκε και από την πρώτη φάση των ομίλων, με αντιπάλους τις Ντεπορτίβο Λα Κορούνια (1–1 εντός, 0–1 εκτός), Γιουβέντους (1–2 εκτός, 3–1 εντός) και Αμβούργο (1–0 εκτός, 0–0 εντός). Κορυφαία στιγμή αποτέλεσε ο αποκλεισμός της Γιουβέντους καθώς η νίκη με 3–1 στον τελευταίο αγώνα έδωσε την πρόκριση στους "πράσινους", που είχαν πρωταγωνιστή τον Πάολο Σόουζα (σκόρερ του πρώτου τέρματος). Στη δεύτερη φάση των ομίλων αντιμετώπισε τις Βαλένθια, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και Στουρμ Γκρατς, δεν κατάφερε όμως να προχωρήσει περαιτέρω.[50]

Ο Παναθηναϊκός ανακηρύχθηκε ως η κορυφαία ομάδα στον κόσμο για τον μήνα Σεπτέμβριο του 2001, από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής του Ποδοσφαίρου (IFFHS), μοναδικό επίτευγμα για ελληνικό σύλλογο.[51]

Προημιτελική φάση Τσάμπιονς Λιγκ 2001–2002

Τη χρονιά 2001–02 στο Τσάμπιονς Λιγκ ο Παναθηναϊκός αφού απέκλεισε τη Σλάβια Πράγας αναδείχθηκε πρώτος στον όμιλό του αφήνοντας πίσω τις Άρσεναλ, Μαγιόρκα και Σάλκε. Στη συνέχεια κατάφερε να προκριθεί και από τον επόμενο όμιλο απέναντι σε Ρεάλ Μαδρίτης, Πόρτο και Σπάρτα Πράγας. Στην προημιτελική φάση αντιμετώπισε την Μπαρτσελόνα και στον πρώτο αγώνα στην Αθήνα νίκησε 1–0 με σκόρερ τον Άγγελο Μπασινά, ενώ στον επαναληπτικό της Βαρκελώνης αν και προηγήθηκε 0–1 με μακρινό σουτ του Μιχάλη Κωνσταντίνου και χρειαζόταν να δεχθεί 3 γκολ για να μη βρεθεί στον ημιτελικό, η Μπαρτσελόνα κατάφερε τελικά να τα σημειώσει, σε έναν αγώνα που ο Παναθηναϊκός διεκδίκησε μέχρι τέλους την πρόκριση.[52]

Την επιτυχία μοιράστηκαν οι Γιάννης Κυράστας και Σέρχιο Μαρκαριάν ως προπονητές της ομάδας, η οποία βασιζόταν στην πολύ συμπαγή αμυντική λειτουργία, στην καλή κυκλοφορία και στις γρήγορες αντεπιθέσεις. Καραγκούνης, Μπασινάς, Κωνσταντίνου, Χένρικσεν, Φύσσας, Λυμπερόπουλος, Σεϊταρίδης, Κυργιάκος, Βλάοβιτς, Πάολο Σόουζα, Ολισαντέμπε, Νικοπολίδης, Κόλκα και Μικάελσεν ήταν οι ποδοσφαιριστές που διακρίθηκαν.[53]

Προημιτελική φάση κυπέλλου ΟΥΕΦΑ 2002–2003

Τη σεζόν 2002–03, ο Παναθηναϊκός με την ίδια συνταγή σημείωσε μια ακόμη αξιόλογη ευρωπαϊκή πορεία, αυτήν τη φορά στον θεσμό του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, φτάνοντας μέχρι την προημιτελική φάση της διοργάνωσης αποκλείοντας κατά σειρά τις Λίτεξ Λόβετς (1–0 εκτός και 2–1 εντός), Φενέρμπαχτσε (1–1 στην Πόλη και εντυπωσιακή νίκη με 4–1 στην Αθήνα), Σλόβαν Λίμπερετς (ισοπαλία 2–2 εκτός και νίκη 1–0 εντός) και Άντερλεχτ (3–0, 0–2). Οι "πράσινοι" αποκλείστηκαν στην προημιτελική φάση από την Πόρτο του Ζοσέ Μουρίνιο, μετέπειτα νικήτρια του θεσμού εκείνης της χρονιάς. Στον πρώτο αγώνα στην Πορτογαλία ο Παναθηναϊκός νίκησε 1–0 με γκολ του Εμμάνουελ Ολισαντέμπε, αλλά γνώρισε την ήττα στον επαναληπτικό της Αθήνας στην παράταση.[54]

Στο ελληνικό πρωτάθλημα έφτασε πολύ κοντά στην κατάκτηση του τίτλου, τον οποίο όμως τελικά διατήρησε ο Ολυμπιακός μετά τη νίκη του με σκορ 3–0 επί του Παναθηναϊκού την προτελευταία αγωνιστική στο γήπεδο της Ριζούπολης, γεγονός που οδήγησε τη διοίκηση σε σημαντικές αλλαγές στο έμψυχο δυναμικό της ομάδας, την αποχώρηση βασικών μέχρι τότε ποδοσφαιριστών, όπως οι Γιώργος Καραγκούνης που συνέχισε στην ιταλική Ίντερ και Νίκος Λυμπερόπουλος που εντάχθηκε στην ΑΕΚ, σε αντικατάσταση των οποίων αποκτήθηκαν οι Λουτσιάν Σανμαρτεάν και Δημήτρης Παπαδόπουλος.

Νταμπλ 2004

Την περίοδο 2003–04 ο Παναθηναϊκός επέστρεψε στους τίτλους στην Ελλάδα. Με προπονητή τον Γιτζάκ Σούμ και αρκετές νέες προσθήκες όπως, μεταξύ άλλων, τους Ζοέλ Επαλέ και Νασίφ Μόρις από τον Άρη, Μάρκους Μινχ και Έκι Γκονζάλες (ο τελευταίος αποκτήθηκε τον Ιανουάριο του 2004) κατέκτησε το πρωτάθλημα μετά από 7 χρόνια,[55] καθώς και το κύπελλο Ελλάδας επικρατώντας στον τελικό του Ολυμπιακού με 3–1.[56] Το νταμπλ αφιερώθηκε από τους ποδοσφαιριστές στη μνήμη του πρόωρα χαμένου και μέχρι πρότινος προπονητή του συλλόγου Γιάννη Κυράστα. Στο Τσάμπιονς Λιγκ κατάφερε να εξασφαλίσει την τρίτη θέση του ομίλου του απέναντι σε Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Στουτγκάρδη και Ρέιντζερς Γλασκώβης και να συμμετάσχει στον τρίτο γύρο του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ όπου αποκλείστηκε από την Οσέρ του Τζιμπρίλ Σισέ.[57]

2005–2008

Την επόμενη χρονιά διεκδίκησε ξανά το πρωτάθλημα μέχρι το τέλος τερματίζοντας έναν βαθμό πίσω από τον Ολυμπιακό. Την ίδια περίοδο, στο Τσάμπιονς Λιγκ ήρθε τρίτος στον όμιλο απέναντι σε Ρόζενμποργκ, Αϊντχόφεν και Άρσεναλ, παρά τις πολύ καλές εμφανίσεις, όπως οι εντός έδρας νίκες επί των Αϊντχόφεν (4–1) και Ρόζενμποργκ (2–1). Στο κυπέλλο ΟΥΕΦΑ αποκλείστηκε από τη Σεβίλλη (1–0, 0–2).

Την περίοδο 2005–06 ο Παναθηναϊκός πραγματοποίησε ίσως τις χειρότερες εμφανίσεις στην ιστορία του στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μένοντας με βαριές ήττες τελευταίος στον όμιλο του Τσάμπιονς Λιγκ, ενώ στο πρωτάθλημα τερμάτισε στην τρίτη θέση (ισοβάθμησε στη δεύτερη με την ΑΕΚ αλλά υστέρησε στους μεταξύ τους αγώνες). Στις 5 Μαρτίου του 2006, με γκολ του Ιγκόρ Μπίσκαν, ο Παναθηναϊκός έγινε η πρώτη ομάδα που συμπλήρωσε τα 3.000 γκολ στην Α' Εθνική.[58]

Την επόμενη χρονιά (2006–07) τερμάτισε ξανά τρίτος στο πρωτάθλημα, ενώ στο κύπελλο ΟΥΕΦΑ προκρίθηκε από τη φάση των ομίλων, φθάνοντας μέχρι τους 32 της διοργάνωσης. Την περίοδο 2007–08 τερμάτισε στην τρίτη θέση στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος και δεύτερος έπειτα από τους αγώνες πλέι οφ, ενώ στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις έφτασε για δεύτερη συνεχή χρονιά στους 32 του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ.

2008–2012: Πολυμετοχικός Παναθηναϊκός

Στις 17 Ιανουαρίου 2008 συστάθηκε η Παναθηναϊκή Ενωτική Κίνηση (ΠΕΚ).[59] Στις 13 Απριλίου του 2008 πάνω απο 30.000 οπαδοί του Παναθηναϊκού διαδήλωσαν ειρηνικά ζητώντας την αποχώρηση του Γιάννη Βαρδινογιάννη από την ΠΑΕ.[60] Το καλοκαίρι του 2008 ο Γιάννης Βαρδινογιάννης ανακοίνωσε την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και την είσοδο στην ΠΑΕ και άλλων μετόχων βασικότεροι εκ των οποίων ήταν οι Ανδρέας Βγενόπουλος, Παύλος Γιαννακόπουλος, Αδαμάντιος Πολέμης και Νίκος Πατέρας, ακολουθώντας το πολυμετοχικό μοντέλο διοίκησης, με πρόεδρο τον Νίκο Πατέρα.[26] Ο Παναθηναϊκός κατέλαβε την 20ή θέση στην παγκόσμια κατάταξη των συλλόγων για το 2008 σύμφωνα με την προαναφερόμενη ομοσπονδία στατιστικής IFFHS.[61]

Ο σύλλογος αξιοποιώντας την οικονομική του ενίσχυση, προχώρησε στην απόκτηση καταξιωμένων ποδοσφαιριστών όπως ο Ζιλμπέρτο Σίλβα, που αγωνίστηκε δίπλα στους παλαιότερους Καραγκούνη, Σαλπιγγίδη, Νίνη, Ίβανσιτς και Βύντρα. Η πρώτη χρονιά (2008–09) της πολυμετοχικότητας βρήκε τον Παναθηναϊκό στις 16 καλύτερες ομάδες του Τσάμπιονς Λιγκ, καθώς τερμάτισε πρώτος στον όμιλό του μετά από 3 συνεχόμενες νίκες στον 2ο γύρο, με σημαντικότερες αυτές εκτός έδρας με 0–3 επί της Βέρντερ Βρέμης και 0–1 επί της Ίντερ, η οποία αναδείχθηκε τροπαιούχος του θεσμού την επόμενη αγωνιστική περίοδο (2009–10).[62]

Νταμπλ 2010

Την επόμενη χρονιά (2009–10), εντάχθηκαν στην ομάδα οι Τζιμπρίλ Σισέ, Κώστας Κατσουράνης, Σεμπαστιάν Λέτο καλύπτοντας καίριες θέσεις και οδήγησαν τον Παναθηναϊκό, υπό την καθοδήγηση αρχικά του Χενκ Τεν Κάτε και εν συνεχεία του Νίκου Νιόπλια, στην κατάκτηση του πρωταθλήματος με διαφορά 6 βαθμών, καθώς και στην κατάκτηση του κυπέλλου δίχως ήττα. Στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις άξια αναφοράς ήταν η διπλή επικράτηση επί της ΑΣ Ρόμα με 3–2 εντός και εκτός έδρας, νίκες που έδωσαν στον Παναθηναϊκό την πρόκριση για τις 16 καλύτερες ομάδες του Europa League.[62]

Την περίοδο 2010–11 ο Παναθηναϊκός τερμάτισε δεύτερος στο πρωτάθλημα, ενώ σημαντικοί ποδοσφαιριστές αποχώρησαν στο τέλος της χρονιάς, ανάμεσα στους οποίους και ο Σισέ.[63] Το ίδιο διάστημα ήρθε στο φως το σκάνδαλο των στημένων αγώνων. Την επόμενη περίοδο (2011–12) η ομάδα τερμάτισε ξανά δεύτερη στο πρωτάθλημα, αλλά η ασυμφωνία μεταξύ των μετόχων είχε ως συνέπεια διοικητική, οικονομική και αγωνιστική αστάθεια.

2012–2014: Παναθηναϊκή Συμμαχία 2012

Στις 18 Ιουλίου 2012, ο Γιάννης Βαρδινογιάννης μεταβίβασε το σύνολο των μετοχών που είχε στην κατοχή του (54,27%)[64] στην Παναθηναϊκή Συμμαχία 2012[εκκρεμεί παραπομπή], η οποία είναι ένα σωματείο βάσης που αποτελείται από φίλους του συλλόγου, οι οποίοι μέσω εκλογών συγκροτούν διοικητικό συμβούλιο και εκλέγουν τον πρόεδρο της ΠΑΕ. Οι υπόλοιποι μέτοχοι διατήρησαν το ποσοστό τους. Το διοικητικό συμβούλιο της Παναθηναϊκής Συμμαχίας αντιπροσωπεύει το σωματείο στο διοικητικό συμβούλιο της ΠΑΕ Παναθηναϊκός. Για την αγωνιστική χρονιά 2012–13, το σωματείο αρίθμησε 8.606 μέλη και η ολική συνεισφορά αυτών ανήλθε στα 2.325.608 ευρώ.[εκκρεμεί παραπομπή] Την Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2012 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εκλογές από τα μέλη της Παναθηναϊκής Συμμαχίας για την ανάδειξη διοικητικού συμβουλίου. Στις 30 Νοεμβρίου 2012 το εκλεγμένο 9μελές διοικητικό συμβούλιο όρισε ομόφωνα τον Γιάννη Αλαφούζο πρόεδρο της ομάδας.[65]

Την περίοδο 2012–13 η ομάδα ξεκίνησε με –2 βαθμούς τιμωρία από την προηγούμενη χρονιά. Ο Παναθηναϊκός έχοντας μια κακή χρονιά τερμάτισε τελικά στην έκτη θέση, πίσω από τον ΠΑΣ Γιάννινα. Η ομάδα των Ιωαννίνων όμως δεν έλαβε άδεια για συμμετοχή στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις, με αποτέλεσμα ο Παναθηναϊκός να έχει μια δεύτερη ευκαιρία, όμως ούτε αυτός τελικά έλαβε τη σχετική άδεια συμμετοχής, καθώς ειδική επιτροπή της Ένωσης Ευρωπαϊκών Ποδοσφαιρικών Ομοσπονδιών (UEFA) απέρριψε τον φάκελό του και έμεινε εκτός ευρωπαϊκών διοργανώσεων για πρώτη φορά από το 1997. Η μη συμμετοχή σήμανε απώλεια 2–4 εκατομμυρίων ευρώ και την επακόλουθη μείωση του προϋπολογισμού.[66][67]

Για την αγωνιστική χρονιά 2013–14, η Συμμαχία σημείωσε αύξηση στον αριθμό των μελών φτάνοντας τα 9.305 με τη συνολική εισφορά να ανέρχεται στα 2.580.836 ευρώ. Την ίδια χρονιά, η διοίκηση αποφάσισε τη μεταφορά της ομάδας σε ιδιόκτητο προπονητικό κέντρο στην περιοχή του Κορωπίου,[68] το οποίο και ονόμασε "Γεώργιος Καλαφάτης", προς τιμήν του ιδρυτή της ομάδας.[69]

Ξεκινώντας η περίοδος 2013–14, οι φίλοι του συλλόγου καθώς και ο Τύπος ήταν πολύ σκεπτικοί για τις πιθανότητες του Παναθηναϊκού για μια επιτυχημένη χρονιά. Τον Μάιο του 2013, ο Γιάννης Αναστασίου επιλέχθηκε ως προπονητής και σχεδίασε μια ομάδα που βασιζόταν σε νέους ποδοσφαιριστές (Νίκος Καρέλης, Βίκτωρ Κλωναρίδης), σε ορισμένους που προωθήθηκαν από τα τμήματα υποδομής του Παναθηναϊκού (Τάσος Λαγός, Κώστας Τριανταφυλλόπουλος), σε συνδυασμό με έμπειρους ξένους που ήθελαν να κάνουν ένα νέο ξεκίνημα στην καριέρα τους (Μάρκους Μπεργκ, Ντάνιελ Πράνιτς). Παρά τον αρχικό σκεπτικισμό, οι οπαδοί του Παναθηναϊκού στήριξαν την ομάδα και παρά το μέτριο ξεκίνημα η χρονιά εξελίχθηκε τελικά σε μια τεράστια επιτυχία, λαμβάνοντας υπόψιν την κατάσταση του συλλόγου και τους νέους και άπειρους παίκτες. Ο Παναθηναϊκός τερμάτισε στην 4η θέση στην κανονική περίοδο και στη 2η μετά τα πλέι-οφ, που σήμανε τη συμμετοχή του στην προκριματική φάση του Champions League. Κορυφαία στιγμή της περιόδου υπήρξε η κατάκτηση του κυπέλλου, καθώς ο Παναθηναϊκός στέφθηκε νικητής στον τελικό μετά το νικηφόρο 4–1 επί του ΠΑΟΚ.

2014–Σήμερα: Περίοδος Αλαφούζου

Το 2014, η Παναθηναϊκή Συμμαχία, μεταβίβασε το μεγαλύτερο μέρος των μετοχών της στην κυπριακή off–shore εταιρεία Sortivo International Ltd,[70] της οποίας ο ιδιοκτήτης είναι ο ιδρυτής της ΠΑΝ.ΣΥ. Γιάννης Αλαφούζος. Έτσι ο τελευταίος έγινε και επίσημα μεγαλομέτοχος της ΠΑΕ Παναθηναϊκός.

Στο πρωτάθλημα της περιόδου 2014–15, η ομάδα πορεύθηκε με το ίδιο πρότζεκτ της προηγούμενης περιόδου. Ο Παναθηναϊκός τερμάτισε δεύτερος τόσο στην κανονική διάρκειά του όσο και στη διαδικασία των πλέι οφ που ακολούθησαν, εξασφαλίζοντας ξανά τη συμμετοχή του στην προκριματική φάση του Τσάμπιονς Λιγκ.

Την επόμενη χρονιά (2015–16), ο Παναθηναϊκός αποκλείστηκε νωρίς από την Ευρώπη. Συγκεκριμένα, η Κλαμπ Μπρυζ απέκλεισε τον Παναθηναϊκό από το Τσάμπιονς Λιγκ και η Γκαμπάλα από το Αζερμπαϊτζάν, τον απέκλεισε από το Γιουρόπα Λιγκ. Την αποτυχία αυτή την πιστώθηκε ο Γιάννης Αναστασίου, ο οποίος απολύθηκε και αντικαταστάθηκε από τον Ιταλό πρώην προπονητή της Ίντερ, Αντρέα Στραματσόνι. Εγχώρια, ο Παναθηναϊκός τερμάτισε ξανά δεύτερος στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος, υποχώρησε όμως στην τρίτη θέση μετά την ολοκλήρωση των πλέι οφ.

Η περίοδος 2016–17, αποδείχθηκε καταστροφική για τον σύλλογο. Οι περισσότεροι Έλληνες ποδοσφαιριστές, αποχώρησαν και αντικαταστάθηκαν από ξένους ποδοσφαιριστές που είχαν κάνει καριέρα στο εξωτερικό ή διέπρεψαν στην Ελλάδα (Κρίστιαν Λεντέσμα, Βίκτορ Ιμπάρμπο, Λούκας Βιγιαφάνιες, Ουσμάν Κουλιμπαλί, Ιβάν Ιβανόφ, Ολιβιέ Μπουμάλ) και από λίγες προσθήκες Ελλήνων ποδοσφαιριστών (Οδυσσέας Βλαχοδήμος, Παναγιώτης Βλαχοδήμος). Παρά το εντυπωσιακό του ξεκίνημα στην αρχή της σεζόν (πρόκριση στους ομίλους του Γιουρόπα Λιγκ) ο Παναθηναϊκός στο πρωτάθλημα τερμάτισε τρίτος (ήταν τέταρτος μετά τα πλέι οφ και τρίτος στην κανονική διάρκεια, όμως κατετάγη τρίτος έπειτα από την τιμωρία του ΠΑΟΚ) ενώ στην Ευρώπη αποκλείστηκε στη φάση των ομίλων του Γιουρόπα Λιγκ έχοντας συγκομιδή στον όμιλο με Άγιαξ, Θέλτα και Σταντάρ Λιέγης έναν μόλις βαθμό και τρεις ήττες μέσα στη Λεωφόρο.[εκκρεμεί παραπομπή] Έπειτα από τα απογοητευτικά αποτελέσματα της ομάδας στο πρώτο μισό της περιόδου, εντός και εκτός Ελλάδας, ο Αντρέα Στραματσόνι απολύθηκε[71] και αντικαταστάθηκε από τον Μαρίνο Ουζουνίδη, παλαίμαχο ποδοσφαιριστή του συλλόγου.[72] Στο κύπελλο ο Παναθηναϊκός έφτασε μέχρι την ημιτελική φάση, όπου αποκλείστηκε από τον ΠΑΟΚ,[73] μετέπειτα νικητή του θεσμού.

Στις αρχές της περιόδου 2017–18, η κατάσταση στον σύλλογο ήταν χειρότερη και από εκείνη στην περίοδο 2012–13. Οι περισσότεροι πρωτοκλασάτοι ποδοσφαιριστές αποχώρησαν, ο Παναθηναϊκός αντιμετώπισε και προβλήματα προσφυγών από απλήρωτους πρώην παίκτες του, ενώ θα ξεκινούσε το πρωτάθλημα με τιμωρία –2 βαθμών για υπαιτιότητά του στη διακοπή του αγώνα Παναθηναϊκός–ΠΑΟΚ.[74] Η κατάσταση έγινε ακόμα χειρότερη, όταν τον Σεπτέμβριο του 2017 ο Γιάννης Αλαφούζος ανακοίνωσε την αποχώρησή του από τον σύλλογο, διακόπτοντας άμεσα τη χρηματοδότησή του.[75] Έκτοτε, ο Παναθηναϊκός, γνώρισε την απόλυτη απαξίωση. Τα χρέη του Παναθηναϊκού είχαν διογκωθεί από τα ποσά της καλοκαιρινής μεταγραφικής περιόδου του 2016, τα οποία αδυνατούσε να πληρώσει ο σύλλογος, όπως και τους μισθούς των ποδοσφαιριστών που αποκτήθηκαν. Το τελευταίο προκάλεσε διακοπή της μισθοδοσίας όλων των εργαζομένων του συλλόγου,[εκκρεμεί παραπομπή] όπως και των ποδοσφαιριστών.[76][77] Για πρώτη φορά στην ιστορία του, ο Παναθηναϊκός αντιμετώπισε τον κίνδυνο του υποβιβασμού. Αποκλείστηκε από το Κύπελλο Ελλάδας, στο γύρο των 16 από τη Λαμία,[78] στις τρεις πρώτες αγωνιστικές βρισκόταν στην 16η και τελευταία θέση του ελληνικού πρωταθλήματος,[79] του επιβλήθηκε τριετής αποκλεισμός από όλες τις ευρωπαϊκές διοργανώσεις από την UEFA[80] ενώ κινδύνευσε να αποβληθεί από τη Σούπερ Λιγκ, λόγω συνεχόμενων αφαιρέσεων βαθμών για χρέη σε πρώην ποδοσφαιριστές του συλλόγου.[81] Μάλιστα και τα τελευταία μεγάλα συμβόλαια ποδοσφαιριστών που είχαν μείνει, λύθηκαν. Εν τέλει, ο Παναθηναϊκός τερμάτισε στην 11η θέση του ελληνικού πρωταθλήματος, που είναι και η χειρότερη στην ιστορία του, ενώ απέφυγε τον εξωαγωνιστικό υποβιβασμό με αλλαγή της ποινής για χρέη προς πρώην παίκτες.[82] Αντί υποβιβασμού, η Σούπερ Λιγκ του επέβαλε ποινή απαγόρευσης μεταγραφών και αφαίρεσης έξι βαθμών από το επόμενο πρωτάθλημα.[83]

Στις 30 Μαρτίου του 2022 τα μέλη του Ερασιτέχνη με ποσοστό 68,5 % ψήφισαν υπέρ της Διπλής Ανάπλασης ανοίγοντας έτσι διάπλατα τον δρόμο για την κατασκευή του γηπέδου στον Βοτανικό! Συνολικά ψήφισαν 2994 μέλη, υπήρξαν 2051 υπέρ, 934 κατά, πέντε λευκά και 4 άκυρα.[84]

Remove ads

Ιδιοκτησιακό καθεστώς και οικονομικά στοιχεία

Τελευταία ενημέρωση: 20 Ιουλίου 2020

Με βάση την κατάθεση των επίσημων εγγράφων στη γενική γραμματεία εμπορίου και προστασίας καταναλωτή και δη το τμήμα εποπτείας εισηγμένων και αθλητικών Α.Ε. στις 3 Μαΐου του 2018 (Αριθμ. Πρωτ.:1160526), η Μετοχική σύνθεση της ΠΑΕ Παναθηναϊκός στις 30.06.2019 έχει ως εξής:[εκκρεμεί παραπομπή]

ΜΕΤΟΧΟΙ ΑΡΙΘΜΟΣ ΜΕΤΟΧΩΝ ΠΟΣΟΣΤΟ
SORTIVO INTERNATIONAL LTD 42.285.255 34,82%
ΑΛΑΦΟΥΖΟΣ Α. ΙΩΑΝΝΗΣ 62.998.120 51,87%
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ 2012 12.144.312 10,00%
ΠΑΝΑΘΗΝΑΙΚΟΣ Α.Ο. 3.574.427 2,94%
ΛΟΙΠΟΙ ΜΙΚΡΟΜΕΤΟΧΟΙ 441.002 0,36%

Σημειώνεται πως η κυπριακή off shore εταιρία Sortivo International LTD είναι συμφερόντων του Γιάννη Αλαφούζου.[85]

Ως εκ τούτου το μετοχικό ποσοστό του Γιάννη Αλαφούζου τον Μάιο του 2018 είχε φτάσει στο 75.48% (55,78%+19,70%).

Ωστόσο,  η Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού σε συνεδρίασή της πέντε μήνες αργότερα (18 Οκτωβρίου 2018) και ενόσω υπήρχε στο προσκήνιο το ενδεχόμενο συμμετοχής στο μετοχολόγιο της ΠΑΕ του Ταϊλανδού broker Παϊρόζ Πιεμπονγκσάντ[86], χορήγησε άδεια στον Γιάννη Αλαφούζο προκειμένου να αυξήσει τις προσωπικές του μετοχές στο 44.24% της ΠΑΕ Παναθηναϊκός.[87]

Η διαδικασία αυτή εντάσσονταν στην απαίτηση του Πιεμπονγκσάντ να μετατραπούν σε προσωπικές οι περισσότερες μετοχές του Αλαφούζου που βρίσκονταν στην εταιρία «Sortivo».[88]

Επιπλέον, από τη στιγμή που κατά τη διάρκεια της αγωνιστικής περιόδου 2018–2019 προκηρύχθηκαν τέσσερις Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου, το συνολικό ποσοστό του Γιάννη Αλαφούζου στην ΠΑΕ Παναθηναϊκός δύναται αυτή τη στιγμή να έχει ξεπεράσει το 80%.

Όσον αφορά το μετοχικό κεφάλαιο της ΠΑΕ Παναθηναϊκός, η τελευταία επίσημη ανακοίνωση έχει γίνει στις 21/09/2018.

Σε αυτήν το Μετοχικό Κεφάλαιο της ΠΑΕ Παναθηναϊκός ήταν της τάξεως των 29.307.302,40 ευρώ, διαιρούμενο σε 97.691.008 ονομαστικές μετοχές ονομαστικής αξίας 0,30 ευρώ εκάστης.

Οικονομικά

Την πενταετία 2012–2017 της δραστηριοποίησης Αλαφούζου και Παναθηναϊκής Συμμαχίας στα διοικητικά της ΠΑΕ, αυτή παρουσιάζει θετικό ισοζύγιο στις αγοραπωλησίες ποδοσφαιριστών (περιλαμβάνονται τα έξοδα/έσοδα για/από δανεισμούς), με αποτέλεσμα να έχει εισπράξει ποσό της τάξης των 4,4 εκατομμυρίων ευρώ.[εκκρεμεί παραπομπή]

Περισσότερες πληροφορίες Αγωνιστική περίοδος, Αγορές ...

Τα έσοδα κατά το ίδιο διάστημα από τη συμμετοχή στις διοργανώσεις της UEFA, δηλαδή τα εγγυημένα πριμ (λόγω παρουσίας σε αυτές) και τα μεταβλητά μπόνους (βάσει επίδοσης και προκρίσεων), χωρίς τις εισπράξεις εισιτηρίων στους εντός έδρας αγώνες, υπερβαίνουν τα 10 εκατομμύρια ευρώ.[σ 5]

Περισσότερες πληροφορίες Αγωνιστική περίοδος, Έσοδο (εκατομ-μύρια €) ...
Remove ads

Χρώματα, έμβλημα και εμφανίσεις

Τα πρώτα χρώματα που χρησιμοποίησε η ποδοσφαιρική ομάδα το 1908 ήταν το κόκκινο και το λευκό. Το σήμα της ομάδας απεικόνιζε μια μπάλα ποδοσφαίρου της εποχής.

Το ίδιο έτος το πράσινο της υγείας, της νεότητας και της φύσης, και το λευκό της ηθικής, καθιερώθηκαν ως τα χρώματα του συλλόγου, τα οποία και ακολουθούν όλα τα αθλητικά τμήματα έκτοτε. Το 1918 η ομάδα υιοθέτησε ως έμβλημα το τριφύλλι, σύμβολο ενότητας, ισορροπίας και καλοτυχίας.

Εξέλιξη του εμβλήματος και του ονόματος

  • Thumb
    1910–1918 ΠΠΟ
  • Thumb
    1918–1922 ΠΠΑΟ
  • Thumb
    1922–1930
  • Thumb
    1930–1960
  • Thumb
    Δεκαετία 1960
  • Thumb
    Δεκαετία 1970
  • Thumb
    1980–1995
  • Thumb
    1995–σήμερα

Τη δεκαετία του 1930, ο Παναθηναϊκός ξεκίνησε να αγωνίζεται με τις χαρακτηριστικές (οριζόντιες αρχικά, κάθετες αργότερα) ρίγες, ένα μοτίβο που χρησιμοποιήθηκε και τις επόμενες δεκαετίες, είτε ως πρώτη είτε ως δεύτερη επιλογή.

Τη δεκαετία του 1970, ως δεύτερη εμφάνιση για την ομάδα επιλέχθηκε μια απόχρωση του μπλε/γαλάζιου. Το ίδιο χρώμα επιλέχθηκε ξανά ως δεύτερο τη δεκαετία του 2000.

Ιστορικές εμφανίσεις

Παρακάτω παρουσιάζονται ενδεικτικά ιστορικές φανέλες της ομάδας:[94]

Κύρια αμφίεση

Thumb
Thumb
1908
Thumb
Thumb
Thumb
1924–25
Thumb
Thumb
Thumb
1929–30
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
1971
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
1993–95
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
1995–96
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2003–04
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2006–07
Thumb
Thumb
Thumb
2008–09
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2009–10
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2013–14
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2021–22
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2022–23
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2023–24

Εναλλακτική αμφίεση

Thumb
Thumb
1908
Thumb
Thumb
Thumb
1924–25
Thumb
Thumb
Thumb
1929–30
Thumb
Thumb
Thumb
1970–71
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
1993–95
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
1995–96
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2003–04
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2006–07
Thumb
Thumb
Thumb
2008–09
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2009–10
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2013–14
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2021–22
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2022–23
Thumb
Thumb
Thumb
Thumb
2023–24

Χορηγίες

Thumb
Οι φανέλες του συλλόγου από την ίδρυση του ως την περίοδο 2007–08
Thumb
Η τρίτη εμφάνιση του Παναθηναϊκου την περίοδο 2007–08
Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Εταιρεία ένδυσης ...
Remove ads

Τίτλοι

Thumb
Το Γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης» στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας
Thumb
Σύνθεση Παναθηναϊκός - Ίντερ Μιλάνου (Champions League 2008–09)
Thumb
Φίλαθλοι του Παναθηναϊκού στο Ο.Α.Κ.Α. «Σπύρος Λούης»

Κορυφαίοι

Σύμφωνα με τρία βιβλία καταγραφής της ιστορίας του συλλόγου,[95][96][97] όπως και την ΠΑΕ Παναθηναϊκός,[98] οι σημαντικότεροι τίτλοι του στο ποδόσφαιρο προέρχονται από τη συμμετοχή σε τρεις διοργανώσεις πανελλήνιου επιπέδου (πρωτάθλημα, κύπελλο και σούπερ καπ Ελλάδας).

1929–30, 1948–49, 1952–53, 1959–60, 1960–61, 1961–62, 1963–64, 1964–65, 1968–69, 1969–70, 1971–72, 1976–77, 1983–84, 1985–86, 1989–90, 1990–91, 1994–95, 1995–96, 2003–04, 2009–10
1939–40, 1947–48, 1954–55, 1966–67, 1968–69, 1976–77, 1981–82, 1983–84, 1985–86, 1987–88, 1988–89, 1990–91, 1992–93, 1993–94, 1994–95, 2003–04, 2009–10, 2013–14, 2021–22, 2023–24
1988, 1993, 1994

Διεθνείς

(Ο Παναθηναϊκός συμμετείχε κατά την περίοδο 1976–1977 που δεν εξασφάλισε τη συμμετοχή του στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Ο τελικός του Βαλκανικού Κυπέλλου της περιόδου 1976–77 έγινε εξ αναβολής το 1978 όταν είχε ξεκινήσει η αντίστοιχη διοργάνωση της περιόδου 1977–78) [106]

Τοπικοί

Επιπλέον, 4 άλλα ιστορικά πονήματα συμπεριλαμβάνουν τα αθηναϊκά πρωταθλήματα κατά τη συνοπτική παρουσίαση των σπουδαιότερων τίτλων (παλμαρέ) του τμήματος.[104][105][107][108]

1924–25, 1925–26, 1926–27, 1928–29, 1929–30, 1930–31, 1933–34, 1936–37, 1938–39, 1948–49, 1951–52, 1952–53, 1953–54, 1954–55, 1955–56, 1956–57, 1958–59

Διοργανώσεων Σ.Ε.Α.Γ.Σ. Ε.Π.Σ. Ελλάδος

Τρία από αυτά παραθέτουν επίσης τις κατακτήσεις των πρωταθλημάτων πριν το 1926 (και την ίδρυση της ΕΠΟ) τα οποία διεξήγαγαν αθλητικοί θεσμικοί φορείς.[104][105][108]

  • 2 Πανελλήνια πρωταθλήματα ΣΕΑΓΣ (τώρα ΣΕΓΑΣ):
1910–11, 1911–12
1920–21, 1921–22

Άλλοι τίτλοι

Τίτλοι σε τουρνουά/διοργανώσεις που δεν αναγράφουν τα παραπάνω 7 βιβλία ή η ΠΑΕ στο παλμαρέ του Παναθηναϊκού (πολλούς από αυτούς τους αναφέρουν κατά την αναλυτική παρουσίαση της ιστορίας του τμήματος ποδοσφαίρου).

Τμημάτων υποδομής

  • 1 Πανελλήνιο Πρωτάθλημα β΄ ομάδων:
1914
  • 8 Πανελλήνια Πρωταθλήματα Ερασιτεχνών:
1970, 1971, 1972, 1994, 1995, 1996, 1998, 2000
  • 2 Πανελλήνια Πρωταθλήματα Εφήβων:
1971, 1977
1994
1993, 1994
2005, 2012, 2022
2009
2018
Remove ads

Οι αγώνες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις

Διεθνείς διακρίσεις

Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Διάκριση ...


Σύνολο ευρωπαϊκών συμμετοχών

Περισσότερες πληροφορίες Διοργάνωση, Συμμετοχές ...

Ανεπίσημη συμμετοχή

  • Η ΟΥΕΦΑ δεν συμπεριλαμβάνει στα «επίσημα» ευρωπαϊκά ματς κάθε ομάδας αυτά του Κυπέλλου Εκθέσεων («Inter-Cities Fairs Cup») «προπομπού» του Κυπέλλου ΟΥΕΦΑ, το οποίο διεξαγόταν από το 1955 έως το 1971.[115]
Περισσότερες πληροφορίες Διοργάνωση, Συμμετοχές ...

Αναλυτικά οι αγώνες στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις

Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Διοργάνωση ...

Οι ευρωπαϊκοί αντίπαλοι ανά χώρα

Περισσότερες πληροφορίες Αποτελέσματα Παναθηναϊκού στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο ανά χώρα, Αντίπαλοι ...

Ιστορικό ευρωπαϊκής κατάταξης

Παρακάτω γίνεται αναλυτική καταγραφή όλων των θέσεων που κατείχε ο Παναθηναϊκός στην ειδική κατάταξη των συλλόγων που συμμετέχουν στις διοργανώσεις της UEFA (UEFA Club Ranking), από την πρώτη χρονιά που εμφανίστηκε στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις[117], την περίοδο 1960–61, ως σήμερα. Η υψηλότερη θέση που έχει φτάσει ο Παναθηναϊκός (Panathinaikos) είναι η ενδέκατη, την περίοδο 1995–96, την οποία είχε διατηρήσει και την επόμενη (1996–97). Είναι μέχρι σήμερα η καλύτερη θέση στην οποία έχει αναρριχηθεί ελληνική ομάδα στην ειδική βαθμολογία της UEFA.

UEFA 5-year Club Ranking

  • Όπως είχε διαμορφωθεί στις 1 Ιουνίου του 2024. [119]
Περισσότερες πληροφορίες Θέση, Χώρα ...

Αναλυτικά πως προκύπτει ο συντελεστής του Παναθηναϊκού:

Περισσότερες πληροφορίες Σύλλογος, Χώρα ...
  • Αν η συνολική συγκομιδή πόντων του συλλόγου τη τελευταία πενταετία είναι μικρότερη του συντελεστή της χώρας που υπάγεται, τότε ο συντελεστής (UEFA coefficient) με τον οποίο προσέρχεται στις κληρώσεις είναι ίσος με τον συντελεστή της χώρας. Ο συντελεστής της χώρας προκύπτει από τα αποτελέσματα των ομάδων που υπάγονται σε αυτή την τελευταία πενταετία στις διοργανώσεις της UEFA.
Remove ads

Στοιχεία ανά αγωνιστική περίοδο

Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Πρωτάθλημα Ελλάδος ...
Remove ads

Η παρουσία στην Α΄ Εθνική

Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Θέση ...

Στα στατιστικά συμπεριλαμβάνονται και αγώνες κατάταξης (μπαράζ και πλέι οφ).

Remove ads

Τρέχουσα σύνθεση

Τελευταία ενημέρωση: 10 Οκτωβρίου 2024[127][128]

Ποδοσφαιριστές

Βασική ενδεκάδα 2024–25

Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.

Περισσότερες πληροφορίες No., Έθνος ...

Δανεικοί

Σημείωση: Οι σημαίες αφορούν την εθνική ομάδα, σύμφωνα με τους κανόνες επιλεξιμότητας της FIFA. Οι παίκτες μπορεί να κατέχουν περισσότερες ιθαγένειες εκτός FIFA.

Περισσότερες πληροφορίες No., Έθνος ...

Τεχνικό επιτελείο

Τελευταία ενημέρωση: 3 Νοεμβρίου 2024[129]
Προπονητής Ρούι Βιτόρια
Βοηθός προπονητή Σέρζιο Μποτέλιο
Αρνάλντο Τεϊσέιρα
Προπονητής Φυσικής Κατάστασης Ζοζέ ντα Παζ Περέιρα
Προπονητής τερματοφυλάκων Λουίς Εστέβες
Αναλυτής Βάλτερ Ντίας
Ηρακλής Τσαρούχης
Βοηθός Προπονητής φυσικής κατάστασης Δημήτρης Καπράλος

Επιτελείο ομάδας

Τελευταία ενημέρωση: 18 Αυγούστου 2024[130]
Επιμελητής ομάδας Γρηγόρης Παπαβασιλείου
Διευθυντής ποδοσφαιρικού τμήματος Γιώργος Τζαβέλλας
Επικεφαλής ιατρικού επιτελείου Παναγιώτης Αλεξανδρόπουλος
Γιατρός ομάδας Παναγιώτης Καραγκούνης
Φυσικοθεραπευτές Χρήστος Δεδουσης
Οδυσσέας Πάγιας
Μιχάλης Παπαμιχαήλ
Γιώργος Καλοπίτας
Κώστας Στάμου
Κωνσταντίνος Βιγλάκης
Γυμναστής αποκατάστασης Γιώργος Βουνοτρυπίδης
Εργοφυσιολόγος Γιώργος Παπαδημητρίου
Γιάννης Τσεκούρας
Αναλυτές αγώνων Δημήτρης Μπρούσαλης
Γιώργος Πολυμενέας
Φροντιστές Γιάννης Γιαννακόπουλος
Νεκτάριος Διαμαντάκος
Θόδωρος Κατσάς
Χρήστος Μήλιος
Σκάουτερ Μάκης Λιβαθηνός
Αλέξανδρος Ζαφειρίου
Σπύρος Μαραγκός
Κυριάκος Κωνσταντινίδης
Δήμος Μπαξεβανίδης
Remove ads

Δομή συλλόγου

Όλοι/ες ελληνικής υπηκοότητας

Περισσότερες πληροφορίες Διοικητικό συμβούλιο, Στελέχη ...

Αξιόλογοι πρώην ποδοσφαιριστές

Κατά σειρά ένταξης στην α' ομάδα και όπως τους παραθέτει η ΠΑΕ Παναθηναϊκός:[134]

Σε ψηφοφορία αθλητικής εφημερίδας τον Ιούλιο του 2009 για την ανάδειξη των 100 σημαντικότερων προσωπικοτήτων του συλλόγου κατά το διάστημα των 100 πρώτων χρόνων του, οι αναγνώστες της επέλεξαν –πέραν των περισσότερων από τους παραπάνω– και τους εξής ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού (κατά σειρά ένταξης):[135]

Thumb
Φέρεντς Πούσκας ή Πάντσο, από τις μεγαλύτερες μορφές στην παγκόσμια ποδοσφαιρική ιστορία, προπονητής περιόδου 1970–1974
Remove ads

Διακεκριμένοι προπονητές

Κατά χρονολογική σειρά και σύμφωνα με την ΠΑΕ Παναθηναϊκός:[134]

Επίσης και σύμφωνα με την προαναφερθείσα ψηφοφορία αναγνωστών αθλητικής εφημερίδας:[135] Ίβιτσα Όσιμ.

Πολυνίκες προπονητές στο πρωτάθλημα

Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο της ομάδας,[136] οι δέκα πρώτοι πολυνίκες προπονητές στο πρωτάθλημα είναι οι εξής:

Περισσότερες πληροφορίες Α/Α, Όνομα ...

Τμήματα υποδομής

Κύριο λήμμα: Παναθηναϊκός (ποδόσφαιρο ερασιτεχνών)

Τα τμήματα υποδομής του συλλόγου αποτελούνται από την Ακαδημία και το δίκτυο Σχολές Ποδοσφαίρου Παναθηναϊκού (Panathinaikos Soccer Schools). Η πρώτη εδρεύει στις νέες αθλητικές του εγκαταστάσεις, το προπονητικό κέντρο "Γιώργος Καλαφάτης" (πρώην Απήλιον) στο Κορωπί. Τεχνικός διευθυντής τον Ιούνιο του 2016 διατελούσε ο Γιάννης Σαμαράς,[137] παλαίμαχος επιθετικός της ομάδας ανδρών και της Εθνικής.

Μέσω του συνεχώς επεκτεινόμενου δικτύου των σχολών το οποίο έχει συστήσει, η Ακαδημία συνεργάζεται με 40 ομόλογες σε όλη την Ελλάδα.[138] Αυτές λειτουργούν υπό την αιγίδα και με πιστοποίηση της ΠΑΕ, καλλιεργώντας το άθλημα σε ηλικίες 5 έως 15 ετών. Στα μέσα του 2016, οι 15 βρίσκονταν στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής και οι υπόλοιπες σε 25 μικρότερες ή μεγαλύτερες πόλεις της περιφέρειας,[139] με υπεύθυνο του δικτύου τον Σταμάτη Αργύρη.[138]

Ο σύλλογος διατηρεί σχολές στην Κύπρο (Λεμεσός), τις ΗΠΑ (Σεντ Λούις και Δυτικό Κεντάκι), τη Νότιο Αφρική (Γιοχάνεσμπουργκ),[139] καθώς και στην Αυστραλία, τη Γερμανία και την Πολωνία.[140]

Σε ορισμένες από τις σχολές εντός και εκτός χώρας, λειτουργούν τμήματα υποδομής γυναικείου ποδοσφαίρου.[138]

Το νέο στάδιο του Παναθηναϊκού

Κύριο λήμμα: Νέο Γήπεδο Παναθηναϊκού

Το σχέδιο της δημιουργίας νέου σταδίου για τον Παναθηναϊκό για περισσότερα από 10 χρόνια. Το έργο έδειχνε ότι θα υλοποιηθεί, καθώς κάποια έργα είχαν ξεκινήσει το φθινόπωρο του 2008 στον Βοτανικό.[141] Παρόλα αυτά λόγω ασυμφωνιών μεταξύ της διοίκησης του Παναθηναϊκού και της τοπικής αυτοδιοίκησης, αλλά και λόγω του ότι η περιοχή είχε κηρυχτεί υδροβιότοπος που φιλοξενούσε κορμοράνους, το έργο ματαιώθηκε.[142][143] Το μη υλοποιηθέν στάδιο, είχε σχεδιάσει ο Ισπανός αρχιτέκτονας Μανουέλ Σαλγάδο, και στη σχεδίασή του προέβλεπε 45.000 θέσεις, γήπεδο βόλεϊ, εγκαταστάσεις κολύμβησης, πόλο και αντισφαίρισης, ενώ το 2012 προβλεπόταν και η δημιουργία γηπέδου μπάσκετ.[144]

Λόγω της μη υλοποίησης του σταδίου, υπήρξαν πολλά σενάρια για τη τοποθεσία στέγασης της ομάδας με επικρατέστερη την πρόταση του ενδιαφερόμενου για αγορά της ΠΑΕ Παναθηναϊκός και προέδρου της ΚΑΕ Παναθηναϊκός, Δημήτρη Γιαννακόπουλου, ο οποίος πρότεινε ως λύση την αποκλειστική χρήση ολόκληρου του ΟΑΚΑ για χρονική περίοδο 20 ετών.

Το 2013 ξεκίνησαν συζητήσεις για την ανάπλαση του πρώην γηπέδου του Παναθηναϊκού «Απόστολος Νικολαΐδης».[145] Τον Μάιο του 2016 ο πρόεδρος της ΠΑΕ Γιάννης Αλαφούζος, ανακοίνωσε πως η ανακατασκευή του γηπέδου στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας με προβλεπόμενη χωρητικότητα 20.000 θέσεων θα ξεκινούσε μετά τα πλέι-οφ της Σούπερ Λίγκα 2015–16.[146] Αν και το πρώτο στάδιο είχε ολοκληρωθεί,[εκκρεμεί παραπομπή] λόγω της μη εξασφάλισης των απαιτούμενων αδειών και της επανεμφάνισης των οικονομικών προβλημάτων, το σχέδιο ακυρώθηκε.[147]

Η ανέγερση νέου γηπέδου στον Βοτανικό έχει εξασφαλιστεί με ψηφισμένο νόμο που αφορά τη Διπλή Ανάπλαση (ποδοσφαιρικό γήπεδο στον Βοτανικό άνω των 30.000 θέσεων και πάρκο–μουσείο στη Λεωφόρο) και υποστηρίζεται από τον δήμαρχο Αθηναίων Κώστα Μπακογιάννη από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2019.[εκκρεμεί παραπομπή]

Διατελέσαντες πρόεδροι Π.Α.Ε.

Περισσότερες πληροφορίες Περίοδος, Πρόεδρος ...

Σημειώσεις

  1. [σ 1]
    "Και επειδή ο κ. Καλαφάτης ήτο η ψυχή του και ο δημιουργός του το σωματείον ήτο γνωστόν ως..."[11]
  2. [σ 2]
    "... είνε το μόνον Σωματείον εκ των ειδικών τοιούτων όπερ απέστειλεν ιδία δαπάνη ομάδα εις τους κατά το φθινόπωρον του 1908 τελεσθέντες Αθλητικούς Αγώνας εν Τρικάλοις λαβόν και το υπό του Δήμου Τρικκαίων τεθέν έπαθλον. Ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών έλαβε μέρος εις όλους τους υπό τε του Συνδέσμου των Ελληνικών Αθλητικών και Γυμναστικών Σωματείων και υπό της Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων προκηρυχθέντας εκάστοτε ποδοσφαιρικούς αγώνες λαβών πλείστα έπαθλα"[14]
  3. [σ 3]
    "Αθλητής παραιτηθείς ή αποκλεισθείς υπό τίνος Σωματείου και γενόμενος δεκτός εν εταίρω τοιούτω, δεν δύναται να διαγωνισθεί εις οίους δήποτε αγώνας ως αθλητής του νέου Σωματείου, ειμή μετά παράδοση 14 μηνών."[15]
  4. [σ 4]
    δεδομένου ότι εξαιτίας έλλειψης ελεύθερων ημερομηνιών η φάση των (δύο) ομίλων του Βαλκανικού κυπέλλου 1977 ολοκληρώθηκε στα μέσα Αυγούστου του έτους, οι τελικοί αγώνες πραγματοποιήθηκαν κατά την αγωνιστική περίοδο 1977–78 (Δεκέμβριο και Μάρτιο)
  5. [σ 5]
    σύμφωνα με τα δημοσιευμένα στοιχεία ισολογισμού της UEFA στο κλείσιμο του εκάστοτε οικονομικού έτους.[89] Τελικά, κάθε σύλλογος λαμβάνει ποσό υψηλότερο από εκείνο που είχε ανακοινωθεί μετά τη λήξη της αντίστοιχης αγωνιστικής περιόδου –και αναφέρουν ελληνικά[90] και ξένα ΜΜΕ–, καθώς το τελευταίο βασίζεται σε μετριοπαθείς προβλέψεις για το market pool (τηλεοπτικά και διαφημιστικά έσοδα) τις οποίες η UEFA είχε περιλάβει στον προϋπολογισμό της ένα χρόνο πριν.
  6. [σ 6]
    η κύρια πηγή εσόδων (από το 2016 επανέρχεται σε 40% αντί 45% του συνόλου των διανεμόμενων ποσών), μέσω της κεντρικής (centralised) πώλησης από την UEFA σε ιδιωτικές/κρατικές εταιρείες των δικαιωμάτων τηλεοπτικής μετάδοσης των αγώνων και διαφήμισης. Οι 48 σύλλογοι των ομίλων και οι 8 που εντάσσονται από τη φάση των 32 (ως τρίτοι ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ), λαμβάνουν κάθε ένας ποσό εξαρτώμενο από τον ίδιο (αριθμός αγώνων έως τη λήξη της διοργάνωσης, θέση στο προηγούμενο εθνικό του πρωτάθλημα), τη χώρα του (μέγεθος τηλεοπτικής/διαφημιστικής αγοράς, πλήθος συμπατριωτών στους 48+8), όπως και την ίδια τη διοργάνωση (πόσα και βασικά ποια κράτη–αγορές). Το άθροισμα μεριδίων των εκπροσώπων της Ελλάδας κατά τον "κύκλο" 2016-2018 μειώθηκε πλέον στο 2,7–2,8% του ετήσιου μάρκετ πουλ, το οποίο την περίοδο 2015–16 υπήρξε 183 εκατ. €.
  7. [σ 7]
    Με προπονητή τον Χάρι Γκέιμ, ο Παναθηναϊκός της περιόδου 1951-1953 έδωσε 4 ματς στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα (2 νίκες) και 29 στο Πρωτάθλημα Αθηνών (16 νίκες).
  8. [σ 8]
    πρόεδρος για μία εβδομάδα αντικαθιστώντας τον τιμωρημένο Φιλιππίδη

Παραπομπές

Πηγές

Δείτε επίσης

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads