Α΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών 1966-1967

Το πρωτάθλημα Ελλάδας της περιόδου 1966-67 υπήρξε το 8ο που διεξήχθη σε μορφή εθνικής κατηγορίας. Το κατέκτησε ο Ολυμπιακός Πειραιώς για δεύτερη συνεχή χρονιά και 17η στην ιστορία του, συγκεντρώνοντας τρεις βαθμούς περισσότερους από την ΑΕΚ.

Α΄ Εθνική

Περίοδος	1966-67
Πρωταθλήτρια ομάδα	Ολυμπιακός
Έναρξη	23 Οκτωβρίου 1966
Λήξη	18 Ιουνίου 1967
Διεθνείς διοργανώσεις
Κύπελλο Πρωταθλητριών	Ολυμπιακός
Κύπελλο Κυπελλούχων	Παναθηναϊκός
Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων	ΠΑΟΚ
Υποβιβασμός
Υποβιβασμός	Τρίκαλα
Στατιστικά
Πρώτος σκόρερ	Γιώργος Σιδέρης (24 γκολ)
Καλύτερη επίθεση	Ολυμπιακός (59)
Καλύτερη άμυνα	Ολυμπιακός (17)
← 1965–66 1967–68 →

Η διοργάνωση διάρκεσε μεταξύ 23 Οκτωβρίου 1966 και 18 Ιουνίου 1967 (ο αγώνας κατάταξης που προέκυψε πραγματοποιήθηκε μία εβδομάδα αργότερα). Παρότι ξεκίνησε νωρίτερα –αλλά επίσης καθυστερημένα– σε σχέση με την περασμένη αγωνιστική περίοδο κατά 5 εβδομάδες, ολοκληρώθηκε στο ίδιο χρονικό σημείο του έτους εξαιτίας εκδήλωσης του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου. Το δικτατορικό καθεστώς που επιβλήθηκε, προχώρησε σε επίταξη γηπέδων και σταδίων για τον περιορισμό αντιφρονούντων και δεν επέτρεψε την επανέναρξη του πρωταθλήματος παρά 35 ημέρες αργότερα.^[1][2]

Ο Ολυμπιακός κατέκτησε σχετικά εύκολα τον τίτλο,^[3] το ρεκόρ όμως που έθεσε με 11 συνεχείς νίκες στις ισάριθμες πρώτες αγωνιστικές παρέμεινε ακατάρριπτο για 49 χρόνια και έως το 2015,^[4] όταν ο ίδιος μάλιστα το επέκτεινε στις 17.^[5] Οι συναντήσεις πάντως που απασχόλησαν περισσότερο το φίλαθλο κοινό, δεν ήταν ούτε το 4-0 των Πειραιωτών στο εντός έδρας ντέρμπι "αιωνίων" του Φεβρουαρίου με τον Παναθηναϊκό, ούτε η ισοπαλία 0-0 στο γήπεδο του τελευταίου την οποία τους απέσπασε το Αιγάλεω, διακόπτοντας το προαναφερόμενο σερί και "χαλώντας το πρεστίζ τους".^[3][6] Υπήρξε αρχικά το Βύζας-Παναθηναϊκός 1-0, με την επιστροφή στο ελληνικό ποδόσφαιρο μετά από ένα έτος στο αντίστοιχο της Αυστραλίας του 37χρονου Κώστα Νεστορίδη (δημιούργησε το μοναδικό τέρμα) και η ένσταση παράτυπης συμμετοχής του που υπέβαλαν οι ηττημένοι.^[6] Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) μηδένισε το σύλλογο των Μεγάρων, εκείνος αδιαφορώντας χρησιμοποίησε τον παίκτη για δεύτερη φορά και το όλο ζήτημα έληξε με αναίρεση της ποινής έπειτα από τέσσερις μήνες,^[7] όχι πάντως πριν παραμείνουν οι Αθηναίοι τελειωτικά εκτός διεκδίκησης της κορυφής και ο Βύζας εντός των υποψήφιων για υποβιβασμό.^[8]

Στη συνέχεια και για την 25η ημέρα –τελευταία προ της αναστολής για τους εξωαγωνιστικούς λόγους–, πραγματοποιήθηκε η αναμέτρηση Πιερικός-Ολυμπιακός που διακόπηκε χωρίς σκορ στο 32' από τις συμπλοκές των γηπεδούχων ποδοσφαιριστών και του τεχνικού τους Ντέζε Μπούντζακ με αντιπάλους.^[9] Η αφορμή για αυτές δόθηκε όταν οι πρώτοι δεν αναγνώρισαν προσωρινά την αποβολή του Πολυχρόνη Φουλίδη, αλλά τα γεγονότα και οι πραγματικές τους αιτίες έχουν καταγραφεί στην αθλητική βιβλιογραφία ως

ένα από τα πρώτα επεισόδια στο μακρύ σήριαλ Κούδα, μιας και η ατμόσφαιρα στο παιχνίδι εκείνο είχε «πυροδοτηθεί» από τους οπαδούς του ΠΑΟΚ που είχαν κατακλύσει τις εξέδρες.^[3]

Ο αγώνας κατακυρώθηκε με αποτέλεσμα 0-2, ένας βαθμός αφαιρέθηκε από τους Κατερινιώτες και τέσσερις εμπλεκόμενοι ανάμεσα στους οποίους ο Ούγγρος προπονητής τιμωρήθηκαν,^[10] ο δε 20ετής Γιώργος Κούδας (59 εμφανίσεις/16 γκολ τις τρεις προηγούμενες περιόδους και ιδιαίτερα διακριθείς την περυσινή)^[11] προπονούνταν από τον Αύγουστο με τους Ερυθρόλευκους χωρίς δελτίο αθλητή και δικαίωμα συμμετοχής σε διοργανώσεις της ΕΠΟ. Ο ΠΑΟΚ με επικεφαλής τον γενικό του γραμματέα Γιώργο Παντελάκη, δεν συναίνεσε ποτέ στη μετακίνηση και ο παίκτης –κατόπιν δύο χρόνων χωρίς αγωνιστική δραστηριότητα σε επίσημο επίπεδο– γύρισε το καλοκαίρι του 1968 στη Θεσσαλονίκη,^[12] όπου συνέχισε τη σταδιοδρομία του για να την ολοκληρώσει μόνο το 1984.

Πρωταθλητής

Ολυμπιακός

συμμετοχές/τέρματα^[2][13][14]

Τερματοφύλακες	Αμυντικοί	Μέσοι	Επιθετικοί
Γιάννης Φρονιμίδης 017/10	Χρήστος Ζαντέρογλου 030	Κώστας Πολυχρονίου 030	Παύλος Βασιλείου 030/9
Τάκης Ξαρχάκος 07/4	Ορέστης Παυλίδης 030	Δημήτρης Ράλλης 017	Νίκος Γιούτσος (, ) 30/13
Παράσχος Αυγητίδης 06/3	Γιάννης Γκαϊτατζής 028/2	Γρηγόρης Αγανιάν 015/1	Γιώργος Σιδέρης 029/22
	Δημήτρης Πλέσσας 023	Δημήτρης Τσάτσος (, ) 2	Βασίλης Μποτίνος 024/9
	Βαγγέλης Μίλησης 04		Τάσος Μπουντούρης 03
	Αλέκος Λιβαδάς 01		Αργύρης Νεοφώτιστος 03
			Αριστείδης Παπάζογλου 01[σ 1]
Προπονητής: Μάρτον Μπούκοβι (), με βοηθό το συμπατριώτη του Μίχαϊ Λάντος (Λέντενμαγερ)[19]

Ο Πολυχρονίου αγωνιζόταν επίσης στην άμυνα, οι Γκαϊτατζής, Γιούτσος στο κέντρο και ο Ράλλης στην επίθεση.

Συμμετέχοντες

Βύζας ΓΑΣ Βέροια Πιερικός Πανσερραϊκός Άρης Ηρακλής ΠΑΟΚ Τρίκαλα ΑΕΚ Αιγάλεω Απόλλων Εθνικός Ολυμπιακός Παναθηναϊκός Πανιώνιος Προοδευτική Οι έδρες των ομάδων της Α΄ Εθνικής την περίοδο 1966-67. Αιγάλεω (β) Αιγάλεω (α) Εθνικός Ολυμπιακός Πανιώνιος Παναθηναϊκός ΑΕΚ Απόλλων Προοδευτική Οι έδρες των ομάδων Αθήνας και Πειραιά.[σ 2]

Βαθμολογία

Θέση	Ομάδα	Σύνολο							Εντός				Εκτός
		Βαθ.	Αγ.	Ν	Ι	Η	Τέρματα	δ/τ	Ν	Ι	Η	Τέρματα	Ν	Ι	Η	Τέρματα
01	Ολυμπιακός	79	30	21	07	02	59–17	+42	14	1	0	37–06	7	6	02	22–11
02	ΑΕΚ	76	30	18	10	02	52–21	+31	12	3	0	33–09	6	7	02	19–12
03	Παναθηναϊκός	71	30	17	07	06	42–24	+18	09	3	3	23–10	8	4	03	19–14
04	ΠΑΟΚ	67	30	13	11	06	36–20	+16	11	4	0	29–06	2	7	06	07–14
05	Άρης	63	30	14	05	11	38–30	0+8	12	2	1	30–09	2	3	10	08–21
06	Πανιώνιος	61	30	11	09	10	38–36	0+2	09	3	3	23–11	2	6	07	15–25
07	Εθνικός	59	30	11	07	12	42–38	0+4	08	3	4	27–18	3	4	08	15–20
08	Προοδευτική	57	30	08	11	11	37–41	0-4	05	7	3	22–22	3	4	08	15–19
09	Ηρακλής	56	30	07	12	11	25–39	-14	06	6	3	16–11	1	6	08	09–28
10	Βύζας Μεγάρων	56	30	11	04	15	31–50	-19	09	3	3	17–15	2	1	12	14–35
11	Αιγάλεω	55	30	09	07	14	36–47	-11	07	3	5	23–23	2	4	09	13–24
12	Απόλλων Αθηνών	54	30	08	08	14	33–35	0-2	06	3	6	19–13	2	5	08	14–22
13	Βέροια	53	30	07	09	14	23–37	-14	05	7	3	14–12	2	2	11	09–25
14	Πιερικός -1	52	30	08	07	15	36–51	-15	07	5	3	23–15	1	2	12	13–36
15	Πανσερραϊκός	52	30	07	08	15	29–46	-17	07	6	2	20–10	0	2	13	09–36
16	Τρίκαλα -1	47	30	06	06	18	29–54	-25	05	5	5	19–21	1	1	13	10–33

Κύπελλο Πρωταθλητριών Κύπελλο Κυπελλούχων Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων Βαλκανικό κύπελλο

αρχικά υποβιβασμός, τελικά παραμονή λόγω επέκτασης κατηγορίας σε 18 συλλόγους υποβιβασμός

• Σύστημα βαθμολογίας: 3 βαθμοί η νίκη – 2 η ισοπαλία – ένας (1) η ήττα.
• Κριτήρια κατάταξης: 1) βαθμοί, 2) συντελεστής τερμάτων (γκολ υπέρ δια γκολ κατά), 3) αγώνας κατάταξης (μπαράζ) σε ουδέτερο γήπεδο με 30λεπτη παράταση στην περίπτωση ισοπαλίας, 4) κλήρωση.

Θέσεις 1η (πρωταθλητής) και 15η (παραμονή στην κατηγορία): εφαρμογή των κριτηρίων 2) και 3) σε αντίστροφη σειρά.

Σημείωση 1: η προκήρυξη του πρωταθλήματος προέβλεπε υποβιβασμό δύο συλλόγων, η αύξηση όμως του αριθμού τους για την επόμενη περίοδο σε 18 επέτρεψε στον Πανσερραϊκό να παραμείνει στην κατηγορία, με τη δεύτερη θέση να καλύπτει ο πρωταθλητής Κύπρου 1966-67 Ολυμπιακός Λευκωσίας.
Σημείωση 2: σε Πιερικό και ΑΟ Τρίκαλα επιβλήθηκαν οι ποινές της κατακύρωσης αγώνα με 0-2 σε βάρος τους και της αφαίρεσης του βαθμού της ήττας (μηδενισμός).^{[σ 3]}

Πίνακας αποτελεσμάτων

Φιλοξενούμ.→ Γηπεδούχος ↓	ΑΕΚ	ΑΠΟΛ	ΑΡΗΣ	ΑΙΓΑ	ΕΘΝΙ	ΗΡΑΚ	ΟΣΦΠ	ΠΑΟ	ΠΝΙΩ	ΠΝΣΕ	ΠΑΟΚ	ΠΙΕΡ	ΠΡΟΟ	ΤΡΙΚ	ΒΕΡΙ	ΒΥΖΑ
ΑΕΚ		1-1	3-0	2-1	0-0	3-1	1-0	0-0	3-0	5-1	2-0	3-0	4-3	2-1	2-1	2-0
Απόλλων	0-1		1-1	0-1	1-0	5-0	0-2	0-1	0-1	1-1	2-0	1-1	2-1	1-2	3-0	2-1
Άρης	2-0	1-0		2-0	3-1	1-0	2-2	0-1	2-2	2-0	1-0	3-0	2-1	3-1	2-0	4-1
ΑΟ Αιγάλεω	0-2	2-6	0-1		2-1	4-2	0-0	2-4	1-1	3-1	1-2	2-1	0-0	1-0	3-1	2-1
Εθνικός	1-2	3-0	3-0	3-1		0-2	3-3	0-2	0-1	1-0	0-0	5-3	1-1	4-3	1-0	2-0
Ηρακλής	0-0	0-0	2-0	1-1	1-1		0-1	1-2	3-2	2-0	0-0	3-2	1-0	1-0	1-1	0-1
Ολυμπιακός	1-1	3-0	1-0	1-0	2-1	6-0		4-0	3-0	3-0	3-2	2-1	2-0	2-0	1-0	3-1
Παναθηναϊκός	0-0	2-1	3-2	2-1	2-0	2-0	0-1		1-1	3-1	0-0	3-0	1-2	2-0	0-1	2-0
Πανιώνιος	0-1	1-1	2-0	1-2	1-0	1-1	0-0	0-2		4-1	1-0	2-0	2-1	3-0	2-1	3-1
Πανσερραϊκός	1-1	1-0	1-0	0-0	1-2	0-0	0-0	2-0	1-1		1-1	2-1	2-3	1-0	4-0	3-1
ΠΑΟΚ	1-0	2-1	0-0	3-1	2-0	0-0	2-0	0-0	2-1	2-0		0-0	1-0	6-0	3-1	5-2
Πιερικός	4-4	1-1	0-0	1-0	0-0	2-0	00-2α	0-2	3-2	3-0	2-0		0-0	3-1	0-2	4-1
Προοδευτική	1-1	1-1	1-0	2-2	0-5	2-2	0-4	1-1	3-1	2-2	0-1	6-1		1-0	0-0	2-1
ΑΟ Τρίκαλα	1-2	0-2	2-1	2-2	2-2	1-0	1-2	2-3	1-1	2-1	1-1	2-1	0-0		2-1	00-2β
ΓΑΣ Βέροια	0-0	2-0	1-3	1-0	1-2	0-0	1-1	1-1	1-1	2-1	0-0	1-2	1-0	1-0		1-1
Βύζας	0-4	2-0	1-0	3-1	2-0	1-1	1-4	1-0	1-0	1-0	0-0	1-0	0-3	2-2	1-0

^α Πιερικός-Ολυμπιακός 0-0 της 25ης αγωνιστικής: διακόπηκε στο 32' όταν παίκτες και προπονητής των γηπεδούχων συνεπλάκησαν με αντιπάλους τους, αμφισβητώντας αρχικά την αποβολή του Πολυχρόνη Φουλίδη από τον Ισραηλινό διαιτητή Σασάνι.^[9] Κατακυρώθηκε 2-0 υπέρ των φιλοξενούμενων και ο Πιερικός τιμωρήθηκε με αφαίρεση του βαθμού της ήττας.
^β Τρίκαλα-Βύζας 4-3 της 30ης αγωνιστικής: κατακυρώθηκε 2-0 υπέρ των φιλοξενούμενων εξαιτίας αντικανονικής συμμετοχής ποδοσφαιριστή από τους γηπεδούχους, οι οποίοι τιμωρήθηκαν ακόμη με αφαίρεση του βαθμού της ήττας (μηδενισμός).

• Ευρύτερη νίκη: 6-0 Ολυμπιακός-Ηρακλής, ΠΑΟΚ-Τρίκαλα.
• Ευρύτερη νίκη εκτός έδρας: 2-6 Αιγάλεω-Απόλλων, 0-4 Βύζας-ΑΕΚ (οι αγώνες Προοδευτική-Εθνικός 0-5 και Προοδευτική-Ολυμπιακός 0-4 έλαβαν χώρα στην κοινή έδρα των τριών σωματείων του Πειραιά, το στάδιο Γ. Καραϊσκάκης).

Αγώνας κατάταξης

Για τη 14η θέση και την παραμονή στην κατηγορία:^[25][26]

25 Ιουνίου 1967, Κυριακή, 5μ.μ	Πιερικός	2 – 1 παρ. (0–1, 1–1)	Πανσερραϊκός	γήπεδο Χαριλάου, Θεσσαλονίκη Θεατές: 10.000 Διαιτητής: Αλεσάντρο Ντ' Αγκοστίνι (ΙΤΑ)
	Φραγκόπουλος  64' (αυτ.) Παπαδόπουλος  93'		Θ. Κυζίρογλου ή Δοκός  21' (αυτ.)

Οι δύο ομάδες είχαν επίσης τεθεί αντιμέτωπες μία εβδομάδα νωρίτερα στις Σέρρες για τα πλαίσια της τελευταίας αγωνιστικής, όπου η νίκη 2-1 των γηπεδούχων με ανατροπή στο 80' επέφερε την ισοβαθμία και το μπαράζ.^[27] Παρά τη νίκη του σε αυτό ο Πιερικός –που με υψηλότερο συντελεστή τερμάτων ευνοούνταν και στην περίπτωση της ισοπαλίας– υποβιβάστηκε προσωρινά, όταν αργότερα δικαιώθηκαν οι δύο από μία σειρά ενστάσεων που είχε υποβάλλει ο Πανσερραϊκός για συναντήσεις του στην κανονική διάρκεια της διοργάνωσης, οπότε ο ηττημένος προωθήθηκε στη βαθμολογία και ο αγώνας του Χαριλάου αποδείχθηκε άσκοπος. Τελικά "όμως τη λύση έδωσε ο... Ασλανίδης. Έκανε τις ομάδες 18(!)..."^[6] Η παραμονή και του δεύτερου συλλόγου, πάντως, υπήρξε αποτέλεσμα περισσότερο της –ήδη εκφρασμένης– πρόθεσης εκ μέρους της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού να λάβει μέρος στο πρωτάθλημα Ελλάδας σύλλογος από την Κύπρο, για λόγους πολιτικής προπαγάνδας του δικτατορικού καθεστώτος.^[28] Σημειώνεται ότι η αποδοχή των ενστάσεων από την ΕΠΟ, ανεστάλη με απόφαση του προαναφερόμενου αντισυνταγματάρχη Ασλανίδη και ο βαθμολογικός πίνακας επανήλθε στην αρχική του μορφή.

Τέρματα

Στην κανονική διάρκεια και το μπαράζ σημειώθηκαν 589 γκολ (μείωση 12% από τα 672 της περιόδου 1965-66), άρα 2,4 ανά αγώνα. Τα 4 αντιστοιχούν σε δύο αναμετρήσεις που κατακυρώθηκαν υπέρ των φιλοξενούμενων με 2-0 (Πιερικός-Ολυμπιακός και Τρίκαλα-Βύζας), όπου κανονικά είχαν επιτευχθεί 7 τέρματα.

Τα περισσότερα κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού, υπήρξαν τα 8 που οι φίλαθλοι είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν σε τρεις περιπτώσεις: Αιγάλεω-Απόλλων 2-6, Εθνικός-Πιερικός 5-3 και Πιερικός-ΑΕΚ 4-4.

Καταλογίστηκαν 43 πέναλτι, σε αναλογία 1,4 ανά αγωνιστική ή ένα κάθε 5½ συναντήσεις, με τα 28 από αυτά να μετατρέπονται σε γκολ (ποσοστό 65%). Τα περισσότερα εκτέλεσαν ως παίκτης ο Θανάσης Ιντζόγλου του Πανιωνίου με 4 (ευστοχώντας στα 2) και ως σύλλογος ο Πανσερραϊκός με 6 (τέρματα τα 4).^[29]

Ο Μανώλης Κεραμιδάς σημείωσε δύο γκολ με απευθείας κτυπήματα κόρνερ για λογαριασμό του Άρη, οι δε Αφεντουλίδης του ΠΑΟΚ και Κωνσταντινίδης του Πανσερραϊκού από ένα. Οι δύο πρώτοι χρίστηκαν σκόρερ με το συγκεκριμένο τρόπο κατά τις επισκέψεις του πρωταθλητή Ολυμπιακού στη Θεσσαλονίκη και απέναντι σε διαφορετικούς του τερματοφύλακες.^[30]

Ποδοσφαιριστές

Συμμετοχές

Χρησιμοποιήθηκαν ένα σύνολο 318 παικτών για τη διοργάνωση, 8% λιγότεροι από τους 346 της περασμένης, με τη συνεχιζόμενη τάση μείωσης να αποδίδεται στην εξάπλωση του ημιεπαγγελματισμού (άρα τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα και αθλητικότητα των αγωνιζόμενων).^[31] Κάθε ομάδα αποτελούνταν από 20 μέλη κατά μέσο όρο, ενώ ο ουραγός ΑΟ Τρίκαλα χρησιμοποίησε 23 και τους περισσότερους, αντίθετα από τους μόλις 17 των Πανιωνίου και Πανσερραϊκού. Σε όλους τους 30 αγώνες της κανονικής διάρκειας του πρωταθλήματος μετείχαν 14 ποδοσφαιριστές, αρκετοί αμυντικοί (α), λιγότεροι επιθετικοί (ε) και περιέργως μόνον ένας τερματοφύλακας (τ):^[32]

Τ. Βασιλείου (α, ΑΕΚ), Κουβάς (ε, Βύζας), Κρεμμύδας (α, Εθνικός), Π. Βασιλείου (ε), Γιούτσος (ε-μ), Ζαντέρογλου (α), Παυλίδης (α), Πολυχρονίου (μ-α, ΟΣΦΠ), Δέδες (ε) και Χάιτας (μ-ε, Πανιώνιος), Οικονομόπουλος, (τ, ΠΑΟ), Μουρατίδης (μ) και Φουντουκίδης (α, ΠΑΟΚ), Τόσκας (α, Τρίκαλα).

Υπήρξε το δεύτερο συνεχές πρωτάθλημα που δεν απουσίασαν σε κάποια του αναμέτρηση οι Π. Βασιλείου, Χάιτας και το τρίτο για τον Ζαντέρογλου.^[33] Στις 20 Νοεμβρίου 1966 και για την 5η αγωνιστική, οι παραπάνω Τ. Βασιλείου και Πολυχρονίου συμπλήρωσαν 200 συμμετοχές στην Α΄ Εθνική κατηγορία (επί συνόλου 215 αγώνων μέχρι τότε), ακολουθώντας τον Αριστείδη Καμάρα (Παναθηναϊκού και αρχικά Απόλλωνα για δύο περιόδους) και έπειτα το Γιάννη Νικολαΐδη (ΠΑΟΚ) που το είχαν πετύχει προς τα τέλη της προηγούμενης χρονιάς.^[34]

Σκόρερ

# Ποδοσφαιριστής[35] Σύλλογος Γκολ Πέν. Αγ. 1 Γιώργος Σιδέρης ΟΣΦΠ 22 1 29 2 Βασίλης Κυριακού Απόλλων 21 – 26 έως 29 3 Γιάννης Φραντζής Προοδευτική 15 0 έως 5 25 έως 29 4 Γιώργος Δέδες Πανιώνιος 14 – 30 5 Παναγιώτης Βεντούρης ΑΕΚ 13 – 28 Νίκος Γιούτσος ΟΣΦΠ 13 – 30 Σάκης Κουβάς Βύζας 13 3 30

# Ποδοσφαιριστής Σύλλογος Γκολ Πέν. Αγ. 8 Γιάννης Καλαϊτζίδης ΠΑΟ 12 – 21 Κώστας Νικολαΐδης ΑΕΚ 12 – 23 10 Αλέκος Αλεξιάδης Άρης 11 – 27 Ανέστης Αφεντουλίδης ΠΑΟΚ 11 1 ή 0 29

• Ο Κουβάς είχε επίσης σκοράρει δύο φορές στη συνάντηση ΑΟ Τρίκαλα-Βύζας 4-3, η οποία κατακυρώθηκε 2-0 υπέρ των φιλοξενούμενων.

Καθώς για πρώτη χρονιά στις 8 από την εισαγωγή της Α΄ Εθνικής η διεκδίκηση του τίτλου για τον αρχισκόρερ παρουσιάστηκε αμφίρροπη, το ενδιαφέρον των φιλάθλων όταν η κορυφή του βαθμολογικού πίνακα κρίθηκε ουσιαστικά υπέρ του Ολυμπιακού, απασχόλησε η άτυπη μονομαχία μεταξύ Κυριακού και Σιδέρη.^[1] Ο επιθετικός του Απόλλωνα, ο οποίος σημείωσε τα ⅔ των γκολ της ομάδας του, είχε στο ενεργητικό του 4 και 5 σε μία συνάντηση αντίστοιχα το Δεκέμβριο (5-0 επί του Ηρακλή) και το Φεβρουάριο (6-2 το Αιγάλεω), αλλά ο Σιδέρης τον ξεπέρασε πετυχαίνοντας δύο με την αρωγή και των συμπαικτών του την τελευταία ακριβώς αγωνιστική (Εθνικός-Ολυμπιακός 3-3, Άρης-Απόλλων 1-0).^[3] Στον ίδιο πιστώνεται και το μεγαλύτερο σερί σκοραρίσματος της περιόδου, συγκεκριμένα 11 φορές σε 5 συνεχή παιχνίδια,^[36] με την αρχική από αυτές να πραγματοποιεί το δικό του καρέ τερμάτων (για το 6-0 επί του Ηρακλή, του "θύματος" δηλαδή και των δύο πρώτων σκόρερ).^[15]

Κορυφαίοι ανά θέση

Με βάση το άθροισμα της ατομικής βαθμολογίας (3: άριστος, 1: καλός) ανά αγώνα, την οποία δημοσίευε η εβδομαδιαία εφημερίδα Ομάδα και σύμφωνα με το αρχείο του αθλητικογράφου και αναλυτή στατιστικών στοιχείων ποδοσφαίρου Γιώργου Παγιωτέλη, την ιδανική 11άδα του πρωταθλήματος απάρτιζαν οι εξής:^[37]

Χρηστίδης

(Άρης)

Πλέσσας

(ΟΣΦΠ)

Βασιλείου

(ΑΕΚ)

Παυλίδης

(ΟΣΦΠ)

Πολυχρονίου

(ΟΣΦΠ)

Γκαϊτατζής

(ΟΣΦΠ)

Αθανασούλας

(Πανιώνιος)

Παπαϊωάννου

(ΑΕΚ)

Συρόπουλος

(Άρης)

Σιδέρης

(ΟΣΦΠ)

Μποτίνος

(ΟΣΦΠ)

Ο Παπαϊωάννου υπήρξε ο πλέον διακριθείς αριστερός μεσοκυνηγός (μέσα αριστερά) για 5ο συναπτό έτος, δηλαδή από την εμφάνισή του στην κατηγορία (αναδεικνυόμενος παράλληλα αρχισκόρερ τα 1964, 1966 και τρίτος το 1963). Ο Πολυχρονίου αποτέλεσε τον κορυφαίο δεξιό κεντρώο όπως πέρυσι και για τέταρτη συνολικά φορά σε 8 διοργανώσεις (τα 1961, 1963 επίσης), όσες και ο Σιδέρης στην επιθετική πεντάδα (ακόμη 1962, 1964, 1965).^[37] Η παρουσία τεσσάρων του Ολυμπιακού στους 5 του μεσοαμυντικού χώρου, αιτιολογεί τα μόλις 17 γκολ σε 30 αγώνες που δέχθηκε ο πρωταθλητής και την ισοφάριση του ρεκόρ Α΄ Εθνικής από το 1964, το οποίο θα καταρρίψει ο ίδιος σύλλογος με 14 σε 34 το 1973 για να διατηρείται έκτοτε. Γενικά, άλλωστε, οι 6 Πειραιώτες στους 11 αποτυπώνουν την υπεροχή τους κατά την "εποχή Μπούκοβι",^[1] ένα άκρως επιτυχημένο διάστημα που θα ολοκληρωθεί τα επόμενα Χριστούγεννα με τη φυγή του Ούγγρου τεχνικού για πολιτικούς λόγους.^[38]

Προπονητές

Σύλλογος Τεχνικός[39] ΑΕΚ δίδυμο Τρύφωνας Τζανετής-Γιώργος Μάγειρας για 2ο έτος / από 15η αγων. , Γιένε Τσάκναντι[40] (επιστροφή μετά το 1963) Αιγάλεω Λουίτζι Τζουλιάνο Απόλλων Αθ. Μιχάλης Μιχαλάκος / προς το τέλος Τρύφωνας Τζανετής Άρης () Σβέτισλαβ Γκλίσοβιτς (επιστροφή μετά το 1961) Βέροια () Σίμα Μιλοβάνοφ, συνέχισε / από 23η αγωνιστική Αντώνης Κεμανίδης[41] Βύζας Σωτήρης Καρποδίνης για 3ο έτος Εθνικός Κουρτ Ρουμπίνσκι (επιστροφή μετά το β΄ μέρος της δεκαετίας '50) / από 20η αγωνιστική Πάνος Μάρκοβιτς

Σύλλογος Τεχνικός Ηρακλής ; Πάγιοβιτς Ολυμπιακός Μάρτον Μπούκοβι για 2ο έτος Παναθηναϊκός () Στέφαν Μπόμπεκ για 4ο έτος Πανιώνιος Νίκος Ζαρκάδης για 2ο έτος Πανσερραϊκός Μπέρ(κ)ι / προς το τέλος Διονύσης Μινάρδος ΠΑΟΚ Νίκος Πάγκαλος (δύο φορές τη δεκαετία '50) Πιερικός Ντέζε Μπούντζακ για 2ο έτος Προοδευτική Σούλης Κίνλεϊ για 2ο έτος Τρίκαλα () Αλεξάντερ Πέτροβιτς για 2ο έτος

• Κάποιες αλλαγές και –ειδικά προς τη λήξη της διοργάνωσης– λύσεις συνεργασίας χωρίς αντικατάσταση, ενδέχεται να μην περιλαμβάνονται καθώς δεν αναφέρονται σε μεταγενέστερες πηγές.

Την αγωνιστική χρονιά άρχισαν με τον τεχνικό που είχαν ολοκληρώσει την περυσινή τα 9 από τα 16 σωματεία και Έλληνα προπονητή (ή τεχνικό δίδυμο) απασχολούσαν μόλις τα 6.

Διαιτητές

Τις 240 αναμετρήσεις και το μπαράζ διεύθυναν 115 διαφορετικοί διαιτητές, με λιγότερους από το 30% (οι 33) να πρόκειται για Έλληνες και τους υπόλοιπους να προέρχονται από 14 άλλες χώρες,^[2] γεγονότα που καταδείκνυαν την αναξιοπιστία της εγχώριας διαιτησίας.^[1] Με 8 αγώνες ο Ελευθεριάδης ορίστηκε στους περισσότερους, ενώ με τέσσερις ο άσημος Ισραηλινός Ότο Φριντ υπήρξε ο αντίστοιχος από την πλευρά των ξένων.

Θεατές

Διατέθηκαν περισσότερα των 2.000.000 εισιτηρίων,^[1] άρα κατά μέσο όρο 8.400 ανά συνάντηση (1.000 επιπλέον από την προηγούμενη διοργάνωση, με σημαντική αύξηση 13%) και 67.000 κάθε αγωνιστική ημέρα. Τη 2η από αυτές σημειώθηκε η μεγαλύτερη προσέλευση με 95.374 θεατές, νέο ρεκόρ ταυτόχρονα για την Α΄ Εθνική κατηγορία από την εισαγωγή της το 1959,^[1] παρότι το πρόγραμμα δεν περιλάμβανε κάποιο ντέρμπι.^{[σ 4]} Σε ένα τέτοιο, πάντως, μεταξύ των αιωνίων αντιπάλων Ολυμπιακός-Παναθηναϊκός (4-0) στις 26 Φεβρουαρίου 1967 για τη 18η αγωνιστική, διατέθηκαν τα περισσότερα εισιτήρια της περιόδου και συγκεκριμένα 40.620.^[1][43]

Οι πρωταθλητές Πειραιώτες σημείωσαν μέσο όρο εισιτηρίων 27.591 σε 15 αγώνες ως γηπεδούχοι και με πληρότητα έδρας 65% (τότε χωρητικότητα σταδίου Καραϊσκάκη: 42½ χιλιάδες), ενώ 17.074 στους ισάριθμους ως φιλοξενούμενοι.^[44]

Δείτε επίσης

• Β΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών 1966-67
• Γ΄ Εθνική ποδοσφαίρου ανδρών 1966-1967
• Κύπελλο Ελλάδος ποδοσφαίρου ανδρών 1966-67.

Σημειώσεις

1. ο πρώτος σκόρερ μαζί με το Σιδέρη του περυσινού πρωταθλητή και δεύτερος της διοργάνωσης, αγωνίστηκε για μοναδική φορά στις 29 Ιανουαρίου 1967 (ΑΕΚ-ΟΣΦΠ 1-0)^[15] και τελευταία σε επίσημη συνάντηση.^[16] Το επόμενο καλοκαίρι θα μετάσχει σε δύο φιλικά προετοιμασίας, με καταληκτικό το 12-0 επί της ΑΕΚ Φαλήρου στις 13 Αυγούστου όταν και σημείωσε χατ τρικ μέσα σε 16' κατά το β΄ ημίχρονο που χρησιμοποιήθηκε.^[17] Ακριβώς δύο χρόνια αργότερα, την 12η Αυγούστου 1969, θα αποβιώσει με σοβαρή ασθένεια που αρχικά δεν είχε διαγνωστεί.^[18]
2. ο ΑΟ Αιγάλεω χρησιμοποίησε κυρίως το γήπεδο της Λεωφ. Αλεξάνδρας και για τους δύο τελευταίους εντός έδρας αγώνες το αντίστοιχο στη Ριζούπολη,^[20] ενώ η Προοδευτική το στάδιο Καραϊσκάκη^[21][22]
3. η δεύτερη περίπτωση αφορά σε αντικανονική συμμετοχή ποδοσφαιριστή για τους γηπεδούχους κατά τη συνάντηση ΑΟ Τρίκαλα-Βύζας 4-3. Δεδομένου ότι αυτή έλαβε χώρα στα πλαίσια της τελευταίας αγωνιστικής (άρα η ένσταση των φιλοξενούμενων εκδικάστηκε μετά τη λήξη του πρωταθλήματος) και υπήρξε βαθμολογικά αδιάφορη, πολλές πηγές ή δεν την αναφέρουν καν ή όταν το κάνουν, δεν τη λαμβάνουν υπόψη στον πίνακα βαθμολογίας.^[23] Εδώ ακολουθείται η καταγραφή του RSSSF.^[24]
4. αναλυτικά: ΑΕΚ-Βύζας 2-0, Αιγάλεω-Πανιώνιος 1-1, Βέροια-Τρίκαλα 1-0, Εθνικός-Ηρακλής 0-2, ΟΣΦΠ-Άρης 1-0, ΠΑΟ-Προοδευτική 1-2, Πανσερραϊκός-Απόλλων 1-0 και ΠΑΟΚ-Πιερικός 0-0.^[42] Η προσέλευση ενισχύθηκε από την καθυστέρηση για την έναρξη της διοργάνωσης, το γεγονός ότι ΑΕΚ και Ολυμπιακός έκαναν την πρώτη επίσημη εμφάνιση στο κοινό τους (κατόπιν νικών σε Τρίκαλα, Καυτανζόγλειο στάδιο αντίστοιχα), οι Παναθηναϊκός, ΠΑΟΚ αγωνίζονταν επίσης εντός έδρας (επί δεύτερη συνεχή φορά) και ότι η Κυριακή συνέπιπτε με την ολοκλήρωση του εορταστικού τριήμερου της 28ης Οκτωβρίου.

Παραπομπές

1. Γιώργος Παγιωτέλης, Το έπος της Α΄ Εθνικής, περιοδ. Οι ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 39
2. Ανδρέας Μπόμης, Γκολ 2000 • Ένας αιώνας ποδόσφαιρο: αλμανάκ, ιστορία, σχόλια, Εκδόσ. Πελεκάνος, Αθήνα 2000, ISBN 978-000-4000-05-3, σελ. 299
3. Μπόμης, ό.π, σελ. 301
4. Έσπασε το ρεκόρ του Μπούκοβι με την... ποινή^{[νεκρός σύνδεσμος]}, sentragoal.gr
5. Πλατανιάς – Ολυμπιακός 1-1, newsit.gr
6. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 38
7. Έκλεισε οριστικά το θέμα Βύζαντος, εφημ. ΕΘΝΟΣ 27.05.1967, σελ. 6
8. Αθλητισμός • Η βαθμολογία επί 26 αγώνων, εφημ. ΕΘΝΟΣ 23.05.1967, σελ. 6
9. Ο διαιτητής εναντίον του Πιερικού, εφημ. ΕΘΝΟΣ 17.04.1967, σελ. 8
10. Εμηδενίσθη ο Πιερικός - ποιναί εις 3 παίκτας του, εφημ. ΕΘΝΟΣ 20.04.1967, σελ. 6
11. Το έπος της Α' Εθνικής, τχ. 12 (Δεκ 1994) σελ. 46, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 45 και τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 34
12. Το έπος της Α' Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 40
13. Το έπος της Α' Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 45
14. Γιώργος Αλεξανδρής-Ηλίας Λέκκας, Η ιστορία του Ολυμπιακού • 71 χρόνια Ολυμπιακός, Εκδόσεις Γ.Χ Αλεξανδρή, Αθήνα 1996, τμ. Α, σελ. 303
15. Αλεξανδρής-Λέκκας, ό.π, τμ. Α, σελ. 302-303
16. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 37-38
17. Αλεξανδρής-Λέκκας, ό.π, τμ. Α, σελ. 311 και 309
18. «Παίζαμε κορόιδο τον ΠΑΟ»^{[νεκρός σύνδεσμος]}, gavros.gr
19. Lantos (Liendenmayer) Mihály, βάση δεδομένων ευρωπαϊκών εθνικών ομάδων eu-football.info (Αγγλικά)
20. Ο αγών «Αιγάλεω» - «Πιερικού», εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 10.06.1967, σελ. 4
21. ψηφιοποιημένο αρχείο εφημ. ΕΘΝΟΣ, ιστότοπος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
22. ψηφιοποιημένο αρχείο εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ιστότοπος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
23. Μπόμης, ό.π, σελ. 299 και 298
24. Greece - Final Tables > 1966/67, Dinant Abbink-Αλέξανδρος Μαστρογιαννόπουλος, Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (Αγγλικά)
25. Ο Πανσερραϊκός ηττηθείς υποβιβάζεται, εφημ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 27.06.1967, σελ. 7
26. Εγλύτωσε ο Πιερικός!, εφημ. ΕΘΝΟΣ 26.06.1967, σελ. 8
27. Στο 80': Σέρρες - Πιερικός 2-1, εφημ. ΕΘΝΟΣ 19.06.1967, σελ. 6
28. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 15 (Μάρτ 1995), σελ. 34
29. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 32 (Αύγ 1996), σελ. 42
30. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 32 (Αύγ 1996), σελ. 46
31. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 42
32. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 38 και τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 42-47
33. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 47
34. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 40
35. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 17 (Μάϊ 1995), σελ. 35 και τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 42-47
36. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 39
37. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 14 (Φεβρ 1995), σελ. 35
38. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 15 (Μάρτ 1995), σελ. 39
39. Το έπος της Α΄ Εθνικής, τχ. 13 (Ιαν 1995), σελ. 41
40. Ανέλαβεν ο νέος προπονητής της ΑΕΚ, εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 01.02.1967, σελ. 6
41. «Ελέ» ο 11ος Έλληνας^{[νεκρός σύνδεσμος]}, Γρηγόρης Δημακάκος, sportit.gr
42. Η δεύτερη ημέρα του πρωταθλήματος Ελλάδος, Δημήτρης Καπλάνογλου, εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ 01.11.1966, σελ. 6
43. Στάθης Αρβανίτης, Η ιστορία του Ολυμπιακού, με πλήρη στοιχεία 1925-2000 • 75 χρόνια θρύλου, Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2000, ISBN 960-0329-45-1, σελ. 318
44. Αρβανίτης, ό.π, σελ. 314

Πηγές

• Γιώργος Παγιωτέλης, Το έπος της Α΄ Εθνικής, σειρά άρθρων αφιερωμάτων περιοδ. Οι ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ τχ. 12-15 (Δεκ 1994-Μάρτ 1995), 17 (Μάϊ 1995) και 32 (Αύγ 1996)
• Ανδρέας Μπόμης, Γκολ 2000 • Ένας αιώνας ποδόσφαιρο: αλμανάκ, ιστορία, σχόλια, Εκδόσεις Πελεκάνος, Αθήνα 2000, ISBN 978-000-4000-05-3
• ψηφιοποιημένο αρχείο εφημερίδων, ιστότοπος Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος
• Γιώργος Αλεξανδρής-Ηλίας Λέκκας, Η ιστορία του Ολυμπιακού • 71 χρόνια Ολυμπιακός, Εκδόσεις Γ.Χ Αλεξανδρή, Αθήνα 1996
• Greece - Final Tables > 1966/67 [με σφάλματα στους σκόρερ], Dinant Abbink-Αλέξανδρος Μαστρογιαννόπουλος, Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation (RSSSF) (Αγγλικά).