władać

władać (język polski)

wymowa:

IPA: [ˈvwadat͡ɕ], AS: [vu̯adać]

​^?/i

znaczenia:

czasownik przechodni niedokonany

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		władać
czas teraźniejszy		władam	władasz	włada	władamy	władacie	władają
czas przeszły	m	władałem	władałeś	władał	władaliśmy	władaliście	władali
	ż	władałam	władałaś	władała	władałyśmy	władałyście	władały
	n	władałom	władałoś	władało
tryb rozkazujący		niech władam	władaj	niech włada	władajmy	władajcie	niech władają
pozostałe formy czas przyszły m będę władał, będę władać będziesz władał, będziesz władać będzie władał, będzie władać będziemy władali, będziemy władać będziecie władali, będziecie władać będą władali, będą władać ż będę władała, będę władać będziesz władała, będziesz władać będzie władała, będzie władać będziemy władały, będziemy władać będziecie władały, będziecie władać będą władały, będą władać n będę władało, będę władać będziesz władało, będziesz władać będzie władało, będzie władać czas zaprzeszły m władałem był władałeś był władał był władaliśmy byli władaliście byli władali byli ż władałam była władałaś była władała była władałyśmy były władałyście były władały były n władałom było władałoś było władało było forma bezosobowa czasu przeszłego władano tryb przypuszczający m władałbym, byłbym władał władałbyś, byłbyś władał władałby, byłby władał władalibyśmy, bylibyśmy władali władalibyście, bylibyście władali władaliby, byliby władali ż władałabym, byłabym władała władałabyś, byłabyś władała władałaby, byłaby władała władałybyśmy, byłybyśmy władały władałybyście, byłybyście władały władałyby, byłyby władały n władałobym, byłobym władało władałobyś, byłobyś władało władałoby, byłoby władało imiesłów przymiotnikowy czynny m władający, niewładający ż władająca, niewładająca władające, niewładające n władające, niewładające imiesłów przymiotnikowy bierny m władany, niewładany władani, niewładani ż władana, niewładana władane, niewładane n władane, niewładane imiesłów przysłówkowy współczesny władając, nie władając rzeczownik odczasownikowy władanie, niewładanie

(1.1) o królu, księciu: sprawować nad czymś władzę^[1]

(1.2) przen. żart. szefować, kierować

(1.3) w odniesieniu do części własnego ciała: móc czymś poruszać^[1]

(1.4) umieć posługiwać się czymś^[1]

odmiana:

(1.1-4) koniugacja I

 

przykłady:

(1.1) Książę Jakub włada sprawiedliwą, lecz twardą ręką.

(1.2) Kierownik znakomicie włada całym naszym oddziałem. Dzięki niemu wszystkie sprawy załatwiamy w mgnieniu oka!

(1.3) Po sobotnim wypadku Marek stracił czucie w lewej części ciała, przez co nie mógł władać lewą nogą ani ręką.

(1.4) Doskonale władał szpadą, mało który szermierz mógł się z nim mierzyć.

składnia:

(1.1-4) władać + N.

kolokacje:

synonimy:

(1.1) panować, królować, sprawować władzę^[2]

(1.2) mieć władzę nad czymś, dowodzić, dyrektorzyć, grać pierwsze skrzypce, kapitanować, kierować, liderować, nadzorować, pociągać za sznurki, przewodzić, rządzić, stać na czele, szefować, wodzić prym, zarządzać, pot. zawiadywać^[2]

(1.3) mieć władzę w czymś

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. zawładnięcie n, władza ż, władze nmos, władanie n, władztwo n, władca m, władczyni ż, włodarz m, niedowład m

czas. zawładnąć dk.

przym. władczy, władny

przysł. władczo

związki frazeologiczne:

etymologia:

(1.1) czes.^[3]

uwagi:

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) reign, rule, govern; (1.2) manage; (1.4) be master of sth, have good command of sth
• esperanto: (1.1) regi; (1.2) regi

źródła:

1. SJP.pl.
2. synonimy.ux.pl.
3. Halina Rybicka, Losy wyrazów w języku polskim, PWN, Warszawa 1976, s. 12.