bocian

bocian (język polski)

bocian (1.1) czarny

bocian (1.1-2)

klekot bociana (1.2)

bocian (1.3)

wymowa:

​^?/i, IPA: [ˈbɔt͡ɕãn], AS: [boćãn], zjawiska fonetyczne: zmięk.• nazal.

​^?/i

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męskozwierzęcy

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	bocian	bociany
dopełniacz	bociana	bocianów
celownik	bocianowi	bocianom
biernik	bociana	bociany
narzędnik	bocianem	bocianami
miejscownik	bocianie	bocianach
wołacz	bocianie	bociany

(1.1) ornit. Ciconia^[1] duży ptak brodzący z rodziny bocianów; zob. też bociany (ptaki) w Wikipedii

(1.2) pot. ornit. bocian biały

(1.3) daw. narzędzie tortur krępujące szyję, ręce i stopy; zob. też bocian (narzędzie tortur) w Wikipedii

(1.4) lud. etn. siła odpowiedzialna za narodziny lub pojawienie się dziecka w rodzinie

(1.5) przen. eufem. lub żart. sprawca narodzin, pojawienia się dziecka w rodzinie

odmiana:

(1.1-3)

 

przykłady:

(1.1) Były tam bociany takie same jak nasze europejskie i bociany o wielkim grubym dzióbie zakończonym hakiem (…)^[2]

(1.2) Na łąkę właśnie wróciły bociany.

(1.2) Na naszym kominie klekocze już bocian.

(1.4) Bocian, bocian kiszka, przynieś mi braciszka.

(1.5) Bocian znów przyniósł Jackowi braciszka.

składnia:

kolokacje:

(1.1) bocian biały • bocian czarny • bocian białobrzuchy • bocian białoszyi • bocian garbaty • bocian czarnodzioby • bocian sinodzioby • klekot bociana

(1.5) bocian przyniósł braciszka / dzidziusia / siostrzyczkę

synonimy:

(1.2) pot. pieszcz. bociek; gw. bocion, boción, bociun, bocan, bociąg, bocon, bocoń, boczoń, boćko, boć, busiek, buśko, busion, iwanko, klekotka, klebocon, klobocon, ksiądz wojciech, maciuś, mocian, pocian, sykacz, staś, wojtek, wojtuś, wosio; reg. białost. klekotun

(1.3) córka śmieciarza, kajdany Skeffingtona

(1.4) bociek

antonimy:

hiperonimy:

(1.1) ptak

(1.2) ptak

(1.3) narzędzie tortur

hiponimy:

(1.1) bocian biały, bocian czarny, bocian białobrzuchy, bocian białoszyi, bocian garbaty, bocian czarnodzioby, bocian sinodzioby

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. bocianica ż, bocianicha ż, bocianiątko n, bocianówka ż, Bociany nmos, bocianowate nmos, bocianowce nmos, bocianowiec m, Bocianicha ż, Bocianówko n, Bocianowo n, Bocianek m, bociannik m, Boćki nmos

zdrobn. bocianek m, bociek m, bociuś m

przym. bociani, bocianowaty, boćkowy, bocianowy

związki frazeologiczne:

deptać jak bocian sałatę • gdzie bocian, tam pokój • mieć mięśnie jak bocian pięty • wierzyć w bociany

zobacz też: przysłowia o bocianie

etymologia:

prasł. *botьjanъ; źródłosłów dla jid. באָטשאַן (boczan) i jid. באָטשן (boczn)

uwagi:

zob. też bociany w Wikipedii

(1.1) zobacz też: Indeks:Polski - Ptaki

tłumaczenia:

• angielski: (1.1) stork; (1.2) stork; (1.3) Scavenger's daughter; (1.4) stork
• arabski: (1.1) لقلق m
• baskijski: (1.2) zikoina, amiamoko
• białoruski: (1.1) бацян m, бусел m
• bułgarski: (1.1) щъркел m
• chorwacki: (1.1) roda ż
• czeski: (1.1) čáp m; (1.2) čáp m, przest. bočan m
• dolnołużycki: (1.1) bóśon m
• duński: (1.1) stork w
• esperanto: (1.1) cikonio
• fiński: (1.1) haikara
• francuski: (1.1) cigogne ż
• galicyjski: (1.1) cegoña ż
• górnołużycki: (1.1) baćon m
• hebrajski: (1.2) חסידה ż
• hiszpański: (1.1) cigüeña ż; (1.3) cigüeña ż
• interlingua: (1.1) ciconia
• islandzki: (1.1) storkur m
• jaćwieski: (1.1) aucm, gars, gerwe, sterkas
• jidysz: (1.1) באָטשאַן m (boczan), באָטשן m (boczn), בוטשאַן m (buczan), בושל m (buszl), בושיק m (buszik), samica בושעליכע ż (buszeliche)
• kaszubski: (1.2) bòcón m
• kataloński: (1.1) cigonya ż
• kazachski: (1.1) ләйлек
• łaciński: (1.2) ciconia ż
• macedoński: (1.1) штрк m
• niemiecki: (1.1) Storch m; (1.2) Storch m, Klapperstorch m, Adebar m, Gevatter Langbein m, Langbein m, Meister Adebar m, Meister Langbein m; (1.3) Storch m
• norweski (bokmål): (1.2) stork m
• norweski (nynorsk): (1.2) stork m
• nowogrecki: (1.1) πελαργός m; (1.2) πελαργός m, λελέκι n
• polski język migowy:
  (w zapisie SignWriting)

  (1.1)
• połabski: (1.1) büťăn m
• portugalski: (1.1) cegonha ż
• romski: (1.2) kokosturko m
• rosyjski: (1.1) аист m
• serbski: (1.1) рода ż
• słowacki: (1.1) bocian m
• starogrecki: (1.2) πελαργός m
• szwedzki: (1.1) stork w
• turecki: (1.2) leylek
• ukraiński: (1.1) лелека m
• węgierski: (1.1) gólya
• wilamowski: (1.1) śtuyh́ ż, śtüch ż, śtiöh ż; (1.2) śtuyh́ ż, śtüch ż, śtiöh ż; (1.3) śtuyh́ ż, śtüch ż, śtiöh ż
• włoski: (1.1) cicogna ż

źródła:

1.  Hasło „Ciconia” w: Wikispecies – otwarty, wolny katalog gatunków, Wikimedia.
2. H. Sienkiewicz: W pustyni i w puszczy.

bocian (język słowacki)

bocian (1.1)

wymowa:

znaczenia:

rzeczownik, rodzaj męski żywotny

(1.1) ornit. bocian^[1]

odmiana:

przykłady:

składnia:

kolokacje:

synonimy:

antonimy:

hiperonimy:

hiponimy:

holonimy:

meronimy:

wyrazy pokrewne:

rzecz. bocianča n, bocianik m, bocianovité n lm

forma żeńska bocianica ż

przym. bocianí

związki frazeologiczne:

etymologia:

prasł. *botьjanъ

uwagi:

źródła:

1. Zofia Jurczak-Trojan, Halina Mieczkowska, Elżbieta Orwińska, Maryla Papierz, Słownik słowacko-polski, t. I, A-Ô, TAiWPN Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0569-1, s. 41.