Maserati 250F

Maserati 250F – przedniosilnikowy samochód Formuły 1, zaprojektowany przez Gioacchino Colombo oraz Valerio Colottiego i uczestniczący w tej serii wyścigowej w latach 1954–1960. Przyczynił się do zdobycia dwóch tytułów Juana Manuela Fangio, w latach 1954 i 1957.

Maserati 250F

Kategoria	Formuła 1
Konstruktor	Maserati
Projektant	Gioacchino Colombo Valerio Colotti
Dane techniczne
Nadwozie	stalowa rama przestrzenna
Zawieszenie przednie	podwójne wahacze, resory, sprężyny śrubowe, amortyzatory hydrauliczne Houdaille, stabilizator poprzeczny
Zawieszenie tylne	oś De Dion, odwrócone resory piórowe, amortyzatory hydrauliczne Houdaille, stabilizator poprzeczny
Silnik	Maserati 250F1 2.5 R6 Maserati 250F1 2.5 V12
Skrzynia biegów	Maserati, manualna, 4 biegi + wsteczny manualna, 5 biegów + wsteczny
Paliwo	BP
Opony	Pirelli Dunlop
Historia
Debiut	Grand Prix Argentyny 1954
Kierowcy	Juan Manuel Fangio Stirling Moss Jean Behra Alberto Ascari
Używany	1954–1960
Mistrzostwa
Kierowców	1954, 1957 – Juan Manuel Fangio
Wyścigi
Wyścigi	46
Wygrane	8
Pole position	8
Najszybsze okrążenie	10
Maserati A6GCM Maserati 420M

Tło

Wycofanie się Alfy Romeo po sezonie 1951 spowodowało, że w latach 1952–1953 zawody Formuły 1 były rozgrywane według przepisów Formuły 2. Po 1953 roku zrezygnowano z tego ustalenia^[1]. Na 1954 rok wprowadzono nowe przepisy, pozwalające na użycie wolnossących silników dwuipółlitrowych, bądź też doładowanych o pojemności 0,75 litra. Szansę w tej zmianie dostrzegło Maserati, pragnące wrócić do najwyższej klasy wyścigów samochodów jednomiejscowych. Firma zatrudniła projektanta Ferrari Gioacchino Colombo, a także inżyniera Valerio Colottiego, który miał być odpowiedzialny za nadwozie, zawieszenie i układ przeniesienia napędu nowego samochodu^[2]. Colombo natomiast poza projektem pracował także nad sześciocylindrowym rzędowym silnikiem 2,5 litra. Całość była rozwinięciem samochodu używanego przez Maserati w Formule 2^[1].

Początkowym zamiarem Maserati była wyłączna sprzedaż modeli klientom, którym włoska firma obiecała ponadto pełne wsparcie. Jednakże Maserati było jedyną marką oferującą konkurencyjne 2,5-litrowe samochody dla klientów^[2], co wywołało ogromne zainteresowanie, do tego stopnia, że w debiucie modelu prywatni kierowcy korzystali z samochodów Formuły 2 (A6GCM^[3]), ponieważ Maserati nie zdążyło dostarczyć właściwych na czas^[1]. Samochód, oznaczony jako 250F (skrócona forma od pierwotnej 250/F1), został najpierw przygotowany dla Juana Manuela Fangio i jego młodego protegowanego, Onofre Marimóna. W tym czasie jednak start w Formule 1 zaczął rozważać Mercedes-Benz^[2].

Konstrukcja

Silnik modelu

Silniki wszystkich czołowych samochodów nie były doładowane. Maserati wybrało konfigurację R6, opartą na silniku A6SSG. Pozwalało to na m.in. stworzenie nieskomplikowanego układu rozrządu. Jednostka była napędzana mieszaniną 50% metanolu, 35% benzyny, 10% acetonu, 4% benzolu i 1% oleju rycynowego. Początkowo rozwijała moc 220 KM przy 7400 rpm^[2], ale w 1957 moc wynosiła już 270 KM^[4]. Chociaż benzyna miała jedynie 80 oktanów, to wraz z acetonem mieszanka paliwowa spalała się szybciej; benzol zapewniał prawidłowe zmieszanie metanolu i benzyny, a olej rycynowy był konieczny, by złagodzić skutki zmywania filmu olejowego przez alkohol ze ścian cylindra^[2]. Użycie trzech dwugardziełowych gaźników Weber z wlotami powietrza na rogach zapewniało, że do silnika dostawała się większa ilość powietrza, co zwiększało osiągi i lepiej chłodziło silnik^[5].

Kokpit modelu

Nadwozie samochodu zostało opracowane przez Medardo Fantuzziego i było oparte na przestrzennej ramie rurowej ze stali, która była wyposażona w hamulce bębnowe na wszystkich kołach z bębnami o średnicy 13,4 cala^[1]. Z tyłu eleganckiej i funkcjonalnej aluminiowej karoserii umieszczono zbiornik paliwa o pojemności 200 litrów. Kokpit był stosunkowo duży i oferował wyprostowaną pozycję siedzącą z dużą ilością miejsca na łokcie, ale deska rozdzielcza była zbyt blisko, by łokcie były wyprostowane, co preferowała większość nowych kierowców. Pedały zostały rozmieszczone w tzw. sposób Continentala, tj. pedał gazu pośrodku, hamulca po prawej, a sprzęgła – po lewej^[2].

Zawieszenie było typowe dla ówczesnych czasów: niezależne zawieszenie z przodu i oś De Dion z tyłu. Innowacją dla Maserati było jednak powtórzenie rozwiązania Ferrari, tj. umieszczenie osi De Dion przed skrzynią biegów, co miało na celu poprawić rozkład masy i zredukować polarny moment bezwładności. Napęd był przekazywany za pośrednictwem czterobiegowej skrzyni biegów^[2]. Konstrukcja nadwozia i zawieszenia była dość konserwatywna, co wynikało z faktu, że inżynierowie Maserati skupili się głównie na projekcie silnika^[4].

Samochód ważył 630 kg^[6].

250F w wyścigach

Maserati 250F Juana Manuela Fangio

Fangio za kierownicą 250F wygrał dwa pierwsze wyścigi, w których wystartował. Jednak w trakcie sezonu 1954 Argentyńczyk przeszedł do Mercedesa. Fangio został zastąpiony mistrzem świata Alberto Ascarim, jednak ten nie czuł się komfortowo w nowym samochodzie i wkrótce później zakończył współpracę z włoską firmą. Jednym z kierowców samochodu był także Stirling Moss, który odniósł dla 250F pierwsze zwycięstwo w Europie, wygrywając wyścig Formuły Libre w Aintree^[2]. Poza dwoma zwycięstwami Fangio w 1954 roku Maserati nie odniosło już żadnego zwycięstwa^[6]. Wynikało to między innymi z faktu, że szybszymi samochodami w tamtym sezonie były Mercedes-Benz W196 i Lancia D50^[1].

Na rok 1955 Moss przeszedł do Mercedesa, a kierowcami Maserati zostali Jean Behra i Luigi Musso. Maserati rozszerzyło wyścigowy program samochodów sportowych i rozwój modelu 250F w 1955 roku opóźniał się – ze względu na brak nowych nadwozi podjęto prace jedynie nad silnikiem, ponadto do Ferrari odeszli inżynierowie Bellentani i Massimino^[2]. W trakcie sezonu z Mistrzostw Świata Formuły 1 wycofali się jednak Lancia (wskutek problemów finansowych) i Mercedes (wskutek wypadku w Le Mans)^[1]. Moss w eliminacjach, w których nie ścigał się Mercedesem, wystawiał prywatne Maserati, które było wyposażone w hamulce tarczowe Dunlop i wtrysk paliwa SU. Podczas Grand Prix Włoch na wzór Mercedesa W196 pojawiła się opływowa wersja streamliner, która w przeciwieństwie do pojazdu Mercedesa nie opierała się na żadnych testach^[2].

Na rok 1956 Fangio przeszedł do Ferrari, a Moss został fabrycznym kierowcą Maserati. Fabryczne 250F były wyposażone w szersze bębny hamulcowe i pięciobiegową skrzynię. W trakcie sezonu poczyniono ponadto zmiany mające na celu zredukowanie oporu, między innymi zmiany w konstrukcji nosa i wyższe boki kokpitu. Ponadto przygotowano nowe nadwozie i zmodyfikowano silnik w ten sposób, że obniżono środek ciężkości. Utrudnieniem była niezdolność dostawców – Weber i Pirelli – do wyprodukowania odpowiednich wtrysków paliwa i hamulców tarczowych. Moss wygrał dwa Grand Prix, ale mistrzem świata został Fangio^[2].

Przed sezonem 1957 zreorganizowano departament wyścigowy. Dokonano rozwoju nowego silnika V12 z dwoma wałkami rozrządu w głowicy^[7] i lżejszego^[1] oraz bardziej sztywnego nadwozia^[2]. Tę wersję modelu określano czasem jako T2^[4]. Moss przeszedł do Vanwalla, a zastąpił go niezadowolony z Ferrari Fangio. Silnik V12 nie okazał się lepszy od starego, lekkiego R6. Wygrywając cztery wyścigi Fangio zdołał zdobyć tytuł mistrzowski, walcząc z Ferrari i Vanwallami. Był to jednocześnie ostatni sezon fabrycznego zespołu Maserati, który popadł w problemy finansowe, przez co włoski rząd poddał firmę w „kontrolowane zarządzanie”^[2]. Po 1957 roku modele 250F sprzedano prywatnym kierowcom. Po sezonie 1960, wyparte przez nowocześniejsze samochody z silnikami z tyłu, nie ścigały się już w Formule 1^[1].

Wyniki w Formule 1

Legenda oznaczeń w tabelach wyników Wyświetl szablon na nowej stronie
Oznaczenie	Wyjaśnienie
Złoty	Zwycięzca lub mistrzostwo
Srebrny	2. miejsce lub wicemistrzostwo
Brązowy	3. miejsce lub II wicemistrzostwo
Zielony	Ukończył, punktował (w klasyfikacji generalnej, gdy zdobył co najmniej jeden punkt na przestrzeni sezonu, poza trzema powyższymi opcjami)
Niebieski	Ukończył, nie punktował (w klasyfikacji generalnej, gdy nie zdobył co najmniej jednego punktu na przestrzeni sezonu)
Czerwony	Nie zakwalifikował się (NZ)
	Nie prekwalifikował się (NPK)
Różowy	Nie ukończył (NU)
	Niesklasyfikowany (NS) (w klasyfikacji generalnej, gdy nie został sklasyfikowany w żadnym wyścigu sezonu)
Czarny	Zdyskwalifikowany (DK)
	Wykluczony (WYK/EX)
Biały	Nie wystartował (NW)
	Kontuzjowany (K/INJ)
	Wyścig odwołany (OD/C)
Bez koloru	Został wycofany (WYC/WD)
	Nie przybył (NP/DNA)
	Nie brał udziału w treningach (NT/DNP)
	Nie został zgłoszony (–)
Pogrubienie	Start z pole position
Kursywa	Najszybsze okrążenie wyścigu
†	Nie ukończył, ale jego rezultat został zaliczony ze względu na przejechanie więcej niż 90% dystansu wyścigu.
*	Sezon w trakcie
1/2/3	Punktowana pozycja w sprincie kwalifikacyjnym
Lista systemów punktacji Formuły 1

Sezon	Konstruktor	Kierowcy	Wyniki w poszczególnych eliminacjach											Wyniki kierowców		Wyniki konstruktora
1954														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Juan Manuel Fangio	1	-	1	-	-	-	-	-	-			17 (42)	1	–[uwaga 1]	–[uwaga 1]
		Onofre Marimón	NU	-	NU	NU	3	NW	-	-	-			4	14
		Prince Bira	-	-	6	4	NU[uwaga 2]	NU	-	-	9			3	17
		Stirling Moss	-	-	3	-	NU	NU	NU	10	NU			4,14	13
		Sergio Mantovani	-	-	7	NW	-	5	5	9	NU			4	16
		Alberto Ascari	-	-	-	NU	NU[uwaga 2]	-	-	-	-			0,14 (1,14)	25
		Luigi Villoresi	-	-	-	5	NU[uwaga 2]	WD	-	NU	-			2	20
		Ken Wharton	-	-	-	NU	8	WD	6	-	8			0	28
		Roy Salvadori	-	-	-	NU	NU	-	-	-	-			0	NS
		Ron Flockhart	-	-	-	-	NU[uwaga 2]	-	-	-	-			0	NS
		Roberto Mieres	-	-	-	-	-	NU	4	NU	4			6	11
		Harry Schell	-	-	-	-	-	-	NU	-	NU			0	27
		Luigi Musso	-	-	-	-	-	-	-	NU	2			6	8
		Louis Rosier	-	-	-	-	-	-	-	8	7			0	32
		Paco Godia	-	-	-	-	-	-	-	-	6			0	29
1955														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Jean Behra	6[uwaga 2]	3[uwaga 2]	-	5[uwaga 2]	6	NU	4					6	9	–[uwaga 1]	–[uwaga 1]
		Roberto Mieres	5	NU	-	5[uwaga 2]	4	NU	7					7	8
		Sergio Mantovani	7[uwaga 2]	-	-	-	-	-	-					0	31
		Luigi Musso	7[uwaga 2]	NU	-	7	3	5	NU					6	10
		Carlos Menditéguy	NU[uwaga 2]	-	-	-	-	-	5					2	19
		Clemar Bucci	NU[uwaga 2]	-	-	-	-	-	-					0	NS
		Harry Schell	6[uwaga 2]	-	-	-	-	-	-					0	27
		Louis Rosier	-	NU	-	9	9	-	-					0	37
		Lance Macklin	-	NZ	-	-	-	8	-					0	34
		Cesare Perdisa	-	3[uwaga 2]	-	8	-	-	-					2	18
		Johnny Claes	-	-	-	NW	-	-	-					0	42
		Peter Walker	-	-	-	-	NU	-	-					0	NS
		Horace Gould	-	-	-	-	NU	NU	NU					0	NS
		André Simon	-	-	-	-	-	NU	-					0	NS
		Peter Collins	-	-	-	-	-	NU	NU					0	NS
		Roy Salvadori	-	-	-	-	-	NU	-					0	NS
		John Fitch	-	-	-	-	-	-	9					0	38
1956														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Stirling Moss	NU	1	-	3[uwaga 2]	5[uwaga 2]	NU	2	1				27	2	–[uwaga 1]	–[uwaga 1]
		Jean Behra	2	3	-	6	3	3	3	NU[uwaga 2]				22	4
		Carlos Menditéguy	NU	-	-	-	-	-	-	-				0	NS
		Luigi Piotti	NU	-	-	-	-	-	-	6				0	29
		Chico Landi	4[uwaga 2]	-	-	-	-	-	-	-				1,5	26
		Gerino Gerini	4[uwaga 2]	-	-	-	-	-	-	10				1,5	25
		José Froilán González	NU	-	-	-	-	-	-	-				0	NS
		Mike Hawthorn	3	-	-	WD	-	-	-	-				4	12
		Louis Rosier	-	NU	-	8	6	NU	5	-				2	19
		Horace Gould	-	8	-	NU	-	5	NU	-				2	21
		Cesare Perdisa	-	7	-	3[uwaga 2]	5[uwaga 2]	7	NU[uwaga 2]	-				3	16
		Luigi Villoresi	-	-	-	5	NU	6	NU	NU[uwaga 2]				2	20
		Paco Godia	-	-	-	NU	7	8	4	4				6	9
		Piero Taruffi	-	-	-	-	NU	-	-	-				0	NS
		André Simon	-	-	-	-	NU	-	-	-				0	38
		Umberto Maglioli	-	-	-	-	-	NU	NU[uwaga 2]	NU[uwaga 2]				0	NS
		Roy Salvadori	-	-	-	-	-	NU	NU	11				0	41
		Bruce Halford	-	-	-	-	-	NU	DK	NU				0	NS
		Jack Brabham	-	-	-	-	-	NU	-	-				0	NS
		Harry Schell	-	-	-	-	-	-	NU	-				0 (3)	17
		Emmanuel de Graffenried	-	-	-	-	-	-	-	7				0	34
		Jo Bonnier	-	-	-	-	-	-	-	NU[uwaga 2]				0	NS
1957														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Juan Manuel Fangio	1	1	-	1	NU	1	2	2				40	1	–[uwaga 1]	–[uwaga 1]
		Stirling Moss	8	-	-	-	-	-	-	-				0 (25)	2
		Jean Behra	2	-	-	6	NU	6	NU	NU				6	11
		Carlos Menditéguy	3	NU	-	NU	NU	-	-	-				4	15
		Harry Schell	4	NU[uwaga 2]	-	5	NU	7	3	5[uwaga 2]				10	7
		Jo Bonnier	7	-	-	-	NU	-	NU	NU				0	27
		Luigi Piotti	10	NZ	-	-	-	-	NU	NU				0	35
		Masten Gregory	-	3	-	-	-	8	4	4				10	6
		André Simon	-	NZ	-	-	-	-	-	11[uwaga 2]				0	38
		Horace Gould	-	NU	-	NU	NW	NU	NU	10				0	35
		Giorgio Scarlatti	-	NU[uwaga 2]	-	-	-	10	6	5[uwaga 2]				1	20
		Hans Herrmann	-	NZ	-	-	-	NU	-	-				0	NS
		Ivor Bueb	-	-	-	-	8	-	-	-				0	30
		Paco Godia	-	-	-	-	-	-	-	9				0	32
		Ottorino Volonterio	-	-	-	-	-	-	-	11[uwaga 2]				0	38
1958														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Juan Manuel Fangio	4	-	-	-	-	4	-	-	-	-	-	7	14	6	5
		Jean Behra	5	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2 (9)	11
		Carlos Menditéguy	7	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0	28
		Harry Schell	6	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0 (14)	6
		Paco Godia	8	NZ	-	-	NU	NU	-	-	-	-	-	0	30
		Horace Gould	9	NZ	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0	34
		Maria Teresa de Filippis	-	NZ	-	-	10	-	-	-	NU	NU	-	0	39
		Giorgio Scarlatti	-	NU	NU	-	-	-	-	-	-	-	-	0	NS
		Gerino Gerini	-	NZ	-	-	-	9	NU	-	-	NU	12	0	33
		Ken Kavanagh	-	NZ	-	-	NW	-	-	-	-	-	-	0	NS
		Luigi Taramazzo	-	NZ	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0	NS
		André Testut	-	NZ	-	-	-	-	-	-	-	-	-	0	NS
		Jo Bonnier	-	NU	10	-	9	8	NU	NU	NU	-	-	0 (3)	20
		Masten Gregory	-	-	NU	-	NU	-	-	-	-	4[uwaga 2]	6	0	23
		Maurice Trintignant	-	-	-	-	7	-	-	-	-	-	-	0 (12)	7
		Wolfgang Seidel	-	-	-	-	NU	-	-	-	-	-	NU	0	NS
		Carroll Shelby	-	-	-	-	-	NU	9	-	9	4[uwaga 2]	-	0	24
		Troy Ruttman	-	-	-	-	-	10	-	NW	-	-	-	0	39
		Phil Hill	-	-	-	-	-	7	-	-	-	-	-	0 (9)	10
		Hans Herrmann	-	-	-	-	-	-	-	NU	-	NU	9	0	34
		Cliff Allison	-	-	-	-	-	-	-	-	NU	-	-	0 (3)	19
		Giulio Cabianca	-	-	-	-	-	-	-	-	-	NU	-	0	NS
1959														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Giorgio Scarlatti	NZ	-	-	8	-	-	-	-	-			0	29	0	8
		André Testut	NZ	-	-	-	-	-	-	-	-			0	NS
		Asdrúbal Fontes Bayardo	-	-	-	NZ	-	-	-	-	-			0	NS
		Fritz d'Orey	-	-	-	10	NU	-	-	-	-			0	34
		Carel Godin de Beaufort	-	-	-	9	-	-	-	-	-			0	32
		Giulio Cabianca	-	-	-	-	-	-	-	15	-			0	46
		Phil Cade	-	-	-	-	-	-	-	-	NW			0	NS
1960														Pkt.	Msc.	Pkt.	Msc.
	Maserati	Giorgio Scarlatti	NU	-	-	-	-	-	-	-	-	-		0	NS	0	11
		Nasif Estéfano	14	-	-	-	-	-	-	-	-	-		0	56
		Antonio Creus	NU	-	-	-	-	-	-	-	-	-		0	NS
		Gino Munaron	13	-	-	-	-	-	-	-	-	-		0	52
		Ettore Chimeri	NU	-	-	-	-	-	-	-	-	-		0	NS
		Horace Gould	-	-	-	-	-	-	-	-	NW	-		0	NS
		Bob Drake	-	-	-	-	-	-	-	-	-	13		0	53

Uwagi

1. Do sezonu 1957 włącznie nie przyznawano punktów w klasyfikacji konstruktorów.
2. Samochód współdzielony.

Przypisy

1. Stuart Codling. Cóż to był za samochód – Maserati 250F. „F1 Racing”, s. 22, czerwiec 2014. Łódź: Westa-Druk. ISSN 1732-7032.
2. Maserati 250F. [w:] grandprixhistory.org [on-line]. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
3. Argentine 1954 – Engagés. [w:] statsf1.com [on-line]. [dostęp 2014-05-20]. (fr.).
4. Wouter Melissen: Maserati 250F. [w:] ultimatecarpage.com [on-line]. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
5. Daniel Vaughan: 1954 Maserati 250F. [w:] conceptcarz.com [on-line]. kwiecień 2010. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).
6. Maserati 250F. [w:] statsf1.com [on-line]. [dostęp 2014-05-20]. (fr.).
7. Wouter Melissen: Maserati 250F T2 'V12'. [w:] ultimatecarpage.com [on-line]. 2013-12-26. [dostęp 2014-05-20]. (ang.).