1947 - Wikiwand

1947 is in gewoan jier dat begjint mei in woansdei. (Gregoriaanske kalinder foar 1947.) Dit jier makket ûnderdiel út fan it desennium fan 'e 1940-er jierren.

Iuwen:	15^e	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e iuw	21^e	22^e	23^e	24^e	25^e
Jierren:	1942	1943	1944	1945	1946	1947	1948	1949	1950	1951	1952

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	1947 MCMXLVII
Ab urbe condita	2700
Armeenske kalinder	1396 ԹՎ ՌՅՂԶ
Etiopyske kalinder	1939 – 1940
Hebriuwske kalinder	5707 – 5708
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	2002 – 2003
- Shaka Samvat	1869 – 1870
- Kali Yuga	5048 – 5049
Iraanske kalinder	1325 – 1326
Islamityske kalinder	1366 – 1366
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4643 – 4644 癸戌 – 甲亥

Foarfallen

1 jannewaris - De Benelúks wurdt oprjochte, besteande út in dûane-uny tusken Nederlân, Belgje en Lúksemboarch.
10 jannewaris - De Frije Stêd Triëst komt ûnder tafersjoch fan 'e Feriene Naasjes te stean.
19 jannewaris - By ferkiezings yn Poalen komme de kommunisten oan 'e macht.
8 febrewaris - De Njoggende Alvestêdetocht wurdt wûn troch Jan W. van der Hoorn yn in tiid fan 10 oeren en 51 minuten.
10 febrewaris - Yn Parys wurde fredesferdraggen sletten tusken de Alliëarden en de eardere bûnsgenoaten fan nazy-Dútslân: Itaalje, Roemeenje, Bulgarije, Hongarije en Finlân.
1 maart - It Ynternasjonaal Monetêr Fûns set út ein mei syn wurk.
10 maart - In konferinsje fan 'e Sovjet-Uny, de Feriene Steaten, it Feriene Keninkryk en Frankryk yn Moskou mislearret as der gjin oerienstimming berikt wurde kin op it mêd fan te sluten fredesferdraggen mei Dútslân en Eastenryk.
12 maart - De Amerikaanske presidint Harry Truman stelt in nij bûtenlânsk belied foar de Feriene Steaten foar, dat rjochte is op 'e beheining fan 'e fersprieding fan it kommunisme. Dit komt bekend te stean as de Truman-doktrine.
2 april - De Feriene Naasjes skikke de Feriene Steaten it mandaat (koloniaal bewâld) ta oer de eardere Japanske besittings yn 'e Stille Oseaan: de Noardlike Marianen, de Marshalleilannen, Mikroneezje en Palau.
15 april - Oprjochting fan 'e Wrâldomrop yn Hilfertsom.
16 april - By de nitraatramp fan Texas City komt in lading nitraat oan board fan in frachtskip yn 'e haven fan Texas City, yn 'e Amerikaanske steat Teksas, ta ûntploffing. Der komme mear as 581 minsken om, wêrûnder op ien man nei de hiele brânwacht fan 'e stêd.
18 april - Yn Tsjechoslowakije wurdt de kollaborateur Jozef Tiso, de eardere presidint fan 'e Dútske fazalsteat Slowakije, terjochtsteld.
28 april-7 augustus - De Noarske antropolooch Thor Heyerdahl, Knut Haugland, Herman Watzinger, Bengt Dannielson, Erik Hesselberg en Torstein Raaby sile mei it selsboude flot de Kon-Tiki fan Perû nei Frânsk-Polyneezje om te bewizen dat it mooglik is dat lju út Súd-Amearika yn pre-kolumbiaanske tiden Polyneezje kolonisearre hawwe.
3 juny - Lord Mountbatten, de ûnderkening fan Britsk-Ynje, komt mei it plan op 'e lapen om 'e koloanje op te spjalten yn in hindoesteat, Yndia, en in moslimsteat, Pakistan.
4 juny - Yn in taspraak op 'e Universiteit fan Harvard oppenearret de Amerikaanske minister fan Bûtenlânske Saken George Marshall it plan om Jeropa struktureel en op grutte skaal finansjele help te bieden by de weropbou nei de Twadde Wrâldoarloch. Dit plan komt bekend te stean as it Marshallplan.
25 juny - Yn Amsterdam wurdt Het Achterhuis publisearre, it deiboek fan it Joadske famke Anne Frank.
21 july-5 augustus - Nederlân komt yn Nederlânsk-Ynje militêr fanwegen tsjin Yndonezyske ûnôfhinklikheidsstriders yn 'e Earste Polisjonele Aksje.
14 augustus - Pakistan wurdt ûnôfhinklik fan it Feriene Keninkryk.
15 augustus - Yndia wurdt ûnôfhinklik fan it Feriene Keninkryk.
23 augustus - Yn Bulgarije wurdt opposysjelieder Nikola Petkov, de foaroanman fan 'e Boerepartij, nei in showproses troch de kommunisten terjochtsteld.
31 augustus - By ferkiezings yn Hongarije komme de kommunisten oan 'e macht.
13 septimber - De Yndiaaske premier Jawaharlal Nehru stelt foar om mei Pakistan 4 miljoen moslims 'te ruiljen' foar 4 miljoen hindoes en sikhs. By dy (tige gewelddiedich ferrinnende) befolkingsruil sille oant 31 desimber o.s. mear as 250.000 minsken de dea fine.
19 septimber - Oprjochting fan de Nederlânske Ierdoalje Maatskippij (NAM), dêr't Shell en Exxon elk foar de helte yn dielmimme. De maatskippij sil it ierdoaljefjild by Schoonebeek eksploitearje en sykje nei winbere mannichten ierdgas.
1 oktober - Yn Nederlân wurdt de needwet Aderdomsfoarsjenning ynfierd troch minister Willem Drees.
10 oktober - De Fryske dichter Obe Postma wint as earste de Gysbert Japicxpriis.
14 oktober - Boppe de Mojave-woastyn yn Kalifornje trochbrekt de Amerikaanske piloat Charles E. Yaeger yn syn strieljager fan it type Bell XS-1 foar it earst de lûdsbarriêre.
20 oktober - Begjin fan 'e Twadde Reade Panyk yn 'e Feriene Steaten. It Komitee oangeande Unamerikaanske Aktiviteiten fan it Hûs fan Offurdigen (HUAC) stelt harksittings yn om 'e fermiende ynfiltraasje fan 'e filmyndustry fan Hollywood troch kommunisten te ûndersykjen.
22 oktober - De Earste Yndiaask-Pakistaanske Oarloch brekt út oer de Kwestje-Kasjmier.
26 oktober - Anneksaasje fan Kasjmier troch Yndia. Dit bart tsjin 'e wil fan 'e befolking, dy't foar it oergrutte part út moslims en bestiet en by Pakistan hearre wol.
30 oktober - Yn Sjenêve wurdt troch 23 lannen de Algemiene Oerienkomst oangeande Tariven en Hannel (GATT) ûndertekene.
5 novimber - De Hongaarske opposysjelieder Zóltan Pfeiffer en de Poalske fise-premier Stanisław Mikołajczyk nimme de wyk nei West-Jeropa.
6 novimber - De Nederlânske Twadde Keamer beslút om in Parlemintêre enkête nei it regearingsbelied yn de Twadde Wrâldkriich te hâlden.
11 novimber - Yn Roemeenje wurdt Iuliu Maniu, de lieder fan 'e Boerepartij, feroardiele ta libbenslange finzenisstraf.
17 novimber - De transistor wurdt útfûn troch John Bardeen, Walter Brattain en William Shockley.
29 novimber - De Algemiene Gearkomste fan de Feriene Naasjes kart it plan goed om it mandaatgebiet Palestina op te spjalten yn in Joadske en in Arabyske steat.
30 novimber - Kening Michael fan Roemeenje wurdt troch de kommunisten twongen en doch ôfstân fan 'e troan. It lân wurdt omfoarme ta de Folksrepublyk Roemeenje.
30 novimber - De Boargeroarloch yn Palestina tusken Joaden en Arabieren brekt út.
9 desimber - Nederlânske troepen rjochtsje yn it ramt fan 'e Polisjonele Aksjes op Java, yn Nederlânsk-Ynje, it Bloedbad fan Rawagede oan, wêrby't 431 boargers fermoarde wurde.
15 desimber - It Saarlân wurdt losmakke fan 'e rest fan Dútslân. It wurdt in Frânsk protektoraat, it Protektoraat Saarlân.

Berne

jannewaris

1 - Klaas Hendrikse, Nederlânsk predikant († 2018)
8 - David Bowie, Ingelsk sjonger, songwriter en akteur († 2016)
11 - Carry Geijssen, Nederlânsk reedrydster
23 - Hans Vlek, Nederlânsk dichter († 2016)
27 - D.C. Lewis, Nederlânsk sjonger (v 2000)
29 - Gerrit Jan Polderman, Nederlânsk politikus († 2017)
31 - Jonathan Banks, Amerikaansk akteur

febrewaris

2 - Farrah Fawcett, Amerikaansk aktrise († 2009)
3 - Koos Alberts, Nederlânsk sjonger († 2018)
3 - Maurizio Micheli, Italjaansk akteur
4 - Dan Quayle, fise-presidint fan 'e Feriene Steaten
18 - Christina fan de Nederlannen, Nederlânsk prinsesse († 2019)

maart

1 - Alan Thicke, Kanadeesk akteur en presintator († 2016)
6 - Dick Fosbury, Amerikaansk atleet († 2023)
15 - Ry Cooder, Amerikaansk muzikant
24 - Piet Hoekstra, Frysk hurdfytser

april

12 - Tom Clancy, Amerikaansk skriuwer († 2013)
15 - Peter Tuinman, Frysk akteur
16 - Gerry Rafferty, Skotsk sjonger († 2011)
25 - Johan Cruijff, Nederlânsk fuotballer en fuotbaltrener († 2016)
26 - Warren Clarke, Ingelsk akteur († 2014)

maaie

1 - Sietske de Jong, Frysk skriuwster
2 - Alfons Dölle, Nederlânsk rjochtsgelearde en kollumnist († 2012)
16 - Darrell Sweet Skotsk drummer († 1999)
19 - Oebele Vries, Frysk skiedkundige en publisist

juny

1 - Ron Wood, Ingelsk muzikant
3 - John Dykstra, Amerikaansk special effects-technikus
6 - Bennie Huisman, Frysk sjonger-ferteller, muzikant en skriuwer
19 - Salman Rushdie, Yndiaask-Britsk skriuwer
22 - John Wright, Ingelsk sjonger († 2008)
22 - Jerry Rawlings, presidint fan Gana († 2020)
24 - Wobbe van Seijen, Frysk ûndernimmer en muzykprodusint

july

8 - Peter Tetteroo, Nederlânsks muzikant († 2002)
11 - Piter Boersma, Frysk skriuwer
17 - Jan Brens, Frysk ûnderwizer en dirigint/saksofonist
19 - Brian May, Ingelsk gitarist
22 - Mihaela Peneș, Roemeensk atlete († 2024)
23 - Gardner Dozois, Amerikaansk skriuwer en redakteur († 2018)
23 - Larry Manetti, Amerikaansk akteur

augustus

2 - Mike Shepherd, Amerikaansk skriuwer
29 - James Hunt, Ingelsk Formule 1 koereur († 1993)

septimber

18 - Hans Vermeulen, Nederlânsk sjonger, komponist († 2017)
25 - Cecil Womack, Amerikaansk sjonger en songwriter († 2013)
27 - Meat Loaf, Amerikaansk sjonger († 2022)

oktober

2 - Dieter Pfaff, Dútsk akteur en regisseur († 2013)
6 - Han Peekel, Nederlânsk programmamakker († 2022)
21 - Doeschka Meijsing, Nederlânsk skriuwster († 2012)
26 - Hillary Clinton, Amerikaansk politika

novimber

2 - Lolkje de Jong-van den Berg Frysk heechlearaar
22 - Harm Kuipers, Nederlânsk reedrider en heechlearaar
27 - Frank Kramer, Nederlânsk presintator en fuotballer († 2020)

desimber

6 - Henk van Woerden, Nederlânsk skilder en skriuwer († 2005)
10 - Gerard Koerts, Nederlânsk toetsenist († 2019)
10 - Chris Koerts, Nederlânsk gitarist († 2022)
18 - Sten Stensen, Noarsk reedrider

datum ûnbekend

Gelein Jansen, Nederlânsk taalkundige

Bisten

19 jannewaris - Black Jack, ferneamd hynder yn it besit fan it Amerikaanske Leger († 1976)

Ferstoarn

febrewaris

19 - Charles Leaf, Ingelsk siler (* 1895)

maart

1 - Thijs Rinsema, Frysk skuonmakker en keunstner (* 1877)

april

20 - kening Kristiaan X fan Denemark (* 1870)

juny

21 - Wite Bolle (White Bull), opperhaad fan 'e Lakota (* 1849)

july

24 - Frederik Cornelis Rab, boargemaster fan Flylân (* 1891)

novimber

12 - Emma baronesse Orczy, Hongaarsk-Ingelsk skriuwster (* 1865)

desimber

5 - J.A. Bruins jr., Nederlânsk predikant (* 1872)
28 - kening Fiktor Emanuël III fan Itaalje (* 1869)
30 - Han van Meegeren, Nederlânsk skilder en master-ferfalsker (* 1889)

datum ûnbekend

Ien Bolle (One Bull), opperhaad fan 'e Lakota (* 1853)

Literatuer

prizen

De Frânske skriuwer André Gide wint de Nobelpriis foar de Literatuer

romans

Louis Paul Boon, Mijn Kleine Oorlog
Albert Camus, La Peste
Frederick Feikema Manfred, This Is the Year (oerset yn it Frysk as Dit Is it Jier)
Simon Vestdijk, De Vuuraanbidders

poëzij

Bertus Aafjes, Doudendeine
Bertus Aafjes, Gedichten

non-fiksje

Bernard DeVoto, Across the Wide Missouri
Anne Frank, Het Achterhuis (oerset yn it Frysk as It Achterhûs)

Byldzjende keunst

Toreau au bord du lac (1947) Hans Aeschbacher, Biel/Bienne
The Warsaw Ghetto Uprising (1947) Nathan Rapoport, Yad Vashem

Boukeunst

Freibad Letzigraben Pavillon, Surich (1947) Max Frisch
Fjoertoer Westhoofd, Ouddorp (1947) Gijsbert Friedhoff

Jierren:	1942	1943	1944	1945	1946	1947	1948	1949	1950	1951	1952
Iuwen:	15^e	16^e	17^e	18^e	19^e	20^e iuw	21^e	22^e	23^e	24^e	25^e

Boarnen, noaten en referinsjes

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.