From Wikipedia, the free encyclopedia
Militêre strategie is die versamelnaam vir die voorbereiding vir oorlogsvoering. Strategie, afgelei van die Griekse woord strategos, is gesien as "die kuns van die generaal". Die vader van die moderne strategiese studie, Carl von Clausewitz, het militêre strategie gedefinieer as "die gebruik van gevegte met die doel om die oorlog te wen." Militêre strategie is deel van 'n drie-eenheid van "kuns" of "wetenskap" in die krygskunde, saam met taktiek, die uitvoering van planne en die manoeuvrering van eenhede in die geveg en logistiek, die onderhouding van 'n krygsmag.
Strategie en taktiek is nou met mekaar verbind. Oorspronklik, in die terminologie van die vroeë 19de eeu, word die woord "strategie" gebruik vir die manier waarop 'n weermag voor die veldslag en na afloop manoeuvreer, terwyl "taktiek" die uitvoering van die geveg self aandui. Teen die einde van die 19de eeu het die nasionale leërs so groot geword dat die werklike onderskeid tussen maneuver en geveg steeds meer begin vervaag het - daar was nie langer meer sprake van 'n relatief klein leër wat in 'n wye landskap rondtrek op soek na die vyand nie - sodat daar geen rede meer was om tussen taktiek en strategie in hierdie sin nog 'n begripsmatige onderskeid te maak nie.
Ondertussen het die woorde egter al verskillende ander betekenisse gekry. Een daarvan dui op 'n vlakonderskeid aan: die taktiese vlak hou die konkrete gevegshandelinge in; die strategiese vlak die beleidsbeslissinge. Daartussen lê dan die operasionale vlak: die manoeuvreer met leëreenhede. Die meer gebruikelike betekenis was egter 'n onderskeid tussen 'n algemene metode van oorlogvoering - dit noem mens as die taktiek - en die konkrete plan: die strategie. Die begrippe "beleids besluit op die hoogste vlak" en "konkrete plan" sluit mekaar egter nie uit nie; dikwels word met "strategie" 'n kombinasie van beide bedoel.
In sy suiwerste vorm gaan strategie alleen oor militêre sake. In vroeëre gemeenskappe was die koning of politieke leier ook meestal die militêre leier. Indien nie, was die afstand tussen beide leiers klein. Na mate die leër professioneel geword het, het dit nodig geword om te onderskei tussen die politieke en die militêre leier. Soos die Franse staatsman Georges Clemenceau het gesê:
“Oorlog is te belangrik om alleen aan soldate oor te laat.”
Hieruit volg die konsep van die groot strategie (grand strategy), wat die beheer van alle middele van die hele staat ten behoewe van die oorlogsvoering insluit. In die konteks van 'n groot strategie word die militêre komponent gereduseer tot 'n operasionele strategie: die aanstuur van groot militêre eenhede soos leërkorpse en afdelings.
Fundamenteel in groot strategie is diplomasie waardeur 'n staat alliansies kan aangaan of ander state kan oorreed tot bepaalde gedrag, sonder gebruik van geweld. 'n Ander element van groot strategie is hoe om die vrede te bewaar na 'n oorlog. Soos Clausewitz het gesê: 'n suksesvolle militêre strategie is 'n middel tot 'n doel, nie 'n doel in sigself nie. Daar is baie voorbeelde wat in die geskiedenis waarna 'n oorwinning op die slagveld nie aanleiding gee tot 'n langdurige vrede nie, byvoorbeeld die Vrede van Versailles (1919).
Die strategie moet hom aanpas by veranderinge in die taktiek as gevolg van tegnologiese ontwikkelinge. 'n Suksesvolle strategie wat op 'n bepaalde oorlogsomstandigheid effektief gewees het, bly dikwels populêr, ook nadat nuwe ontwikkelings op die gebied van bewapening verandering noodsaaklik gemaak het. 'n Voorbeeld hiervan is dit na die Eerste Wereldoorlog tot 1940 toe die Franse leër vashou aan 'n defensiewe strategie (soos geimplimenteer in die Maginotlinie) wat egter deur die Duitse blitzkrieg in die Slag om Frankryk verslaan word.
Strategie moet ook kan aanpas by 'n ongelykheid in die militêre vermoeëns tussen twee strydende partye. Guerilla-oorlogvoering is 'n opsie waarin meestal ongereguleerde vegters probeer om 'n staande gewapende mag te ontwrig en uit te put, terwyl die verskil in vuurkrag die direkte konfrontasie van daardie vegters verhoed. 'n Sentrale leerstelling in guerrilla-doktrine is die bereiking van 'n tydelike en plaaslike meerderwaardigheid teen 'n vyand wat baie beter is in terme van mannekrag en vuurkrag. So word byvoorbeeld, vyandverbindings ontwrig deur konvooie in 'n hinderlaag te lei en aanvalle word uitgevoer op geïsoleerde militêre poste. Hulle val aan en verdwyn dan klaarblyklik na niks voordat vyandversterkings op die slagveld kom. 'n Voorwaarde vir 'n suksesvolle guerrilla-optrede is 'n moeilike terrein met heuwels, digte woude of moerasse met 'n swak padnetwerk. Guerrilla-aksies is een van die oudste vorme van asimmetriese oorlogvoering.
Die beginsels van militêre strategie is vir die eerste op skrif gestel rondom 500 v.C. deur Sun Tzu en denkers uit Sparta.
Die veltogte van Alexander die Grote, Hannibal, Julius Caesar en veral Kores die Grote gee aanleiding tot strategiese beplanning en beweging.
Alfred Thayer Mahan beskryf in die voorwoord van The Influence of Sea Power upon History hoe die Romeine effektief hul seemag inspan om die kommunikasie van Hannibal met Kartago te belemmer; en hom so via 'n maritieme strategie te verslaan, wat hulle nie in kon slaag nie.
Die Mongole het hul strategie gebaseer op hul besonderse beheersing van die perd. Djengis Khan het die diverse stamme verenig, waarna hulle bewapen met pyl-en-boog 'n groot deel van Eurasië oorneem. Die sukses van hierdie strategie, was gebaseer op die taktiek van die maneuver, terreur en verrassing waarvan die doel was om die moraal van die te onderwerpte bevolking te breek. Die leër leef van plundering en trek verder voor die land uitgeput raak.
In 1520 behandel Niccolò Machiavelli se Dell'arte della guerra (Die kuns van die oorlogvoering) die verhouding tussen politieke en militêre sake, soos die ontwikkeling van 'n groot strategie.
In die Dertigjarige Oorlog het koning Gustav II Adolf van Swede 'n gevorderde operasionele strategie gebruik wat tot oorwinning in die gebied van die Heilige Romeinse Ryk gelei het.
Pas in die 18de eeu word militêre strategie 'n onderwerp vir ernstige studie. Tydens die Sewejarige Oorlog (1756-1763) het Frederik die Grote 'n strategie van uitputting geïmproviseer om die vyand buite te hou en sy Pruisiese troepe te spaar. Van alle kante beleer deur Frankryk, Oostenryk, Rusland en Swede weet hy hoe om sy sentrale posisie uit te buit om sy leër langs interne lyne te plaas en te konsentreer teen altyd steeds een teenstander. Frederik se optrede lei tot groot belangstelling in "geometriese strategie" met klem op maneuver, terrein en die besit van strategiese posisies.
Die Franse Revolusie en die Napoleontiese Oorloë wat gevolg het, veroorsaak 'n revolusie in militêre strategie, waarvan die gevolge voelbaar bly tot in die Eerste Wêreldoorlog. Met die koms van goedkoop vuurwapens en die dienspligtige soldaat het die leërs tot massale formasies gegroei.
Napoleon van Frankryk het hierdie ontwikkeling gebruik vir 'n brute maar effektiewe "strategie van vernietiging" wat niks van die wiskundige perfektheid van die geometriese strategie aangespreek het nie. Napoleon het sonder uitsondering besluit in die veldslag, met as enige doel om sy vyand ten volle te vernietig, wat hy deurgaans bereik het deur middel van superieure maneuver. As nie net die militêre, maar ook politieke leier het hy hom besig gehou met sowel die groot strategie as met die operasionele strategie en gebruik gemaak van politieke en ekonomiese maatreëls. Napoleon is verslaan toe sy teenstanders sy metodes oorgeneem het.
Napoleon se praktiese strategiese suksesse inspireer nuwe studie in militêre strategie. Die twee belangrikste studente van sy werk was Carl von Clausewitz, 'n Pruis met 'n agtergrond in filosofie, en Antoine-Henri Jomini, wat een van Napoleon se stafoffisiere was. Clausewitz se Vom Kriege is die standaardwerk vir strategie. Dit behandel sowel politieke as militêre leierskap. Sy mees bekende uitspraak hieruit lui:
"Oorlog is nie alleen 'n politieke handeling nie, maar ook 'n politieke instrument: oorlog is die voortsetting van die politiek met toevoeging van 'n ander middel." (naamlik: geweld)
Clausewitz verwerp "geometrie" as onbelangrik in strategie. In plaas daarvan het hy geglo in die vernietiging van die wil van die teenstander om verder te veg. Daarvoor moes die Schwerpunkt (swaarpunt) van die vyand aangepak word: wat die vyand tot vrede sou aanpor. In sommige gevalle kon hierdie Schwerpunk die vernietiging van die leër wees, soms die lamlê van handel en ekonomie, soms die val van 'n belangrike stad.
In teenstelling met Clausewitz behandel Antoine-Henri Jomini veral operasionele strategie, beplanning en inligting, die voer van 'n veldtog, en "generaalskap" in plaas van "staatsmanskap". Hy het veronderstel dat die oorwinning bereik kon word deur die gebied van die vyand te beset in plaas van die wil van die vyand te breek.
Die evolusie van die militêre strategie gaan voort gedurende die Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865). Die geweer vervang die musket. Spoorweë vervoer troepe vinnig oor groot afstande, terwyl die telegraaf kommunikasie oor afstand versnel. Stoom maak 'n einde aan die militêre nut van die seilskip vir oorlogvoering op see.
Daar was nog ruimte vir triomfe deur 'n maneuver-strategie soos generaal Grant William T. Sherman se “mars na die see” in 1864, maar hierdie was afhanklik van die bereidheid van die vyand om nie in te grawe nie. Teen die einde van die Amerikaanse Burgeroorlog het die loopgrawe aan die noordelike en suidelike fronte tot Eerste Wêreldoorlog-standaarde gegroei, veral by die beleg van stede soos Vicksburg en Petersburg. Maar hierdie lesse is weer vergeet toe in Europese oorloë soos die Prussiese-Oostenrykse oorlog (1866) en die Frans-Duitse Oorlog (1870-1871) maneuvrering tot oorwinning gelei het.
Voor die Eerste Wêreldoorlog was die invloedrykste strateë twee Pruisiese generaals: Helmuth von Moltke (die Ouere) en Alfred von Schlieffen. Onder Von Moltke het die Pruisiesse leër die oorloë van 1866 en 1870-1871, respektiewelik teen Oostenryk en Frankryk. Von Moltke gebruik die spoorweg en telegraaf effektiewelik. Hy delegeer die bevelvoering na laer bevelvoerders wat ter plaatse was en vaardig geskikte riglyne uit, geen spesifieke bevele nie, omdat hy geweet het:
"Geen oorlogsplan oorleef die eerste kontak met die vyand nie."
Veldmaarskalk von Schlieffen lei die Duitse Generale Staf in die aanloop na die Eerste Wêreldoorlog. Sy oplossing vir Duitsland se strategiese probleem dat die land aan twee fronte moes veg, teen Frankryk en Rusland, was die Schlieffen-plan. Volgend die plan word in die ooste verdedig, terwyl in die weste met 'n omsirkel beweging soos tydens die Slag van Cannae. die Franse troepe ingesluit en vernietig sou word.
Terwyl die industrialisering groot veranderinge veroorsaak in maritieme tegnologie vernuwe 'n enkele Amerikaanse strateeg, Alfred Thayer Mahan, se hoog persoonlike studie die maritieme strategie. Mahan propageer die opbou van 'n groot vloot, gerig op beheersing van die see en die handelsroetes, in teenstelling met die fortifikasie van die kus. Sy teorieë het groot invloed op die maritieme wapenwedloop tussen veral Engeland en Duitsland tussen 1898 en 1914.
Aan die begin van die Eerste Wêreldoorlog word strategie gedomineer deur die offensiewe gedagte goed wat sedert 1870 in die mode was, ondanks die onlangse ervarings van die Tweede Boereoorlog (1899-1902) en die Russies-Japannese oorlog (1904-1905), waar die masiengeweer sy verdedigende krag laat blyk het. Teen die einde van 1914 was die Weselike Front vasgevang in 'n loopgraafoorlog waarvolgens elke moontlikheid tot maneuver verlore was. Op ander fronte was nog wel ruimte vir maneuver. So het die Engelse offisier T. E. Lawrence met Arabiese ongereelde troepe in 'n guerrilla-veldtog wat dit vir die Ottomane moeilik gemaak het.
Op groter skaal as ooit word alle middele van die staat aangewend ten behoewe van oorlog, in die groot strategie van 'n koalisie van state: die Entente versus die Sentrale moondhede. Gemeenskappe en ekonomie is gemobiliseerd vir die totale oorlog. Duitsland val die ekonomie van die vyand aan deur U-bote in te span teen handelsvaartuie. Eenheid van bevel is nodig toe die bondgenote begin saam te werk tydens offensiewe en by die verdediging. Die Entente aanvaar Maarskalk Ferdinand Foch as opperste bevelvoerder.
Na die Eerste Wêreldoorlog het twee tegnologiese vernuwings, die vliegtuig en die tenk, voorwerpe van strategiese studies geword. Die leidende teoretikus van die lugmag was die Italiaanse generaal Giulio Douhet, wat glo dat toekomstige oorloë gewen of verloor sou word in die lug. In die besonder glo Douhet in strategiese bombardemente om die ekonomie en die wil van die vyand om voort te veg, te breek.
Die Britse historikus Basil Henry Liddell Hart was een van die mees prominente voorvegters vir meganisasie en motorisering van die weermag in Groot-Brittanje. In Duitsland het Hans von Seeckt studiegroepe gestig om uit die Eerste Wêreldoorlog te leer. Hulle sien die groot strategiese waarde van die mobiliteit, vuurkrag en beskerming gebied deur die pantservoertuig. Verbeteringe op die gebied van radio en vervoer maak dit ook moontlik om nog meer groter leërgroepe effektief te verskuif en te lei. Die vermoë van hierdie nuwe taktieke om groot strategiese resultate te behaal, word egter deur die politiek nie omgereken in 'n konkrete strategie nie: Die Drievoudige Entente, Adolf Hitler, of Josef Stalin het einde jare dertig nie 'n groot strategie ontwikkel om hierdie militêre potensiaal uit te buit nie.
Die innoverende Duitse generaal Heinz Guderian het ondanks sy boek Achtung: Panzer! (1937) skaars invloed op die beleid van Duitsland. Pas in Mei / Junie 1940 het hy tydens Fall Gelb en Fall Rot bewys waartoe die taktiek van die blitzkrieg in staat was. Die onder Duitse amptenare geldende Auftragstaktik dra by tot die sukses daarvan. Auftragstaktik verwys na die taktiek waarvolgens die bevelvoerder sy voorneme gegee het en die diskresie onderneem om doelwitte te bereik, binne die perke wat bepaal is deur die opleiding van 'n elite-offisierkorps. Dit het operasionele besluite voorspelbaar gemaak vir ander bevelvoerders.
Die sukses in Frankryk het bygedra tot die besluit om die Sowjetunie binne te val. Dit is 'n klassieke voorbeeld van hoe taktiese mag, 'n strategiese swakheid kan wees, want in teenstelling met Duitsland se taktiese oorgewig was die strategiese posisie van die land so sleg dat dit die oorlog uiteindelik moes verloor. Die grondstofvoorsiening en die industriële produksie was eenvoudig onvoldoende, en die Weselike front, met Engeland, was nog nie afgesluit nie.
'n Vernuwing, veral deurgevoer deur die Britte, was dit op strategiese vlak van toepassing van misleiding waarvolgens die vyand vir die gek gehou word. Baie belangrik was ook die gebruik van die afluistering en ontsyfer van die kommunikasie van die vyand, watter inligting daarna op strategiese vlak gebruik word. Die Britse program om die Duitse Enigma (kodeermasjien) te kraak heet Ultra, die Amerikaanse program om die Japannese kodes te breek heet Magic.
Die beslissing van die geallieerde leiers Winston Churchill en Franklin D. Roosevelt om hulle in 1942 te verbind tot onvoorwaardelike oorgawe van die vyand word deur hedendaagse strateë gekritiseer as die "weggee" van strategiese opsies, wat die oorlog sou verleng het. Eenheid van bevel is vanaf 'n vroeë oomblik ingevoer met die aanstelling van generaal Dwight Eisenhower as opperste bevelvoerder in (Weselike) Europa.
In die Stille Oseaan het die Amerikaners teen die Japannese 'n strategie van eilandspronge gebruik: die Amerikaners het slegs enkele eilande aangeval en die garnisoene op ander eilande aan hul lot oorgedra, in die verwagting dat hulle as "dor blaar" sou “opdroog”. Die baie effektiewe duikboot-veldtog van die Verenigde State Vloot teen die Japannese handelskepe het daarvoor gesorg dat die voorsiening van die oorgeslaande eilande minimaal was.
Die ontploffing van die eerste kernwapen in Hiroshima (Little Boy) op 6 Augustus 1945 veroorsaak 'n revolusie in die strategiese denke. Die Amerikaners het die monopolie op die kernwapen tot 1949, die jaar waarin die Russe hul eerste suksesvolle kerntoets gedoen het.
Vir die eerste keer ontstaan die moontlikheid dat nie net een van die strydende partye, maar beide vernietig kan word in die geweld van 'n oorlog. Die vernietigende vermoë van veral die in 1954 ontwikkelde waterstofbom maak dit ook waarskynlik dat 'n toekomstige kernoorlog van baie kort duur sou wees.
Diverse strategieë met betrekking tot die gebruik van kernwapens het die daglig gesien, maar tydens die grootste deel van die Koue Oorlog berus die wêreld in die bestaan van die dreigement van wedersydse versekerde vernietiging (mutually assured destruction).
'n Belangrike gevolg van die dreigement van kernwapens was die behoefte van die supermoonthede om oorloë nie bo die vlak van 'n plaaslike konflik te laat eskaleer nie. Dus, hoewel hier en daar in die wêreld gewapende konflikte tussen Oosterse en Westerse bondgenote was het die omvang van hierdie oorloë plaaslik gebly.
Gedurende die Koue Oorlog was daar in Sentraal-Europa sprake van 'n groot opbou van (veral) konvensionele wapens langs die Oosgrens van Wes-Duitsland (die Ystergordyn). Die NAVO-lande was getalsgewys in die minderheid, maar het die voordeel van die verdediger en 'n seker tegnologiese oorgewig gehad en vertrou daarop om 'n moontlike Derde Wêreldoorlog te kan deurstaan. Die Warskoupak was dit hiermee eens en meen net met kernwapens 'n beslissende deurbraak te kan forseer.
Na die Koue Oorlog val die Sowjetunie weg as die belangrikste teenstander van die Verenigde State vir vestiging van hegemonie oor die hele wêreld. Ondertussen is die Volksrepubliek China aan die opkom as nasie wat in die 21ste eeu 'n globale hoofrol wil speel.
Alhoewel Amerika nie meer, soos in 1945–1949, die monopolie op kernwapens het nie, word die VSA nou nog gesien as 'n groot moondheid wat 'n stap bo die ander is in terme van (militêre) mag. Dit is Amerika wat in die laaste instansie dikwels die beslissende plek moet gee om verandering te bereik, of dit nou gaan om ex-Joegoslawië of die konflik tussen die Palestyne en Israel. Die VSA beskik steeds oor 'n magsprojekteerende vermoë om prakties enige plek in die wêreld militêr te kan ingryp.
Na 11 September 2001 het die Verenigde State die vermoë tot wêreldwye optrede gebruik in die oorlog teen die terrorisme in Afghanistan en Irak te maak. Hierdie "oorlog" is 'n tipiese voorbeeld van asimmetriese oorlogvoering, waar die Amerikaners te staan kom teen 'n teenstander wat informele taktieke aanwend en gevolglik 'n beslissende militêre oorwinning vir die VSA laat ontwyk.
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Militêre strategie.Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
