నియాన్
పరమాణు సంఖ్య 10, చిహ్నం Ne కలిగిన మూలకం / From Wikipedia, the free encyclopedia
నియాన్ Ne రసాయనిక చిహ్నంతో, పరమాణు సంఖ్య 10 కలిగిన రసాయన మూలకం. ఇది ఒక ఉత్కృష్ట వాయువు. [11] ఇది ప్రామాణిక పరిస్థితుల్లో రంగులేని, వాసన లేని, జడ మోనో అటామిక్ వాయువు. నియాన్ సాంద్రత గాలి సాంద్రతలో మూడింట రెండు వంతులు ఉంటుంది. పొడి గాలిలో నత్రజని, ఆక్సిజన్, ఆర్గాన్, కార్బన్ డయాక్సైడ్ లను తీసేస్తే ఆ తర్వాత మిగిలి ఉండే మూడు అరుదైన జడ మూలకాలలో (క్రిప్టాన్, జినాన్లతో పాటు) నియాన్ ఒకటి 1898లో కనుగొన్నారు. ఈ మూడు అరుదైన వాయువులలో నియాన్ రెండవది, దాని ప్రకాశవంతమైన ఎరుపు ఉద్గార స్పెక్ట్రంను బట్టి వెంటనే దీన్ని కొత్త మూలకం అని గుర్తించారు. నియాన్ అనే పేరు గ్రీకు పదం నియోస్ నుండి వచ్చింది నియోస్ అంటే 'కొత్త' అని అర్థం. నియాన్ రసాయనికంగా జడమైనది, ఛార్జ్ చేయని నియాన్ సమ్మేళనాలు లేవు. ప్రస్తుతం తెలిసిన నియాన్ సమ్మేళనాలు అయానిక్ అణువులు, వాన్ డెర్ వాల్స్ శక్తులు, క్లాత్రేట్లచే కలిసి ఉంచబడిన అణువులు.
Neon | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Appearance | colorless gas exhibiting an orange-red glow when placed in an electric field | ||||||||||||||
Standard atomic weight Ar°(Ne) | |||||||||||||||
Neon in the periodic table | |||||||||||||||
Group | మూస:Infobox element/symbol-to-group/format | ||||||||||||||
Period | period 2 | ||||||||||||||
Block | p-block | ||||||||||||||
Electron configuration | [He] 2s2 2p6 | ||||||||||||||
Electrons per shell | 2, 8 | ||||||||||||||
Physical properties | |||||||||||||||
Phase at STP | gas | ||||||||||||||
Melting point | 24.56 K (−248.59 °C, −415.46 °F) | ||||||||||||||
Boiling point | 27.104 K (−246.046 °C, −410.883 °F) | ||||||||||||||
Density (at STP) | 0.9002 g/L | ||||||||||||||
when liquid (at b.p.) | 1.207 g/cm3[3] | ||||||||||||||
Triple point | 24.556 K, 43.37 kPa[4][5] | ||||||||||||||
Critical point | 44.4918 K, 2.7686 MPa[5] | ||||||||||||||
Heat of fusion | 0.335 kJ/mol | ||||||||||||||
Heat of vaporization | 1.71 kJ/mol | ||||||||||||||
Molar heat capacity | 20.79[6] J/(mol·K) | ||||||||||||||
Vapor pressure
| |||||||||||||||
Atomic properties | |||||||||||||||
Oxidation states | 0 | ||||||||||||||
Ionization energies |
| ||||||||||||||
Covalent radius | 58 pm | ||||||||||||||
Van der Waals radius | 154 pm | ||||||||||||||
Spectral lines of neon | |||||||||||||||
Other properties | |||||||||||||||
Natural occurrence | primordial | ||||||||||||||
Crystal structure | face-centered cubic (fcc) | ||||||||||||||
Speed of sound | 435 m/s (gas, at 0 °C) | ||||||||||||||
Thermal conductivity | 49.1×10−3 W/(m⋅K) | ||||||||||||||
Magnetic ordering | diamagnetic[7] | ||||||||||||||
Molar magnetic susceptibility | −6.74×10−6 cm3/mol (298 K)[8] | ||||||||||||||
Bulk modulus | 654 GPa | ||||||||||||||
CAS Number | 7440-01-9 | ||||||||||||||
History | |||||||||||||||
Prediction | William Ramsay (1897) | ||||||||||||||
Discovery and first isolation | William Ramsay & Morris Travers[9][10] (1898) | ||||||||||||||
Isotopes of neon
| |||||||||||||||
Template:infobox neon isotopes does not exist | |||||||||||||||
Category: Neon | references |
నక్షత్రాల్లో మూలకాల న్యూక్లియోజెనిసిస్ సమయంలో, ఆల్ఫా-క్యాప్చర్ ఫ్యూజన్ ప్రక్రియ నుండి పెద్ద మొత్తంలో నియాన్ ఏర్పడుతుంది. విశ్వంలో, సౌర వ్యవస్థలో నియాన్ చాలా సాధారణ మూలకం అయినప్పటికీ (విశ్వంలో ఇది హైడ్రోజన్, హీలియం, ఆక్సిజన్, కార్బన్ ల తర్వాత సమృద్ధిలో ఐదవది), ఇది భూమిపై చాలా అరుదు. ఘనపరిమాణాన్ని బట్టి గాలిలో ఇది దాదాపు 18.2 ppm ఉంటుంది. భూమి పైపెంకులో ఒక చాలా కొద్దిపాటి భాగం. భూమిపైన, అంతర్గత (భూగోళ) గ్రహాలపైనా నియాన్ తక్కువగా ఉండడానికి కారణం ఏమిటంటే, నియాన్ చాలా వోలటైల్గా ఉండడం, అది ఇతర పదార్థాలతో సమ్మేళనాలను ఏర్పరచదు. ఫలితంగా, ఇది సౌర వ్యవస్థ ప్రారంభంలో కొత్తగా ఏర్పడిన సూర్యుని వెచ్చదనం కింద, ఆదిమ గ్రహాల నుండి తప్పించుకుంది. బృహస్పతి యొక్క బయటి వాతావరణంలో కూడా నియాన్ పరిమాణం కొంతవరకు క్షీణించింది. అయితే దానికి కారణం వేరే ఉంది. [12]
తక్కువ- వోల్టేజ్ నియాన్ దీపాల్లో, హై-వోల్టేజ్ డిశ్చార్జ్ ట్యూబ్లు, నియాన్ అడ్వర్టైజింగ్ చిహ్నాలలో ఉపయోగించినప్పుడు నియాన్ ఒక ప్రత్యేకమైన ఎరుపు-నారింజ వెలుతురును ఇస్తుంది. [13] [14] నియాన్ నుండి వెలువడే ఎరుపు ఉద్గార రేఖ హీలియం-నియాన్ లేజర్ల యొక్క బాగా తెలిసిన ఎరుపు కాంతికి కూడా కారణమవుతుంది. నియాన్ను కొన్ని ప్లాస్మా ట్యూబ్లు, రిఫ్రిజెరాంట్లలో కూడా వాడతారు. కొన్ని ఇతర వాణిజ్య ఉపయోగాలు కూడా ఉన్నాయి. ఇది ద్రవీకృత గాలి యొక్క ఆంశిక స్వేదనం ద్వారా వాణిజ్యపరంగా సంగ్రహిస్తారు. గాలి ఒక్కటే దానికి వనరు కాబట్టి, నియాన్ హీలియం కంటే చాలా ఖరీదైనది.