Pennsylvania

Pennsylvania (pia linalojulikana kama "Keystone State") ni jimbo la kujitawala la Muungano wa Madola ya Amerika au Marekani. Ni moja ya majimbo ya kaskazini-mashariki mwa nchi, ikipakana na majimbo ya Ohio, West Virginia, Maryland, Delaware, New Jersey na jimbo la New York. Kona ya kaskazini-magharibi yagusa Ziwa Erie na Kanada iko ng'ambo ya ziwa hilo.

Jimbo la Pennsylvania

Commonwealth of Pennsylvania
Jimbo
Kauli Mbiu "Virtue, Liberty, and Independence" (Uadilifu, Uhuru, na Kujitegemea)
Ramani ya Eneo la Pennsylvania katika Marekani
Nchi	Marekani
Mji Mkuu	Harrisburg
Jiji kubwa	Philadelphia
Ilijiunga	12 Desemba, 1787 (Miaka 237 iliyopita) (Jimbo la 2)
Lugha rasmi	Kiingereza
Lugha zinazozungumzwa	89.0% Kiingereza 4.7% Kihispania 0.9% Kijerumani cha Pennsylvania
Utaifa	Mpennsylvania Pennsylvanian (en)
Serikali
Gavana	Josh Shapiro
Naibu gavana	Austin Davis
Eneo
Jumla	119,283 km²
Ardhi	115,883 km²
Maji	3,400 (0.00%)
Idadi ya Watu
Kadirio	12,961,683
Pato la Taifa (2024)
Jumla	$1.07 trilioni (ya 6)
Kwa kila mtu	$83,100
HDI (2022)	0.918 (ya 23) Maendeleo ya Juu Sana
Mapato ya Kati ya Kaya (2023)	$73,170 (24)
Majira ya saa	UTC-5 (EST), UTC-4 (EDT)
Tovuti 🔗pa.gov

Milima ya Pennsylvania.

Jumba la Uhuru lililopo Philadelphia, ambapo Azimio la Uhuru lilitungwa.

Ramani ya Pennsylvania.

Sehemu kubwa ya eneo la jimbo ni milima ya Apalachi.

Mito mikubwa ni Monongahela, Allegheny na Ohio.

Mji mkuu wa jimbo hilo ni Harrisburg lakini mji mkubwa ni Philadelphia (wakazi 1,447,395 mwaka 2008). Pennsylvania pia lina miji mingine mikubwa kama Pittsburgh (316,718 mwaka 2006), Allentown (106,632), Erie (103,817 mwaka 2008), Reading (81,207) na Scranton (72,485). Kwa miji mingine, angalia Orodha ya miji ya Pennsylvania.

Kwa mujibu wa sensa ya mwaka 2020, Pennsylvania ina idadi ya watu wapatao 13,002,700 kwenye eneo la km² 119,283. Zaidi ya nusu huishi katika maeneo ya miji mikubwa Pittsburgh na Philadelphia. Kaskazini mwa jimbo watu ni wachache.

Pennsylvania ni jimbo lenye mchanganyiko wa watu wa asili mbalimbali, ikiwa ni pamoja na Wazungu wa Ulaya, Waafrika wa Amerika, Wahispania, na Waasia.

Historia

Jina la jimbo linatafsiriwa kama "misitu ya Penn" na kutokana na William Penn aliyepewa ardhi ya kuanzisha makazi kwa ajili ya kundi la kidini la Makweka.

Pennsylvania ina historia ndefu ya kisiasa na kitamaduni. Ilikuwa kitovu cha harakati za mapinduzi ya Marekani, na Mkutano wa Kwanza wa Congress ya Marekani ulifanyika huko Philadelphia mnamo 1774. Hapa ndipo Azimio la Uhuru na Katiba ya Marekani vilipotungwa na kusainiwa.

Pennsylvania ilikuwa moja ya makoloni 13 ya Uingereza yaliyoasi dhidi ya nchi mama baada ya mwaka 1776 na kuanzisha Muungano wa Madola ya Amerika. Jimbo hili liliingia kwenye Muungano wa Marekani mnamo Desemba 12, 1787, na ni jimbo la pili kuingia kwenye Muungano wa Madola baada ya Delaware na Katiba ya Marekani vilipitishwa mnamo 1776 na 1787-88.

Pennsylvania pia ilicheza jukumu muhimu katika vita vya wenyewe kwa wenyewe vya Marekani, hasa katika vita maarufu vya Gettysburg mnamo 1863.

Kwa ujumla, Pennsylvania ni jimbo lenye historia tajiri, mchanganyiko wa tamaduni, na michango mikubwa katika historia na maendeleo ya Marekani.

Sekta ya uchumi

Pennsylvania lina historia tajiri ya viwanda na kilimo. Ni moja ya majimbo yenye uchumi wenye nguvu nchini Marekani. Uchumi wa jimbo hili unategemea viwanda vya chuma, madini, na kemikali. Pia ina sekta kubwa za huduma za afya, elimu, na teknolojia. Jimbo hilo ni nyumbani kwa makampuni makubwa kama U.S. Steel, PPG Industries, na Hershey's, maarufu kwa utengenezaji wa chokoleti.

Utalii na vivutio

Pennsylvania ina vivutio vingi vya kitalii. Hapa unaweza kutembelea Hifadhi ya Kitaifa ya Gettysburg, Jumba la Makumbusho ya Sanaa la Philadelphia, Hifadhi ya Taifa ya Maziwa (Presque Isle State Park) huko Erie, na vituo vingi vya kihistoria katika miji ya Philadelphia na Pittsburgh. Hifadhi ya Hersheypark, inayopatikana katika mji wa Hershey, ni maarufu kwa familia na watalii kutoka sehemu mbalimbali.

Watu maarufu kutoka Pennsylvania

1. Benjamin Franklin: Mwanasayansi, mvumbuzi, na mmoja wa waanzilishi wa Marekani, Franklin alikuwa na mchango mkubwa katika kuanzishwa kwa jimbo na nchi kwa ujumla.
2. Andrew Carnegie: Mfanyabiashara na mfadhili maarufu, Carnegie alijenga utajiri wake kupitia uzalishaji wa chuma huko Pittsburgh.
3. Taylor Swift: Mwanamuziki maarufu wa pop na country, alizaliwa na kukulia huko Reading, Pennsylvania.
4. Kobe Bryant: Mwanamichezo maarufu wa mpira wa kikapu ambaye alizaliwa Philadelphia.

Filamu maarufu kutoka Pennsylvania

1. Rocky (1976): Filamu hii ya ndondi iliyoigizwa na Sylvester Stallone inajulikana kwa sehemu zake nyingi zilizopigwa jijini Philadelphia, ikiwa ni pamoja na eneo maarufu la "Rocky Steps" kwenye Jumba la Makumbusho ya Sanaa la Philadelphia.
2. The Sixth Sense (1999): Filamu hii ya kusisimua iliyoigizwa na Bruce Willis na Haley Joel Osment, ilipigwa katika maeneo mbalimbali ya Philadelphia.
3. The Deer Hunter (1978): Filamu hii ya Vita vya Vietnam iliyoigizwa na Robert De Niro na Christopher Walken ilipigwa sehemu mbalimbali za jimbo la Pennsylvania.
4. Silver Linings Playbook (2012): Filamu hii iliyoigizwa na Bradley Cooper na Jennifer Lawrence ilipigwa maeneo mbalimbali ya Philadelphia na inazungumzia maisha ya watu wenye matatizo ya akili.

Viungo vya nje

Wikimedia Commons ina media kuhusu:

Pennsylvania

• Official state government site
• Official state tourism site
• Pennsylvania: State Resource Guide, from the Library of Congress

Majimbo ya Marekani

Alabama • Alaska • Arizona • Arkansas • California • Colorado • Connecticut • Delaware • Florida • Georgia • Hawaii • Idaho • Illinois • Indiana • Iowa • Kansas • Kentucky • Louisiana • Maine • Maryland • Massachusetts • Michigan • Minnesota • Mississippi • Missouri • Montana • Nebraska • Nevada • New Hampshire • New Jersey • New Mexico • New York • North Carolina • North Dakota • Ohio • Oklahoma • Oregon • Pennsylvania • Rhode Island • South Carolina • South Dakota • Tennessee • Texas • Utah • Vermont • Virginia • Washington • West Virginia • Wisconsin • Wyoming

Makala hii kuhusu maeneo ya Marekani bado ni mbegu. Je unajua kitu kuhusu Pennsylvania kama historia yake, biashara, taasisi zilizopo, watu au utamaduni? Labda unaona habari katika wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.

Makala hii ni sehemu ya mradi wa kuboresha Wikipedia na Wikamusi ya Kiswahili. Unaweza kusaidia kuihariri na kuongeza habari.