Lufta e Kosovës
From Wikipedia, the free encyclopedia
Lufta e Kosovës ishte një konflikt i armatosur në Republikën e Kosovës (në atë kohë Republika Federale e Jugosllavisë) ndërmjet Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK-së) dhe Ushtrisë së Jugosllavisë (JNA-së), e mbështetur nga Policia e Serbisë (MUP) e cila filloi më 28 Shkurt 1998, pas sulmeve jugosllave në fshatrat Likoshan, Qirez dhe Prekaz të rajonit të Drenicës në Kosovë dhe përfundoi me nënshkrimin e Marrëveshjes së Kumanovës më 11 Qershor 1999. Lufta përfundoi kur Organizata e Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO) ndërhyri duke filluar sulmet ajrore më 24 Mars 1999, të cilat rezultuan me tërheqjen e forcave serbo–jugosllave nga Kosova.
Lufta në Kosovë | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Pjesë e Luftërave Jugosllave | |||||||||
Kah ora, nga lart-majtas: Shtabi i përgjithshëm i Ushtrisë Jugosllave në Beograd i shkatërruar nga NATO; Një veturë Yugo Zastava nën rrënoja; Memorial i komandantëve të UÇK-së; Një F-15E i USAF-it duke u ngritur nga Baza ajrore e NATO-s | |||||||||
| |||||||||
Palët pjesëmarrëse | |||||||||
Mbështetur nga: |
Mbështetur nga: | ||||||||
Komandantët dhe udhëheqësit | |||||||||
Jakup Krasniqi | Dragutin Dimçevski | ||||||||
Fuqia ushtarake | |||||||||
| |||||||||
Viktimat dhe humbjet | |||||||||
|
Të shkaktuara nga UÇK-ja: Të shkaktuara nga NATO: | ||||||||
Në Kosovë:
Jashtë Kosovës: |
UÇK-ja u formua në fillim të viteve 1990 për të luftuar kundër diskriminimit të shqiptarëve dhe shtypjes së disidencës politike nga autoritetet serbe, e cila filloi pas shtypjes së autonomisë së Kosovës nga presidenti serb Sllobodan Millosheviç në vitin 1989. UÇK-ja e filloi fushatën e parë në vitin 1995, pasi çështja e Kosovës u la jashtë Marrëveshjes së Dejtonit dhe ishte bërë e qartë se strategjia e rezistencës paqësore e presidentit Ibrahim Rugova nuk kishte arritur ta sjellë Kosovën në agjendën ndërkombëtare. Në qershor të vitit 1996, grupi i UÇK-së mori përgjegjësinë për aktet e sulmeve që synonin stacionet policore serbe në Kosovë. Në vitin 1997, UÇK-ja bleu një sasi të madhe armësh përmes kontrabandës së armëve nga Shqipëria, pas një rebelimi në të cilin armët u grabitën nga postet e policisë dhe ushtrisë shqiptare. Në fillim të vitit 1998, sulmet e UÇK-së që synonin autoritetet serbo–jugosllave në Kosovë rezultuan në një prani të shtuar të paramilitarëve dhe forcave të rregullta serbe, të cilët më pas filluan të ndjekin një fushatë hakmarrëse që synonte simpatizantët e UÇK-së dhe kundërshtarët politikë. Në këtë fushatë u vranë 1,500 deri në 2,000 civilë shqiptarë dhe luftëtarë të UÇK-së dhe u shpërngulën 370,000 shqiptarë të Kosovës deri në mars të vitit 1999.
Më 20 mars 1999, forcat serbo–jugosllave filluan një fushatë masive represioni dhe dëbimi të shqiptarëve të Kosovës pas tërheqjes së Misionit Verifikues të OSBE-së në Kosovë dhe dështimit të Marrëveshjes së propozuar të Rambujesë. Si përgjigje ndaj kësaj, NATO ndërhyri me një fushatë bombardimi ajror që filloi më 24 mars, duke e justifikuar atë si një "luftë humanitare". Lufta përfundoi me Marrëveshjen e Kumanovës, të nënshkruar më 9 qershor, me forcat jugosllave dhe serbe që ranë dakord të tërhiqeshin nga Kosova për t'i hapur rrugë një pranie ndërkombëtare. Forcat e NATO-s hyrën në Kosovë më 12 qershor. Fushata e bombardimeve të NATO-s ka mbetur e diskutueshme. Ai nuk mori miratimin e Këshillit të Sigurimit të OKB-së dhe shkaktoi të paktën 488 vdekje civile jugosllave, duke përfshirë një numër të konsiderueshëm refugjatësh kosovarë.
Në vitin 2001, një Gjykatë Supreme, me seli në Kosovë dhe e administruar nga Kombet e Bashkuara, konstatoi se kishte pasur "një fushatë sistematike terrori, duke përfshirë vrasje, përdhunime, zjarrvënie dhe keqtrajtime të rënda", por se trupat serbo–jugosllavë ishin përpjekur ta dëbonin dhe jo ta zhduknin popullsinë shqiptare. Pas luftës, u përpilua një listë e cila dokumentoi se mbi 13,500 njerëz u vranë ose u zhdukën gjatë konfliktit dy vjeçar. Forcat jugosllave dhe serbe shkaktuan shpërnguljen e 1.2 milionë dhe 1.45 milionë shqiptarëve të Kosovës.
Ushtria Çlirimtare e Kosovës u shpërbë menjëherë pas përfundimit të luftës, ku disa nga pjesëtarët e saj vazhduan të luftonin për UÇPMB-në në Luginën e Preshevës dhe të tjerë iu bashkuan Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare (UÇK) dhe Armatës Kombëtare Shqiptare (AKSH) gjatë konfliktit të armatosur etnik në Maqedoni, ndërsa të tjerët vazhduan të formojnë Policinë e Kosovës.
Në këtë luftë u dëbuan 848,000 shqiptarë nga Kosova, u vranë 15,000 persona, nga të cilët 1,500 luftëtarë të UÇK-së, 1,200 ushtarë dhe policë serbë dhe të tjerët ishin civilë të thjeshtë. Gjatë luftës janë zhdukur rreth 8,000 njerëz, fati i shumicës prej tyre është zbardhur deri në vitin 2007, por i madh ka mbetur numri i rasteve të pasqaruara.