Operacioni Syri i Shqiponjës (serbisht: Operacija Orlovo oko) ishte rezultat i Marrëveshjes së Misionit Verifikues ne Kosovë i NATO-s, e cila u nënshkrua në Beograd më 15 tetor 1998, dhe sipas së cilës Republika Federale e Jugosllavisë pranon të krijojë një sistem mbikëqyrjeje ajrore të përbërë nga avionë zbulues jo-luftarak të NATO-s dhe mjete ajrore pa pilot.
Kur u dha një "urdhër aktivizimi" i NATO-s dhe i datës 30 tetor 1998, ai shënoi nisjen zyrtare të këtij misioni verifikimi të teknologjisë së lartë.[1][2] Qëllimi ishte monitorimi i respektimit të Rezolutës 1199 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara nga qeveria federale jugosllave, dhe në veçanti tërheqja e forcave të armatosura nga Kosova dhe respektimi i armëpushimit.[3]
Rreth 80 avionë morën pjesë në operacionin Syri i Shqiponjës.[4] 4 prej të cilëve ishin avionë luftarakë gjermanë Panavia Tornado.[5] Kjo ishte edhe hera e parë që nga Lufta e Dytë Botërore që u përdor ushtria gjermane.[6] Monitoruesit përbëheshin nga 1400 vëzhgues në terren.[7] Serbët nuk respektuan rezolutat dhe marrëveshjet.[8]
Si rezultat i aktiviteteve të trupave jugosllave dhe formave të tjera të mospërputhjes, vëzhguesit tokësorë u tërhoqën duke përmendur "një nivel të papranueshëm rreziku për misionin e verifikimit të mbështetjes së paqes", i cili rezultoi në përfundimin e verifikimit ajror më 24 mars 1999.[9]
Prapaskena e ndërhyrjes së NATO-s është represioni brutal, dëbimi dhe vrasja e popullatës shqiptare në Kosovë. Ministri i Jashtëm Joschka Fischer e quan këtë vetë-mandat të NATO-s një "përjashtim shumë të madh".[10] Sekretari i Përgjithshëm, Kofi Annan, pranoi se "përdorimi i tepruar dhe pa dallim i forcës nga forcat serbe të sigurisë dhe Ushtria Jugosllave ka rezultuar në viktima të shumta civile, dhe zhvendosjen e më shumë se 230.000 njerëzve nga shtëpitë e tyre".[11] Këto fjalë u inkorporuan në rezolutën 1199 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, të miratuar më 23 shtator, e cila kërkonte armëpushim në Kosovë, dialog ndërmjet palëve ndërluftuese, përfundimin e aksionit të forcave të sigurisë kundër civilëve dhe kthimin e sigurt të refugjatëve në Kosovë.[12]
Vëzhguesit përbëheshin nga 1.400 vëzhgues tokësorë,[13] si dhe 80 avionë[14] për patrullimin e Ushtrisë Jugosllave. Ai zgjati 5 muaj e 26 ditë derisa u ndërpre më 24 mars 1999. Michael E. Short komandonte operacionin.[15]
Kur u krijua Operacioni “Syri i Shqiponjës”, serbët nuk i respektuan kushtet aq shpejt.[16] Trupat jugosllave filluan të kryejnë aktivitete dhe forma të tjera të mosrespektimit, gjë që detyroi të gjithë 1.400 vëzhguesit tokësorë të tërhiqeshin nga Kosova dhe operacioni u ndërpre.[17]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
