Zając

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10. wydaniu Systema Naturae poświęconej systematyce roślin, zwierząt i minerałów^[1]. Linneusz wymienił cztery gatunki – Lepus timidus Linnaeus, 1758, Lepus cuniculus Linnaeus, 1758, Lepus capensis Linnaeus, 1758 i Lepus brasiliensis Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (linneuszowska tautonimia) Lepus timidus Linnaeus, 1758 (zając bielak).

Etymologia

Lepus: łac. lepus leporis ‘królik, zając’^[21].
Chionobates: gr. χιων khiōn, χιονος khionos ‘śnieg’; βατης batēs ‘piechur’, od βατεω bateō ‘stąpać’, od βαινω bainō ‘chodzić’^[22]. Gatunek typowy: Kaup wymienił dwa gatunki – Lepus borealis Schinz, 1845 (= Lepus virginianus^[b] Harlan, 1825) i Lepus variabilis Pallas, 1778 (= Lepus timidus Linnaeus, 1758) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Lepus variabilis Pallas, 1778 (= Lepus virginianus Harlan, 1825).
Eulagos: gr. ευ eu ‘dobry, ładny, typowy’; λαγoς lagos ‘zając’^[23]. Gatunek typowy: Gray wymienił dwa gatunki – Eulagos Judaeae^[c] J.E. Gray, 1867 i Lepus mediterraneus J.A. Wagner, 1841 – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Lepus mediterraneus J.A. Wagner, 1841.
Macrotolagus: gr. μακρωτης makrōtēs ‘długouchy’, od μακρος makros ‘długi’; -ωτις -ōtis ‘-uchy’, od ους ous, ωτος ōtos ‘ucho’; λαγoς lagos ‘zając’^[24]. Gatunek typowy: Mearns nie wymienił gatunku typowego; gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)^[25] Lepus alleni Mearns, 1890.
Eulepus: gr. ευ eu ‘dobry, ładny’^[26]; rodzaj Lepus Linnaeus, 1758 (zając). Gatunek typowy: Acloque wymienił dwa gatunki – Lepus timidus Linnaeus, 1758 i Lepus variabilis Pallas, 1778 (= Lepus timidus Linnaeus, 1758) – z których gatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie) Lepus timidus Linnaeus, 1758.
Mamlepus: modyfikacja zaproponowana przez meksykańskiego przyrodnika Alfonso Luisa Herrerę w 1899 roku, polegająca na dodaniu do nazwy rodzaju przedrostka Mam (od Mammalia)^[27].
Lagos: gr. λαγoς lagos ‘zając’^[8]. Gatunek typowy: Lepus arcticus Ross, 1819.
Poecilolagus: gr. ποικιλος poikilos ‘barwny, wielokolorowy’^[28]; λαγoς lagos ‘zając’^[29]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Lepus americanus Erxleben, 1777.
Boreolepus: gr. βορειος boreios ‘północny’, od βορεας boreas ‘północ’^[30]; łac. lepus leporis ‘królik, zając’^[31]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lepus groenlandicus Rhoads, 1896
Allolagus: gr. αλλος allos ‘inny’^[32] ; λαγoς lagos ‘zając’^[29]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lepus mandshuricus Radde, 1861.
Tarimolagus: Kotlina Tarymska (chiń. 塔里木盆地; pinyin Tǎlǐmù Péndì; ujg. ‏تارىم ئويمانلىقى‎ Tarim Oymanliqi); λαγoς lagos ‘zając’^[29]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Lepus yarkandensis Günther, 1875.
Indolagus: łac. Indus „indyjski”, od India „Indie”; gr. λαγoς lagos ‘zając’^[29]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Lepus nigricollis F. Cuvier, 1823.
Proeulagus: gr. προ pro ‘blisko, w pobliżu’^[33]; rodzaj Eulagos J.E. Gray, 1867. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie) : Lepus oiostolus Hodgson, 1840.
Sabanalagus: hiszp. sabana ‘sawanna’; gr. λαγoς lagos ‘zając’^[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Lepus microtis Heuglin, 1865.
Sinolagus: łac. Sinae ‘Chińczyk, chiński’, od gr. Σιναι Sinai ‘Chińczyk, chiński’; gr. λαγoς lagos ‘zając’^[15]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Lepus sinensis J.E. Gray, 1832.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki zgrupowane w kilku podrodzajach^[34]^[20]^[19]^[18]^[16]:

Więcej informacji Podrodzaj, Grafika ...

Podrodzaj	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[16]	Podgatunki^[19]^[17]^[20]	Rozmieszczenie geograficzne^[19]^[17]^[20]	Podstawowe wymiary^[19]^[20]^[d]	Status IUCN^[35]
Eulagos	Lepus castroviejoi	Palacios, 1977	zając kantabryjski	gatunek monotypowy	endemit Hiszpanii: Góry Kantabryjskie pomiędzy Serra dos Ancares a Sierra de Peña Labra; zakres wysokości: 1000–1900 m n.p.m.	DC: 49–51 cm DO: 7,8–9,6 cm MC: 2,7–3,2 kg	VU
Eulagos	Lepus comus	J.A. Allen, 1927	zając junnański	gatunek monotypowy	północno-wschodnia Mjanma i południowo-środkowa Chińska Republika Ludowa (Junnan, z wyjątkiem części na południowy zachód od rzeki Mekong, południowo-zachodni Syczuan i zachodnie Kuejczou); zakres wysokości: 100–3200 m n.p.m.	DC: 32–48 cm DO: 9,5–11 cm MC: 1,8–2,5 kg	LC
Eulagos	Lepus coreanus	O. Thomas, 1892	zając koreański	gatunek monotypowy	Półwysep Koreański i północno-wschodnia Chińska Republika Ludowa (południowy Jilin; być może południowo-wschodni Heilongjiang i wschodnie Liaoning)	DC: 43–49 cm DO: 6–7,5 cm MC: około 1,7 kg	LC
Eulagos	Lepus europaeus	Pallas, 1778	zając szarak	16 podgatunków	Europa, północna Azja Zachodnia, na wschód do nizin Mongolii; stara introdukcja do Wielkiej Brytanii; zakres wysokości: 0–2300 m n.p.m.	DC: 55–68 cm DO: 7,5–14 cm MC: 3,5–5 kg	LC
Eulagos	Lepus mandshuricus	von Radde, 1861	zając mandżurski	gatunek monotypowy	dorzecze rzeki Amur (wschodnia Rosja) na południe do Liaoning (północno-wschodnia Chińska Republika Ludowa); byc może północno-wschodnia Korea Północna; zakres wysokości: 300–900 m n.p.m.	DC: 41–54 cm DO: 5–8 cm MC: 1,4–2,5 kg	LC
Eulagos	Lepus starcki	Petter, 1963	zając wyżynny	gatunek monotypowy	endemit Etiopii: centralne wyżyny, zwłaszcza góry w obszarach Arussi i Bale; zakres wysokości: 2100–4400 m n.p.m.	DC: 44–55 cm DO: 8,2–11,5 cm MC: 1,9–3 kg	LC
Indolagus	Lepus hainanus	Swinhoe, 1870	zając hainański	gatunek monotypowy	endemit Chińskiej Republiki Ludowej: wyspa Hajnan; zakres wysokości: 0–300 m n.p.m.	DC: 35–39 cm DO: 4,5–7 cm MC: 1,3–1,8 kg	EN
Indolagus	Lepus nigricollis	F. Cuvier, 1823	zając czarnoszyi	7 podgatunków	skrajnie wschodni Afganistan, subkontynent indyjski; introdukowany na wyspach Oceanu Indyjskiego i na Nowej Gwinei; zakres wysokości: poniżej 1300 m n.p.m.	DC: 33–53 cm DO: 1–9 cm MC: 1,8–3,6 kg	LC
Indolagus	Lepus peguensis	E. Blyth, 1855	zając birmański	2 podgatunki	środkowa i południowa Mjanma (na wschód od doliny rzeki Czinduin), Tajlandia, Laos, Kambodża i południowy Wietnam; zakres wysokości: poniżej 1300 m n.p.m.	DC: 40–59 cm DO: 5,5–8,4 cm MC: 2–2,5 kg	LC
Lepus	Lepus arcticus	Ross, 1819	zając polarny	9 podgatunków	północna Kanada (Terytoria Północno-Zachodnie na wschód do Nowej Fundlandii i Archipelagu Arktycznego) i Grenlandia; zakres wysokości: 0–900 m n.p.m.	DC: 56–66 cm DO: 4,5–10 cm MC: 2,5–6,8 kg	LC
Lepus	Lepus othus	C.H. Merriam, 1900	zając alaskański	3 podgatunki	Rosja (Półwysep Czukocki i północno-wschodnia Syberia) i Stany Zjednoczone (zachodnia część półwyspu Alaska); zakres wysokości: 0–660 m n.p.m.	DC: 57–62 cm DO: 6,5–8,3 cm MC: 3,9–4,8 kg	LC
Lepus	Lepus timidus	Linnaeus, 1758	zając bielak	16 podgatunków	północna część krainy palearktycznej, w rozdzielnych populacjach w Irlandii, Szkocji, Alpach, na Sachalinie, Hokkaido i Wyspach Kurylskich; zakres wysokości: 0–3700 m n.p.m.	DC: 51–55 cm DO: 5,9–6,5 cm MC: 2,4–3,4 kg	LC
Macrotolagus	Lepus alleni	Mearns, 1890	zając antylopi	3 podgatunki	południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (południowo-środkowa Arizona) i Meksyk (Sonora na południe do północno-zachodniego Nayarit oraz wyspa Tiburón); zakres wysokości: 0–1500 m n.p.m.	DC: 55–67 cm DO: 4,8–7,6 cm MC: 2,7–4,5 kg	LC
Poecilolagus	Lepus americanus	Erxleben, 1777	zając amerykański	15 podgatunków	Kanada (za wyjątkiem Nunavut) i północne Stany Zjednoczone (Alaska, Sierra Nevada, Góry Skaliste, obszar Wielkich Jezior i Appalachy)	DC: 36–52 cm DO: 2,5–5,5 cm MC: 1,1–1,6 kg	LC
Proeulagus	Lepus tibetanus	G.R. Waterhouse, 1841	zając pustynny	5 podgatunków	Beludżystan (Pakistan), dolina górnego biegu rzeki Indus na północ di Tienszanu, na wschód do północno-środkowej Chińskiej Republiki Ludowej; zakres wysokości: 3500–4000 m n.p.m.	DC: 40–48 cm DO: 8,7–10,9 cm MC: 1,6–2,5 kg	LC
Proeulagus	Lepus tolai	Pallas, 1778	zając stepowy	7 podgatunków	stepy na wschód od Morza Kaspijskiego, na południe do Iranu, na wschód przez Kazachstan i południową Syberię do Mongolii i Chińskiej Republiki Ludowej; zakres wysokości: 600–4900 m n.p.m.	DC: 40–59 cm DO: 7,2–11 cm MC: 1,7–2,7 kg	LC
Sabanalagus	Lepus fagani	O. Thomas, 1902	zając etiopski	gatunek monotypowy	endemit Etiopii: północne i zachodnie wyżyny (na północ od Wielkich Rowów Afrykańskich); być może przyległe wschodni Sudan Południowy i północno-zachodnia Kenia; zakres wysokości: 500–2500 m n.p.m.	DC: 45–54 cm DO: 5–8,2 cm MC: brak danych	LC
Sabanalagus	Lepus microtis	von Heuglin, 1865	zając sawannowy	4 podgatunki	północno-zachodnia Afryka (Sahara Zachodnia do Gwinei), na wschód przez Sahel do Sudanu i zachodniej Etiopii, na południe przez Afrykę Wschodnią do Angoli i Południowej Afryki; także w Algierii; zakres wysokości: do 3600 m n.p.m.	DC: 42–58 cm DO: 6,8–12,1 cm MC: 1,4–3,2 kg	NE
Sinolagus	Lepus sinensis	J.E. Gray, 1832	zając chiński	3 podgatunki	południowo-wschodnia Chińska Republika Ludowa na południe do rzeki Jangcy i Tajwan; być może północno-wschodni Wietnam; zakres wysokości: 0–5000 m n.p.m.	DC: 35–45 cm DO: 4–5,7 cm MC: 1–1,9 kg	LC
Tarimolagus	Lepus yarkandensis	A. Günther, 1875	zając nadrzeczny	gatunek monotypowy	endemit Chińskiej Republiki Ludowej: stepy Kotliny Kaszgarskiej wokół skraju pustyni Takla Makan (południowy Sinciang); zakres wysokości: 900–1200 m n.p.m.	DC: 29–43 cm DO: 5,5–8,6 cm MC: 1,1–1,9 kg	NT
Incertae sedis	Lepus altamirae	E.W. Nelson, 1907		gatunek monotypowy	endemit Meksyku: otwarte siedliska wschodniego Tamaulipas; zakres wysokości: 0–150 m n.p.m.	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	NE
Incertae sedis	Lepus brachyurus	Temminck, 1844	zając kusy	gatunek monotypowy	endemit Japonii: Honsiu (wraz z wyspą Sado i Wyspami Oki), Sikoku oraz Kiusiu (i okoliczne wyspy); zakres wysokości: 0–300 m n.p.m.	DC: 49–54 cm DO: 3,7–4,1 cm MC: 2,4–2,7 g	LC
Incertae sedis	Lepus californicus^[e]	J.E. Gray, 1837	zając wielkouchy	17 podgatunków	południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (na północ do Waszyngtonu, na wschód do Missouri i Teksasu) oraz Meksyk (na południe do miasta Meksyk i kilku wysp); zakres wysokości: 85–3750 m n.p.m.	DC: 52–61 cm DO: 5–10,1 cm MC: 1,5–3,6 kg	LC
Incertae sedis	Lepus callotis	Wagler, 1830	zając białoboki	2 podgatunki	południowo-zachodnie Stany Zjednoczone (południowo-zachodni Nowy Meksyk) i Meksyk (Chihuahua na południe do północnego Guerrero i północno-zachodniej Oaxaci); zakres wysokości: 750–2550 m n.p.m.	DC: 43–60 cm DO: 4,7–9,2 cm MC: 1,5–3,2 kg	VU
Incertae sedis	Lepus capensis	Linnaeus, 1758	zając płowy	9 podgatunków	Cypr, Egipt, Izrael, Palestyna, Azja Zachodnia, Półwysep Arabski, Iran, Irak, południowo-zachodni Pakistan (Beludżystan) i południowo-zachodni Afganistan, Egipt, Czad, Sudan, Erytrea, Etiopia, Sudan Południowy, Uganda, Kenia, Tanzania, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Mozambik, Eswatini, Lesotho oraz Południowa Afryka (Prowincja Przylądkowa Północna i Zachodnia); zakres wysokości: do 2400 m n.p.m.	DC: 45–55 cm DO: 10–14,5 cm MC: 1,7–2,5 kg	LC
Incertae sedis	Lepus mediterraneus	J.A. Wagner, 1841		gatunek monotypowy	Sardynia (Włochy), północne Maroko, Tunezja, Libia i Egipt	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	NE
Incertae sedis	Lepus schlumbergeri	Remy-St. Loup, 1894		gatunek monotypowy	północno-wschodnie Maroko; być może Mauretania	DC: brak danych DO: brak danych MC: brak danych	NE
Incertae sedis	Lepus saharae	Urios, Soria-Boix & Rguibi Idrissi, 2019		gatunek monotypowy^[36]	południowo-zachodnia Sahara (Maroko, Mauretania, Mali i Senegal)^[36]	DC: brak danych DO: brak danych MC: około 1,76 kg^[36]	NE
Incertae sedis	Lepus corsicanus	de Winton, 1898	zając apeniński	gatunek monotypowy	endemit Włoch: Toskania na południe do Kalabrii, Sycylia (granice zasięgu bardzo słabo poznane); stara introdukcja na Korsykę; zakres wysokości: 0–2400 m n.p.m.	DC: 55–61 cm DO: 7–12 cm MC: 3,5–5 kg	VU
Incertae sedis	Lepus flavigularis	J.A. Wagner, 1844	zając wydmowy	gatunek monotypowy	endemit Meksyku: mały obszar pomiędzy Salina Cruz (południowo-wschodnia Oaxaca) i skrajnie zachodnim Chiapas; zakres wysokości: 0–665 m n.p.m.	DC: 57–61 cm DO: 6,5–9,5 cm MC: 2,5–3,7 kg	EN
Incertae sedis	Lepus granatensis	Rosenhauer, 1856	zając iberyjski	3 podgatunki	Półwysep Iberyjski (za wyjątkiem północnej i północno-wschodniej części), Baleary (Majorka, gdzie prawdopodobnie został introdukowany); zakres wysokości: 0–1900 m n.p.m.	DC: 44–48 cm DO: 9,3–11,2 cm MC: 2–2,6 kg	LC
Incertae sedis	Lepus habessinicus	Hemprich & Ehrenberg, 1832	zając abisyński	gatunek monotypowy	wschodni Sudan, Erytrea, Dżibuti, wschodni i południowa Etiopia oraz Somalia (z wyłączeniem południowej części); być może skrajnie północna Kenia; zakres wysokości: 0–2500 m n.p.m.	DC: 40–55 cm DO: 7,5–10 cm MC: brak danych	LC
Incertae sedis	Lepus oiostolus	Hodgson, 1840	zając wełnisty	gatunek monotypowy	Wyżyna Tybetańska, północno-zachodnie i północno-wschodnie Indie (Dżammu i Kaszmir oraz Sikkim) i północny Nepal; być może północny Bhutan; zakres wysokości: 2500–5400 m n.p.m.	DC: 40–58 cm DO: 6,5–12,5 cm MC: 2–4,3 kg	LC
Incertae sedis	Lepus saxatilis	F. Cuvier, 1823	zając zaroślowy	gatunek monotypowy	południowa Namibia, większość Południowej Afryki, Eswatini i Lesotho; północna granica niejasna, być może do południowej Botswany i południowego Zimbabwe	DC: 45–63 cm DO: 7–12,2 cm MC: 1,4–3,5 kg	LC
Incertae sedis	Lepus townsendii	Bachman, 1839	zając białoogonowy	2 podgatunki	południowa Kanada (Kolumbia Brytyjska do południowo-zachodniego Ontario) oraz zachodnie i środkowe Stany Zjednoczone (na południe do Nowego Meksyku, na wschód do Missouri); zakres wysokości: 30–4320 m n.p.m.	DC: 57–66 cm DO: 6,6–10,2 cm MC: 2,5–4,4 kg	LC

Zamknij

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia, VU – gatunek narażony, EN – gatunek zagrożony; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu^[37]:

Lepus benjamini Hay, 1921^[38] (Stany Zjednoczone)
Lepus qinhuangdaoensis Wang Wei, Zhang Yunxiang, Li Yongxiang & Gong Hujun, 2010^[39] (Chińska Republika Ludowa)
Lepus teilhardi Zhang Zhaoqun, 2010^[40] (Chińska Republika Ludowa)
Lepus terraerubrae Kretzoi, 1956^[41] (Węgry)
Lepus valdarnensis Weithofer, 1889^[42] (Włochy)
Lepus veter MacInnes, 1953^[43] (Kenia)
Lepus ziboensis Zhang Zhaoqun, 2010^[44] (Chińska Republika Ludowa)

Rozmieszczenie geograficzne

Morfologia

Systematyka

Etymologia

Podział systematyczny

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

Wikiwand - on