Zając sawannowy

Zając sawannowy^[19] (Lepus victoriae^[20]) – gatunek afrykańskiego ssaka z rodziny zającowatych (Leporidae).

Zając sawannowy

Lepus victoriae[1]
O. Thomas, 1893[2]
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	zajęczaki
Rodzina	zającowate
Rodzaj	zając
Gatunek	zając sawannowy
Synonimy Lepus microtis Heuglin, 1865[3] Cuniculus senegalensis Rochebrune, 1883[4] Lepus whytei O. Thomas, 1894[5] Lepus crawshayi de Winton, 1899[6] Lepus zechi Matschie, 1899[7] Lepus raineyi Heller, 1912[8] Lepus kakumegae Heller, 1912[9] Lepus angolensis O. Thomas, 1904[10] Lepus ansorgei O. Thomas & Wroughton, 1905[11] Lepus saxatilis zuluensis O. Thomas & Schwann, 1905[12] Lepus zuluensis micklemi Chubb, 1908[13] Lepus canopus O. Thomas & Hinton, 1921[14] Lepus capensis herero O. Thomas, 1926[15] Lepus angolensis meridionalis Monard, 1933[16] Lepus ansorgei zairensis Hatt, 1935[17]
Podgatunki
L. v. victoriae O. Thomas, 1893 L. v. angolensis O. Thomas, 1904 L. v. senegalensis Rochebrune, 1883 L. v. whytei O. Thomas, 1894
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[18]
najmniejszej troski
Zasięg występowania
Zasięg zająca Lepus microtis

Zasięg występowania

Zając sawannowy występuje od wybrzeża Oceanu Atlantyckiego w północno-zachodniej Afryce (Sahara Zachodnia na południe do Gwinei), na wschód przez Sahelu do Sudanu i skrajnie zachodniej Etiopii, na południe przez wschodnią Afrykę (wschodnia Demokratyczna Republika Konga, Uganda, zachodnia Kenia, Rwanda, Burundi i Tanzania) do większej części Angoli, Zambii, Malawi, północno-wschodniej Namibii, Botswany, Zimbabwe, Mozambiku, wschodniej Południowej Afryki, Eswatini i Lesotho; występuje mała izolowana populacja w pobliżu Beni Abbas na Saharze w zachodniej Algierii^[21]. Podgatunki zamieszkują w^[21]:

• L. victoriae victoriae – Tanzania.
• L. victoriae angolensis – Angola.
• L. victoriae senegalensis – Senegal, Gambia.
• L. victoriae whytei – Malawi.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy opisany został przez Theodora von Heuglina w 1865 pod nazwą Lepus microtis. Pod nazwą victoriae został opisany w 1893 roku przez angielskiego zoologa Oldfielda Thomasa^[2]. Holotyp pochodził z Nassy, z zatoki Speke, w południowo-wschodnim obszarze Jeziora Wiktorii, w Tanzanii^[21]. Występował pod nazwami L. saxatilis, L. crawshayi, L. whytei. W 1964 Gurev umieścił go w podrodzaju Proeulagus. Do podrodzaju Sabanalagus przeniesiony został przez Averianova w 1998. Gatunek jest symapatryczny dla zająca zaroślowego (L. saxtalis) oraz para- do allopatrycznego dla zająca przylądkowego (L. capensis) oraz zająca abisyńskiego (L. habessinicus)^[22]. Jego kariotyp 2n=48 oraz morfologia chromosomów wskazują na pokrewieństwo rodzaju Lepus z króliczakiem wulkanicznym (Romerolagus diazi)^[23].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunki, lecz ich rozróżnienie może być arbitralne i nieuzasadnione^[21].

Etymologia

• Lepus: łac. lepus leporis „królik, zając”^[24].
• victoriae: jezioro Wiktoria, Afryka Wschodnia^[25].
• angolensis: Angola^[25].
• senegalensis: Senegal^[25].
• whytei: Alexander Whyte (1834–1905), brytyjski przyrodnik rządowy w Nyasaland w latach 1891–1897^[26].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 420–580 mm, długość ogona 68–121 mm, długość ucha 90–120 mm, długość tylnej stopy 103–127 mm; masa ciała 1,4–3,2 kg^[20].

Przypisy

1. Lepus victoriae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
2. O. Thomas. Descriptions of two new rodents from the Victoria Nyanza. „The Annals and Magazine of Natural History”. Sixth series. 12, s. 268, 1893. (ang.).
3. T. von Heuglin. Weitere Einsendung an die Kaiserl. Leopold. – Carol. deutsche Akademie der Wissenschaften, mit zoologischen Notizen aus Afrika. „Novorum actorum Academiae Caesareae Leopoldino-Carolinae Germanicae Naturae Curiosorum”. 32, s. 32, 1865. (ang.).
4. A.T. Rochebrune. Faune de la Sénégambie. Mammifères. „Actes de la Société Linnéenne de Bordeaux”. Quatrième série. 7, s. 120, 1883. (fr.).
5. O. Thomas. On the Mammals of Nyasaland: third Contribution. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1894, s. 142, 1894. (ang.).
6. W.E. de Winton. On two hares from British East Africa, obtained by Mr. Richard Crawshay. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1899 (2), s. 416, 1899. (ang.).
7. P. Matschie. Über Säugethiere aus den Sammlungen des Herrn Graf Zech in Kratyi, Togo. „Sitzungsberichte der Gesellschaft Naturforschender Freunde zu Berlin”. Jahrgang 1899, s. 11, 1899. (niem.).
8. Heller 1912 ↓, s. 18.
9. Heller 1912 ↓, s. 19.
10. O. Thomas. On mammals from northern Angola collected by Dr. W. J. Ansorge. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 13, s. 420, 1904. (ang.).
11. O. Thomas & R.Ch. Wroughton. On a second collection of mammals obtained by Dr. W. J. Ansorge in Angola. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 16, s. 176, 1905. (ang.).
12. O. Thomas & H. Schwann. The Rudd Exploration of South Africa.—III. List of the Mammals obtained by Mr. Grant in Zululand. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1905 (1), s. 270, 1905. (ang.).
13. E.C. Chubb. On a new Rhodesian hare. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 1, s. 466, 1908. (ang.).
14. O. Thomas & M.A.C. Hinton. Captain Angus Buchanan's Aïr Expedition. II. On the mammals (other than ruminants) obtained during the expedition to Aïr (Asben). „Novitates zoologicae”. 28 (1), s. 12, 1921. (ang.).
15. O. Thomas. On mammals from Ovamboland and the Cunene River, obtained during Capt. Shortridge's third Percy Sladen and Kaffrarian Museum Expedition into South-West Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1926 (1), s. 308, 1926. (ang.).
16. A. Monard. Mission scientifique suisse dans l’Angola: résultats scientifiques: mammifères. „Bulletin de la Société neuchâteloise des sciences naturelles”. 57, s. 61, 1932. (fr.).
17. R.T. Hatt. „Revue de zoologie et de botanique africaines”. 26, s. 423, 1935. (fr.).
18. C.H.C.H. Johnston C.H.C.H. i inni, Lepus victoriae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2019, wersja 2021-2 [dostęp 2021-09-23] (ang.).
19. W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 58. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
20. S. Schai-Braun & K. Hackländer: Family Leporidae (Hares and Rabbits). W: D.E. Wilson, T.E. Lacher, Jr & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 6: Lagomorphs and Rodents I. Barcelona: Lynx Edicions, 2016, s. 131. ISBN 978-84-941892-3-4. (ang.).
21. C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 286. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
22. Lepus microtis in: Wilson & Reeder's Mammal Species of the World 3d Ed.. [dostęp 2013-10-25].
23. T.J. Robinson, Frederick F. B. Elder, W. Lopez-Forment. Banding Studies In The Vulcano Rabbit, Romerolagus diazi and Crawshay’s Hare Lepus Crawshayi. Evidece of the Leporid Ancestral Kariotype. „Canadian Journal of Genetics and Cytology”. 23 (3), s. 469-474, 1981.
24. T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 373, 1904. (ang.).
25. The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
26. B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 444. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

Bibliografia

• E. Heller. New rodents from British East Africa. „Smithsonian miscellaneous collections”. 59 (16), s. 1–20, 1912. (ang.).

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• EoL: 1011045
• GBIF: 2436721
• identyfikator iNaturalist: 74504
• ITIS: 727750
• NCBI: 1394729
• CoL: 6PPNY