Chiapas

Chiapas
Estado Libre y Soberano de Chiapas
	stan
Herb	Flaga
Państwo	Meksyk
Siedziba	Tuxtla Gutiérrez
Kod ISO 3166-2	MX-CHP
Gubernator	Rutilio Escandón Cadenas
Powierzchnia	73 289 km²
Populacja (2020); • liczba ludności	; 5 543 828
• gęstość	75,6 os./km²
	Położenie na mapie Meksyku;
	16°24′36″N 92°24′31″W
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

^ⓘChiapas – stan położony w południowej części Meksyku. Chiapas graniczy na zachodzie ze stanami Veracruz oraz Oaxaca, na północy z Tabasco, na wschodzie z Gwatemalą. Południową granicę wyznacza wybrzeże Oceanu Spokojnego.

Szybkie fakty Państwo, Siedziba ...

Zamknij

Stan dzieli się na 111 gmin (hiszp. municipios).

Ocenia się, że teren ten był zamieszkany przez ludzi już ok. 600 r. n.e. Chiapas znajdowało się wtedy w sercu kultury Majów, którzy pozostawili po sobie wiele zabytków. Najbardziej znane miasta-państwa dawnych Majów na terenie Chiapas to m.in.: Palenque, Toniná, Bonampak, Yaxchilán czy Tenam Puente. Po okresie wspaniałego rozwoju miasta-państwa Majów z niewiadomych przyczyn pogrążyły się w upadku. W XV stuleciu nad regionem dominowali Aztekowie, którzy jednak nigdy nie zdołali narzucić swojej władzy przybyłym tu po Majach Indianom Chiapa.

Wraz z przybyciem Hiszpanów wywiązały się tutaj zacięte walki pomiędzy tubylcami a konkwistadorami. Hiszpanie dopiero po 6 latach prób (1522–1528) zdołali założyć pierwsze stałe osiedle w tym rejonie, była to osada Villa Real (obecne San Cristóbal de las Casas). Po podboju Chiapas stanowiło administracyjnie część Gwatemali. W XVII stuleciu mimo zadomowienia się tutaj Europejczyków ciągle wybuchały starcia z Indianami, którzy nigdy nie chcieli się pogodzić z obcą dominacją. W 1712 r. wybuchło krwawe powstanie przeciwko niewolnictwu i innym formom wykorzystywania miejscowej ludności.

Kiedy Meksyk walczył o niepodległość, region Chiapas był silnie powiązany z Gwatemalą i nie od razu poparł jego żądania suwerenności. Dopiero w 1824 r. w wyniku plebiscytu mieszkańcy opowiedzieli się za wejściem regionu w unię z Meksykiem. Pomimo protestów Gwatemali Chiapas zostało całkowicie włączone do Meksyku w 1841 r.

W XIX w. istniały tu liczne napięcia społeczne pomiędzy lokalnymi posiadaczami ziemskimi a indiańskim chłopstwem. Rewolucja meksykańska z 1910 r. nie wywarła wielkiego wpływu na stan. Chłopi pomimo żądań rozparcelowania wielkich majątków nie przyłączyli się do walki.

Po zakończeniu rewolucji rządząca autokratycznie partia PRI zawarła sojusz z ziemiaństwem z Chiapas i zablokowała wszelkie reformy. Sam stan natomiast pozostawał jednym z najbiedniejszych regionów kraju z jedną z najliczniejszych społeczności indiańskich. Nierozwiązane problemy społeczne znalazły swe ujście 1 stycznia 1994 r., kiedy to rozpoczęło się w stanie Chiapas powstanie ludności indiańskiej, znane jako powstanie zapatystów, walczącej o swą godność, prawa i możliwość przetrwania w skostniałej strukturze własności ziemi. Konflikt trwał głównie w czasie, gdy prezydentem był Ernesto Zedillo Ponce de León, który rozpoczął sprawowanie władzy w grudniu 1994. Po zmianie prezydenta doszło do podpisania porozumienia z rządem i nastała krucha równowaga. Ruch zapatystów (zob. Subcomandante Marcos) wspierany jest m.in. przez Sprawiedliwy Handel (Fair Trade). Mimo kolejnych obietnic administracji rządowej napięcie społeczne w Chiapas istnieje cały czas a problemy pozostały nadal nie rozwiązane.

Wybrzeże nad Pacyfikiem ma charakter równinny. Na północy nadbrzeżna równina, która bierze swój początek w Tabasco rozciąga się do Chiapas. Wysokie pasmo górskie Sierra Madre ciągnie się od północno-zachodniego kierunku na południowy wschód. Najwyższym szczytem jest wulkan Tacaná (4093 m), który leży przy granicy z Gwatemalą. Z północno-zachodniej części stanu wypływa rzeka Grijalva, która przepływa przez środek stanu i ma swoje ujście w Zatoce Campeche. Wzdłuż rzeki znajdują się trzy główne zapory wodne. Godny zauważenia jest także utworzony przez rzekę wąwóz Cañon del Sumidero. W samym środku Chiapas uformowała się rozległ wyżyna.

Temperatura nie ulega większym zmianom w ciągu roku i zależy głównie od wysokości nad poziomem morza. Północna część stanu jest względnie sucha z małymi opadami, natomiast południowa część ma bardziej wilgotny charakter. Średnia temperatura wynosi 20 °C, ale nierzadko osiąga 40 °C, a nawet 0 °C.

We florze licznie reprezentowane są tutaj storczykowate i ananasowate. Na wybrzeżu występuje roślinność namorzynowa, natomiast w pozostałej części kraju głównie lasy deszczowe. Z fauny zwierzęcej występują tu m.in. jaguary, latające wiewiórki, małpy, tukany, tapiry i papugi. Ponadto przy wybrzeżu pacyficznym spotyka się krokodyle i liczne gatunki ptaków.

Najważniejszymi gałęziami gospodarki Chiapas jest wydobycie ropy naftowej oraz małoobszarowe rolnictwo. Stan Chiapas jest największym meksykańskim producentem kawy.

Przemysł w Chiapas jest rozwinięty na niewielką skalę. W 2002 r. otwarto tu pierwszą fabrykę z rodzaju tzw. maquiladoras o profilu włókienniczym, której działalność ma być zorientowana na eksport do USA.

Wielu mieszkańców stanu nie ma dostępu do bieżącej wody ani do elektryczności. Płace są tu na jednym z najniższych poziomów w całym Meksyku.

Jeżeli chodzi o rolnictwo to uprawia się tu głównie kawę i kakao. Ponadto: trzcinę cukrową, bawełnę, banany i inne owoce. Niewielkie części stanu są używane w celach hodowlanych (głównie drób i trzoda mleczna). Ważne zajęcie ludności stanowi rybołówstwo (głównie krewetki).

Oprócz wspominanej wcześniej ropy naftowej znajdują się tu złoża: gazu ziemnego, żelaza, uranu, boksytów i miedzi. Około jedna trzecia meksykańskiego eksportu ropy naftowej pochodzi z Chiapas.

Ważną część gospodarki stanowi także produkcja drzewna (wyrąb puszczy tropikalnej).

W Chiapas znajdują się m.in. takie atrakcje turystyczne jak:

Palenque – sukcesywnie odbudowywane ruiny miasta Majów,
Cañón del Sumidero – wąwóz położony nieopodal Tuxtla Gutiérrez ze ścianami ciągnącymi się na wysokość 1200 m,
Laguna Miramar – dziewicze jezioro dla ekoturystów,
Wodospady Agua Azul i rozlewisko Agua Clara,
Wodospad Misol-Ha.

Doskonałym miejscem na kilkudniowy wypoczynek jest San Cristóbal de Las Casas, a amatorzy fauny i flory powinni odwiedzić jeden z najlepszych ogrodów zoologicznych w Tuxtla Gutiérrez, gdzie zgromadzono wszystkie zwierzęta zamieszkujące ten stan.