Loading AI tools
polski polityk i prawnik, premier Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ⓘWłodzimierz Cimoszewicz (ur. 13 września 1950 w Warszawie[2]) – polski polityk i prawnik, doktor nauk prawnych. Prezes Rady Ministrów w latach 1996–1997.
Włodzimierz Cimoszewicz (2011) | |
Data i miejsce urodzenia |
13 września 1950 |
---|---|
Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej | |
Okres |
od 5 stycznia 2005 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Minister spraw zagranicznych | |
Okres |
od 19 października 2001 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej | |
Okres |
od 15 października 1996 |
Przynależność polityczna | |
Następca | |
Prezes Rady Ministrów | |
Okres |
od 7 lutego 1996 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Wicemarszałek Sejmu II kadencji | |
Okres |
od 3 marca 1995 |
Przynależność polityczna | |
Wiceprezes Rady Ministrów, minister sprawiedliwości, prokurator generalny | |
Okres |
od 26 października 1993 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Odznaczenia | |
W latach 1993–1995 wicepremier oraz minister sprawiedliwości i prokurator generalny w rządzie Waldemara Pawlaka, w latach 1995–1996 wicemarszałek Sejmu II kadencji, w latach 1996–1997 przewodniczący Komitetu Integracji Europejskiej, w latach 2001–2005 minister spraw zagranicznych w rządach Leszka Millera oraz Marka Belki, w 2005 marszałek Sejmu IV kadencji.
Poseł na Sejm X, I, II, III i IV kadencji (1989–2005), senator VII i VIII kadencji (2007–2015) oraz poseł do Parlamentu Europejskiego IX kadencji (2019–2024). Kandydat na urząd prezydenta RP w wyborach w 1990 oraz w wyborach w 2005.
Jest absolwentem XIX Liceum Ogólnokształcącego im. Powstańców Warszawy w Warszawie (1968)[3]. W 1972 ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W 1978 uzyskał stopień doktora nauk prawnych (ze specjalizacją w zakresie prawa międzynarodowego publicznego). W latach 1972–1985 pracował jako asystent, a potem adiunkt w Zakładzie Organizacji Międzynarodowych Instytutu Prawa Międzynarodowego WPiA UW. Od 1980 do 1981 był stypendystą Programu Fulbrighta na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku.
W 2006 został zatrudniony jako wykładowca na Uniwersytecie w Białymstoku, gdzie pracował w Katedrze Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa[4][5].
Karierę polityczną rozpoczął jako działacz organizacji młodzieżowych. W latach 1965–1973 był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej oraz członkiem Zrzeszenia Studentów Polskich. Wiosną 1973, po zjednoczeniu ZMS, ZSP i Związku Młodzieży Wiejskiej w Socjalistyczny Związek Studentów Polskich, został mianowany przewodniczącym rady uczelnianej tej organizacji na UW[6]. W 1971 wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Podczas pracy na uczelni był sekretarzem komitetu uczelnianego partii[7][8]. W 1985 wycofał się z aktywności politycznej, przenosząc się do Kalinówki Kościelnej na Podlasiu, gdzie objął gospodarstwo rolne swoich teściów[9].
W 1980 miał zostać zarejestrowany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa jako kontakt operacyjny, a następnie wyrejestrowany w 1984. W swoich oświadczeniach lustracyjnych zaprzeczał, by był tajnym współpracownikiem służb specjalnych PRL. Sąd Apelacyjny w Warszawie w 2001 prawomocnie uznał, że złożył oświadczenie zgodne z prawdą[10][11].
Do czynnej działalności politycznej wrócił po zmianach zapoczątkowanych obradami Okrągłego Stołu. W wyborach parlamentarnych w 1989 został wybrany posłem na Sejm kontraktowy z ramienia PZPR[12].
Wystartował jako kandydat Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej w pierwszych demokratycznych i powszechnych wyborach prezydenckich w Polsce w 1990. Uzyskał 9,21% głosów (1 514 025 głosów), zajmując 4. miejsce[13].
Mandat poselski sprawował od 1989 do 2005, kandydując w 1991, 1993, 1997 i 2001 z ramienia Sojuszu Lewicy Demokratycznej. W latach 1990–1991 był przewodniczącym Parlamentarnego Klubu Lewicy Demokratycznej. Nie wstąpił do utworzonej w 1990 SdRP[14], a w 1991 odmówił objęcia funkcji przewodniczącego klubu parlamentarnego SLD[15], uzasadniając tę decyzję sprzeciwem wobec objęcia mandatu poselskiego przez Leszka Millera, zamieszanego w sprawę tzw. pożyczki moskiewskiej. Od 1992 do 1996 był członkiem Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy. W 1999 wstąpił do nowo powołanej partii, Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
W rządzie Waldemara Pawlaka objął stanowisko wiceprezesa Rady Ministrów oraz ministra sprawiedliwości. Funkcje te pełnił od 26 października 1993 do 6 marca 1995. Był inicjatorem rządowych działań antykorupcyjnych zapamiętanych pod hasłem „czyste ręce”. W wyniku kontroli ujawnił w październiku 1994 nazwiska osób, które pełniły funkcje rządowe i jednocześnie zasiadały w radach nadzorczych spółek prawa gospodarczego.
Po zmianie rządu w 1995 został wybrany na wicemarszałka Sejmu. Funkcję tę sprawował do 1996[16]. Po objęciu urzędu prezydenta RP przez Aleksandra Kwaśniewskiego przejął po nim stanowisko przewodniczącego Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego[4] (na 2 miesiące).
Po dymisji Józefa Oleksego z funkcji premiera Aleksander Kwaśniewski powierzył Włodzimierzowi Cimoszewiczowi 1 lutego 1996 utworzenie nowego gabinetu, który został powołany 7 lutego[17]. Z czasu tzw. powodzi tysiąclecia z lipca 1997 zapamiętano wypowiedź premiera na temat braku ubezpieczeń u poszkodowanych[18]. Premier uznał ją później za niefortunną i publicznie przeprosił ofiary powodzi urażone jego sformułowaniem: to jest kolejny przypadek, kiedy potwierdza się, że trzeba być przezornym i trzeba się ubezpieczać, a ta prawda jest ciągle mało powszechna.
W październiku 1996 został przewodniczącym (urząd w randze ministra) nowo utworzonego Komitetu Integracji Europejskiej, odpowiedzialnego za przygotowanie Polski do negocjacji akcesyjnych z Unią Europejską. Funkcję tę pełnił do 31 października 1997.
Po odejściu z urzędu nadal zasiadał w Sejmie. 19 października 2001, po dojściu do władzy koalicji SLD-UP-PSL, objął stanowisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Leszka Millera. Razem z premierem 16 kwietnia 2003 w Atenach w imieniu Polski sygnował traktat o przystąpieniu Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej[13]. Stanowisko ministra spraw zagranicznych pełnił następnie w pierwszym i drugim rządzie Marka Belki od 2 maja 2004 do 5 stycznia 2005, kiedy to został odwołany z urzędu w związku z kandydowaniem na marszałka Sejmu.
W 2004 był jednym z twórców projektu uchwały „Dość złudzeń”, zgłoszonej przez Marka Borowskiego w trakcie krajowej konwencji SLD. W uchwale tej grupa dziesięciu polityków partii, skrytykowała wewnętrzne działania sojuszu. Wkrótce wszyscy poza nim wystąpili z SLD, przechodząc do nowo powstałej Socjaldemokracji Polskiej. W lipcu 2005 Włodzimierz Cimoszewicz zrezygnował z ubiegania się o miejsce w parlamencie następnej kadencji, rezygnując z aktywności partyjnej.
5 stycznia 2005 po przyjęciu przez Sejm rezygnacji Józefa Oleksego z funkcji marszałka Sejmu Włodzimierz Cimoszewicz został wybrany na trzeciego z kolei marszałka Sejmu IV kadencji. Jego kontrkandydatem był Józef Zych, którego pokonał stosunkiem głosów 223:219[19].
18 maja 2005 ogłosił publicznie, że nie będzie kandydował na urząd prezydenta w wyborach w tym samym roku. Jednak 28 czerwca zmienił zdanie i zadeklarował swój start w tych wyborach. Swoją decyzję uzasadnił wpływem wyborców. Do zmiany deklaracji o zakończeniu kariery politycznej namawiał go także prezydent Aleksander Kwaśniewski oraz Stowarzyszenie „Ordynacka”[20].
Choć pozostał członkiem SLD i jego klubu poselskiego, wystartował jako kandydat niezależny. 3 lipca na konwencji wyborczej SLD uzyskał poparcie tej partii w wyborach, wsparły go też Unia Lewicy III RP, Federacja Młodych Socjaldemokratów i fundacja Jolanty Kwaśniewskiej „Porozumienie bez barier”. Szefem komitetu wyborczego została Jolanta Kwaśniewska, szefową sztabu wyborczego posłanka Katarzyna Piekarska[21].
Po ogłoszeniu kandydatury został wezwany przed komisję śledczą ds. PKN Orlen. Do przesłuchania doszło 30 lipca. W efekcie śledczy deklarowali możliwość postawienia przesłuchiwanego przed Trybunałem Stanu[22], do czego nie doszło.
14 września 2005 Włodzimierz Cimoszewicz ogłosił rezygnację z kandydowania na urząd prezydenta oraz wycofanie się z życia publicznego, podając jako powody tej decyzji ataki ze strony oponentów politycznych na niego samego i jego rodzinę. Bezpośrednio wpłynęła na to sprawa Anny Jaruckiej[23].
W wyborach parlamentarnych w 2007 kandydował do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu. Uzyskał mandat w okręgu białostockim jako jedyny kandydat niezależny liczbą 175 839 głosów.
Na początku marca 2009 Rada Ministrów zgłosiła jego kandydaturę na stanowisko sekretarza generalnego Rady Europy. 15 kwietnia odbyło się przesłuchanie, w którym wzięli udział także jego konkurenci: Luc Van den Brande, Mátyás Eörsi i Thorbjørn Jagland, który razem z Włodzimierzem Cimoszewiczem przeszedł do drugiej tury wyborów. Odbyła się ona 29 września 2009, a Włodzimierz Cimoszewicz przegrał z byłym norweskim premierem stosunkiem głosów 80:165[24].
W czerwcu 2010 przed pierwszą turą wyborów prezydenckich poparł kandydaturę Bronisława Komorowskiego[25].
W wyborach parlamentarnych w 2011 ponownie dostał się do Senatu z ramienia KWW Cimoszewicz do Senatu[26]. Przystąpił do Koła Senatorów Niezależnych. W Senacie VIII kadencji został przewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych. W grudniu 2011 został skreślony z listy członków SLD[27].
W 2015 podjął współpracę z grupą zajmującą się zwalczaniem korupcji w ramach Agencji Modernizacji Ukrainy[28]. Zrezygnował z kandydowania w wyborach parlamentarnych w tym samym roku.
W wyborach w 2019 uzyskał mandat eurodeputowanego, startując z pierwszego miejsca na liście Koalicji Europejskiej w okręgu wyborczym nr 4[29] jako kandydat SLD, zdobywając 219 677 głosów (15,86% głosów w okręgu)[29]. W Parlamencie Europejskim zasiadł w grupie Postępowego Sojuszu Socjalistów i Demokratów oraz Komisji Spraw Zagranicznych[30]. Nie przystąpił do powołanej w styczniu 2021 delegacji Nowej Lewicy (złożonej z członków SLD i Wiosny)[31], pozostając wraz z Markiem Belką i Leszkiem Millerem w dotychczasowej delegacji, która przyjęła nazwę Lewica dla Europy[32].
Został członkiem Komitetu Wspierania Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie[33]. W kolejnych wyborach do Parlamentu Europejskiego bezskutecznie kandydował z pierwszego miejsca na liście Lewicy w okręgu nr 13[34].
Wybory | Komitet wyborczy | Organ | Okręg | Wynik | |
---|---|---|---|---|---|
1989 | Polska Zjednoczona Partia Robotnicza | Sejm X kadencji | nr 10 | 23 398 (18,69%)[35] | |
34 952 (52,56%)[36] | |||||
1990 | Ogólnopolski KW Włodzimierza Cimoszewicza | Prezydent RP | – | 1 514 025 (9,21%)[37] | |
1991 | Sojusz Lewicy Demokratycznej | Sejm I kadencji | nr 25 | 52 677 (16,35%)[38] | |
1993 | Sejm II kadencji | nr 4 | 51 710 (20,34%)[39] | ||
1997 | Sejm III kadencji | 53 958 (20,67%)[40] | |||
1998 | Sejmik Województwa Podlaskiego I kadencji | nr 5 | 23 436 (39,91%)[41] | ||
2001 | Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy | Sejm IV kadencji | nr 24 | 71 819 (18,06%)[42] | |
2007 | KWW Cimoszewicz do Senatu | Senat VII kadencji | nr 23 | 175 839 (37,86%)[43] | |
2011 | Senat VIII kadencji | nr 61 | 39 095 (49,83%)[44] | ||
2019 | Koalicja Europejska | Parlament Europejski IX kadencji | nr 4 | 219 677 (15,86%)[29] | |
2024 | Lewica | Parlament Europejski X kadencji | nr 13 | 52 828 (6,96%)[34] |
Został uhonorowany tytułem doktora honoris causa dwóch amerykańskich uniwersytetów. W 2009 otrzymał Medal Zasłużony dla Tolerancji przyznany przez Fundację Ekumeniczną „Tolerancja”.
Jest synem Mariana i Teresy[10]. Matka pochodziła z Wołynia, zaś ojciec urodził się w Symbirsku. Marian Cimoszewicz był zawodowym wojskowym[2]; w latach 1940–1943 służył w Armii Czerwonej w stopniu sierżanta, ukończył Szkołę Podoficerów Radiotechnicznych w Rostowie i kurs oficerów oświatowych; od 1943 służył w Wojsku Polskim[50]. Był pracownikiem Wojskowej Akademii Technicznej na stanowisku szefa informacji wojskowej, następnie zatrudniony w Wojskowej Służbie Wewnętrznej[51]. Włodzimierz Cimoszewicz zawarł związek małżeński z Barbarą Aponowicz. Ma dwoje dzieci: Małgorzatę i Tomasza[52].
Od 1985 prowadził 20-hektarowe gospodarstwo rolne w Kalinówce Kościelnej. W 2001 wydzierżawił gospodarstwo w Hajnówce, w którym następnie zamieszkał[53][54]. Deklaruje się jako ateista[55].
W 2019 zdiagnozowano u niego nowotwór[56]. W grudniu tego samego roku poinformował, że został wyleczony[57].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.