Remove ads
Wiśniowieccy – magnacki ród książęcy, pieczętujący się herbem Korybut, z którego pochodził król Polski i wielki książę litewski Michał Korybut Wiśniowiecki.
Wiśniowieccy są gałęzią kniaziów Nieświckich i chociaż ich pochodzenie od lat było sporne wśród historyków – autorzy najnowszych opracowań coraz częściej wywodzą ich od Rurykowiczów, a nie Giedyminowiczów, jak sami utrzymywali[potrzebny przypis]. Dowodem na to jest m.in. ich całkowite pozostawanie w momencie wyodrębniania się rodu pod wpływami kultury ruskiej: język ruski, prawosławie; jeden z nich (Dymitr Bajda Wiśniowiecki) był nawet legendarnym przywódcą kozackim[1]. Tytuł kniaziowski Wiśniowieckich został zatwierdzony przy zawieraniu unii lubelskiej.
Posiadając bardzo silną pozycję na południowo-wschodniej Ukrainie („królewięta”), Wiśniowieccy prowadzili własną politykę wobec Mołdawii, a nawet Rosji (dymitriady), komplikując niekiedy politykę zagraniczną Rzeczypospolitej. Jednym z najsłynniejszych Wiśniowieckich był, obok swojego syna Michała Korybuta, wojewoda ruski Jeremi Wiśniowiecki, znany z powieści „Ogniem i mieczem” Sienkiewicza. Ostatnim przedstawicielem rodu był Michał Serwacy Wiśniowiecki, zmarły w 1744 roku.
Nazwisko rodu pochodzi od zamku Wiśniowiec, odziedziczonego przez Michała Zbaraskiego Wiśniowieckiego[2].
Remove ads
W XIX wieku historyk Kazimierz Stadnicki, zakwestionował pogląd o królewskim rodowodzie książąt Zbaraskich i wywodzących się od nich Wiśniowieckich. Pretekstem do tego było odnalezienie przez Stadnickiego zapisu, że wszyscy synowie Korybuta zeszli z tego świata bezpotomnie. Hipotezę oprotestował Józef Puzyna[3].
Pochodzenie Wiśniowieckich od Ruryka zostało ostatnio potwierdzone badaniami genetycznymi, na co zwrócił uwagę Mariusz Kowalski w książce Księstwa Rzeczpospolitej (2013). Badaniom haplogrupy y-DNA poddał się żyjący współcześnie przedstawiciel rodu Woronieckich, wywodzący się w linii męskiej, podobnie jak Wiśniowieccy, od Nieświckich. Układ markerów zawartych w chromosomie Y Woronieckich okazał się identyczny z układem, jaki posiadają żyjący współcześnie przedstawiciele rodów wywodzących się niewątpliwie od Ruryka: Puzynowie, Massalscy, Gagarinowie, Kropotkinowie, Putiatynowie[4].
Wyniki tych badań każą uznać Wiśniowieckich za ostatnich Rurykowiczów władających samodzielnym księstwem (do 1744 r.). Michał Korybut Wiśniowiecki był zaś ostatnim monarchą z tej dynastii. Panował nie tylko w Polsce i na Litwie, ale również nad znaczną częścią Rusi, czyli nad pierwotną domeną Rurykowiczów[4].
Remove ads
Michał Zbaraski Wiśniowiecki (†po 1516), namiestnik bracławski (1501–1507) ~ 1. NN (siostrzenica Fiedory (Zofii) Rohatyńskiej) ├─>Iwan (†ok. 1542), dworzanin królewski 1522, dzierżawca ejszyski, │ worniański, czeczerski i propojski │ ~ 1. (po 1516) Nastazja Olizarowiczówna (†ok. 1536), c. │ │ Semena Olizarowicza; ×2 [ok. 1538] Magdalena Despot (†po 1570) │ ├─>Katarzyna (†p. 1580), ż. [po 1539] Hrehorego Chodkiewicza, │ │ kasztelana wileński i hetmana wielkiego litewskiego │ ├─>Dymitr zw. Bajdą (†1563); dzierżawca woniaczyński, │ │ starosta bracławski, winnicki, czerkaski │ │ i kaniowski │ ├─>Andrzej Iwanowicz (†1584), kasztelan wołyński 1568, │ │ wojewoda bracławski 1572, wojewoda wołyński 1576, starosta lubecki i │ │ łojowski │ │ ~ 1.(po 1563) Eufemia Wierzbicka (*ok. 1539 †1589) │ │ ├─>Hanna (†ok. 1595), ż. (po 1581) Mikołaja Sapiehy, │ │ │ wojewody witebskiego (†1599) │ │ ├─>Aleksandra (†po 1612), ×1 [ok. 1580; rozwiedzeni ok. 1605] Jerzy ks. │ │ │ Czartoryski, starosta łucki (*ok. 1550 †1626 (1632?)); ×2 Jan │ │ │ Łahodowski, kasztelan wołyński │ │ ├─>Zofia Anna (* 1569 †1619), ×1 [po 1593] Jan Pac, │ │ │ wojewoda miński (†1610); ×2 Krzysztof Wacław Szemet, │ │ │ starosta rosieński │ │ └─>Halszka (Elżbieta) Eufemia (* 1569 †1596), ż. (×1584) księcia │ │ Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła „Sierotki”, │ │ wojewody wileńskiego │ │ i marszałka wielkiego litewskiego (* 1549 †1616) │ ├─>Konstanty (†1574), │ │ dworzanin królewski 1570, starosta │ │ żytomierski │ │ ~Anna Elżbieta z Olchowca Świerszczówna (†1582) │ │ ├─>Konstanty (* 1564 †1641); │ │ │ wojewoda bełski 1636, ruski 1638, │ │ │ starosta czerkaski i kamionecki; ×1 Anna Zahorowska; ×2 1603 Urszula │ │ │ Mniszech; ×3 [[[1626]]/1628] Katarzyna Korniakt │ │ │ (†ok. 1635); ×4 Katarzyna Strusiówna (†po 1647), c. Mikołaja Strusia, │ │ │ starosty halickiego │ │ │ ~Anna Zahorowska │ │ │ ├─>Janusz (* 1598 †1636), koniuszy wielki koronny 1633, starosta │ │ │ │ krzemieniecki; │ │ │ │ ~ Katarzyna Eugenia Tyszkiewicz(×1627) (†po │ │ │ │ │1642); (1°-v. Jan Rakowski, kasztelan witebski; 3°-v. │ │ │ │ │Aleksander Ludwik ks. Radziwiłł, │ │ │ │ │marszałek wielki litewski) │ │ │ │ ├─>Dymitr Jerzy (* 1631 †1682), │ │ │ │ │ strażnik polny koronny 1658, wojewoda bełski 1660, │ │ │ │ │ hetman polny koronny 1667, hetman wielki koronny 1676, │ │ │ │ │ wojewoda krakowski 1678, kasztelan │ │ │ │ │ krakowski 1680, starosta białocerkwicki, │ │ │ │ │ kamionacki, solecki, strumilowski, drahimski i lubomelski; ×1 │ │ │ │ │ Marianna Zamoyska (†1668); ×2 [1671] Teofila Ludwika ks. │ │ │ │ │ Zasławska (†1709); (2°-v. Józef Karol Lubomirski, │ │ │ │ │ marszałek wielki koronny) │ │ │ │ │ ~Marianna Zamoyska │ │ │ │ │ ├─>Eugenia Katarzyna (z pierwszego; †po 1681); × [1667] │ │ │ │ │ │ Stanisław Koniecpolski, │ │ │ │ │ │ kasztelan krakowski (†1682) │ │ │ │ │ └─>Zofia (* 1655 †1681), × │ │ │ │ │ Wacław Leszczyński, │ │ │ │ │ woj. podlaski (†1688) │ │ │ │ └─>Konstanty Krzysztof (* 1633 │ │ │ │ †1686), woj. podlaski 1673, │ │ │ │ bracławski 1767, bełski │ │ │ │ 1678; ×1 Urszula Teresa Mniszech (†1668); ×2 Anna │ │ │ │ Chodorowska (†1711) │ │ │ │ ~Anna Chodorowska (†1711) │ │ │ │ ├─>Franciszka (†po 1690); × (1688) Kazimierz Tarło, │ │ │ │ │ starosta goszczyński (†1690) │ │ │ │ ├─>Janusz Antoni (* 1678 †1741); │ │ │ │ │ podczaszy litewski 1697, │ │ │ │ │ marszałek nadworny litewski 1699, kasztelan wileński │ │ │ │ │ 1702–1703, krakowski 1726, │ │ │ │ │ woj. wileński 1704, │ │ │ │ │ krakowski 1706, starosta piński; │ │ │ │ │ ~ Teofila Leszczyńska (×1704),(1°-v. Filip Konarzewski, starosta │ │ │ │ │ │ koniński) (* 1680 †1757) │ │ │ │ │ └─>Urszula Franciszka (* 1705 †1753), ż. (1725) │ │ │ │ │ Michała Kazimierza Radziwiłła Rybeńki, │ │ │ │ │ woj. wileński │ │ │ │ │ i hetmana wielkiego litewskiego (* 1702 │ │ │ │ │ †1762) │ │ │ │ └─>Michał Serwacy (* 1680 †1744); │ │ │ │ hetman polny litewski 1702 i 1707, kasztelan wileński │ │ │ │ 1703, hetman wielki litewski 1703–1707 i 1735, │ │ │ │ woj. wileński 1706–1707 │ │ │ │ i 1735, kanclerz wielki litewski 1720; ×1 (1695) Katarzyna Dolska │ │ │ │ (†1725); ×2 (1725) Magdalena ks. Czartoryska (†1728); │ │ │ │ ×3 (1730) Tekla Róża ks. Radziwiłł (* 1703 †1747); (1°-v. │ │ │ │ Jakub Henryk Flemming, koniuszy wielki litewski; │ │ │ │ 3°-v. Michał Antoni Sapieha, woj. podlaski) │ │ │ │ ~Katarzyna Dolska │ │ │ │ ├─>Anna (* 1700 †1732); × (1721) │ │ │ │ │ Józef ks. Ogiński, woj. trocki │ │ │ │ │ (*ok. 1693 †1736) │ │ │ │ └─>Elżbieta (* 1701 †1770); × (1722) Michał Zdzisław Zamoyski, woj. smoleński (†1735) │ │ │ ├─>Marianna (z pierwszego; †1624); × (1620) Jakub Sobieski, kasztelan krakowski (†1646) │ │ │ ├─>Helena (z pierwszego); × Stanisław Warszycki, wojewoda mazowiecki │ │ │ ├─>Jerzy (z drugiego; †1641); starosta kamionacki 1637; × (1639) │ │ │ │ Eufrozyna Eulalia Tarnowska (†1645); (2°-v. Hieronim Radziejowski, │ │ │ │ podkanclerzy koronny) │ │ │ │ ~ │ │ │ │ └─>Konstancja (†1669); × (po 1656) Samuel Leszczyński, starosta │ │ │ │ łucki (* 1637 †1676) │ │ │ ├─>Aleksander (z drugiego; †1638/1639); rotmistrz królewski, │ │ │ │ starosta czerkaski 1638 │ │ │ └─>Teofila (z drugiego); × Piotr Szyszkowski, kasztelan wojnicki │ │ ├─>Aleksandra (†p. 1582); × Mikołaj Radziwiłł, │ │ │ woj. nowogrodzki (* 1546 †1589) │ │ └─>Anna; × [[[1591]]/1593] Jan Zamoyski, kasztelan chełmski i strażnik koronny (†1619) │ ├─>Michał (z drugiego; †1552) │ └─>Aleksandra (z drugiego); × Iwan Szymkowicz, marszałek hospodarski ├─>Fiodor (Fiedko) (z drugiego; †1549); dzierżawca stepański; × (p. 1530) Bohdana │ ks. Holszańska Dubrowicka; ×2 ks. Maria Putiatianka (†1554/1561) ├─>Fiodor (z drugiego; †1533); dzierżawca czeczerski i propojski 1524; ×1 NN (†p. │ 1523); ×2 [p. 1533] Nastazja ks. Żylińska (†p. 1535) └─>Aleksander (z pierwszego; †1555); starosta rzeczycki; × (p. 1529) Katarzyna Skorucianka (†po 1568) ~ ├─>Michał (* 1529 †1584); kasztelan bracławski 1580, │ kijowski 1580, starosta czerkaski, kaniowski, │ lubecki i łojowski; × Halszka Zenowiczówna (†p. 1594) │ ~ │ ├─>Aleksander (†1594); starosta czerkaski, kaniowski, │ │ korsuński, lubecki i łojowski; │ ├─>Michał (†1616); starosta owrucki; × [p. 1603] Regina Mohylanka │ │ (†1619), c. Jeremiasza Mohyły, │ │ hospodara mołdawskiego │ │ ~ │ │ └─>Jeremi Michał (* 1612 †20 sierpnia 1651); │ │ woj. ruski 1646, starosta przemyski, │ │ przasnyski, nowotarski, hadziacki i │ │ kaniowski; × (1639) │ │ Gryzelda Konstancja Zamoyska (* Zamość 27 kwietnia │ │ 1623 †Zamość 17 kwietnia 1672) │ │ ~ │ │ ├─>Michał (* 31 maja 1640 † │ │ │ 10 listopada 1673); król Polski 1669–1673; × │ │ │ (27 lutego 1670) │ │ │ Eleonora Maria Józefa Habsburżanka (* 31 maja 1653 │ │ │ †17 listopada 1697); (2°-v. Karol V, ks. Lotaryngii) │ │ └─>Anna; × (1638) Zbigniew Firlej, starosta │ │ lubelski (* 1613 †1649) │ ├─>Jerzy (†1618); kasztelan kijowski 1609; × Teodora Czaplicówna │ ├─>Maryna; × Fiodor ks. Drucki-Horski, stolnik połocki │ └─>Zofia (†po 1612); × (p. 1595) │ Józef Ostafi Tyszkiewicz Łohojski, │ woj. brzeski litewski (†1631) ├─>Maksym (†1565) ├─>Aleksander (* 1543 †1577); dworzanin królewski 1570; × (p. 1566) │ Aleksandra Kapuścianka (†ok. 1603) │ ~ │ ├─>Adam (†1622); × (p. 1601) Aleksandra │ │ Chodkiewicz (†po 1630) │ │ ~ │ │ └─>Krystyna (†1654); ×1 Mikołaj Jeło Maliński; ×2 [po 1631] Piotr │ │ Daniłowicz, krajczy koronny (†1645) │ └─>Ewa (†1617/1618); × [p. 1594 (1593?)] Piotr Zbaraski │ (†1603/1604) └─>Stefania; × Łukasz Kurzeniecki, starosta ostrski
Remove ads
Pałac w Wiśniowcu
Zamek w Ostrogu (fragment)
Dwór w Łodygowicach
Resztki zamku w Białym Kamieniu
.jpg)
Inne zamki i pałace Wiśniowieckich:
- Zamek w Łubniach
- Zamek w Oleksińcu na Wołyniu
- Pałac w Czajczyńcach na Wołyniu
- Zamek w Czarnym Ostrowie
- Modrzewiowy dworek myśliwski, w enklawie polno-łąkowej nazywanej „Korybutka”, którą władali na przełomie XVII–XVIII w. nieopodal miejscowości Bukowina.
- Cerkiew zamkowa w Wiśniowcu
- Kaplica Wiśniowieckich (Najświętszego Sakramentu) przy katedrze łacińskiej we Lwowie
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads