Zbarascy herbu własnego

Zbarascy – magnacki ród książęcy, pieczętujący się herbem Korybut^[1], będący gałęzią rodu kniaziów Nieświckich, którzy przybrali nowe nazwisko od znajdującego się w ich posiadaniu Zbaraża na Wołyniu.

Herb własny książąt Zbaraskich

Posiadłości ziemskie Wiśniowieckich, Zbaraskich i Zasławskich w I Rzeczypospolitej (czerwony) na tle posiadłości innych rodów magnackich

Członkowie rodu

• Michał Zbaraski Wiśniowiecki (zm. w 1517 r. lub następnym) – kniaź, protoplasta rodu Wiśniowieckich
• Mikołaj Zbaraski (zm. 1574) – starosta krzemieniecki
• Jerzy Zbaraski (zm. 1580) – starosta piński i sokalski
• Stefan Andrejewicz Zbaraski (ur. ok. 1518, zm. 1585) – wojewoda trocki i witebski
• Janusz Zbaraski (ur. przed 1553, zm. 1608) – wojewoda bracławski
• Jerzy Zbaraski (ur. ok. 1573, zm. 1631) – kasztelan krakowski
• Krzysztof Zbaraski (ur. ok. 1580, zm. 1627) – koniuszy wielki koronny

Pałace, zamki, dwory

na Wołyniu

• 
  Zamek w Zbarażu
• 
  Pozostałości zamku w Tokach

Inne siedziby rodu:

• ruiny zamku w Białokrynicy (obok pałac Czosnowskich)
• niezachowany zamek w Zbarażu Starym

w Małopolsce

• 
  Dwór w Łodygowicach
• 
  Pałac Zbaraskich w Krakowie
• 
  Zamek w Pilicy
• 
  Pozostałości zamku w Solcu nad Wisłą

Kontrowersje

W XIX wieku historyk Kazimierz Stadnicki, zakwestionował pogląd o litewskim (od wielkiego księcia Gedymina) rodowodzie książąt Zbaraskich i wywodzących się od nich Wiśniowieckich. Pretekstem do tego było odnalezienie przez Stadnickiego zapisu, że wszyscy synowie Korybuta Dymitra zeszli z tego świata bezpotomnie. Hipotezę oprotestował Józef Puzyna^[2].

Badania genetyczne

Pochodzenie Zbaraskich od Ruryka zostało ostatnio potwierdzone badaniami genetycznymi, na co zwrócił uwagę Mariusz Kowalski w książce Księstwa Rzeczpospolitej (2013). Badaniom haplogrupy y-dna poddał się żyjący współcześnie przedstawiciel rodu Woronieckich, wywodzący się w linii męskiej, podobnie jak Zbarascy, od Nieświckich. Układ markerów zawartych w chromosomie Y Woronieckich okazał się identyczny z układem, jaki posiadają żyjący współcześnie przedstawiciele rodów wywodzących się niewątpliwie od Ruryka: Puzynowie, Massalscy, Gagarinowie, Kropotkinowie, Putiatynowie^[3].

Przypisy

1. znane są herby złożone Zbaraskich, gdzie pole własne przedstawia odmianę herbu Korybut (pozbawioną gwiazdy)
2. Romuald Romański: Książę Jeremi Wiśniowiecki. Warszawa: Bellona, 2009, s. 12. ISBN 978-83-11-11524-8.
3. MariuszM. Kowalski MariuszM., MariuszM. Kowalski MariuszM., Prace Geograficzne = Geographical Studies / Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego, nr 238, „CBGiOŚ. IGiPZ PAN, call no. 149.566”, 2013 [dostęp 2024-02-26].

Literatura

• Zbigniew Anusik. Latyfundia książąt Zbaraskich w XVI i XVII wieku. „Przegląd Nauk Historycznych”. 1(VIII), 2009.