lista w projekcie Wikimedia Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Mianem rodu książęcego określamy potomków niekoronowanego władcy państwa (np. wielkiego księcia) lub jego części (np. udzielnego księcia), potomków rodziny panującej lub członków rodu arystokratycznego, któremu tytuł został nadany[1].
Odrębną kategorię książąt stanowili władcy księstw lennych Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Rzeczpospolita była w posiadaniu licznych terytoriów lennych, których pierwotni właściciele (książęta lub władcy) uznali jej zwierzchnictwo (sekcja: Lennicy polscy)[3]. Było to też miejsce schronienia niektórych wołoskich rodów książęcych[6], a także rodzin irlandzkich o królewskich korzeniach[7]. Niektóre obce rodziny książęce uległy dobrowolnemu spolonizowaniu (sekcja: Potomkowie innych królów)[8].
Piastowie mazowieccy to gałąź Piastów. Oficjalnie wymarli w 1526 roku, choć jeden z nieślubnych synów Piastów mazowieckich, Hieronim Łoski, zmarł po 21 kwietnia 1527.
Linia królewska (główna) wymarła w 1306 roku na królu Wacławie III. Najdłużej jednak żyła linia książąt raciborskich, z której Walentyn zwany Garbatym umarł dopiero w 1521 roku.
W pełni uprawniona, królewska (Albertyńska) linia Wettynów wygasła w 2012 roku wraz ze śmiercią Alberta Józefa Wettyna. Królowie August II i August III wciąż mają jednak żyjących męskich potomków pochodzących z małżeństw morganatycznych, w tym trzech synów zmarłego w 2022 Rydygiera Wettyna. Wciąż żyją również w pełni uprawnieni, bezpośredni potomkowie książęcych (ernestyńskich) linii rodu Wettynów, reprezentowani między innymi przez wielu członków brytyjskiej i belgijskiej rodziny królewskiej oraz zdetronizowanej bułgarskiej rodziny carskiej.
Ostatnim męskim przedstawicielem rodu Mohyłów był Mojżesz Mohyła, zmarły w 1661 roku. Ostatnią żeńską przedstawicielką była Anna Mohyła, zmarła w 1667 roku.
Karol Olbracht Habsburg-Lotaryński, był czynnie zaangażowany w obronę ustroju II Rzeczypospolitej, podczas agresji Niemiec na Polskę w 1939 roku zgłosił się do obrony Polski, lecz nie został przyjęty. W listopadzie 1939 roku był brutalnie torturowany przez Niemców. Po wojnie nadal pozostawał w kraju, zamieszkał w Krakowie, jednakże został przewieziony przez żonę do Szwecji z powodu poważnego stanu zdrowia. Jego córka Maria Krystyna Habsburg-Lotaryńska, powróciła do Polski, gdzie zmarła w należącym do jej rodziny zamku w żywcu w 2012 roku.
Jewnutowiczami w historycznych dokumentach nazywali siebie synowie Jewnuty Giedyminowicza, z nich pochodzi Szymon Jewnutiewicz, który dostał się do niewoli krzyżackiej i odtąd więcej
o nim nic nie słychać; oraz kniaź
Michał Jewnutiewicz, książę zasławski, występujący w źródłach historycznych od 1383 do 1399 roku, będący protoplastą kniaziów Zasławskich. Jako że Jewnutowicze przekształcili się w Zasławskich, za datę ich wymarcia przyjmuje się datę wymarcia Zasławskich.
W 1960 roku zmarł ostatni znany członek rodu Kurcewiczów, Jerzy Koryatowicz-Kurcewicz-Bułyha. W nekrologu rodzina podpisała go „Ostatnim z Rurykowiczów”. Zapewne jest to błąd.
Iwan Jurjewicz Lingweniewicz był ostatnim znanym potomkiem Mścisławskich. Po jego śmierci Mścisław, z którego Mścisławscy wzięli swe nazwisko stał się lennem króla.
Narymuntowiczami pisali się synowie Narymunta, wszyscy co prawda dawno już nie żyją, jednakże niektórzy z ich potomków, którzy z biegiem czasu przyjęli inne nazwiska, żyją po dziś dzień.
Olgierdowiczami pisali się synowie Olgierda, wszyscy co prawda dawno już nie żyją, jednakże niektórzy z ich potomków, którzy z biegiem czasu przyjęli inne nazwiska, żyją po dziś dzień.
Na podstawie dokumentów historycznych Józefa Wolffa twierdzi, że występujący w XV wieku Jurij Semenowicz Piński był niezawodnie ostatnim z głównej gałęzi swojego rodu. Jednakże jedna z gałęzi, która przybrała nazwisko Kurcewicz, wymarła dopiero w 1960 roku.
Ostatnia wzmianka nawiązująca do książąt Stepańskich pochodzi z XV wieku. Odnosi się do kniazia Iwana Stepańskiego, który otrzymuje w połowie XV wieku potwierdzenie na swą ojcowiznę Czerejasel. Po owym Iwanie nie słychać więcej o Stepańskich w historii.
Według Zbigniewa Leszczyca, Bachrynowscy (znani również jako Bahrinowscy, Bagrinowscy, Bahrynowscy, Bakrynowscy) mieli być gałęzią książąt Druckich. Do herbu Druck przypisuje ich również Tadeusz Gajl (informacja ta zawarta jest w artykule Bachrynowscy).
Ostatnim z Druckich-Krasnych był Iwan Wasilewicz Krasny. Musiał umrzeć po 1516 roku, gdyż jeszcze w tym roku pojawiał się w dokumentach historycznych. Iwan miał syna, który zmarł przed nim, krótko przez 1507 rokiem.
Ostatnim żyjącym członkiem rodu Hołowniów-Ostrożeckich miał być Andrzej Hołownia-Ostrożecki, urodzony prawdopodobnie w 1560 roku, jego data śmierci jest nieznana. Stąd przypuszczenie o wygaśnięciu rodu po 1560 roku.
Prawdopodobnie ostatnim z rodu był Andrzej Kromski, który przesiadywał w niewoli rosyjskiej, albowiem po wzmiance dotyczącej jego osoby w 1510 roku, nie udaje się znaleźć nic na temat rodziny książąt Kromskich.
Nieświccy wywodzą się od Rurykowiczów, zostało to udowodnione na podstawie badań genetycznych. Badaniom haplogrupy y-dna poddał się żyjący współcześnie przedstawiciel rodu Woronieckich, wywodzący się w linii męskiej, podobnie jak Zbarascy, Wiśniowieccy i Poryccy, od Nieświckich. Układ markerów zawartych w chromosomie Y Woronieckich okazał się identyczny z układem, jaki posiadają żyjący współcześnie przedstawiciele rodów wywodzących się niewątpliwie od Ruryka.
Ostatnim męskim żyjącym członkiem rodu Ogińskich miał być Bogdan Michał Ogiński, zmarły w 1909 roku. Ostatnim żyjącym żeńskim potomkiem była natomiast Gabriela Maria Ogińska, zmarła w 1912 roku.
Ostatnim żyjącym członkiem rodu Poryckich miał być Mikołaj Porycki, zmarły w 1621 roku. Jednakże około 1580 roku urodził się Aleksander Porycki, nie wiadomo kiedy zmarł. Mógł bowiem przeżyć Mikołaja Poryckiego.
Ród Zwiaholskich wymarł na synach Semena Zwiaholskiego; Wasilu i Andrzeju. W 1499 roku, ziemie należące przedtem do Wasila i Andrzeja zostają przekazane przez króla Konstantemu Ostrogskiemu.
Kniaziowie Czerteńscy, według ruskich źródeł, wynieśli się do Moskwy, gdzie kilku z nich udaje się odnaleźć w latach 1661–1691. Poza tą informacją nie ma żadnego źródła stwierdzającego, czy owy ród nadal żyje.
Ostatnim męskim przedstawicielem Jurahów, jest żyjący do dziś, książę Przemysław Juraha (ur. 1934). Doktor Marek Minakowski przypisuje Jurahom herb Giedrojć.
Józef Wolff w swoim dziele zawarł informacje, iż kniaziowie Borowscy istnieli do ostatnich czasów, ale zarzuciwszy tytuł kniaziowski, utonęli w mnóstwie rodzin tego samego nazwiska.
W swoim dziele, Józef Wolff zawarł informację, że Boratyńscy żyli jeszcze w I połowie XVIII w. W tymże czasie na urzędach ziemskich powiatu orszańskiego udało się spotkać mnóstwo innych Boratyńskich w źródłach historycznych, po czym już w II połowie XVIII wieku wzmianki na ich temat ustały. Nie jest to co prawda wystarczająca informacja, aby uznać, że już wtedy ich ród wygasł.
Wydaje się, że ostatnimi książętami Kurbskimi są Jan i Andrzej, występujący w dokumentach historycznych w I połowie XVII w. i trochę później. Jednakże w kilkanaście lat po śmierci ostatniego księcia Kurbskiego, zjawia się, niejaki Kacper, książę Kurbski, wraz z potomstwem. Według Józefa Wolffa, musiał być to samozwaniec (osoba, która bezprawnie przywłaszcza sobie jakiś tytuł), a więc nie należy zaliczać go do omawianej rodziny Kurbskich.
Ostatnia wzmianka, którą podaje Józef Wolff w swoim dziele, dotycząca rodziny Lichodziejewskich, dotyczy Bohdana Hlińskiego Lichodziejewskiego, występującego w 1753 roku w liczbie szlachty smoleńskiej. Adam Kosiński w swoim dziele napisał, że za jego życia rodzina ta jeszcze istniała.
Józef Wolff wspomina o kilku książętach z tego rodu, żyjących pod koniec XVII w. w Rosji, jednakże nie wspomina, aby ten ród wymarł lub dożył jego czasów.
Ostatnim męskim członkiem rodu był książę Andrzej Kapusta. Wydał co prawda na świat dwóch synów, jednakże obaj zmarli za młodu. Za datę wygaśnięcia rodu przyjmuje się rok 1571. Niektóre ze źródeł historycznych podają, że owy Andrzej zmarł w 1572 roku (Polski Słownik Biograficzny, t. 12, s. 5).
W swoim dziele, Józef Wolff informuje czytelników, że Kozekowie istnieli podobno do czasów ostatnich. Wymienił też wzmianki historyczne, gdzie Kozekowie pojawiali się jeszcze pod koniec XVII w. Nie można jednak z całą pewnością stwierdzić czy rodzina ta nadal żyje lub wymarła. Wolff zawarł również informację o herbie Kozeków, noszącym nazwę Zkrzyżłuk (Krzyżłuk).
Ostatnim znanym żyjącym członkiem rodu Kroszyńskich w Polsce miał być Piotr Jerzy Kroszyński, zmarły około 1679. Jednakże około 1650 roku urodziło się dwóch kolejnych przedstawicieli Kroszyńskich; Adam i Kazimierz, nie wiadomo natomiast kiedy zmarli. Mógli żyć dłużej od Piotra Jerzego Kroszyńskiego. Ród miał zostać skazany na banicję i przenieść się do Rosji.
Ostatnim męskim członkiem rodu Sołtyków był Stanisław Sołtyk zmarły w 1900 roku. Ostatnim żeńskim członkiem rodu była Helena Sołtyk, zmarła w 1947 roku.
Joanna Grudzińska, przedstawicielka rodu Grudzińskich herby Grzymała, otrzymała w 1820 r., majątki Łowicz i Skierniewice w Królestwie Polskim, z tytułem księżnej łowickiej. Była żoną Konstantego Romanowa. Zmarła bezpotomnie.
Formalnie uprawniona linia wygasła w 1978 roku na Andrzeju Biełosielski-Biełozierskim (Сергей Белосельский-Белозерский). Jednakże zmarły w 1921 roku książę Esper Biełosielski-Biełozierski, pozostawił po sobie dwóch nieślubnych synów (George’a i Paula), których potomkowie żyją do dziś.
Ród Ketlerów wygasł wraz ze śmiercią Ferdynanda Kettlera w 1737 roku. Ostatnią przedstawicielką rodu była Amalia Ludwika Kettler, córka księcia Fryderyka Kazimierza Kettlera i żona księcia Adolfa von Nassau-Siegen. Zmarła w 1750 roku.
W pełni uprawniona, królewska (Albertyńska) linia Wettynów wygasła w 2012 roku wraz ze śmiercią Alberta Józefa Wettyna. Królowie August II i August III wciąż mają jednak żyjacych męskich potomków pochodzących z małżeństw morganatycznych, w tym trzech synów zmarłego w 2022 Rydygiera Wettyna. Wciąż żyją również w pełni uprawnieni, bezpośredni potomkowie książęcych (ernestyńskich) linii rodu Wettynów, reprezentowani między innymi przez wielu członków brytyjskiej i belgiskiej rodziny królewskiej oraz zdetronizowanej bułgarskiej rodziny carskiej.
_v2.svg)
