Franciszek I Lotaryński

Franciszek I Stefan Lotaryński niem. Franz Stephan von Lothringen (ur. 8 grudnia 1708 w Nancy, zm. 18 sierpnia 1765 w Innsbrucku) – książę Lotaryngii jako Franciszek III, książę Cieszyna, wielki książę Toskanii, cesarz rzymski, od 1740 współwładca (koregent) we wszystkich terytoriach rządzonych przez jego żonę Marię Teresę, wolnomularz^[1].

Franciszek I Lotaryński

cesarz rzymski
Okres	od 13 września 1745 do 18 sierpnia 1765
Poprzednik	Karol VII Wittelsbach
Następca	Józef II Habsburg
książę Lotaryngii
Okres	od 27 marca 1729 do 1737
Poprzednik	Leopold I Józef Lotaryński
Następca	Stanisław Leszczyński
książę Cieszyna
Okres	od 27 marca 1729 do 18 sierpnia 1765
Poprzednik	Leopold I Józef Lotaryński
Następca	Józef II Habsburg
wielki książę Toskanii
Okres	od 9 lipca 1737 do 18 sierpnia 1765
Poprzednik	Gian Gastone de' Medici
Następca	Leopold II Habsburg
Dane biograficzne
Dynastia	Habsbursko-Lotaryńska
Data urodzenia	8 grudnia 1708
Data śmierci	18 sierpnia 1765
Ojciec	Leopold I Józef Lotaryński
Matka	Elżbieta Charlotta Orleańska
Żona	Maria Teresa Habsburg

Życiorys

Syn księcia Lotaryngii Leopolda I Józefa i księżniczki orleańskiej Elżbiety Charlotty Orleańskiej. Jego dziadkami byli: książę Lotaryngii Karol V Leopold i arcyksiężniczka austriacka Eleonora Habsburg oraz książę Orleanu Filip I Burbon i księżniczka Palatynatu Reńskiego Elżbieta Charlotta Wittelsbach. Pochodził z rodu książąt Lorraine-Vaudémont.

W wieku 15 lat przybył na wiedeński dwór. Jego ojciec otrzymał wtedy tytuł księcia cieszyńskiego. Po śmierci ojca w 1729 roku został księciem Lotaryngii i księciem Cieszyna.

12 lutego 1736 roku w Wiedniu poślubił arcyksiężniczkę austriacką Marię Teresę Habsburg, córkę cesarza rzymskiego Karola VI i Elżbiety Krystyny von Braunschweig-Wolfenbüttel. Warunkiem, pod jakim Karol VI zezwolił na to małżeństwo, było przekazanie Lotaryngii Stanisławowi Leszczyńskiemu. Miało to zakończyć polską wojnę sukcesyjną. W zamian Franciszek otrzymał tytuł wielkiego księcia Toskanii. Franciszek i Maria Teresa mieli 16 dzieci:

• Maria Elżbieta (1737–1740)
• Maria Anna (1738–1789)
• Maria Karolina (1740–1741)
• Józef Benedykt (1741–1790) – cesarz rzymski w latach 1765–1790;
• Maria Krystyna (1742–1798) – żona królewicza polskiego, księcia cieszyńskiego Alberta Wettyna (1738–1822);
• Maria Elżbieta (1743–1808) – ksieni w Innsbrucku ;
• Karol Józef (1745–1761)
• Maria Amalia (1746–1804) – żona księcia Parmy Ferdynanda I Burbona (1751–1802);
• Leopold Józef (1747–1792) – cesarz rzymski w latach 1790–1792;
• Maria Karolina (1748)
• Maria Joanna (1750–1762)
• Maria Józefa Habsburg (1751–1767)
• Maria Karolina (1752–1814) – żona król Neapolu i Sycylii Ferdynanda I Burbona (1751–1825);
• Ferdynand Karol (1754–1806) – ożenił się z księżniczką Modeny i Reggio Marią Beatrycze d'Este (1750–1829);
• Maria Antonina (1755–1793) – żona króla Francji Ludwika XVI (1754–1793);
• Maksymilian Franciszek (1756–1801) – książę elektor, arcybiskup Kolonii.

złota moneta wybita z okazji koronacji cesarza; łaciński napis na rewersie oznacza: Franciszek, Król Jerozolimy, Książę Lotaryngii i Wielki Książę Toskanii, wybrany w Cesarstwie Rzymskim, koronowany we Frankfurcie 4 października 1745

Cesarz Karol VI zmarł 20 października 1740 roku. Maria Teresa, jego następczyni ustanowiła męża koregentem. Kraje, które wcześniej zgodziły się by zgodnie z sankcją pragmatyczną, ziemie Habsburgów dziedziczyła Maria Teresa, zmieniły zdanie. Doprowadziło to do wybuchu wojny o sukcesję austriacką. Po śmierci głównego adwersarza, elektora Bawarii i cesarza rzymskiego Karola VII Wittelsbacha Franciszek I Lotaryński został wybrany na cesarza 13 września 1745. Mając stosunkowo niewielki wpływ na życie polityczne, przeszedł do historii jako mecenas sztuki. Zmarł 15 lat przed swą małżonką.

W 1744 młodszy brat Franciszka – Karol Lotaryński ożenił się z Marią Anną Habsburg, młodszą siostrą Marii Teresy.

Jego kochanką była Maria Wilhelmina von Neipperg.

Pełna tytulatura

Franciszek, z Bożej łaski uświęcony i wybrany cesarz rzymski, po wieki August, król Niemiec i Jerozolimy, arcyksiążę Austrii, książę Lotaryngii i Baru, wielki książę Toskanii, książę Kalabrii, Geldrii, Montferratu, Cieszyna na Śląsku, książę Charlesville, margrabia Pont-à-Mousson i Nomeny, hrabia Prowansji, Vaudémont, Blâmont, Zütphen, Saarwerden, Salm, Falkenstein etc. etc.

Genealogia

Prapradziadkowie	książę Lotaryngii Franciszek II Lotaryński (1572–1632) ∞1568 Krystyna von Salm (1575–1627)	książę Lotaryngii Henryk II Lotaryński (1563–1624) ∞1568 Małgorzata Gonzaga (1591–1632)	cesarz rzymski Ferdynand II Habsburg (1578–1637) ∞1600 Maria Anna Wittelsbach (1574–1616)	książę Mayenne Karol II Gonzaga (1609–1631) ∞1627 Maria Gonzaga (1609–1660)	król Francji Henryk IV Burbon (1553–1610) ∞1600 Maria Medycejska (1575–1642)	król Hiszpanii Filip III Habsburg (1578–1621) ∞1599 Małgorzata Habsburg (1594–1611)	elektor Palatynatu Fryderyk V Wittelsbach (1596–1632) ∞1613 Elżbieta Stuart (1596–1662)	landgraf Hesji-Kassel Wilhelm V Heski (1602–1637) ∞1619 Amalia Elżbieta Hanau-Münzenberg (1602–1651)
Pradziadkowie	książę Lotaryngii Mikołaj II Lotaryński (1612–1670) ∞1634 Klaudia Lotaryńska (1612–1648)		cesarz rzymski Ferdynand III Habsburg (1608–1657) ∞ 1651 Eleonora Gonzaga (1630–1686)		król Francji Ludwik XIII Burbon (1601–1643) ∞1615 Anna Habsburg (1601–1666)		elektor Palatynatu Karol Ludwik Wittelsbach (1617–1680) ∞ 1650 Charlotta Hessen-Kassel (1627–1686)
Dziadkowie	książę Lotaryngii Karol V Lotaryński (1643–1690) ∞1678 Eleonora Habsburg (1653–1697)				książę Orleanu Filip I Burbon (1640–1701) ∞1671 Elżbieta Charlotta Wittelsbach (1652–1722)
Rodzice	książę Lotaryngii Leopold I Józef Lotaryński (1679–1729) ∞1689 Elżbieta Charlotta Orleańska (1676–1744)
Franciszek I Lotaryński (1708–1765), cesarz rzymski

Zobacz też

• dom Habsbursko-Lotaryński
• władcy Niemiec