Wetlina
wieś w województwie podkarpackim Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wetlina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Cisna[4][6]. Leży nad potokiem Wetlina, na granicy Ciśniańsko-Wetlińskiego Parku Krajobrazowego z Bieszczadzkim Parkiem Narodowym, przy drodze wojewódzkiej nr 897.
| wieś | |
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) | |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-608[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RLS |
| SIMC |
0347927[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leskiego  | |
Położenie na mapie gminy Cisna  | |
 49°09′19″N 22°28′07″E[5] | |
Nazwa miejscowości pochodzi od rodzaju wierzby „wetlyny”[7]. Wieś należała do posiadłości rodu Kmitów.
Wieś prawa wołoskiego w latach 1551–1600, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
Wieś lokowana na prawie wołoskim. Do 1553 Wetliną władał Piotr Kmita Sobieński, a po jego śmierci – bezdzietna wdowa Barbara Kmita z Herburtów. Po śmierci Barbary w 1580 wieś przejął jej brat, Stanisław Herburt.
W połowie XIX wieku właścicielem posiadłości tabularnej Wetlina był Ksawery hr. Krasicki[9].
W okresie międzywojennym wieś w powiecie leskim województwa lwowskiego. W miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Wetlina”[10].
25 września 1944 wieś została zajęta przez wojska radzieckie[11]. Do 1945 zamieszkana przez Bojków. W 1945 wyniku walk żołnierzy LWP z UPA zginęło 12 mieszkających tutaj Polaków i Ukraińców. Wieś spłonęła, a ludność została wysiedlona[12]. Zasiedlana ponownie na przełomie lat 50/60 XX w. Pierwszymi nowymi osadnikami byli pracownicy leśni oraz oo. bernardyni.
Wieś położona jest nieopodal źródła Wetlinki, będącej prawobrzeżnym dopływem rzeki Solinki. Od zachodu i południa otoczona jest szczytami górskimi Jawornik, Paportna (1198 m n.p.m.), od północy ciągnie się Połonina Wetlińska ze szczytem Roh (1255 m n.p.m.).
W Wetlinie znajdowała się największa cerkiew w Karpatach – pięciokopułowa na planie krzyża. Dziś na jej miejscu znajduje się kościół rzymskokatolicki.
We wsi został ustanowiony pomnik żołnierzy WOP, którzy zginęli w walkach z oddziałami UPA.
Miejscowość jest siedzibą Stowarzyszenia Rozwoju Wetliny i Okolic, które w dolinie Wetlinki wytyczyło ścieżkę historyczną przebiegającą przez tereny nieistniejących wsi Jaworzec, Łuh i Zawój, otwartą 14 czerwca 2012. Od 2013 wydaje ono corocznie Czasopismo Historyczno-Krajoznawcze „Bieszczady Odnalezione”[13], nawiązujące nazwą do wspomnianej wyżej ścieżki historycznej i zawierające m.in. kilkuczęściową monografię Wetliny czy opracowanie dziejów bieszczadzkich kolejek wąskotorowych. Redaktorem naczelnym pisma jest Zbigniew Maj. W gronie autorów zamieszczanych tekstów znajdują się m.in.: Andrzej Pelisiak, Piotr Kotowicz, Łukasz Bajda, Szymon Modrzejewski i Marcin Glinianowicz[14][15].
We wsi znajduje się rzymskokatolicki kościół drewniany pw. Miłosierdzia Bożego z 1979. W latach 2012–2017 obok świątyni drewnianej zbudowano murowany kościół pw. św. Jana Pawła II[16].
Kościoły w Wetlinie (2021)
Widok na Wetlinę ze Smereka
Wetlina (2007)
_i_św._Jana_Pawła_II_(HB2).jpg)
Wetlina stanowi jedną z głównych bieszczadzkich baz turystycznych. Przez wieś biegnie nieczynny odcinek Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej. W 2006 wokół Wetliny wytyczonych zostało ok. 20 km narciarskich tras biegowych. We wsi znajduje się Dom Wypoczynkowy PTTK, Schronisko Młodzieżowe oraz jeden hotel, wiele pensjonatów i kilka lokali gastronomicznych.
Do 2005 roku w Górnej Wetlinie odbywał się Festiwal Sztuk Różnych „Bieszczadzkie Anioły”. W 2006 roku przeniesiono go do Dołżycy k. Cisnej. W 2010 roku w Wetlinie, Ciśnie i Dołżycy zorganizowano pierwszą edycję Bieszczadzkich Spotkań ze Sztuką „Rozsypaniec”, będących kontynuacją festiwalu „Bieszczadzkie Anioły”.
Od 2003 roku w każde wakacje odbywa tu się Festiwal „Jazz w Starym Siole” (zazwyczaj ok. 6 koncertów), a od maja 2007 odbywa się festiwal muzyki reggae.
Szlaki turystyczne
Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Suche Rzeki – Zatwarnica-
Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Smerek (szczyt) – Smerek (wieś) - Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Połonina Wetlińska (schronisko PTTK „Chatka Puchatka”)
-
Wetlina (Stare Sioło) – Przełęcz M. Orłowicza – Jaworzec (bacówka PTTK) - Wetlina – Jawornik – Paportna – Riaba Skała
Wetlina (kościół) – Jawornik – Paportna – Riaba Skała- Wetlina – Dział – Mała Rawka – bacówka PTTK „Pod Małą Rawką” – Przełęcz Wyżniańska – Połonina Caryńska – Przysłup Caryński – schronisko studenckie „Koliba”
-
Wetlina – Dział – Mała Rawka – Wielka Rawka – Ustrzyki Górne - Wetlina (Górna Wetlinka) – Połonina Wetlińska (schronisko PTTK „Chatka Puchatka”)
- 1881 wieś liczyła 819 mieszkańców, własność większościowa należała do Stanisława hr. Konarskiego.
- 1921 – Wetlinę zamieszkiwało 805 osób (w 135 domach mieszkalnych):
- 770 wyznania greckokatolickiego
- 27 wyznania rzymskokatolickiego
- 8 wyznania mojżeszowego
- 1991 – 296 osób
- 2004 – 307 osób
Cerkiew parafialna pw. św. Wielkiego Męczennika Dymitra (zbudowana w 1786), kolejna murowana pw. Chrystusa Króla (zbudowana w 1928)
Liczba wiernych:
- 1890 – 832
- 1918 – 1042
- 1938 – 1015
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
