Warianty tekstowe Nowego Testamentu

Warianty tekstowe Nowego Testamentu – warianty tekstu greckiego 27. ksiąg Nowego Testamentu, które powstały w wyniku zamierzonych lub nieświadomych zmian w tekście pierwotnym dokonanych przez kopistów przy sporządzaniu kolejnej kopii tekstu. Niektóre z wariantów powstały w wyniku błędu, na przykład kiedy oko kopisty zatrzymało się na podobnym słowie, ale znajdującym się w innym miejscu oryginalnego tekstu. Jeżeli oko wróciło na wcześniejsze słowo, powstawało powtórzenie (błąd dittografii). Jeżeli oko spojrzało na dalsze słowo, powstawało opuszczenie (błąd homoioteleuton). W innych przypadkach kopista dodawał tekst z pamięci, z innych paralelnych tekstów (najczęściej miało to miejsce w Ewangeliach synoptycznych). Czasami zmieniał pisownię. Synonimy zastępował substytutami. Zaimki zamieniano w rzeczowniki (zwrot jak „On powiedział” stał się zwrotem „Jezus powiedział”).

Historia badań

Orygenes był jednym z pierwszych, który zastanawiał się nad różnicami w tekście Nowego Testamentu i deklarował swoje preferencje dla określonych wariantów. W Mat 27,16-17 faworyzował „Barabasz” przeciwko „Jezus Barabasz” (In Matt. Comm. ser. 121). W Jan 1,28 preferował „Bethabara” zamiast „Betania” jako miejsce gdzie Jan chrzcił (Komentarz do Ewangelii św. Jana VI.40 (24)). „Gergeza” raczej niż „Geraza” albo „Gadara” (Komentarz do Ewangelii św. Jana VI.40 (24)). Orygenes odnotował dwa warianty w Hebr 2,9 „z dala od Boga” i „przez łaskę Bożą”. W Komentarzu do Ewangelii Mateusza Orygenes napisał: „Tymczasem jest oczywiste, że istnieje duża różnica między rękopisami; wynika ona bądź z niedbalstwa pewnych kopistów, bądź z niegodziwej śmiałości niektórych, bądź winę za to ponoszą ci, <którzy nie zwracają uwagi>na poprawność tekstów, bądź ci, którzy poprawiając dodają lub usuwają, co im się podoba”^[1].

John Mill w roku 1707 oszacował liczbę wariantów Nowego Testamentu na 30 000^[2]. Jednak Mill miał do dyspozycji zaledwie około stu rękopisów NT. Eberhard Nestle, w końcu XIX wieku podał liczbę od 150 000 do 200 000 wariantów^[3]. Obecnie Ehrman mówi o 400 000 wariantach^[4] a Daniel B. Wallace o 300–400 tysiącach wariantów^[5].

W dalszej części artykułu podana została skrócona lista wybranych wariantów tekstowych Nowego Testamentu.

Niektóre spośród stosowanych skrótów

• it – utworzony od Itala, ale dotyczy wszystkich przekładów starołacińskich (Itala stanowi zdecydowaną większość)
• vg – Vulgata:

• vg^s – Wulgata sykstyńska
• vg^cl – Wulgata klementyńska
• vg^mss – niektóre manuskrypty Wulgaty (z an. Vulgata manuscriptures)
• vg^st – Wulgata Stuttgartiana
• vg^ww – Wulgata, wydanie krytyczne Johna Wordswortha i Henry’ego White’a

• syr – przekłady syryjskie:

• syr^cur – kuretoński^[a]
• syr^h – harkleński^[b]
• syr^p – Peszitta
• syr^pal – palestyński^[c]
• syr^ph – filokseński^[d]
• syr^sin – synajski^[e]

• cop – przekłady koptyjskie:

• cop^sa – sahidycki dialekt języka koptyjskiego
• cop^bo – bohairycki dialekt języka koptyjskiego
• cop^fay – fajumski dialekt języka koptyjskiego
• cop^ach – achmimski dialekt języka koptyjskiego

• arm – przekład ormiański
• goth – przekład gocki (Codex Argenteus)
• geo – przekład gruziński

• geo¹ – rękopis Adysz
• geo² – rękopisy Opiza i Tbet

• eth – przekład etiopski
• Byz (lub 𝔐) – tekst bizantyński
• Lect – lekcjonarze
• TR – Textus receptus
• mss – (niektóre) manuskrypty

Ewangelia Mateusza

Papirus 1 verso z tekstem Mateusz 1,1-9; w 1,3 zawiera wariant Ζαρε przeciwko Ζαρα

Osobny artykuł: Ewangelia Mateusza.

Mateusz 1,24

ἐγερθεὶς (wstał) – א, B, C, Z, 071, f¹

διεγερθεὶς (został zbudzony) – C³, D, L, W, 087, f¹³, Byz mss

Mateusz 1,25

υἱὸν (syn) – א, B, Z, 071, f¹, f¹³, 33

τὸν υἱὸν αὐτῆς τὸν πρωτότοκον (jej pierworodny syn) – C, D, K, L (brak αὐτῆς), W, Δ, Π, 28, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1365, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, ℓ 70, ℓ 185, ℓ 333, ℓ 1761, it^{aur, f, ff1}, vg

Mateusz 2,18

κλαυθμὸς (płacz) – א, B, 0250, f¹, it^{(q), aur, b, c, f, ff1,g1,k, l, 1}, vg, syr^{p, pal}, cop^{sa, bo}, eth

θρῆνος καὶ κλαυθμός (lament i płacz) – C, D, K, L, W, Δ, Π, f¹³, 28, 33, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1241, 1253, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, ℓ 70, ℓ 150, ℓ 185, ℓ 1761, syr^cur, syr^s, syr^h, arm

Mateusz 4,10

ὕπαγε (idź precz) – א, B, C*, K, P, W, Δ, 0233, f¹, f¹³, 565, 700, 892

ὕπαγε ὀπίσω μου (idź precz ode mnie) – C², D, L, Z, 28, 33, 892², 1009, 1010, 1071, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1365, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, ℓ 76, it^{b, d, h, l}, vg, syr^{c, h}

ὕπαγε ὀπίσω σου (idź precz za siebie) – syr^s

vade retro – it^{a, aur, c, ff1, g1}

Mateusz 5,44

ευλογειτε τους καταρωμενους υμας, καλως ποιειτε τοις μισουσιν υμας (błogosławcie tym, którzy was przeklinają, dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą) – K, L, W, Δ, Θ, Π, f¹³, 28, 33, 565, 70, 892, 1009, 1010, 1079, 1195, 1216, 1241, 1242, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect

brak w א, B, f¹ it^k syr^{c, s} cop^{sa, bo[6]}

Mateusz 5,47

ἐθνικοί (poganie) – א, Β, Δ, f¹, 33, 892, 1071, 1216, 1230, 1241, 1365, it, vg

τελῶναι (poborcy podatków) – Κ, L, W, Δ, Θ, Π, f¹³, 28, 565, 700, 1009, 1010, 1079, 1195, 1242, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, it^h, syr^p, goth, geo

Mateusz 6,13 (patrz 1 Krn 29,11-13)

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα, εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoje jest królestwo i moc i chwała na wieki. amen) – K, L, W, Δ, Θ, Π, f¹³, 28, 33, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1365, 1546, 1646, Byz, Lect

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα, τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoje jest królestwo i moc i chwała, Ojca i Syna i Ducha Świętego na wieki. amen) – 157, 225, 418

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ δύναμις εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoja jest moc na wieki. amen) – k

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ δύναμις καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoja jest moc i chwała na wieki. amen) – cop^{sa, fay}

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία καὶ ἡ δόξα εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoje jest królestwo i moc na wieki. amen) – syr^c

ὅτι σοῦ ἐστιν ἡ βασιλεία, τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν (bo Twoje jest królestwo, Ojca, i Syna i Ducha Świętego na wieki. amen) – 1253

ominięty przez א, B, D, Z, 0170, f¹, ℓ 547, it, vg, cop^bo

Mateusz 6,15

τὰ παραπτώματα αὐτῶν (ich przestępstwa), ominięty przez א, D, 1-118-205-209-1582, 22, 892*, it^{a, aur, c, ff1, g1}, syr^h

Mt 8,13 w Kodeksie Naniańskim

Mateusz 8,13 (por. Łk 7,10)

και υποστρεψας ο εκατονταρχος εις τον οικον αυτου εν αυτη τη ωρα ευρεν τον παιδα υγιαινοντα (a kiedy setnik powrócił do swego domu tej godziny, znalazł sługę zdrowym) – א, C, (N), U, Θ, (0250), f¹, (33, 1241), it^g1, syr^h[7].

brak w większości mss

Mateusz 9,34

οἱ δὲ Φαρισαῖοι ἔλεγον ἐν τᾡ ἂρχωντι τῶν δαιμονίων ἐκβάλλει τὰ δαιμόνια (Ale faryzeusze powiedzieli: „On wypędza demony [mocą] księcia demonów”) – opuszczone przez D, it^{a, d, k}, syr^sin, Hilary (hiatus w e, syr^cur)

Mateusz 12,47

wiersz ominięty przez א, B, L, 1009, ℓ 12, it^{ff1, k}, syr^{c, s}, cop^sa

Mateusz 13,33

ἐλάλησεν αὐτοῖς (powiedział im) – mss tekstu aleksandryjskiego, cezarejskiego i bizantyjskiego

ominięte przez – D, it^{d, (k)}, syr^sin, syr^cur

Mateusza 13,35

• W Ewangelii Mateusza powiedziano zatem: ‘Stało się to po to, aby spełniło się to, co zostało napisane u proroka Asafa’. Taka lekcja znajduje się we wszystkich dawnych kodeksach, lecz ludzie nie znający się na rzeczy usunęli ten fragment. Natomiast wiele wydań Ewangelii do dziś zawiera lekcje: ‘Aby spełniło się to, co zostało napisane przez proroka Izajasza: ‘Otworzę moje usta w przypowieściach i opowiem postanowienia od początku’. Słów tych jednak nie wypowiada Izajasz, lecz Asaf (Orygenes, Hom.Ps. 1/77:2; Hieronim, Kom.Mat. II, 13,35), – Kodeksy א, Θ, f¹, f¹³, 33

Mateusz 14,12

σωμα (ciało) – W, 0106, 0136, Byz, lat, syr^h cop^sa

πτωμα (zwłoki) – א, B, C, D, L, Θ, f¹, f¹³, 33, 565, 700, 892, 1010, 1241, 1424, it^{e, k}, syr^{s, c, p} cop^bo

Mateusz 15,6

τὸν πατέρα αὐτοῦ (jego ojca) – א^a, B, D, it^{a, d, e}, syr^c, cop^sa, geo

τὸν πατέρα ἢ τὴν μητέρα αὐτοῦ (ojca i jego matkę) – Θ, f¹, (1216 opuszcza αὐτοῦ), ℓ 184, geo^B, Orygenes

τὸν πατέρα αὐτοῦ ἢ τὴν μητέρα (jego ojca albo matkę) – 084, f¹³, 33, 700, 892, 1071

τὸν πατέρα αὐτοῦ ἢ τὴν μητέρα αὐτοῦ (jego ojca albo jego matkę) – C, K, L, W, X, Δ, Π, 0106, 1009, 1010, 1079, 1195, 1230, 1242, 1253, 1344, 1365, (1546), 1646, 2148, 2174, Byz, Lect

τὸν πατέρα αὐτοῦ καὶ τὴν μητέρα αὐτοῦ (jego ojca i jego matkę) – 565, 1241

Mateusz 15,6 (patrz Marek 7,13)

τὸν λόγον (słowo) – א^a, B, D, Θ, 700, 892, 1230, it^{a, b, d, e, ff1}, syr^{c, s, p, hmg}, cop^{sa, bo}, arm, eth, geo, Diatessaron, Ireneusz, Orygenes, Euzebiusz, Augustyn

τὸν νόμον (prawo) – א^{*, b}, C, 084, f¹³, 1010, geo²

τὴν ἐντολήν (przykazanie) – K, L, W, X, Δ, Π, 0106, f¹, 33, 565, 1009, 1071, 1079, 1216, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, it^{aur, c, f, g1, l, q}, vg, syr^h, Orygenes

Mateusz 15,15 w kodeksie 0237; wariant „przypowieść”

Mateusz 15,15

τὴν παραβολὴν ταύτην (przypowieść tę) – C, D, K, L, W, X, Θ, Π, 0119, 33, 565, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect

τὴν παραβολὴν αὐτήν (przypowieść tę) – Δ

ταύτην τὴν παραβολήν (tę przypowieść) – f¹³

τὴν παραβολήν (przypowieść) – א, B, 0237, f¹, 700, 892, cop^{sa, bo}, geo^B

Mateusz 15,31

λαλοῦντας, κυλλοὺς ὑγιεῖς – C, K, L, P, W, X, Δ, Π, 565, (700^c), 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1242, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, ℓ 1231^m, ℓ 1761 it^{d, f, q}

λαλοῦντας, κυλοὺς ὑγιεῖς – ℓ 185

λαλοῦντας καὶ κυλλοὺς ὑγιεῖς – D, Θ, f¹³, 33, 1230, 1253, ℓ 76, syr^{p, h}

ἀκούοντας, κυλλοὺς ὑγιεῖς – B

ἀκούοντας, κυλοὺς ὑγιεῖς – ℓ 211

ἀκούοντας καὶ λαλοῦντας, κυλλοὺς ὑγιεῖς – N, O, Σ,

λαλοῦντας – א, f¹, 700*, 892, ℓ 184, it, vg, syr, eth, geo, Orygenes

Mateusz 16,2b-3 Rękopisy tekstu aleksandryjskiego nie zawierają tego tekstu. Również najstarsze bizantyjskie rękopisy nie mają go bądź kwestionują jego autentyczność.

• Tego nie ma w wielu kodeksach (Hieronim, Kom.Mat II:16,2-3) – brak np. w א, B, X, f¹³, 1216

Mateusz 16,12

της ζυμης των αρτων (kwasu chlebów) – א², B, L, 892, 1009, 1241

της ζυμης των αρτων των Φαρισαιων και Σαδδουκαιων (kwasu chlebów faryzeuszy i saduceuszy) – א, ff¹, syr^c

της ζυμης των Φαρισαιων (kwasu faryzeuszy) – 33

των αρτων (chlebów) – f¹

της ζυμης του αρτου (kwasu chleba) – C, W, Byz, it^{c, f, q}, syr^p, syr^h, cop^{sa, bo}

της ζυμης (kwasu) – D, Θ, f¹³, 565, it^{a, b, ff2}, syr^s

Mateusza 16,20

• Mateusz zatem według pewnego rękopisu napisał: ‘Wtedy polecił uczniom, aby nikomu nie mówili, że On jest Mesjaszem.(...) Trzeba także wiedzieć, że niektóre rękopisy Ewangelii według Mateusza mają: ‘Surowo przykazał’ (Orygenes, Kom.Mt. 12:15)

Mateusz 17,21

werset opuszczony przez א, B, Θ, 33, 892, syr^{c, pal}, cop^{sa, bo}, arm, eth

werset występuje w C, D, K, L, W, X, Δ, Π, f¹, f¹³

Mateusza 18,1

• [Mateusz] oddał według jednych rękopisów: ‘W tym czasie uczniowie przystąpili do Jezusa’, według zaś innych: ‘W tym dniu’ (Orygenes, Kom.Mt. 13:14)

Mateusz 18:11

werset opuszczony przez א, B, L*, Θ, 33, 892^txt, it, syr, cop

Mateusz 19,29

ἐκατονπλασίονα (stokrotnie) – א, C, D, W, Θ, f¹, f¹³, 28, 33, 565, 700, 892, 1009, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 2148, 2174, Byz, Lect, it, vg, syr, cop^bo, arm, eth

πολλαπλασίονα (wielokrotnie) – B, L, 1010, syr^pal, cop^sa, eth^mss

Mateusz 20,28

D, Φ, syr^cur, vg^mss zawierają dodatek:

„Ale wy dążcie, by wzrastać z tego, co jest małe, a z większego mniejszym być. Kiedy wejdziecie do domu wezwani na obiad, nie siadajcie na prominentnych miejscach, aby nie wszedł ktoś dostojniejszy od ciebie i gospodarz nie przyszedł, i nie powiedział tobie: Usiądź niżej. I będziecie zawstydzeni. Lecz jeśli usiądziesz na niższym miejscu i przyjdzie do ciebie ktoś niższy, wtedy gospodarz powie tobie: Usiądź wyżej. Będzie to dla ciebie korzystne.”^[8]

Mateusz 21,10

γαμος (wesele) – B¹, D, W, Θ, 085, 0161, f¹, f¹³, Byz

νυμφων (oblubieniec) – א, B, L, 0138, 892, 1010

αγαμος – C

Kodeks 087, Mt 21,19-24

Mateusz 21,31^[9][10]

ὁ πρῶτος (pierwszy) – א, C*, K, W, Δ, Π, Byz

ὁ δεύτερος (drugi) – 4, 273

ὁ ὕστερος (następny) – B

ὁ ἔσχατος (ostatni) – D, Θ, f¹³

Mateusz 21,44

Καὶ ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον (A kto upadnie na ten kamień) – א, B, C, K, L, W, X, Δ, Π, 0138, 33, 892, 1010, 1546, f¹, f¹³, 28, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1071, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, it, vg, syr, cop, arm, eth, geo

ὁ πεσὼν ἐπὶ τὸν λίθον τοῦτον (Kto upadnie na ten kamień) – Θ, 1079, 1546

cały wiersz opuszczony przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{104}}$, D, 33, it^{a, b, d, e, ff1, ff2, r1}, syr^sin, Ireneusz^lat, Orygenes, Euzebiusz

Mateusz 23,26

καὶ τῆς παροψίδος (i w misie) – B, C, L, W, 33, Byz, cop

ominięty przez D, Q, 1-118-209-1582, 700, it^{a, d, e, ff1, r1}, syr^sin, geo, Ireneusz^lat, Klemens (hiatus w b, syr^cur)

Mateusz 23,35

εως του αιματος Ζαχαριου (aż do krwi Zachariasza) – א

εως του αιματος Ζαχαριου υιου Βαραχιου (aż do krwi Zachariasza, syna Barachiasza) – pozostałe rękopisy

Mateusz 23,38

ἔρημος (pustynia) – mss zachodnie, cezarejskie, bizantyjskie i niektóre aleksandryjskie

opuszczone przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{77}}$?, B, L, ℓ 184

Mateusza 24,36

zwrot „ani syn” zawierają – א* (tekst pierwotny oraz jego druga korekta; pierwszy korektor usunął „ani syn”, drugi przywrócił), B, D, Θ, Φ, f¹³, 28, 1195, 1230*, 2680, al, it, vg^mss, syr^pal, Diatessaron, Ireneusz, Hilary, Ambroży, Orygenes, Chryzostom, Augustyn, Cyryl

zwrot „ani syn” pomijają – א¹, L, W, Y, Δ, Π, Σ, 0133, f¹, 22 – 2174, Byz, it^{g, l}, vg, syr^sin, syr^p, syr^h, cop, Orygenes (znał oba warianty), Bazyli, Hieronim (znał oba warianty) i in.^[11][12]

• ‘O dniu zaś owym i o godzinie nikt nie wie, ani aniołowie niebiescy, tylko sam Ojciec’. W niektórych kodeksach łacińskich dodano: ‘ani Syn’, podczas gdy w greckich, a szczególnie w manuskryptach Adamantiusa i Pieriusa nie jest to dopisane. Ponieważ jednak w niektórych to można przeczytać (Hieronim, Kom.Mat. IV:24,36)

Mateusz 25,17

ἐκέρδησεν (zyskał) – א, B, C*, L, 33, 892, 1010, 1546, it^{aur, g1, l}, vg, syr^{p, pal}, cop^{sa, bo}, arm, eth

καὶ αὐτὸς ἐκέρδησεν (i on zyskał) – D, it^d

ἐκέδησεν καὶ αὐτός (zyskał i on) – A, C³, K, W, X, Δ, Θ, Π, 074, f¹, f¹³, 28, 565, 700, 1009, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1646, 2174, Byz, Lect, it^h, syr^h

Mateusz 25,41-46 w Chester Beatty I

Papirus 37 recto; fragment Mt 26,19-37; w Mt 26,28 przekazuje wariant przymierza

Mateusz 26,28

διαθήκης (przymierza) – mss aleksandryjskie oraz Θ

καινῆς διαθήκης (nowego przymierza) – mss zachodnie, cezarejskie i bizantyjskie

Mateusz 27,4

ἀθῷον (niewinny) – א, B*, C, K, W, X, Δ, Π, Byz, Lect

δίκαιον (sprawiedliwy) – B^2mg, L, Θ

Mateusz 27,9

ἐπληρώθη τὸ ῥηθὲν διὰ Ἰερεμίου τοῦ προφήτου (wypełniło się słowo powiedziane przez Jeremiasza proroka) – ominięte słowo Ιερεμιου (Jeremiasza) w manuskryptach: Φ, 33, it^{a, b}, syr^s, syr^p, cop^bo

ἐπληρώθη τὸ ῥηθὲν διὰ Ζαχαρίου τοῦ προφήτου (wypełniło się słowo powiedziane przez Zachariasza proroka) – 22, syr^hmg

ἐπληρώθη τὸ ῥηθὲν διὰ Ἰησαίου τοῦ προφήτου (wypełniło się słowo powiedziane przez Izajasza proroka) – 21

Mateusz 27,16

Ἰησοῦν τὸν Βαραββᾶν (Jezus Barabasz) – Θ, f¹, 700*, syr^{s, pal}, arm, geo²

τὸν Βαραββᾶν (Barabasz) – B, 1010, Orygenes

Βαραββᾶν (Barabasz) – א, A, D, K, L, W, Δ, Π, 064, f¹³, 565, 700^c, 892, 1009, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, cop^{sa, bo}, goth

Mateusz 27,49 (por. J 19,34)

ἄλλος δὲ λαβὼν λόγχην ἒνυξεν αὐτοῦ τὴν πλευράν, καὶ ἐξῆλθεν ὕδορ καὶ αἷμα (inny wziął włócznię i przebił Jego bok, i natychmiast wyszła woda i krew), ten wariant pochodzi z Jan 19,34 – występuje w rękopisach א, B, C, L, U, Γ, 1010, 1293, syr^pal, eth^mss, nie posiadają go rękopisy: A, D, E, F, G, H, K, M, S, W, Δ, Θ, Σ, 090, Byz, it, am, syr^cur, cop^{sa, bo}, arm, geo); nie występuje w późnych aleksandryjskich rękopisach 892

Mateusz 28:19

Πορευθέντες οὖν (pominięte: οὖν | א, A, ƒ¹³, Byz) μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη βαπτίζοντες (–σαντες | B, D) αὐτοὺς εἰς τὸ ὄνομα τοῦ πατρὸς καὶ τοῦ υἱοῦ καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος (Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, chrzcząc je w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego) – א, A, B, D, W, ƒ^1,13, Byz, latt, syr, cop

Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τὰ ἔθνη ἐν τῷ ὀνόματί μου (Idźcie, nauczajcie wszystkie narody w moim imieniu) – Euzebiusz^{przednicejski}

לכו אחם (Idźcie) – EM^SzTb

Ewangelia Marka

Codex Boreelianus, Marek 1,1-5a

Kodeks 543, w Mk 1,2 wariant – ἐν τοῖς προφήταις, Mk 1,8 – ἐν πνεύματι ἁγίῳ

Osobny artykuł: Ewangelia Marka.

Marek 1,2

ἐν τοῖς προφήταις (u proroków) – A, W, f¹³, Byz

ἐν τῷ Ἠσαἲᾳ τῷ προφήτῃ (u Izajasza proroka) – א, B, L, D

ἐν Ἠσαἲᾳ τῷ προφήτῃ (u Izajasza proroka) – D, Θ, f¹

Marek 1,8

ἐν πνεύματι ἁγίῳ (Duchem Świętym) – א, A, D, K, W, Δ, Θ, Π, f¹, f¹³,

πνεύματι ἁγίῳ – B, L

ἐν πνεύματι ἁγίῳ καὶ πυρί (Duchem Świętym i ogniem) – P, 1195, 1241, ℓ 44, syr^h

Marek 1,13

καὶ ἦν ἐν τῇ ἐρημω (był na pustyni) – א, A, B, D, L, Θ, 33, 579, 892, 1342, 2427

καὶ ἦν ἐκει ἐν τῇ ἐρημω (był tam na pustyni) – W, Δ, 157, 1241, Byz, TR

καὶ ἦν ἐκει (był tam) – 28, 517, 565, 700, f¹, Rodzina Π, syr^s

ominięte – f¹³

hiatus – C, Ψ, syr^c

Marek 1,14

εὐαγγέλιον (ewangelię) – א, Β, L, Θ, f¹, f¹³, 28, 33, 565, 892

εὐαγγέλιον τῆς βασιλείας (ewangelię królestwa) – Α, D, Κ, W, Δ, Π, 074, 0133, 0135, 28^mg, 700, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, lat, syr^p, cop^bo

Marek 1,41

σπλαγχνισθεις – większość mss

οργισθεις – Kodeks Bezy a ff² r¹

Marek 2,26

ἐπὶ Ἀβιαθαρ ἀρχιερέως (kiedy Abiatar był wielkim kapłanem) – א, A, B, K, L, 892, 1010, 1195, 1216, 1230, 1242, 1344, 1365, 1646, 2174, Byz, ℓ 69, ℓ 70, ℓ 76, ℓ 80, ℓ 150, ℓ 299, ℓ 1127, ℓ 1634, ℓ 1761, arm

ἐπὶ Ἀβιαθαρ τοῦ ἀρχιερέως (kiedy Abiatar był wielkim kapłanem) – A, C, Θ, Π, 074

ἐπὶ Ἀβιαθαρ τοῦ ἱερέως (kiedy Abiatar był kapłanem) – Δ, it^f

fraza ominięta przez rękopisy: D, W, 1009, 1546, it^{a, b, d, e, ff2, i, r1, t}, syr^s

Marek 4,19

η αγαπη του πλουτου (miłość bogactwa) – Δ

η απατη του πλουτου (złudzenie bogactwa) – א, A, Β, C, E, Byz

απαται του πλουτου (złudzenia bogactwa) – W

απαται του κοσμου (złudzenia świata) – D (Θ, 565)

Marek 4,19

και αι περι τα λοιπα επιθυμιαι (i pożądanie innych rzeczy) – reszta mss

brak – D, (Θ), W, f¹, 28, (565, 700), it

Marek 4,24

καὶ προστεθήσεται ὑμῖν (i zostanie wam dodane) – א, B, C, L, Δ, 700, 892

καὶ προστεθήσεται ὑμῖν τοῖς ἀκούουσιν (i zostanie dodane wam słuchającym) – A, K, Π, 0107, Byz

ominięte – D, W, 565

Marek 5,9

απεκριθη λεγων (odpowiedział mówiąc) – E, 565, 700, 1010

απεκριθη (odpowiedział) – D

λεγει αυτω (mówi mu) – pozostałe mss

Marek 5,9

λεγιων ονομα μοι (Legion imię moje) – א, B, C, L, Δ

λεγεων (legiony) – A, W, Θ, f¹, f¹³, Byz

Marek 6,33

ἐκεῖ καὶ προῆλθον αὐτούς – א, B, 0187 (ominięte εκει), 892, ℓ 49, ℓ 69, ℓ 70, ℓ 299, ℓ 303, ℓ 333, ℓ 1579, (ℓ 950 αυτους), it^aur, vg, (cop^{sa, bo})

ἐκει καὶ προσηλθον αὐτοῖς – L, 1241, (Δ, Θ, ℓ 10 αὐτοῖς), ℓ 12, ℓ 80, ℓ 184, ℓ 211, ℓ 1127, arm, geo

ἐκεῖ καὶ συνῆλθον αὐτῷ – D^gr, it^b

ἐκεῖ καὶ συνῆλθον αὐτοῦ – 28, 700

ἐκεῖ καὶ ἢλθον αὐτοῦ – 565, it^{(a), d, ff, i, r}, Diatessaron

καὶ ἢλθον ἐκεῖ – f¹

προηλθον αὐτὸν ἐκεῖ – syr^p

πρὸς αὐτούς καὶ συνῆλθον πρὸς αὐτον – 33

ἐκεῖ καὶ προῆλθον αὐτοῖς καὶ συνῆλθον πρὸς αὐτον – K, Π, (f¹³ συνεισηλθον πρὸς αὐτούς), 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1242, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz

ἐκεῖ καὶ προῆλθον αὐτοῖς καὶ συνέδραμον πρὸς αὐτον – A

ἐκει – W, ℓ 150, it^c

Marek 6,51

ἐξίσταντο – א, B, L, Δ, 28, 892, it^{c, ff2, i, l}, vg, syr^s, cop^{sa, bo}, geo

ἐξεπλήσσοντο – f¹

ἐξίσταντο καὶ ἐθαύμαζον – A, D, K, W, X, Θ, Π, f¹³, 33, 565, 700, 1009, 1010, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect

ἐθαύμαζον καὶ ἐξίσταντο – 517, 1424

Marek 7,16

werset ominięty przez א, Β, L, Δ, 28

Marek 8,10

τὰ μέρη Δαλμανουθά – א, Α, Β, C, K, L, X, Δ, Π, 0131, 33, 700, 892, 1009, 1010, 1195, 1216, 1230, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, it, vg, syr, cop

τὰ ὂρη Δαλμανουθά (góry Dalmanuta) – 1071

τὸ ὂρος Δαλμανοῦναι (góra Dalmanuta) – W

τὰ ὅρια Δαλμανουθά (kraj Dalmanuta) – 1241

τὸ ὂρος Μαγεδά (góra Megiddo) – 28

τὰ ὅρια Μελεγαδά – D^gr

τὰ μέρη Μαγδαλά – Θ f¹, f¹³, ℓ 80

τὰ μέρη Μαγεδά – 565

Marek 8,29

συ ει ο Χριστος – większość mss

συ ει ο Χριστος ο υιος του θεου – א, L, r¹

συ ει ο Χριστος ο υιος του θεου του ζωντος – W f¹³ b syr^p cop^sa

Marek 8,35-9,1 z Papirusu 45

Marek 9,29

προσευχη – א*, Β, it^k, geo, Klemens

προσευχη και νηστεια – A, C, D, K, L, W, X, Δ, Θ, Π, Ψ, f¹, f¹³, 28, 33, 565, 700, 892

νηστεια και προσευχη – syr, cop, arm, eth

Minuskuł 544 z tekstem Mk 9,42-10,4; brak wierszy 44 i 46

Marek 9,49

πας γαρ πυρι αλισθησεται (każdy bowiem ogniem zostanie osolony) – (א εν πυρι) B, L, W, Δ, f¹, f¹³, 28, 565, 700, ℓ 260, syr^s, cop^sa

πασα γαρ θυσια αλι αλισθησεται – D, it

πας γαρ πυρι αλισθησεται και πασα θυσια αλι αλισθησεται (każda ofiara solą zostanie osolona) – A, (C εν πυρι), K, (X πυρι αλι αλισθησεται), Π, (Ψ θυσια αναλωθησεται)

πας γαρ πυρι αναλωθησεται και πασα θυσια αλι αλισθησεται (każdy bowiem zostanie ogniem spalony i każda ofiara solą osolona) – Θ

θυσια αναλωθησεται (ofiarą spaloną) – Ψ^[13].

Marek 10,2

προσελθόντες Φαρισαῖοι (przyszli faryzeusze) – A, B, K, L, Γ, Δ, Ψ, f¹³, 28, 700, 892, 1010, 1079, 1546, 1646, Byz, cop^bo, goth

προσελθόντες οἱ Φαρισαῖοι (przyszli faryzeusze – rozmaita kolejność słów) – א, C, X

ominięte przez D, it^{a, b, d, k, r1}, syr^sin (syr^cur)

Marek 11,26

werset ominięty przez א, B, L, W, Δ, Ψ, 565, 700, 892, 1216, it^{k, l}, syr^{s, pal}, cop

werset występuje w K, X, Θ, Π, 28, Byz

Marek 14,39

τὸν αὐτὸν λόγον εἰπών (tymi słowami) – opuszczony przez D, it^{a, b, c, d, ff2, k}, (syr^cur)

Marek 15,28

Wers pominięty przez א, B, C, D, Ψ, k, syr^s, cop

Zakończenie Marka w Kodeksie Watykańskim

Marek 15,34 (por. Ps 22,2)

ἐγκατέλιπές με (zostawiłeś mnie) – א, B, Ψ, 059, vg, syr^{s, p}, cop^{sa, bo, fay}, geo

ἐγκατέλειπές με (zostawiłeś mnie) – L, 0112, 565, 892

με ἐγκατέλιπες (mnie zostawiłeś) (por. Mt 27,46) – C, P, X, Δ, Θ, Π², f¹, f¹³, 28, 700, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, it, goth

με ἐγκατέλειπες (mnie zostawiłeś) – A, Π*

με ἐγκατέλειπας (mnie zostawiłeś) – K, 1009, (ℓ 70)

με ἐγκατέλιπας (mnie zostawiłeś) – 33

ὠνείδισάς με (obraziłeś mnie) – D, it^{c, (i), k}, syr^h

Marek 16,8-20

Osobny artykuł: Dłuższe zakończenie Ewangelii Marka.

Ewangelia Łukasza

Codex Boreelianus, początek Łukasza

Kodeks 0177 z Łk 1,59-73

Osobny artykuł: Ewangelia Łukasza.

Łukasz 2,7

φατνη (żłób) – א, A, B, D, L, W, Θ, Ξ, 700

τη φατνη (żłób) – Ψ, 053, f¹, f¹³, Byz

τω σπηλαιω φατνη (żłób w jaskini) – Orygenes (Epifaniusz)

Łukasz 2,9

εφοβηθησαν σφοδρα (bardzo się przerazili) – Β

εφοβηθησαν φοβον μεγαν (przerazili się wielkim strachem) – א, A, D, L, Ψ, 053, f¹, f¹³, Byz

εφοβηθησαν φοβον μεγαν σφοδρα (przerazili się bardzo wielkim strachem) – W, cop^sa

Łukasz 2,21

επλησθησαν (dokonały) – א, Β, A, L, Ψ, 053, f¹, f¹³, Byz

επληρωθησαν (wypełniły) – Θ, 33

συνετελεσθησαν (ukończyły) – D, cop^sa

Łukasz 2,21

αυτον και εκληθη (Go i nazwano) – א, Β, A, L, Ψ, 053, f¹, Byz

αυτον εκληθη (Go nazwano) – Θ, f¹³, 565

το παιδιον ωνομασθη (Dziecko nazwano) – D

Łukasz 2,22

αὐτῶν (ich) – א, A, B, K, L, W, Δ, Θ, Ξ, Π, Ψ, 053 i inne

αὐτου (jego) – D, 2174, syr^s, cop^sa

αὐτῆς (jej) – 76

ominięte – 435, cop^bo

Łukasz 2,37

osiemdziesiąt cztery lat

siedemdziesiąt lat – א

Łukasz 2,38

καὶ αὐτῇ τῇ ὥρᾳ (i tej godziny) – א, A, B, D, L, W, Δ, Ξ, Ψ, 0130, 28, 33

καὶ αὕτη αὐτῇ τῇ ὥρᾳ (i która tej godziny) – Θ, 053, f¹, f¹³, Byz

Łukasz 3,36

τοῦ Καϊνὰμ (syna Kainama) – pominięte przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$, D

Łukasz 4,17

ἀνοίξας (otworzył) – B, A, L, W, Ξ, 33, 892, 1195, 1241, ℓ 547, syr^{s, h, pal}, cop^{sa, bo}

ἀναπτύξας (rozwinął) – א, D^c, K, Δ, Θ, Π, Ψ, f¹, f¹³, 28, 565, 700, 1009, 1010, 1071, 1079, 1216, 1230, 1242, 1253, 1344, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz

ἁπτύξας (dotknął) – D*

Łk 5,26 w Nitriensis (Scrivener’s facsimile)

Łukasz 5,26

και εκστασις ελαβεν απαντας και εδοξαζον τον θεον (I zdumienie ogarnęło wszystkich, i chwalili Boga) – brak w D, M, S, W, X, Ψ, Ω*, 13, 69, 118, 124, 157, 174, 205, 209, 579, 788, 1241, it^{d, e}

Łukasz 5,39

cały wiersz ominięty przez D, it^{a, b, c, d, e, ff2, l, r1} (syr^{sin, cur})

Łukasz 6,2

οὐκ ἔξεστιν (nie wolno) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{4}}$, B, (D), R, 700, lat, cop^sa, cop^bo, arm, geo

οὐκ ἔξεστιν ποιεῖν (nie wolno czynić) – większość mss

Łukasz 8,26

Γερασηνων (Gerazeńczycy) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$, B, D, 0267

Γεργεσηνων (Gergezeńczycy) – א, L, Θ, Ξ, f¹, 33, 700, 1241

Γαδαρηνων (Gadareńczycy) – A, R, W, Ψ, 0135, f¹³, Byz

Łukasz 9,10

εις πολιν καλουμενην Βηθσαιδα (do miasta zwanego Betsaida) – א¹, Β, L, Ξ*, 33, (syr^s), cop

εις πολιν καλουμενην Βηδσαιδα (do miasta zwanego Bedsaida) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$

εις κωμην λεγομενην Βηδσαιδα (do wioski zwanej Bedsaida) – D

εις τοπον ερημον (do miejsca pustynnego) – Sinaiticus*^{, 2}, (1241), syr^c, cop^bo

εις τοπον καλουμενην Βηθσαιδα (do miejsca zwanego Betsaida) – Ψ

εις κωμην καλουμενην Βηθσαιδα εις τοπον ερημον (do wioski zwanej Betsaida, do miejsca pustynnego) – Θ, it^r1

εις τοπον ερημον πολεως καλουμενην Βηδσαιδα (do miejsca pustynnego, miasta zwanego Bedsaida) – A, C, W, Ξ^mg, (f¹), f¹³, Byz, syr^{(p), h}

brak całej frazy – 1010

Łukasz 9,55-56

στραφεις δε επετιμησεν αυτοις (A On obróciwszy się, zgromił ich) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, B, C, L, W, X, Δ, Ξ, Ψ, 28, 33, 565, 892, 1009, 1010, 1071, Byz^pt, Lect

στραφεις δε επετιμησεν αυτοις και ειπεν, Ουκ οιδατε ποιου πνευματος εστε (A On obróciwszy się, zgromił ich i powiedział: „Nie wiecie jakiego ducha jesteście”) – D, (ℓ 1127^m), it^d, geo

στραφεις δε επετιμησεν αυτοις και ειπεν, Ουκ οιδατε ποιου πνευματος εστε υμεις; ο γαρ υιος του ανθρωπου ουκ ηλθεν ψυχας ανθρωπων απολεσαι αλλα σωσαι (A On obróciwszy się, zgromił ich i powiedział: „Nie wiecie jakiego ducha jesteście; Albowiem Syn Czowieczy nie przyszedł zatracać dusze ludzkie, ale zbawiać”) – K, Π, 1079, 1242, 1546, (f¹ bez γαρ), (Θ, f¹³ bez υμεις i γαρ)

Łukasz 10,1.17

ἑβδομήκοντα [δύο] (siedemdziesięciu [dwóch]) – niektóre mss dodają δύο

Łukasz 10,41-42

μεριμνας και θορυβαζη περι πολλα, ολιγων (ενος) δε εστιν χρεια Μαριαμ γαρ (troszczysz się i kłopoczesz o wiele, lecz niewiele (jednego) trzeba)

θορυβαζη (kłopoczesz) (w D także Μαριαμ) (it^{a, b, d, e, ff2, i, l, r1}, syr^sin, Ambroży omija θορυβαζη)

Łukasz 11,2 (Modlitwa Pańska)

ἐλθέτω τὸ πνεῦμα σου τὸ ἄγιον εφ ημας και καθαρισατω ημας („Niech Twój Duch Święty przyjdzie i oczyści nas”) – 162, 700

ἐφ ἡμᾶς ἐλθέτω σου ἡ βασιλεία (na nas przyjdzie Twoje królestwo) – D, it^d

ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου („niech Twoje królestwo przyjdzie”) – A, B, K, L, X, Θ, Π, Ψ, f¹, 28, 33, (565, 1253), 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1242, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz, Lect, ℓ 69, ℓ 185, ℓ 1127, it, vg, syr, cop^{sa, bo}, arm, geo, Orygenes

ἐλθάτω ἡ βασιλεία σου („niech Twoje królestwo przyjdzie”) – C, P, W, Δ, f¹³, 1241, (${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}$ nieprzetłumaczalne ἐλθάτω/ἐλθέτω)

ominięte – geo

Łukasz 12,14

κριτὴν ἢ μεριστήν (sędzią lub rozjemcą) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, B, L, 0191, f¹, f¹³, 33, 700, 892, 1241, cop^samss

δικαστὴν ἢ μεριστήν (sędzią lub rozjemcą) – A, K, W, X, Δ, Θ, Π, Ψ, 565, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, 2174, Byz

μεριστὴν ἢ δικαστήν (rozjemcą lub sędzią) – 472, ℓ 1642, eth

κριτὴν ἢ δικαστήν (rozjemcą lub sędzią) – 69

ἄρχοντα καὶ δικαστήν (rządcą lub sędzią) – 157

κριτήν (sędzią) – D, it^{(a), c, d}

δικαστήν (sędzią) – 28

μεριστήν (rozjemcą) – cop^samss

Łukasz 12,20

rękopisy aleksandryjskie – Θεος

rękopisy bizantyjskie – Κυριος

Łukasz 12,21

cały wiersz ominięty przez D, it^{a, b, d}

Łukasz 17,36 (por. Mat 24,40)

cały wiersz ominięty przez א, A, B, K, L, W, X, Δ, Θ, Π, Ψ, 063, f¹, 28, 33, 565, 892, 1009, 1010, 1079, 1195, 1216, 1242, 1365, Byz, ℓ 184, ℓ 950, cop^{sa, bo}, goth, eth

δύο ἐν ἀγρῷ εἷς παραλημφθήσεται καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται (dwóch na polu, jeden zostanie zabrany, a drugi zostawiony) – D, 1071, 1230, 2174, ℓ 185, ℓ 1579, it, vg, syr, arm, geo, Diatessaron^{a, i, n}

δύο ἔσονται ἐν τῷ ἀγρῷ εἷς παραλημφθήσεται καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται (dwóch będzie na polu, jeden zostanie zabrany, a drugi zostawiony) – 700, 1253, 1344

δύο ἔσονται ἐν ἀγρῷ εἷς παραλημφθήσεται καὶ ὁ ἕτερος ἀφεθήσεται (dwóch będzie na polu, jeden zostanie zabrany, a drugi zostawiony) – 1646

δύο ἔσονται ἐν ἀγρῷ εἷς παραλημφθήσεται, ἡ δὲ ἑτέρα ἀφεθήσεται (dwóch będzie na polu, jeden zostanie zabrany, druga będzie zostawiona) – f¹³

Łukasz 22,19b-20

τὸ ὑπὲρ ὑμῶν διδόμενον... τὸ ὑπὲρ ὑμῶν ἐκχυννόμενον (dane za was... przelana za was), ominięte przez D, it^a, (it^{b, e} mają inną kolejność słów) it^{d, ff2, i, l} (syr^cur omija tylko werset 20)

Łukasz 22,62

wiersz ominięty przez (0171 nawet nie zostawia przerwy) it^{a, b, e, ff2, i, l, r1}

Łukasz 23,34a

ὁ δὲ Ἰησοῦς ἔλεγεν· Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς, οὐ γὰρ οἴδασιν τί ποιοῦσιν (A Jezus mówił: „Ojcze, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią”.) – fragment wiersza został pominięty przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ ¹א, B, D*, W, Θ, 070, 579, 1241, pc, syr^sin, sa

słowa te zawierają – ^2,*א, (A), C, D², L, Ψ, 0250, Ë^1,(13), 33, Ï, lat, syr^cur,p,h

Łukasz 24,3

τοῦ κυρίου Ἰησοῦ (Pana Jezusa) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, A, B, C, K, L, W, X, Δ, Θ, Π, Ψ, 0124, f¹, f¹³, 28, 33, 565, 700, 892, 1009, 1010, Byz, Lect, it^{aur, c, f, q}, vg

του Ιησου (Jezusa) – 579, 1071, 1241, syr^cur

ominięty przez D, it^{a, b, d, e, ff2, l, r1}

Łukasz 24,6

οὐκ ἔστιν ὢδε, ἀλλ(ὰ) ἠγέρθη (nie ma Go tu, ale powstał!), opuszczony przez D, it^{a, b, d, e, ff2, l, r1}, arm^mss, geo^B

Łukasz 24,9

απο του μνημειου (z grobu), opuszczone przez D, it^{a, b, c, d, e, ff2, l, r1}, arm, geo

Łukasz 24,12

cały wiersz ominięty przez D, it^{a, b, d, e, l, r1}

Łukasz 24,26

δοξαν (chwałę) – większość mss

βασιλειαν (królestwo) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$

Łukasz 24,36

καὶ λέγει αὐτοῖς εἰρήνη ὑμῖν (i powiedział do nich: Pokój wam), opuszczony przez D, it^{a, b, d, e, ff2, l, r1}

Kodeks Bezy, z tekstem Łk 23,47-24,1 (sparafrazowany)

Łukasz 24,40

καὶ τοῦτο εἰπὼν ἔδειξεν αὐτοῖς τὰς χειρᾶς καὶ τοὺς πόδας (a kiedy to powiedział, pokazał im swoje ręce i swoje stopy), opuszczony przez D, it^{a, b, d, e, ff2, l, r1}, syr^sin, syr^cur

Łukasz 24,51

καὶ ἀνεφέρετο εἰς τὸν οὐρανόν (i został zaniesiony do nieba), opuszczony przez א*, D, it^{a, b, d, e, ff2, l},

hiatus w it^r1, syr^sin, (syr^cur), geo¹

Łukasz 24,52 – προσκυνήσαντες αὐτὸν (służąc Mu), opuszczony przez D, it^{a, b, d, e, ff2, l} (hiatus w it^r1), syr^{sin, (cur)}, geo²

Łukasz 24,53

εὐλογοῦντες τὸν θεόν (błogosławiąc Boga) – mss aleksandryjskie

αἰνουντες τὸν θεόν (chwaląc Boga) – mss zachodnie

αἰνουντες καὶ εὐλογοῦντες τὸν θεόν (chwaląc i błogosławiąc Boga) – mss bizantyjskie

Ewangelia Jana

Codex Sangallensis, Jan 1,1-13

Kodeks Bezy, Jan 1,1-16

Osobny artykuł: Ewangelia Jana.

Jan 1,1

και ο λογος ην προς τον θεον (a Słowo było [zwrócone] do Boga) – greckie mss

et Verbum erat apud Deum (a Słowo było u Boga (przy Bogu)) – it, vg

ΑΥШ ΠϢΑϪЄ ΝЄϤϢΟΟΠ ΝΝΑϩΡΜ ΠΝΟΥΤЄ (a Słowo było z Bogiem) – cop^sa

ΠЄ ΟϒΟϨ ΠΙСΑϪІ ΝΑϤΧН ϦΑΤЄΝ Φ'Ϯ (a Słowo było z Bogiem) – cop^bo

Jan 1,4

ἐν αὐτῷ ζωὴ ἐστίν (w Nim jest życie) – א, D, it, mss cop^sa

ἐν αὐτῷ ζωὴ ᾓν (w Nim było życie) – mss tekstu aleksandryjskiego, bizantyjskiego i cezarejskiego

• Niektóre jednak rękopisy Pisma zawierają lekcję: ‘To, co się w Nim stało, jest życiem’, i jest to wersja bardzo prawdopodobna (Orygenes, Kom.Jn. 2:132)

Jan 1,18

ὁ μονογενὴς υἱὸς (jednorodzony Syn) – A, C³, K, X, Δ, Θ, Π, 063, 0234, f¹, f¹³, 28, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1071, 1079, 1195, 1216, 1230, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, Byz

ὁ μονογενὴς θεὸς (jednorodzony Bóg) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$, א^c, 33, cop^bo

μονογενὴς θεὸς (jednorodzony Bóg) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66}}$, א*, B, C*, L

Jan 1,28

ἐν Βηθανίᾳ ἐγένετο (w Betanii się stało) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{59}}$^vid, ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ A, B, C*, L, W^supp, X, Δ, Θ, Ψ, 063, 28, 565, 700, 892*, 1009, 1010, 1071, 1195, 1216, 1241, 1242, 1253, 1344, 1365*, 2148, 2174, Byz, Lect, it, vg, syr

ἐγένετο ἐν Βηθανίᾳ – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ א*, it^{a, b, e, r1}, cop^sa

ἐν Βηθαβαρᾷ ἐγένετο (w Betabarze się stało) – C², K, Ψ, 083, 0113, f¹, f¹³, 33, 1079, 1230, 1365^c, 1546, 1646^c, Byz

ἐν Βηθαραβᾷ ἐγένετο (w Betarabie się stało) – 892, syr^hmg, Orygenes

ἐγένετο ἐν Βηθαραβᾷ – א²

Jan 1,30

ὑπὲρ (za) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{5}}$, ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66}}$, ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$, א*, B, C*, W^S

περι (koło) – א², A, C³, L, Θ, Ψ, 063, 0101, f¹, f¹³, Byz

Jan 1,34

ὁ ἐκλεκτός – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{5},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{106}}$, א, it^{b, e, ff2}, syr^{c, s}

ὁ ἐκλεκτός υἱὸς – it^a,ff2c, syr^palmss, cop^sa

ὁ υἱὸς – mss tekstu aleksandryjskiego, bizantyjskiego i cezarejskiego

Jan 3,8

εκ του πνευματος (z ducha) – większość mss

εκ του υδατος και πνευματος (z wody i ducha) – Sinaiticus, it, syr^{s, c}

Jan 3,12

πιστεύετε (wierzycie) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ 050, 083

πιστεύσετε (uwierzycie) – większość mss wszystkich tradycji

Jan 3,15

ἐν αὐτῷ – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ B, W^S, 083, 0113

ἐπ' αὐτῷ – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{63}}$, A

εἰς αὐτον – א, Θ, Ψ, 063, 086, f¹, f¹³, Byz

Jan 3,16

υἱον (syna) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75}}$, א*, B, W

υἱον αὐτοῦ (syna jego) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{63},}$ א², A, L, Θ, Ψ, 063, 083, 086, 0113, f¹, f¹³, Byz, Didache

Jan 3,20

τὰ ἔργα αὐτοῦ (dzieła jego) – א, B, Δ, 050, 063, 083, 086, 28, 700, 1230, 1242^c, 1253, 1365, 2148, Byz, Lect, it, cop^fay, arm, geo

αὐτοῦ τὰ ἔργα (jego dzieła) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ A, K, W^supp, Π, f¹, 565, 892*, 1079, 1546,

τὰ ἔργα αὐτοῦ ὄτι πονηρά ἐστιν (dzieła jego, że są złe) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ Θ, f¹³, 33, 1009, 1010, 1071, 1195, 1216, 1242*, 1344, 1646, 2174, it^r1, cop^{sa, bo, ach2}

τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά ἐστιν ὄτι (dzieła jego, złe są że) – L

τὰ ἔργα αὐτοῦ ὄτι πονηρά εἰσιν (dzieła jego, że złe są) – Ψ, 1241

αὐτοῦ τὰ ἔργα ὄτι πονηρά εἰσιν (jego dzieła, że złe są) – 892^mg, 1241

Jan 4,9

ου γαρ συνχρωνται Ιουδαιοι Σαμαρειταις (Żydzi nie obcują z Samarytanami), ominięty przez א*, D, it^{a, b, d, e, j}, cop^fay

Jan 5,2

βηθζαθα – Sinaiticus, 1, 33, it^{b, ff2}

βηλζεθα – D, it^{a, r1}

βηζαθα – L, it^e

βηθεσδα – A, C, Byz, it^{f, q}, TR

βησθεσδα – N

βηθσαιδα – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ B, W, 0125, it^{aur, c}, vg, cop^bo

βηδσαιδα – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ cop^sa

Jan 5,4

werset opuszczony przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, B, C*, D, T, W^supp, 0141, 33, 157, 821, 2718, it^mss, vg^mss, syr^c, co, arm, geo

Jan 7,8

εγω ουκ αναβαινω εις την εορτην ταυτην (nie pójdę na to święto) – א, D, K, Π, 1071, 1079, 1241, 1242, 1546

εγω ουπω αναβαινω εις την εορτην ταυτην (jeszcze nie pójdę na to święto) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ B, L, 0113, W, X, Δ, Θ, Ψ, 0105, 0180, 0250, f¹, f¹³, 28, 700, 892, 1010, 1195, 1216, 1230, 1253, 1344, 1365, 1646, 2148, mss Byz

${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66}}$ – brak perykopy J 7,53-8,11

Jan 7,53-8,11

Osobny artykuł: Pericope adulterae.

Jan 8,8

ἕνος ἑκάστου αὐτῶν τὰς ἁμαρτίας („grzechy każdego z nich”) – U (030), 73, 331, 364, 700, 782, 1592, arm, it. Minuskuł 264 posiada ten wariant w Jan 8,6.

Jan 9,35

εις τον υιον του ανθρωπου (w Syna Człowieczego) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, Β, D, W, syr^c, cop

εις τον υιον του θεου (w Syna Bożego) – A, K, L, X, Δ, Θ, Ψ, 0124, 0250, f¹, f¹, 28, 33, 565, 700, Byz, Lect

Jan 10,7

η θυρα (drzwi) – większość mss

ο ποιμην (pasterz) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ cop^{sa, ach}

Jan 12,1

εξ (sześć) – większość mss

πεντε (pięć) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66}}$

Jan 12,28

δοξασον σου το ονομα (uwielbij imię) – א, A, C, K, W, Δ, Θ, Π, Ψ, 0250, 28, 565, 700, 892, 1009, 1010, 1079, 1195, 1216, 1230, 1242, 1344, 1365, 1546, 1646, 2148, Byz, Lect ℓ 69, ℓ 70, ℓ 211, ℓ 1579, ℓ 1761

δοξασον μου το ονομα (uwielbij moje imię) – B

δοξασον σου τον υιον (uwielbij swego Syna) – L, X, f¹, f¹³, 33, 1071, 1241, pc, vg, syr^hmg, cop^bo

δοξασον σου το ονομα εν τη δοξη η ειχον παρα σοι προ του τον κοσμον γενεσται – D, it^d

${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{5}}$ z fragmentem Jana 16,22-30

Jan 13,2

Ιουδας Σιμωνος Ισκαριωτου – L, Ψ, 0124, 1241

Ιουδα Σιμωνος απο Καρυωτου – D, it^{(d), e}

Jan 14,14

nie mają: X, f¹, 565, 1009, 1365, ℓ 76, ℓ 253, b, vg^mss, syr^{s, pal}, arm, geo, Diatessaron

Papirus Rylandsa 457

Jan 16,28

ἐξῆλθον παρὰ τοῦ πατρός (wyszedłem od Ojca) – ominięty w: D, W, it^{b, d, ff2}, syr^s, cop^ach2

Jan 17,14

brak frazy καθως εγω ουκ ειμι εκ του κοσμου (jak Ja nie jestem ze świata) w: ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66*},}$ D, f¹³, it, syr^s

Jan 18,5

brak frazy ο παραδιδους αυτον (który Go wydał) w: ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66*},}$ syr^s

Jan 18,11

παντες γαρ οι λαβοντες μαχαιραν εν μαχαιρα απολουνται – Θ

Jan 18,21

ερωτας – א*, A, B, C, L, W, Θ, Ψ, 054, 0250, 33, 1424, al

επερωτας – D^s, f¹, f¹³, Byz

Jan 19,29

υσσωπω – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66}}$ א^c, A, D^supp, K, L, X, Π, Ψ, 054, f¹, 28, 33, 565, 700, 1009, 1010, 1071, Byz

μετα χολης και υσσωπου – Θ, 892^supp, 1195, 2174

Jan 19,29

υσσωπω – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ א^c, A, D^supp, K, L, X, Π, Ψ, 054, f¹, 28, 33, 565, 700, 1009, 1010, 1071, Byz

μετα χολης και υσσωπου – Θ, 892^supp, 1195, 2174

Jan 19,39

μίγμα (mieszanina) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ א^c, A, D^supp, K, L, X, Θ, Π, 054, f¹, f¹³, 28, 33 565, 700, 1009, 1010, 1071

ἕλιγμα (zawinięcie) – א*, B, W, cop^bo

σμίγμα – Ψ, 892^supp, 2174, ℓ 47

σμῆγμα (ług) – 1242*, ℓ 181, syr^pal

malagmani – it^e

Jan 20,21

fraza ο Ιησους (Jezus) ominięta w: א, D, L, W, Ψ, 050, lat, syr^s, co

Jan 20,31

ζωην αιωνιον (życie wieczne) – א, C(*), D, L, Ψ, 0100, f¹³, 33, it, vg^mss, syr^{p, h}, cop^{sa, bo}, Ireneusz^lat

ζωην (życie) – większość mss

Jan 21,7

οι δε ειπον δι οληϲ (τηϲ) νυκτοϲ εκοπιαϲαμεν και (κοπιαϲαντεϲ) ουδεν ελαβομεν επι δε τω ϲω ρηματι (ονοματι) βαλουμεν (oni zaś powiedzieli: przez całą noc trudziliśmy się, nic nie złowiliśmy, ale na słowo Twoje zarzucimy) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{66},}$ א¹, Ψ, vg^mss, cop^bo

Dzieje Apostolskie

Osobny artykuł: Dzieje Apostolskie.

Dzieje 1,5

ἔως τῆς πεντηκοστῆς (aż do pięćdziesiątnicy) – D, cop^sa

Dzieje 1,10.11

εἰς τὸν οὐρανόν (do nieba) – opuszczony przez D, 33^c, 242, 326*

Dzieje 2,5

κατοικοῦντες Ἰουδαῖοι, ἄνδρες εὐλαβεῖς (mieszkali w Jeruzalem, mężowie pobożni) – A, B

κατοικοῦντες εν Ἰερουσαλὴμ, ἄνδρες Ἰουδαῖοι (mieszkali w Jerozolimy, mężowie judzcy) – C³ (Ἰουδαῖοι ἄνδρες), D (εὐλαβεῖς ἄνδρες), E^a (Ἰουδαῖοι κατοικοῦντες), Ψ, 049, 056, 0142, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 945, 1241, 1505, 1739, 1877, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz, Lect

κατοικοῦντες ἄνδρες εὐλαβεῖς (mieszkali mężowie pobożni) – א, it^ph, syr^p

κατοικοῦντες Ιουδαιοι (mieszkańcy Judei) – ℓ 603

Dzieje 5,3

ὁ Πέτρος Ἁνανία (Piotr: Ananiaszu) – większość mss wszystkich tradycji

Πέτρος πρὸς Ἁνανίαν (Piotr do Ananiasza) – D, Ψ

πρὸς αὐτόν ὁ Πέτρος Ἁνανίαν (do niego Piotr, Ananiasza) – E, 321

Dz 8,26-32 w ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{50}}$

Dzieje 8,37

εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Φίλιππος, εἰ πιστεύεις ἐξ ὅλης τῆς καρδίας, ἔξεστιν ἀποκριθεὶς δὲ ειπε, πιστεύω τὸν υἱὸν του θεου ειναι τὸν Ιησουν Χριστον – 323, 453, 945, 1739, 1891, 2818

εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Φίλιππος, ἐὰν πιστεύεις ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, σωθήσει ἀποκριθεὶς δὲ ειπε, πιστεύω εἰς τὸν Χριστὸν τὸν υἱὸν του θεου – Ε^a, it^e

wiersz ominięty przez ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}$, ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74}}$, א, A, B, C, P, Ψ, 049, 056, 0142, 33, 81, 88*, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 1241, 1505, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz, Lect

Dzieje 8,39

πνεῦμα ἅγιον ἐπέπεσεν ἐπὶ τὸν εὐνοῦχον, ἄγγελος δέ κύριου ἥρπασεν τὸν Φίλιππον (Duch Święty spadł na eunucha, a anioł Pański porwał Filipa) – A, 94, 103, 307, 322, 323, 385, 453, 467, 945, 1739, 1765, 1891, 2298, 2818, it^p, vg, syr^h

Dzieje 11,25

Kodeks Bezy zawiera dodatek: „A gdy Pιοtr zbliżał się do Cezarei, jeden ze sług wybiegł naprzeciw i doniósł o jego przybyciu.”

Dzieje 12,25

εις Ιερουσαλημ (do Jeruzalem) – א, B, H, L, P, 049, 056, 0142, 81, 88, 326, 330, 451, 629, 1241, 1505, 1877, 2492, 2495, Byz, Lect

εξ Ιερουσαλημ (z Jeruzalem) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ A, 33, 69, 630, 2127

απο Ιερουσαλημ (z Jeruzalem) – D, Ψ, 181, 436, 614, 2412, ℓ 147, ℓ 809, ℓ 1021, ℓ 1141, ℓ 1364, ℓ 1439, it^{ar, d, gig}, vg, Chryzostom

εις Αντιοχειαν (do Antiochii) – 97^mg, 110, 328, 424^mg, 425^c

εις την Αντιοχειαν (do Antiochii) – ℓ 38

απο Ιερουσαλημ εις Αντιοχειαν (z Jeruzalem do Antiochii) – E, 322, 323

εξ Ιερουσαλημ εις Αντιοχειαν (z Jeruzalem do Antiochii) – 429, 945, 1739, it^{e, p}, syr^p, cop^sa, geo

εις Ιερουσαλημ εις Αντιοχειαν (do Jeruzalem do Antiochii) – 104, cop^sa (kilka mss)

Dzieje 13,33

εν τω ψαλμω γεγραπται τω δευτερω (w Psalmie drugim napisano) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{75},}$ א, A, B, C, Ψ, 33, 81, 181, 326, 630, 945, 1739

εν τω ψαλμω τω δευτερω γεγραπται (w Psalmie drugim napisano) – Ε, Π, 049, 88, 104, 330, 436, 451, 614, 629, 1241, 1505, 1877, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz

εν τω δευτερω ψαλμω γεγραπται (w drugim Psalmie napisano) – 056, 0142

εν τω πρωτω ψαλμω γεγραπται (w pierwszym Psalmie napisano) – D*, it

εν τοις ψαλμοις γεγραπται (w Psalmach napisano) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45}}$

εν τω ψαλμω γεγραπται (w Psalmie napisano) – 522, 1175

Dz 15,22–24 z grecko-łacińskiego kodeksu E^a

Dzieje 15,23

γραψαντης δια χειρος αυτων (napisany przez ich ręce) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א*, A, B, cop^bo

γραψαντης δια χειρος αυτων ταδε (to napisane przez ich ręce) – א^c, E, (33), Byz, syr^h

γραψαντης δια χειρος αυτων επιστολην περιεχουσαν ταδε (napisany przez ich ręce list zawierający to) – C, it^{ar, c, gig, w}, geo

γραψαντης επιστολην δια χειρος αυτων περιεχουσαν ταδε – D, it^d

γραψαντης επιστολην δια χειρος αυτων εχουσαν τον τυπον τουτον – Ψ

γραψαντης δια χειρος αυτων επιστολην και πεμψαντες περιεχουσαν ταδε – 614^[14]

Dzieje 15,24

ψυχας υμων (dusze wasze) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{33},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{45},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א, A, B, D, 33, 81, 629

ψυχας υμων λεγοντες περιτεμνεσθαι και τηρειν τον νομον (dusze wasze, mówiąc że musicie się obrzezać i zachowywać prawo) – C, E^a (περιτεμνεσθαι δει), P, Ψ, 049, 056, 0142, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 630, 945, 1241, 1739, Byz

Dzieje 15,34

większość rękopisów nie posiada wiersza

wiersz zawierają: C, D, 33, 88, 181, 326, 436, 614, 630, 945, 1739, 2412, it^{ar, c, gig, l, ph, w}, vg^cl

Dzieje 16,10

θεος – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א, A, B, C, E, 044, 33, 81, 181, 326, 630, 945, 1739, it^{ar, e, l}, vg, cop^bo, geo

κυριος – D, P, 049, 056, 0142, 88, 104, 330, 436, 451, 614, 629, 1241, 1505, 1877, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz, it^{c, d, gig}, syr^{p, h}, cop^sa

Dzieje 17,26

εξ ενος (z jednego) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א, A, B, 33, 81, 181, 629, 630, 1739, vg, cop^{sa, bo}

εξ ενος αιματος (z jednej krwi) – D, E, P, 049, 056, 0142, 88, 104, 326, 330, 436, 451, 614, 945, 1241, 1505, 1877, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz, Lect

εξ ενος στοματος (z jednych ust) – Ψ, ℓ 603

brak w eth^ro

Dzieje 18,26

την οδον – D, it^{d, gig}

την οδον του θεου – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א, A, B, 33, 88, 181, 326, 436, 614, 2412, ℓ 60, ℓ 1356

την οδον του κυριου – E, 1505, 2495, ℓ 598

τον λογον του κυριου – 945, 1739

την του θεου οδον – P, Ψ, 049, 0142, 104, 330, 451, 1241, 1877, 2127, 2492, Byz, Lect

Dzieje 20,28

εκκλησιαν του Θεου (kościół Boga) – B, 614, 1175, 2495, al, vg, sy, cop^boms

εκκλησιαν του κυριου (kościół Pana) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ A, C*, D, E, Ψ, 33, 453, 945, 1739, 1891, 2818

εκκλησιαν του κυριου και του Θεου (kościół Pana i Boga) – C³, Byz

Dzieje 24,6b-8a

zdecydowana większość rękopisów nie posiada wiersza

wiersz zawierają (z pewną rozbieżnością wariantów) E, Ψ, 056, 0142, 33, 88, 181, 424, 436, 483, 614, 630, 945, 1505, 2412, 2495

${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74}}$ z tekstem Dz 27,14-21 (wariant Καυδα w 27,16)

Dzieje 27,16

Καυδα (nazwa wyspy) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ B, 1175, it, vg, syr^p[15].

Κλαυδα – א, A, 33, 81, 614, 945, 1739, 2495, vg^mss (Codex Cavensis), syr^h

Κλαυδην – mss Byz

Γαυδην – Ψ

Dzieje 27,37

ως εβδομηκοντα (około siedemdziesięciu) – Epifaniusz^pt

ως εβδομηκοντα εξ (około siedemdziesięciu sześciu) – B, cop^sa Epifaniusz^pt

εβδομηκοντα εξ (siedemdziesiąt sześć) – 522, ℓ 680

εκατον εβδομηκοντα εξ (sto siedemdziesiąt sześć) – cop^bomss

διακοσιοι δεκα εξ (dwieście szesnaście) – ℓ 1156

διακοσιαι εβδομηκοντα (dwieście siedemdziesiąt) – 69, Efrem

διακοσιαι εβδομηκοντα πεντε (dwieście siedemdziesiąt pięć) – A, cop^sa

διακοσιαι εβδομηκοντα εξ (dwieście siedemdziesiąt sześć) – rell

Dzieje 27,41

απο της βιας (from the force) – א*

υπο της βιας (by the force) – A, B, arm, geo

a vi maris (from the sea) – latt

των κυματων (of the waves) – ℓ 1441 (w/obeli)

υπο των κυματων (by the waves) – Ψ, 1678, 2464, eth

υπο της βιας των ανεμων (by the force of the winds) – 629

απο της βιας των κυματων (from the force of the waves) – 104, ℓ 599

υπο της βιας των κυματων (by the force of the waves) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ א², rell

Dzieje 28,29

werset opuszczony

werset występuje w vg

List do Rzymian

Boernerianus, w Rz 1,7 fraza „w Rzymie” zamieniona na „w miłości” (ΕΝ ΑΓΑΠΗ – trzecia linijka po lakunie, z lewej)

Osobny artykuł: List do Rzymian.

Rzymian 1,7

ἐν Ῥώμῃ (w Rzymie) – א, A, B, C, D, K, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 181, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739^txt, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, vg, syr, cop, arm, Orygenes, Ambrozjaster, Augustyn

ἐν ἀγάπῃ θεοῦ (w miłości Bożej) – G^p

opuszczony przez 1739^mg, 1908^mg, it^g, Orygenes

Rzymian 1,8

περι – א, A, B, C, D*, K, 33, 81, 1506, 1739, 1881

υπερ – D^c, G, Ψ, Byz

Boernarianus, w Rz 1,15 brak wyrażenia „w Rzymie”.

Rzymian 1,15

ἐν Ῥώμῃ (w Rzymie) – opuszczony tylko przez G^a

Rzymian 2,5

αποκαλυψεως (objawienia)] ανταποδοσεως (odpłaty) – A

Rzymian 3,26

Ἰησοῦ – א, A, B, C, K, P, 81, 88, 104, 181, 630, 1241, 1739, 1881, 1877, 1962, 2495, Byz, ℓ 598, ℓ 599, ℓ 603

Ἰησοῦν – D, Ψ, 33, 326, 330, 436, 451, 614, 1985, 2127, 2492

Ἰησοῦν Χριστόν – 1984

Ἰησοῦ Χριστοῦ – 629

κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ – syr^p

ominięty – F, G, 336, it

Rzymian 6,11

ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, A, B, D, G, Ψ, 629, 630, 1739, it, vg

ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τῷ κυριῷ ἡμῶν – א, C, K, P, 33, 81, 88, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

ἐν Χριστῷ τῷ κυριῷ ἡμῶν – 104

ominięty przez it^r

Rzymian 6,16

εἰς θάνατον (na śmierć) – mss aleksandryjskie i bizantyjskie

ominięty przez D, 1739*, d, r, am, pesh, sa, arm^mss, Ambrozjaster

Rzymian 6,17

καρδιας – większość mss

καθαρας – A

Rzymian 9,11

κακον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ D, F, G, Ψ, Byz

φαυλον – א, B, C, 6, 81, 365, 630, 945, 1506, 1739, 1881, al

Rzymian 10,21

καὶ ἀντιλέγοντα (i zaprzeczającego) – ominięty przez F, G, g, Ambrozjaster, Hilary

Rzymian 11,1

τὸν λαόν (naród) – א, A, Β, C, D, K, P, Ψ, 33, 81, 88, 181, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it^{ar, d, dem, e, z}, vg, syr^{p, h}, cop^{sa, bo}, arm, Orygenes, Euzebiusz, Chryzostom, Augustyn, Teodoret

τὴν κληρονομίαν (dziedzictwo) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ G, it, goth, Ambrozjaster, Ambroży, Pelagiusz

Rzymian 12,9

ἀποστυγοῦντες τὸ πονηρόν – mss tekstu aleksandryjskiego, cezarejskiego, bizantyjskiego

μισουντες το πονηρον – F, G, lat, syr

Rzymian 12,11

• [‘Pełnijcie służbę!’] Wiem jednak, że w niektórych wydaniach łacińskich jest lekcja: ‘Służcie czasowi’; moim zdaniem jest to nieprawidłowa koniektura (Orygenes, Kom.Rzym 9:10)

Rzymian 12,13

• [‘Miejcie udział w potrzebach świętych!’] Pamiętam, że w wydaniach łacińskich tekst ten brzmi: ‘Miejcie udział w pamiątkach świętych’ (Orygenes, Kom.Rzym. 9:12)

Rzymian 13,1

υπο θεου – א, Α, Β, D², Ψ, Byz

απο θεου – D*, F, G, 629, 945

Rzymian 13,9

ου ψευδομαρτυρησεις – א, (P), 048, 81, 104, 365, 1506, a, b, vg^cl, (syr^h), cop^bo

brak – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ Α, Β, D, F, G, L, Ψ, 6, 33, 630, 1175, 1241, 1739, 1881, vg^st, syr^p, cop^sa

Rzymian 15,29

Χριστου (Chrystusa) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$ א, Α, Β, C, D, G, P, 81, 629, 630, 1739, 1881, ar, d, e, f, g, x, z, vg^ww, cop, arm,

του ευαγγελιου του Χριστου (Ewangelię Chrystusa) – א, Ψ, 33, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 1241, 1877, 1962, 1984, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, vg^cl, syr^{p, h}

της διδαχης του Χριστου (naukę Chrystusa) – eth^ro

Rzymian 16,15

Ιουλιαν, Νηρεα – א, Α, Β, C², D, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, vg, syr, cop, arm

Βηρεα και Αουλιαν – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$

Ιουνιαν, Νηρεα – C, G^gr

Rzymian 16,20

ἡ χάρις τοῦ κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ (Χριστου) μεθ' ὑμῶν (Łaska Pana naszego Jezusa (Chrystusa) z wami) – mss tekstu aleksandryjskiego, cezarejskiego i bizantyńskiego

opuszczony przez D*^vid, F, G, d, f, g, m, bodl Ambrozjaster, Pelagiusz^ms

Rzymian 16,25-27

wiersz ominięty przez F, G, 629, d**?, g, goth?, Hieronim^mss

1. List do Koryntian

1 Kor. 1,1-21 w Codex Amiatinus

Osobny artykuł: 1. List do Koryntian.

1 Kor 2,1

μυστηριον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, Α, C, 88, 436, it^{a, r}, syr^p, cop^bo

μαρτυριον – B, D, G, P, Ψ, 333, 81, 104, 181, 326, 330, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, vg, syr^h, cop^sa, arm, eth

αυαγγελιον – Teodoret

σωτηριον – 489, ℓ 598^pt, ℓ 599

1 Kor 2,4

πειθοις σοφιας λογοις (przekonywających słowach mądrości) – (א λογος) B, (D^gr 33 πιθοις), D^c, 181, 1739, 1877, 1881, it^r1, vg^ww, eth

πειθοις σοφιας (przekonywającej mądrości) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$ G^gr

πειθοι σοφιας – 35 it^{f, g}

πειθοις ανθρωπινης σοφιας λογοις – C, Ψ, (A, P, 326, 330 πιθοις) 81, 88, 104, 436, 451, 614, 629, 1241, 1984, 2127, 2492, Byz, vg^cl, syr^h, cop^bo

πειθοις ανθρωπινης σοφιας – 630

πειθοις ανθρωπινης σοφιας και λογοις – 131

1 Kor 3,3

ἔρις – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{11}}$, א, B, C, P, Ψ, 81, 181, 630, 1739, 1877, 1881, it, vg

ἔρεις – A

ἔρις διχοστασία – 623, Chryzostom

ἔρις καί διχοστασίαι – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, D, 33, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 1241, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

ἔρις καί ἀρχοστασία – 1962

ἔρεις καί διχοστασίαι – G^a

1 Kor 5,5

κυρίου – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ B, 630, 1739, Marcjon, Tertulian, Orygenes

κυρίου Ἰησοῦ – א, Ψ, 81, 181, 326, 614, 1877, 1985, 2492, 2495, Byz, Lect

κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ – D, 1984

Ἰησοῦ Χριστοῦ – 629

κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ – 048, cop^bo, eth

κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ – A, G, P, 33, 88, 104, 330, 436, 451, 629, 241, 1881, 1962, 2127, it, vg, syr^{p, h}, cop^{sa, bo}, arm, Orygenes

1 Kor 7,5

προσευχη (modlitwy) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{11},}$ ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א*, A, Β, C, D, G, P, Ψ, 33, 81, 104, 181, 629, 630, 1739, 1877, 1881, 1962, it, vg, cop, arm, eth

νηστεια και προσευχη (postu i modlitwy) – א^c, K, L, 88, 326, 436, 614, 1241, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, syr^p,h, goth

προσευχη και νηστεια (modlitwy i postu) – 330, 451, Jan z Damaszku

1 Kor 10,9

Χριστον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ D, G, K, Ψ, 88, 330, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1881, 1984, 2492, 2495, Byz, Lect

κυριον – א, B, C, P, 33, 104, 181, 326, 436, 1877, 2127

θεον – A, 81

pominięte przez 1985

1 Kor 11,24

υμων – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א*, A, B, C*, 33, 1739, arm

υμων κλωμενον – א^c, C³, D^b,c, G, K, Ψ, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739^mg, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

υμων θρυπτομενον – D^gr

υμων διδομενον – c, dem, f, t, x, z^c, vg (tradetur), cop, eth

1 Kor 12,9

χαρισματα ιαματων εν τω ενι πνευματι – A, B, 33, 81, 104, 436, 630, 1881, it, vg

χαρισματα ιαματων εν πνευματι – 1739

χαρισματα ιαματων εν τω αυτω πνευματι – א, C³, D, G, K, P, 0201, 88, 181, 330, 451, 614, 629, 1241, 1877, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

χαρισματα ιαματων εν τω πνευματι – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$

χαρισματα ιαματων – C

χαρισματα – Ψ

1 Kor 14,40

wiersze 14:34-35 włączone za 14:40 – D, F, G, 88

1 Kor 15,3

ὃ καὶ παρέλαβον (otrzymałem) – ominięty przez b, Ambrozjaster, Ireneusz^lat, Tertulian?

1 Kor 15,15

εἴπερ ἄρα νεκροὶ οὐκ ἐγείρονται (jeśli martwi nie powstają) – ominięty przez D, a, b, r, bam, ful**, harl*, kar, mon, reg, val*, pesh, Ambrozjaster, Ireneusz^lat, Tertulian?

1 Kor 15,51

• ‘Wszyscy zmartwychwstaniemy’, albo jak mają inne kodeksy: ‘Wszyscy zaśniemy’ (Augustyn, Państwo Boże 20:20 przyp. cf. Tertull.Resurr.c.42; Hieron.ep.ad Minerv. c.7 et comment in Esai.c.51)

2. List do Koryntian

Osobny artykuł: 2. List do Koryntian.

2 Kor 2,10

τηλικουτου θανατου – א, A, B, C, D^gr, G^gr, K, P, Ψ, 0121a, 0209, 0243, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz

τηλικουτου κινδυνου – 629

τηλικουτων θανατων – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, 630, 1739^c, it^{d, e}, syr^{p, h}, goth

2 Kor 4,14

τὸν κύριον Ἰησοῦν (Pana Jezusa) – א, B, 630, 1739, Marcjon, Tertulian, Orygenes

τὸν Ἰησοῦν (Jezusa) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ Β

Ἰησοῦν – 0243, 33, 630, 1739, 1984, 1985

τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν (Pana naszego Jezusa) – syr^{p, h}

τὸν κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν (Pana naszego Jezusa Chrystusa) – it^ar

τὸν κύριον Ἰησοῦν Χριστόν (Pana Jezusa Chrystusa) – 436

τὸν κύριον Ἰησοῦν ἐκ νεκρῶν (Pana Jezusa z martwych) – 2492

2 Kor 8,19

σύν (z) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, D, G, K, Ψ, 181, 330, 436, 451, 614, 629, 1241, 1984, 1985, 2492, 2495, Byz, Lect

ἐν (w) – Β, C, P, 0225, 0243, 33, 81, 88, 104, 326, 630, 1739, 1877, 1881, 1962, 2127, it^{dem, f, x, z} vg syr^p, cop^{sa, bo}, arm, eth, Ambrozjaster

2 Kor 10,12-13

οὐ συνιᾶσιν. ἡμεῖς δέ (nie rozumieją. My natomiast) – opuszczony przez D*, F, G, a, b, d, f, (429?) Ambrozjaster

List do Galatów

Osobny artykuł: List do Galatów.

Gal 2,20

υιου του θεου – א, A, C, D², Ψ

θεου και Χριστου – B, D*, F, G, (b)

Gal 2,20

αγαπησαντος – wszystkie mss

αγορασαντος – Marcjon

Gal 3,14

ἐπαγγελίαν (obietnica) – א, A, B, C, D, K, P, Ψ, 33, 81, 88^mg, 104, 181, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 2127, 2492, 2465, Byz, Lect, it, vg. syr, cop, arm

εὐλογίαν (błogosławieństwo) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, D*, F^gr, G, 88*, it

Gal 5,21

φθόνοι – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, B, 33, 81, 2492, ℓ 603, ℓ 809, it, cop^sa

φθόνοι φόνοι – A, C, D, G, K, P, Ψ, 0122, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1985, 2127, 2495, Byz, Lect

List do Efezjan

Osobny artykuł: List do Efezjan.

Efezjan 1,1

ἐν Ἐφέσῳ (w Efezie) – א^c, A, B³, D*, G, K, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, vg, syr, cop, goth, arm

ominięty przez: ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, א*, B*, 424^c, 1739

Efezjan 1,7

χαριτος – większość mss

χρηστοτητος – Α, 365, cop^bo

Efezjan 2,1

αμαρτιαις – większość mss

επιθυμιαις – Β

Efezjan 2,15

καινον – większość mss

κοινον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ F, G

και μονον – K

Efezjan 4,14

του διαβολου – A

της πλανης – pozostałe mss

Efezjan 4,28

ταις χερσιν το αγαθον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א^b, B, a, vg^st

το αγαθον – Porphyrianus, 6, 33, 1739, 1881

το αγαθον ταις χερσιν – L, Ψ, 323, 326, 614, 630, 945

το αγαθον ταις ιδιαις χερσιν – K, 2495

εν ταις χερσιν αυτου το αγαθον – 629

ταις ιδιαις χερσιν το αγαθον – א, A, D, F, G, 81, 104, 365, 1175, 1241, 2464, vg^cl

Efezjan 5,9

φωτός (światłości) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{49}}$, א, A, B, D*, G, P, 33, 81, 330, 629, 1739*, 1877, 1881, 1962, 2127, 2492, Lect

πνεύματος (ducha) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{49},}$ D^c, K, Ψ, 88, 104, 181, 326, 436, 451, 614, 630, 1241, 1739^mg, 1877, 1984, 1985, 2495, Byz, ℓ 809, syr^h

List do Filipian

Osobny artykuł: List do Filipian.

Filipian 1,14

του θεου – א, A, B, (D*), P, Ψ, 33, 81, 104, 326, 365, 629, 1175, 1241, 2464

κυρίου – F, G, Cyp

opuszczony – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ D² Byz, r, Marcjon

Filipian 2,30

Χριστοῦ (Chrystusa) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ B, G, 88, 436, 1739, 1881, Orygenes

τοῦ Χριστοῦ (Chrystusa) – D, K, 181, 326, 614, 629, 630, 1877, 1984 1495, Byz, Lect

κυρίου (Pana) – א^c, A, P, Ψ, 33, 81, 104, 330, 451, 1241, 1962, 2127, 2492, syr, cop, arm, eth

τοῦ θεοῦ (Boga) – 1985, Chryzostom

opuszczony – C

Filipian 4,13

Χριστω (w Chrystusie)

opuszczony

List do Kolosan

Codex Claromontanus, Kolossan 1,28b-2,3

Osobny artykuł: List do Kolosan.

Kolosan 1,28

Χριστω – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א*, A, B, C, D*, F, G, 33, 81, 1241, 1739, 1881, 2464

Χριστω Ιησου – א², D², H, Ψ, Byz

Kolosan 2,14

• Wprawdzie w innych rękopisach znajduje się lekcja: ‘powiódł je w tryumfie w sobie samym’, jednakże w wydaniach greckich jest wersja: ‘na drzewie' (Orygenes, Hom.Joz. 8:3)

Kolosan 3,13

κύριος (Pan) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ A, B, D*, G, ℓ 809, it, vg, Pelagiusz, Augustyn

Χριστός (Chrystus) – א^c, C, D^c, K, P, Ψ, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, syr, cop, goth, eth

θεός (Bóg) – א*

θεός ἐν Χριστῷ (Bóg w Chrystusie) – 33, arm, Augustyn

Kolosan 4,8

γνωτε τα περι ημων – A, B, D*, F, G, P, 048, 33, 81, 365, 1175

γνωτε τα περι υμων – א*

γνω τα περι υμων – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46}}$, א², C, D¹, Ψ, Byz

γνω τα περι ημων – 451, ℓ 598, ℓ 1356

1. List do Tesaloniczan

Osobny artykuł: 1. List do Tesaloniczan.

1 Tes 1,7

νήπιοι (dzieci) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{65}}$, א*, B, C*, G, I, Ψ*, 104*, 326^c, 451, 1962, 2495, it, vg, cop, eth

ἢπιοι (łagodni) – א^c, A, C², D^c, K, P, Ψ^c, 33, 81, 88, 104^c, 181, 326*, 330, 436, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1984, 1985, 2127, 2992, Byz, Lect

1 Tes 3,9

θεω (Bogu) – א^b, A, B, D², Ψ, Byz, f, m, vg, syr, cop,

κυριω (Panu) – א*, D*, F, G, a, b, vg, cop^bo

2. List do Tesaloniczan

Kodeks Watykański, koniec 2 Listu do Tesaloniczan i początek Listu do Hebrajczyków

Osobny artykuł: 2. List do Tesaloniczan.

2 Tes 1,12

Ιησου (Jezus ) – א, B, D, K, L, Ψ, 0111, 6, 323, 630, 1175, 1241, 2464, Byz^pt, it^b, cop^{sa, bopt}

Ιησου Χριστου (Jezus Chrystus) – A, F, G, P, 0278, 33, 81, 104, 365, 1505, 1739, 1881, Byz^pt, lat, syr, cop^bopt

2 Tes 2,2

Χριστου (Chrystus) – D², Byz

κυριου (Pan) – rell

2 Tes 2,3

ἀνομὶας (bezprawia) – א, B, 81, 88^mg, 104, 326, 436, 1739, 1881, 2127, ℓ 1365

ἁμαρτίας (grzechu) – A, D, G, K, L, P, Ψ, 88*, 181, 330, 451, 614, 629, 630, 1241, 1877, 1962, 1984, 1985, 2492, 2495, Byz, Lect

1. List do Tymoteusza

Osobny artykuł: 1. List do Tymoteusza.

1 Tym 3,1

ανθρωπινος (ludzki albo człowieka) – D*, it^{b, d, g, m, mon}, Ambroży, Hieronim^mss, Augustyn

πιστος (prawdziwy) – większość mss

Minuskuł 1424, IX/X wiek, wariant „Bóg objawiony” (druga linijka)

1 Tym 3,16

ὅς ἐφανερώθη (który został objawiony) – א, C, G, 33, 365, 442, 2127, ℓ 599, syr, goth, eth

ὅ ἐφανερώθη – D*, it, vg

ω ἐφανερώθη – 061

θεός ἐφανερώθη (Bóg objawiony) – א^e, A², C², D^c, K, L, P, Ψ, 81, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2492, 2495, Byz, Lect

ὁ θεός ἐφανερώθη (Bóg objawiony) – 88

1 Tym 4,10

αγωνιζομεθα (walczymy) – א*, A, C, F^gr, G^gr, K, Ψ, 33, 88, 104, 326, 442, 915, 1175

ονειδιζομεθα (obrażani jesteśmy) – א^c, D, L, (P ονειδιζωμεθα), 81, 181, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, Byz, Lect

ωνειδιζομεθα (obrażani jesteśmy) – 1881, 1985

1 Tym 5,19

ἐκτὸς εἰ μὴ ἐπὶ δύο ἢ τριῶν μαρτύρων (z wyjątkiem jeżeli jest oparta na dwóch albo trzech świadkach), ominięty przez b, Ambrozjaster, Pelagiusz, Cyprian

1 Tym 6,7

οτι – א, A, F, G, 048, 061, 33, 81, 1739, 1881

δηλον οτι – ‭א^c, D^c, K, L, P, Ψ, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1877, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz

αλητες οτι – D*

2. List do Tymoteusza

Osobny artykuł: 2. List do Tymoteusza.

2 Tym 1,11

καὶ διδάσκαλος (i nauczyciel) – א*, A, I, 1175, syr^pal

καὶ διάκονος (i sługa) – 33

καὶ διδάσκαλος ἐθνῶν (i nauczyciel narodów) – א^c, D, G, K, Ψ, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

2 Tym 2,14

θεοῦ (Boga) – א, C, G, I, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1877, 1962, 2492, 2495, ℓ 598, it

κυρίου (Pana) – A, D, K, P, Ψ, 048, 81, 88, 104, 181, 326, 1241, 1739, 1881, 1984, 1985, 2127, Byz, Lect

Χριστου – 206, 429, 1758

2 Tym 4,6

• ‘Nadszedł czas mojej rozłąki’, albo – jak czytamy w rękopisach greckich* – ‘mojego powrotu’ (Orygenes, Hom. Lb. 24:1; przyp.: „Dodatek Rufina”)

List do Tytusa

Tytus 1-12a w minuskule 699

Osobny artykuł: List do Tytusa.

Tytus 1,14

ἐντολαῖς (przykazań) – większość mss

ἐνταλμασιν (ustaw) – F, G

γενεαλογιας (genealogii) – 1908

Tytus 3,9

λογομαχιας – F, G

γενεαλογίας – większość mss

List do Filemona

Osobny artykuł: List do Filemona.

Filemon 1

Παῦλος δέσμιος Χριστοῦ Ἰησοῦ (Paweł więzień Chrystusa Jezusa) – większość mss

Παῦλος ἀπόστολος Χριστοῦ Ἰησοῦ (Paweł apostoł Chrystusa Jezusa) – D*

Παῦλος ἀπόστολος δέσμιος Χριστοῦ Ἰησοῦ (Paweł apostoł, więzień Chrystusa Jezusa) – 629

Παῦλος δοῦλος Χριστοῦ Ἰησοῦ (Paweł sługa Chrystusa Jezusa) – 323, 945

List do Hebrajczyków

Hebr 1,7-12 w Papirus 104

Osobny artykuł: List do Hebrajczyków.

Hebr 1,3

podtrzymujący wszystko słowem swojej potęgi – większość mss wszystkich tradycji

objawiający wszystko słowem swojej potęgi – B

Hebr 1,3

της δυναμεως αυτου, καθαρισμον – א, A, B, H*, P, Ψ, 33, 81, 181, 436, 629, 917, 1175, 1836, 1962, 2492

της δυναμεως αυτου, δι' αυτου καθαρισμον – D, H^c, K, L, 88, 104, 181^mg, 326, 330, 424*, 451, 614, 630, 1241, 1877, 1881^c, 1984, 1985, 2495, Byz, Lect

της δυναμεως, δι' αυτου καθαρισμον – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ 0243, 424^c, 1739, 1881*, 2127, ℓ 603

Hebr 2,1

cały wiersz opuszczony przez 0243, 1739, 1881

Hebr 2,9

χάριτι θεοῦ (łaską Boga) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, A, B, C, D, K, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 424, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect, it, cop, arm, eth, Orygenes, Euzebiusz, Atanazy

χωρὶς θεοῦ (bez Boga) – 0243, 424^c, 1739, mss, Orygenes

Hebr 8,11

πολιτην – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, A, B, D, K, 33, 88, 181, 330, 451, 614, 1241, 1739, 1877, 1881, 1962, 1984, 1985, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

πλησιον – P, 81, 104, 436, 629, 630, 1985

πλησιον αυτου και εκαστος τον πολιτην – 326

Hebr 10,11

ιερευς (kapłan) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ א, D, K, Ψ, 33, 81, 326, 330, 629, 1241, 1739, 1881, 1984, 2495, Byz, Lect

αρχιερευς (arcykapłan) – A, C, P, 88, 104, 181, 436, 451, 614, 630, 1877, 1962, 2127, 2492, syr, cop, arm, eth

Hebr 12,20

η βολιδι κατατοξευθησεται (albo pociskiem przebite) – minuskuł 2

Hebr 13,12

πυλης – większość mss

παρεμβολης – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{46},}$ P, 104

Hebr 13,20

Ιησουν – większość mss

Χριστον – D, Ψ, 33, 104, 323, 629

Hebr 13,21

παντι αγαθω – א, D, Ψ, it

εργω αγαθω – arm

παντι εργω αγαθω – C, D^c, K, P, 0121b, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, 1241, 1739, 1877, 1881, Byz

παντι εργω και λογω αγαθω – A

• ‘zaznał śmierci za wszystkich z wyjątkiem Boga’; w niektórych bowiem rękopisach Listu do Hebrajczyków zamiast: ‘z łaski Boga’, czytamy: ‘z wyjątkiem Boga’ (Orygenes, Kom.Jn. 1:255)

List Jakuba

Papirus 23 z tekstem Jk 1,10-12

Osobny artykuł: List Jakuba.

Jakub 1,12

ο κυριος (Pan) – P, 0246, Byz

κυριος (Pan) – C

ο θεος (Bóg) – 2816, 33^vid, 323, 945, 1739, vg, syr^p

brak – א, A, B, Ψ, 81, ff, cop

Jakub 1,22

λογου (słowa) – większość mss

νομου (prawa) – C², 88, 621, 1067, 1852

Kodeks 0173 z tekstem Jk 1,25-27

Jakub 1,25

ποιητης εργου – większość mss

ακροατης νομου και ποιητης εργου – 33

Jakub 2,19

εἵς ἐστιν ὁ θεός (jeden jest Bóg) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74}}$, א, A, 2464, it^{ar, c, dem, div, p, s, z}, vg, syr^p, cop^{sa, bo}, arm, eth

εἵς ἐστιν θεός (jeden jest Bóg) – 945, 1241, 1739

εἵς θεος εστιν (jeden Bóg jest) – B, 614, 630, 1505, 2412, 2495

εἵς ὁ ἐστιν θεός (jeden jest Bóg) – C, 33, 81, 2992, syr^h

ὁ θεος εἵς εστιν (Bóg jeden jest) – K^mg, 049, 056, 0142, 88, 104, 181, 326, 436, 629, 1877, Byz, Lect

θεος εἵς εστιν (Bóg jeden jest) – 330, 451, 2127

εἵς ὁ θεός (jeden Bóg) – Cyryl

ἐστιν θεός (jest Bóg) – Ψ

unus Deus (jeden Bóg) – ff

Jakub 2,20

αργη – B, C, 322, 323, 945, 1739

νεκρα – א, A, C³, K, P, Ψ, 049, 056, 0142, 33, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629, 630, Byz

κενη – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ it^ff

Jakub 4,4

μοιχαλιδες – א*, A, Β, 33, 81, 1241, 1739, it, vg

μοιχοι και μοιχαλιδες – א^c, K, P, Ψ, 049, 056, 0142, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 629^c, 630, 945, 1505, 1877, 2127, 2412, 2492, 2495, Byz

μοιχοι – 629*

1. List Piotra

Osobny artykuł: 1. List Piotra.

1 Piotr 1,22

ἀληθείας (prawdę) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72}}$, א, A, B, C, Ψ, 33, 81, 436, 629, 945, 1241, 1739, 1881, 2492, syr^{p, h}, cop^{sa, bo},

ἀληθείας διὰ πνεύματος (prawdę i ducha) – k, P, 049, 056, 0142, 88, 104, 181, 326, 330, 451, 614, 630, 1505, 1877, 2127, 2412, 2495, Byz, Lect

fidei per spiritum (wiarę przez ducha) – it^m

caritatis (łaskę) – it^{ar, c, dem, div, p, z}, vg

1 Piotr 1,22b

εκ καθαρας καρδιας – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72},}$ א*, C, Ψ, 049, 056, 0142

εκ καρδιας αληθινας – א^c, eth

εκ καρδιας – A, B, it, vg

1 Piotr 3,15

τὸν Χριστόν (Chrystusa) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72},}$ א, A, B, C, Ψ, 326^mg, 614, 630, 945, 1739, 1881, 2412, it, vg, syr, cop^{sa, bo}, arm

τὸν Θεόν (Boga) – K, L, P, 049, 056, 0142, 81, 88, 104, 181, 326^txt, 330, 436, 451, 1241, 1505, 1877, 2127, 2492, 2495, Byz, Lect

τὸν Θεόν ἡμῶν (Boga naszego) – ℓ 1441

1 Piotra 3,18

ἔπαθεν (cierpiał) – B

ἀπέθανεν (umarł) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72},}$ א, A, C, Ψ, 1739, 1852, cop, vg

1 Piotr 5,13

ἐν Βαβυλῶνι (w Babilonie) – większość mss

ἐν Ρωμη (w Rzymie) – 2138, pc

ἐν ἐκκλησια (w kościele) – א, pc, vg^mss, syr^p

2. List Piotra

Osobny artykuł: 2. List Piotra.

2 Piotra 1,3

ἰδίᾳ δόξῃ καί ἀρετῇ – א, A, C, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 436, 614, 629, 630, 945, 1241, 1505, 1739, 1881, 2412, 1495, it, vg, syr, cop^{sa, bo}, arm

διὰ δόξης καί ἀρετῆς – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72},}$ B, K, L, 049, 056, 0142, 0209^vid, 181, 330, 451, 1877, 2492, Byz, Lect, ℓ 598^m, ℓ 1365^m

per propria gloria et virtute – it^z

2 Piotra 2,13 (por Juda 12)

απαταις – większość mss

αγαπαις – A^c, B, Ψ, 623, 1243, 1611, 2464

αγνοιαις – 322, 323, 945 (1241), 1739, 1881

2 Piotra 2,15

Βοσορ – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72},}$ א^c, A^c, C, K, Ψ, 048, 049, 056, 0142, 81, 88, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 614, 630, 945, 1241, 1505, 1739, 1877, 1881, 2127, 2412, 2492, Byz, Lect, it, vg

Βοσυρ – 2495

Βεωρ – B, 453, vg^mss, syr^ph, cop^sa, arm

Βεωορσορ – א*

2 Piotra 3,10

κατακαήσεται (spalona) – A

(odkryta) – א, B, 1739, 1852

εὑρεθήσεται (obnażona) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72}}$

ἀφανισθήσονται (zniknie) – C

pominięte – Ψ

1. List Jana

Osobny artykuł: 1. List Jana.

1 Jana 4,3

τὸν Ἰησοῦν (Jezusa) – A, B, 945, 1241, 1739

Ἰησοῦν Χριστόν (Jezusa Chrystusa) – 629*

τὸν Χριστόν (Chrystusa) – cop^{sa, bo}

τὸν Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα (Jezusa przychodzącego w ciele) – Ψ, 33, 81, 436, 630, 1505, 2495,

τὸν Ἰησοῦν κύριον ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα (Jezusa Pana w ciele przychodzącego) – א

τὸν Ἰησοῦν Χριστὸν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα (Jezusa Chrystusa w ciele przychodzącego) – K, 056, 0142, 181, 330, 629c, 1877, 2127, 2492

τὸν Χριστὸν Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα – 614, 2412

τὸν Ἰησοῦν ἐν σαρκὶ ἐληλυθότα – 049, 88, 104, 326, 451, Byz^pt, Lect

• ‘Wszelki zaś duch, który nie uznaje Jezusa, nie jest z Boga’. Tę bowiem myśl usunęli ze starych odpisów ci, którzy pragnęli oddzielić bóstwo od człowieczeństwa (Sokrates Scholastyk, HE 7:32)

1 Jana 5,6

δι' ὕδατος καὶ αἵματος (przez wodę i krew) – B, K, Ψ, 049, 056, 0142, 181, 330, 451, 629, 1739*, 1881, 2127, Byz, Lect, it, vg, syr^p

δι' ὕδατος καὶ πνεύματος (przez wodę i ducha) – 43, 241, 463, 945, 1241, 1831, 1877*, 1891

δι' ὕδατος καὶ πνεύματος καὶ αἵματος (przez wodę i ducha, i krew) – P, 81, 88, 442, 630, 915, 2492, arm, eth

δι' ὕδατος καὶ αἵματος καὶ πνεύματος (przez wodę i krew, i ducha) – א, A, 104, 424^c, 614, 1739^c, 2412, 2495, l598^m, syr^h, cop^{sa, bo}, Orygenes

δι' ὕδατος καὶ αἵματος καὶ πνεύματος ἁγίου (przez wodę i krew, i Ducha Świętego) – 39, 61, 326, 1837

1 Jana 5,7b-8a

Osobny artykuł: Comma Johanneum.

2. List Jana

Osobny artykuł: 2. List Jana.

2 Jana 3

Ἰησοῦ (Jezusa) – A, B, Ψ, 048, 0238, 81, 88, 326, 436, 629, 1505, 1739, 2127, 2495, it, vg, cop^sa, eth

κύριου Ἰησοῦ (Pana Jezusa) – א, K, L, P, 049, 056, 0142, 33, 181, 330, 451, 614, 630, 945, 1877, 1881, 2412, 2492, Byz, Lect, ℓ 1439, syr^h, cop^bomss, arm

κύριου Ἰησοῦ ἡμῶν (Pana Jezusa naszego) – syr^ph, cop^bo

2 Jana 9

διδαχη – א, A, B, Ψ, 33, 81, 1241, 1739, 1881

διδαχη αυτου – it, syr

διδαχη του Χριστου – K, L, P, 049, 056, 0142, 88, 104, Byz, Lect

2 Jana 13

της εκλεκτης – א, Α, Β, P, Ψ, 33, 81, 88, 104, 1739, 1881, 2127, 2492

της εκλεκτης. αμην – K, L, 049, 056, 0142, 181, 326, 330, 451, 614, 945, 1505, 1877, 2412, 2495, Byz, Lect

της εκκλησιας. αμην – vg^mss

της εκλεκτης της εν Εφεσω – 465^mg

της εκλεκτης. η χαρις μετα σου. αμην – 429, 629, 1758, 1881

της εκλεκτης. η χαρις μεθ' υμων. αμην – syr^h

brak – 436

3. List Jana

Osobny artykuł: 3. List Jana.

3 Jana 3

γαρ – A, B, C, K, P, Ψ, 048, 056, 0142, 88, 181, 326, Byz, Lect

brak – 33, 81, 104, 2127, 2495, it, vg, cop, arm, eth

3 Jana 12

ἀληθεὶας (prawdę) – większość mss wszystkich typów tekstu

ἐκκλησὶας (kościół) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{74},}$ A

ἐκκλησίας και της ἀληθεὶας (kościół i prawdę) – C, syr

List Judy

Osobny artykuł: List Judy.

Juda 4

κριμα – א, C, P

κήρυγμα – Ψ

Juda 5

παντα οτι κυριος απαξ (wszystko, że Pan wprawdzie) – א, Ψ

παντα οτι ο κυριος απαξ (wszystko, że Pan wprawdzie) – C, 630, 1505, 2412, 2495

παντα οτι ο θεος απαξ (wszystko, że Bóg wprawdzie) – 2492

απαξ παντα οτι Ιησους – A, B, 33, 81, 2344, ar, dem, div, vg, eth

απαξ παντα οτι κυριος – Efrem

απαξ παντα οτι ο θεος – C²

απαξ παντας οτι θεος Χριστος – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{72}}$

απαξ τουτο οτι ο κυριος – L, 049, 104, 181, 326, 330, 436, 451, 629, 945, 1877, 2127, Byz, Lect

τουτο απαξ οτι ο κυριος (to wprawdzie, że Pan) – K, 056

απαξ τουτο υμας οτι ο κυριος (wprawdzie to wy, że Pan) – 0142

παντα οτι Ιησους απαξ – 322, 323, 665, 1241, 1739, 1881, 2298, it^c, cop^bo

παντα οτι ο Ιησους απαξ (wszystko, że Jezus wprawdzie) – 88, 915

Juda 12 (por 2 Pt 2,13)

αγαπαις – większość mss

απαταις – A, C, 1243, 1846

ευωχιαις – 6

Juda 22

ἐλεᾶτε διακρινομένους – א, Β, Ψ², Ψ, 88, l680, syr^h

ἐλέγχετε διακρινομένους – A, C*, 33, 81, 326, 436, 1241, 1739, 1881, it, vg, cop^bo, arm

ἐλέγετε διακρινομένους – 181

ἐλεεῖτε διακρινόμενοι – K, L, P, 049, 056, 0142, 104, 330, 451, 630, 945, 1877, 2127, 2412, 2495, Byz, Lect

Apokalipsa św. Jana

Ap 1,4-7 w ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{18}}$

Osobny artykuł: Apokalipsa św. Jana.

Zobacz też: Tekst Apokalipsy św. Jana.

Ap 1,5

λυσαντι ημας εκ (uwolnił nas od) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{18}}$, א^c, A, C, 1, 2020, 2081,

λουσαντι ημας απο (oczyścił nas z) – P, 046, 94, 1006, 1859, 2042, 2065, 2073, 2138, 2432

Ap 1,6

βασιλειαν (królestwo) – א, A, 046, 1854, 2050, 2351

βασιλεις (królowie) – P, Byz^A

Ap 1,11

ἐγὼ τὸ Α καὶ τὸ Ω (Ja jestem Alfa i Omega) – rękopisy z grupy Byz^A

pomijają – א, A, C, 1006, 1841, 2050, Byz^K

Ap 5,9

ἠγόρασας τῷ θεῷ (odkupił Bogu) – A, eth

ἠγόρασας τῷ θεῷ ἡμας (odkupił Bogu nas) – א, O46, 1006, 1611, 1859, 2020, 2042, 2053, 2065, 2081, 2138, 2432, cop^bo

ἠγόρασας ἡμας τῷ θεῷ (odkupił nas Bogu) – 94, 1828, 2073, 2344, cop^sa

ἠγόρασας ἡμας (odkupił nas) – 1, 2065*, Cyprian

Ap 6,17^[16]

αυτων (ich) – א, C, 94, 1611, 1828

αυτου (jego) – A, P, 046

Kodeks 0308, w Ap 11,18 przekazuje wariant „sługom i prorokom”

Ap 11,18

τοις δουλοις σου και τοις προφηταις (sługom swoim i prorokom) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{47}}$, א, 0308

τοις δουλοις σου τοις προφηταις (sługom swoim prorokom) – A, Byz

Ap 13,18

εξακοσιοι εξηκοντα εξ (sześćset sześćdziesiąt sześć) – większość mss

χξς (666) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{47},}$ 051, Byz

εξακοσιοι τεσσαρακοντα εξ (sześćset czterdzieści sześć) – it^ar

εξακοσιοι δεκα εξ (sześćset szesnaście) – ${\displaystyle {\mathfrak {P}}^{115}}$, C it^z

εξακοσιοι εξηκοντα πεντε (sześćset sześćdziesiąt pięć) – 2344

Ap 22,14

ποιουντες τας εντολας αυτου (przestrzegających przykazań Jego) – 046, 1, 94, 1611, 1854, 1859, 2042, 2065, 2073, 2138, 2432

πλυνοντες τας στολας αυτων (piorących szaty swoje) – א, A, 1006, 2020, 2053

Zobacz też

• Różnice tekstowe pomiędzy Kodeksem Synajskim a Watykańskim
• Krytyka tekstu
• Tekst aleksandryjski
• Tekst bizantyński
• Tekst cezarejski
• Tekst zachodni

Uwagi

1. Wydany w 1858 roku przez W. Curetona (Lo 1858) oraz F.C. Burkitta (C 1904) na podstawie starszego rękopisu z V w. przekład ten pochodzi prawdopodobnie z Diatessaronu.
2. Poprawiony w 616 roku przekład filokseński przez Tomasza z Heraklei, biskupa Mabbug; nie ma pewności w jakim stopniu praca Tomasza ograniczyła się do dołączenia uwag i aparatu krytycznego, a w jakim była rewizją przekładu filokseńskiego. Przekład ten zawiera uwagi krytyczne szczególnie częste w Dziejach Apostolskich, które mają duże znaczenie dla zachodniej recenzji tekstu; przekład ten był używany w liturgii i ulegał wielu zmianom.
3. Wydany przez Agnes Smith Lewis (Lo 1897, C 1907) oraz P. de Lagarde’a (Gö 1892), zachowany tylko we fragmentach jako lekcje czytane w trakcie nabożeństw u palestyńskich melchitów; tekst wykazuje wpływy Targumów a pochodzi prawdopodobnie z V w.
4. Dokonany przez chorepiskopa Polikarpa w latach 507–508 z polecenia Filoksena, biskupa Mabbug; prawdopodobnie obejmował również księgę Psalmów oraz Izajasza.
5. Wydany przez R.L. Bensly’a i in. (C 1894) oraz A. Smith Lewis (Lo 1910) na podstawie młodszego rękopisu z V w. przechwywanego w klasztorze św. Katarzyny na Synaju; tekst ten posłużył jako podstawa wielu tłumaczeń na języki wschodu.

Przypisy

1. Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza, tłum. K. Augustyniak, Kraków: WAM 1998, s. 246.
2. John Mill, Novum Testamentum Graecum, cum lectionibus variantibus MSS (Oxford 1707).
3. E. Nestle, Einfürung in das Griechische Neue Testament, s. 23.
4. Bart D. Ehrman: Misquoting Jesus – The Story Behind Who Changed the Bible and Why, s. 90 (review).
5. Daniel B. Wallace: Revisiting the Corruption of the New Testament: Manuscript, Patristic, and Apocryphal Evidence. Grand Rapids: Kregel Publications, 2011, s. 20. ISBN 978-0-82-54-3338-2.
6. UBS3, s. 16.
7. NA26, s. 18.
8. Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman: The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration. Oxford University Press, 2005, s. 71.
9. Bruce M. Metzger, A Textual Commentary on the Greek New Testament (Deutsche Bibelgesellschaft: Stuttgart 2001), s. 45.
10. NA26, s. 60.
11. Joshua Houston, Theological Motivations for the Omission of ΟΥΔΕ Ο ΥΙΟΣ in Matthew 24:36
12. The Textual Problem Of "οὐδὲ ὁ υἱός" In Matthew 24:36
13. NA26, s. 121.
14. NA26, s. 366.
15. NA26, s. 403.
16. Grant R. Osborne: Revelation. Grand Rapids, MI: Baker Academic, 2002, s. 300, seria: Baker Exegetical Commentary on the New Testament. ISBN 978-0801022999.

Bibliografia

• Novum Testamentum Graece et Latine, ed. E. Nestle, K. Aland, Stuttgart 1981.
• Bart D. Ehrman: The Orthodox Corruption of Scripture. The Effect of Early Christological Controversies on the Text of the New Testament. New York – Oxford: Oxford University Press, 1996, s. 223–227. ISBN 978-0-19-510279-6.
• Bruce M. Metzger: A Textual Commentary on the Greek New Testament: A Companion Volume to the United Bible Societies’ Greek New Testament. London & New York: Deutsche Bibelgesellschaft & United Bible Societies, 1994. ISBN 3-438-06010-8. Brak numerów stron w książce

Linki zewnętrzne

• The Comparative Critical Greek New Testament
• Variantes textuais. dubitando.no.sapo.pt. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-01-20)]. (port.)
• David Robert Palmer: The Gospel of John part of the Holy Bible. 2014. [dostęp 2014-09-06]. (ang.).
• Transkrypcja porównawcza rękopisów NT
• Zapis audio Nowego Testamentu w grece. bingo-ev.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-03-09)].