Loading AI tools
amerykański religioznawca, krytyk tekstu Nowego Testamentu Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bart D. Ehrman (ur. w 1955 w Lawrence) – profesor Uniwersytetu Karoliny Północnej w Chapel Hill, na Wydziale Religioznawstwa, amerykański krytyk tekstu Nowego Testamentu, autor bestsellerów. W młodości był fundamentalistą chrześcijańskim, później stał się agnostykiem.
 Ehrman w 2012 r., Fot. M. Caravaggio | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
5 października 1955 |
| Profesor nauk Biblistyka | |
| Specjalność: krytyka tekstu | |
| Alma Mater |
Moody Bible Institute |
| Strona internetowa | |
Ehrman jest absolwentem Wheaton College (Illinois). W 1985 obronił z wyróżnieniem pracę doktorską w Seminarium Teologicznym w Princeton. Od 1988 – po czterech latach nauczania na Uniwersytecie Rutgersa (w New Jersey) – pracuje na Wydziale Religioznawstwa Uniwersytetu Karoliny Północnej w Chapel Hill, pełniąc między innymi w latach 2000–2006 funkcję dyrektora tego wydziału.
W swoich książkach często wspomina swój młodzieńczy chrześcijański fundamentalizm, który wykształcił w nim wiarę w to, że słowa Biblii są natchnione przez Boga i chronione przez niego od jakichkolwiek błędów. Jego późniejsze studia ostatecznie doprowadziły go do wniosku, że rękopisy biblijne zawierają wiele błędów wynikłych z procesu ręcznego kopiowania tekstów w pierwszych wiekach n.e. Przez 15 lat uważał siebie za liberalnego chrześcijanina, później po zmaganiach z problemem filozoficznym zła i cierpienia stał się agnostykiem.
Domeną jego pracy naukowej są kwestie dotyczące Jezusa historycznego, apokryfów z okresu wczesnego chrześcijaństwa oraz okresu ojców Kościoła, a także tradycja rękopisów Nowego Testamentu. Jest badaczem wspierającym hipotezę Jezusa jako proroka apokaliptycznego[1][2]. Napisał ponad trzydzieści książek[3], wiele artykułów naukowych i kilkadziesiąt recenzji książek.
Wśród jego książek znajdują się między innymi: grecko-angielskie wydanie Ojcowie Kościoła w serii Loeb Classical Library (Harvard University Press), opracowanie dotyczące nowo odkrytej Ewangelii Judasza pod nazwą The Lost Gospel of Judas Iscariot (Oxford University Press), a także 5 pozycji będących na liście bestsellerów gazety „The New York Times”: Jesus Interrupted (przegląd najnowszych badań naukowych dotyczących Nowego Testamentu), God's Problem (praca na temat cierpienia w Biblii), Misquoting Jesus (popularnonaukowe ujęcie problematyki tworzenia kopii tekstu Nowego Testamentu), Forged: Why the Bible’s Authors are Not Who We Think They Are i How Jesus Became God. Książki Barta D. Ehrmana zostały przetłumaczone na dwadzieścia siedem języków i sprzedane w ponad 2 mln egzemplarzy[3].
Jednym z jego najważniejszych dzieł jest The Orthodox Corruption of Scripture (1996, 2011).
Ehrman jest laureatem J. W. Pope „Spirit of Inquiry” Teaching Award (2009), Undergraduate Student Teaching Award (1993), Phillip and Ruth Hettleman Prize – za osiągnięcia artystyczne i naukowe (1994) oraz Bowman and Gordon Gray Award – za znakomite nauczanie (1998-2001)[3][4].
Książka Ehrmana „New Testament: A Historical Introduction to the Early Christian Writings” jest powszechnie używana na amerykańskich college'ach i uniwersytetach[3][5][6].
Ehrman wystąpił w amerykańskich edycjach kanałów telewizyjnych History, National Geographic, Discovery Channel, A&E, Dateline NBC, CNN oraz w radiu publicznym Fresh Air. Jego publikacje omawiano na łamach Time'a, Newsweeka, The New York Times, The New Yorker i The Washington Post[3][4].
Ehrman jest krytykowany przez innych uczonych za brak obiektywizmu. Daniel Wallace uważa Ehrmana nie tylko za jednego z wiodących amerykańskich krytyków tekstu, ale również za jednego z najbardziej błyskotliwych i kreatywnych, jakich kiedykolwiek znał. Mimo to, zarzuca on mu brak obiektywizmu w niektórych kwestiach. Wallace wytyka Ehrmanowi, że, pomimo iż jest świadomy tego, że większość wariantów tekstowych jest nieistotna, to jednak jego popularne publikacje sprawiają wrażenie, że warianty te istotnie utrudniają dotarcie do oryginalnego tekstu Nowego Testamentu. Wallace zarzucił również, że część jego analiz gramatycznych jest błędna, chociaż przyznaje, że niektóre współczesne tłumaczenia je uwzględniły[7]. Jego zdaniem Ehrman stosuje inną miarę dla rękopisów Nowego Testamentu, a inną w odniesieniu do innych dzieł starożytnych[8].
Andreas J. Köstenberger, Darrell L. Bock oraz Josh D. Chatraw krytykują Ehrmana za sposób, w jaki w książce Jesus, Interrupted powołuje się na „współczesny naukowy konsensus”, za pisanie, że jego poglądy są „chlebem powszednim” (ang. standard fare) i uznawane przez „wszystkich jego najbliższych znajomych” oraz „szeroko akceptowane wśród uczonych Nowego Testamentu” oraz „szeroko nauczane w seminariach i na wydziałach teologii”. Według tych krytyków, mówiąc o konsensusie ma na myśli tylko tych uczonych, którzy wyrażają poglądy zgodne z nim samym[9]. Chatraw ocenił, że Ehrman w książce Jesus, Interrupted rzadko przedstawia najlepsze argumenty za odmiennymi stanowiskami[10].
Craig Blomberg zarzucił Ehrmanowi, że w książce Misquoting Jesus zawyża liczbę jak i znaczenie wariantów tekstowych Nowego Testamentu, cytując następujący fragment z książki Ehrmana[11]:
Uczeni znacząco różnią się w swoich oszacowaniach — niektórzy mówią, że jest 200.000 znanych wariantów, inni mówią 300.000, jeszcze inni 400.000 lub więcej! Nie wiemy na pewno, ponieważ, pomimo imponującego rozwoju technik komputerowych, nikt jeszcze nie był w stanie ich wszystkich policzyć. Być może, tak jak zasygnalizowałem wcześniej, najlepiej kwestię tę przedstawić w sposób porównawczy. Więcej jest wariantów pomiędzy manuskryptami niż słów w Nowym Testamencie[uwaga 1].
Ponadto, zdaniem Blomberga, twierdzenia jakoby kanon biblijny utworzony został z przyczyn politycznych są nieuzasadnione[12].
Gordon D. Fee zarzucił, że Ehrman zbyt często możliwość zamienia na prawdopodobieństwo, a prawdopodobieństwo na pewność, w sytuacji gdy inne wytłumaczenia na powstanie danego wariantu też są możliwe[13].
Ehrmana krytykował też Robert M. Price[14] i Tommy Wasserman[15].
Należy jednak wziąć pod uwagę, że większość wyżej wymienionych krytyków Barta Ehrmana to konserwatywni ewangelikalni teolodzy i bibliści, którzy nie są reprezentatywni dla całego mainstreamu badaczy Nowego Testamentu. Przeważająca ich część jest związana z konserwatywnymi ewangelikalnymi seminariami (Andreas J. Köstenberger – Southern Baptist Theological Seminary, Daniel Wallace – Dallas Theological Seminary, Craig Bloomberg – Denver Seminary) lub prowadzi działalność wybitnie apologetyczną jak np. Joshua Chatraw (jeden z twórców centrum apologetycznego „Center for Apologetics and Cultural Engagement” na Liberty University w Lynchburgu, USA).
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
