Ulica Emilii Plater w Warszawie

Ulica Emilii Plater – ulica w dzielnicy Śródmieście w Warszawie.

Ulica Emilii Plater w Warszawie

Śródmieście Północne, Śródmieście Południowe
Ulica w rejonie skrzyżowania z ul. Nowogrodzką, widok w kierunku północnym
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Miejscowość	Warszawa
Przebieg
0 m ul. Koszykowa 53 m ul. Wilcza 215 m ul. Hoża 340 m ul. Wspólna 534 m ul. Nowogrodzka 662 m Al. Jerozolimskie 972 m ul. Złota 1 096 m ul. Sienna 1 157 m ul. Śliska 1 239 m ul. Pańska 1 306 m ul. Świętokrzyska 1 535 m ul. Twarda
Położenie na mapie Warszawy Ulica Emilii Plater w Warszawie
Położenie na mapie Polski Ulica Emilii Plater w Warszawie
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ulica Emilii Plater w Warszawie
52°13′43,8″N 21°00′18,6″E

Przejście dla pieszych w formie klawiatury fortepianu

Ulica zaczyna swój bieg od skrzyżowania z Koszykową i kierując się na północ przecina kolejno z obu stron ulice: Wilczą, Hożą, Wspólną, Nowogrodzką, Al. Jerozolimskie oraz Świętokrzyską. Kończy swój bieg przy ul. Twardej.

Opis

Powstała ok. 1872 w związku z rozplanowywaniem obszaru leżącego w granicach ulic: Marszałkowskiej, Koszykowej i Al. Jerozolimskich. Utworzono ją na mocy uchwały Komitetu Regulacyjnego miasta Warszawy. W 1881 podniesiono jej poziom. Zabudowana była w większości kamienicami czynszowymi autorstwa architekta A. Wayde’a. Na odcinku od ulicy Wspólnej do Nowogrodzkiej biegła między cmentarzem Świętokrzyskim i założonym w 1870 Ogrodem Pomologicznym.

Do 1914 roku praktycznie cała ulica została zabudowana^[1]. Od momentu powstania do 1916 roku ulica nosiła nazwę Leopoldyny – przyjmuje się, że od imienia żony ówczesnego prezydenta Warszawy Kaliksta Witkowskiego^[2], chociaż nie miał on żony o imieniu Leopoldyna (był żonaty z Glicerią z Łopacińskich)^[3]. Obecna nazwa, upamiętniająca Emilię Plater^[4], została nadana w październiku 1916^[5].

Podczas II wojny światowej zabudowa ulicy została częściowo zniszczona^[1]. W czasie powstania warszawskiego wzdłuż ulicy przebiegała linia frontu, w wyniku czego spaleniu uległa większość domów między ulicami Hożą i Wspólną oraz dwa narożniki ulicy Wilczej^[1]. Po upadku powstania Niemcy wysadzili w powietrze kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła^[6].

Na początku XX wieku obecna ulica Emilii Plater była stosunkowo wąską ulicą łączącą ul. Koszykową z Al. Jerozolimskimi. W związku z budową Pałacu Kultury i Nauki została przedłużona w formie szerokiej alei w kierunku północnym^[7]. Nowemu odcinkowi ulicy pomiędzy Al. Jerozolimskimi i ul. Krajowej Rady Narodowej^[a] nadano nazwę ulica Emilii Plater uchwałą Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 25 marca 1959^[9].

Uchwałą z dnia 8 listopada 2012 Rada m.st. Warszawy skorygowała pierwotnie nadaną nazwę ulicy z Plater Emilii na Emilii Plater^[10].

W północnej części ulicy znajdują się dwa przejścia dla pieszych w formie klawiatury fortepianu. Powstały w 2010 w ramach obchodów Roku Chopinowskiego. Nietypowe przejścia mają przypominać o tym, że Warszawa jest miastem, w którym przez 20 lat mieszkał i tworzył Fryderyk Chopin^[11].

Ważniejsze obiekty

• Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła
• Kamienica Adolfa Witta
• ul. Emilii Plater 15 – tablica pamiątkowa Tchorka upamiętniająca rozstrzelanie przez Niemców grupy Polaków 1 sierpnia 1944
• ul. Emilii Plater 17 – neobarokowy pałacyk Z. Okoniewskiego z 1900 zaprojektowany przez Juliusza Dzierżanowskiego^[12], w okresie powojennym rezydencja ambasadora, najpierw Stanów Zjednoczonych (1948), obecnie Maroka
• Hotel Marriott
• Dworzec Centralny
• Złote Tarasy
• Złota 44
• Hotel InterContinental;
• Sala Kongresowa
• Park Świętokrzyski
• Osiedle Emilia
• Biurowiec Warsaw Financial Center
• ul. Emilii Plater 55 – dwunastopiętrowy blok osiedla „Mariańska” wzniesiony na planie trójkąta, nazywany „Igrekiem” lub „Wiatrakiem”, jeden z największych budynków mieszkalnych wzniesionych w Warszawie w latach 60.^[13]

Obiekty nieistniejące

• Akwarium Jazz Club
• Dom Meblowy „Emilia”
• Cmentarz Świętokrzyski

Uwagi

1. Odcinkowi ulicy Krajowej Rady Narodowej pomiędzy placem Grzybowskim i ul. Juliana Marchlewskiego 14 maja 1970 nadano nazwę ulica Twarda^[8].

Przypisy

1. Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 13, maj 2022.
2. Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 161−162.
3. Piotr Wierzbicki. Leopoldyna i dwie Emilie. „Skarpa Warszawska”, s. 20, maj 2022.
4. Stanisław Ciepłowski (red.): Słownik patronów ulic Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 195. ISBN 83-7181-291-4.
5. Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewickiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 65.
6. Kościoły Warszawy. Warszawa: Wydawnictwa Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, 1982, s. 145.
7. Grzegorz Mika. Dwie epoki jednej ulicy. „Skarpa Warszawska”, s. 14, maj 2022.
8. Uchwała nr 24 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 14 maja 1970 r. w sprawie nadania nazw ulicom. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, s. 1–2, 5 sierpnia 1970.
9. Uchwała nr 5 Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 25 marca 1959 r. w sprawie nadania nazw ulicom nowowybudowanym. „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”. nr 3, poz. 17, s. 17-18, 1959-06-01.
10. Uchwała nr XLVI/1259/2012 Rady miasta stołecznego Warszawy z dnia 8 listopada 2012 r. w sprawie nazw niektórych ulic, placów, ronda i skwerów w Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego [on-line]. mazowieckie.pl, 21 listopada 2012. s. 2. [dostęp 2013-10-11].
11. Robert Trzaska: Klawiatura pod stopami – niespodzianka w centrum miasta. um.warszawa.pl, 2010-08-31. [dostęp 2013-01-15].
12. Marta Leśniakowska: Architektura w Warszawie. Warszawa: Arkada Pracownia Historii Sztuki, 2005, s. 87. ISBN 83-908950-1-3.
13. Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 16. ISBN 83-85028-56-0.

Bibliografia

• Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy, Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1964, s. 167.