Powiat śremski

Powiat śremski – powiat w Polsce (województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 roku w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Śrem.

Powiat śremski

powiat
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
TERC	3026
Siedziba	Śrem
Starosta	Piotr Ruta
Powierzchnia	574,41 km²
Populacja (31.12.2019) • liczba ludności	61 425[1]
• gęstość	106,9 os./km²
Urbanizacja	57,45%
Tablice rejestracyjne	PSE
Adres urzędu: ul. Mickiewicza 17 63-100 Śrem
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gmin miejsko-wiejskich 3 Liczba gmin wiejskich 1
Położenie na mapie województwa
Strona internetowa

Starostwo Powiatowe w Śremie

Odezwa Ligi Morskiej w Śremie 1924 r. (miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Poznaniu).

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Dolsk, Książ Wielkopolski, Śrem
• gminy wiejskie: Brodnica
• miasta: Dolsk, Książ Wielkopolski, Śrem

Według danych z 31 grudnia 2019 roku^[2] powiat zamieszkiwało 61 425 osób. Natomiast według danych z 30 czerwca 2020 roku powiat zamieszkiwało 61 455 osób^[3].

Demografia

Liczba ludności (dane z 30 czerwca 2010):

	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
	osób	%	osób	%	osób	%
Ogółem	59 449	100	30 313	50,99	29 136	49,01
Miasto	34 229	57,58	17 759	29,87	16 470	27,70
Wieś	25 220	42,42	12 554	21,12	12 666	21,31

▶Wieś vs ▶miasto

Ogółem (▶k, ▶m)

Miasto (▶k, ▶m)

Wieś (▶k, ▶m)

Według danych z 31 grudnia 2008:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	59 041	100	30 120	51,02	28 921	48,98
Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat)	12 769	21,63	6199	10,5	6570	11,13
Wiek produkcyjny (18–65 lat)	38 679	65,51	18 658	31,6	20 021	33,91
Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat)	7593	12,86	5263	8,91	2330	3,95

Przyrost naturalny według danych z 2008 roku^[4] wyniósł 0,37%.

• Piramida wieku mieszkańców powiatu śremskiego w 2014 roku^[5].

Położenie geograficzne

Powiat śremski leży w centralnej części województwa wielkopolskiego w Polsce. Zajmuje powierzchnię 574,7 km² w tym miasta 20,36 km², wsie 554,32 km². Powiat rozciąga się w trzech krainach geograficznych. Środkową część zajmuje Pradolina Warszawsko-Berlińska, dnem jej płynie rzeka Warta. Rzeka oddziela tereny Pojezierza Wielkopolskiego na północy od Pojezierza Leszczyńskiego na południu^[6].

Gospodarka

W końcu września 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie śremskim obejmowała ok. 0,4 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 1,6% do aktywnych zawodowo^[7].

Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego

Kościół św. Rocha w Wieszczyczynie

Rynek w Śremie

Na początku 1993 roku została utworzona Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego. W jej skład obecnie wchodzą cztery gminy powiatu śremskiego: Brodnica, Dolsk, Książ Wielkopolski oraz Śrem (na początku było ich sześć z Kórnikiem i Czempiniem). W 1995 roku sześć gmin podpisało porozumienie komunalne, które rozpoczęło ich współpracę partnerską. Celami współpracy są: integracja działań i skoncentrowanie środków dla rozwoju regionu oraz tworzenia nowych miejsc pracy.

Gminy posiadają dwa programy rozwoju na najbliższe 10 lat (podano w 2001 roku – przyp.):

• Strategię Rozwoju Gospodarczego, która jest sukcesywnie wprowadzana od 1998 roku i obejmuje przedsięwzięcia z zakresu: wspierania przedsiębiorczości, rozwoju turystyki i agroturystyki, rozwoju rolnictwa i jego otoczenia, integrowania działań na rzecz rozwoju społeczności lokalnej oraz opracowania standardów dla gospodarki przestrzennej.
• Strategię rozwoju Turystyki, której wyznaczone kierunki to: rozwój turystyki aktywnej, przyrodniczej i wiejskiej oraz nowoczesny i zintegrowany system promocji i informacji.

Jednostką koordynującą i realizującą cele strategii jest Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości.

14 lutego 2005 roku Sąd Rejonowy w Poznaniu zarejestrował zmiany w statucie stowarzyszenia, którego następstwem jest zmiana nazwy na Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego – Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości.

Nowe stowarzyszenie jest kontynuatorem działalności prowadzonej przez Unię Gospodarczą Miast Regionu Śremskiego oraz Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, m.in. w zakresie promocji, wspierania przedsiębiorczości, aktywizacji gospodarczej, integracji społeczności lokalnej, obsługi Funduszu Rozwoju Przedsiębiorczości oraz przeciwdziałania bezrobociu^[8].

Unia Gospodarcza Miast Regionu Śremskiego prowadzi współpracę zagraniczną z:

• Dystryktem South Ribble w Wielkiej Brytanii
• Kantonem Guichen we Francji
• Ambasadą Meksyku w Warszawie

Środowisko przyrodnicze

Teren powiatu śremskiego należy do obszarów nizinnych oraz pojezierzy. Został on ukształtowany w wyniku działalności lądolodu skandynawskiego. Ustępujący lądolód pozostawił jeziora, wzgórza moreny czołowej, wydmy i szeroką pradolinę. Północna część powiatu to płaska równina z wysokimi wałami wydmowymi (gmina Śrem) oraz ciągi ozów (gmina Brodnica) porośnięte borem sosnowym. Południowa część powiatu to między innymi Pagórki Dolskie (najwyższe wzniesienie znajduje się koło Ostrowieczna 149 m n.p.m.). Pośrodku pradoliny płynie Warta, znajdują się tu jej starorzecza i łąki zalewowe (łęgi topolowe i topolowo-wierzbowe z licznymi wiekowymi dębami, na których znajdują się lasy łęgowe z bogatą fauną i florą^[6].

Krajobraz wiejski to m.in. parki podworskie w Górze, Jaszkowie, Łęgu, Manieczkach, Mechlinie, Międzychodzie, Mszczyczynie, Włościejewkach, znajdują się w nich drzewa – pomniki przyrody: dęby szypułkowe, lipy drobnolistne, kasztanowce zwyczajne i platany. Najwięcej pomników przyrody dębów znajduje się w parku w Mechlinie, niedaleko osady Kotowo.

Największe skupisko głazów narzutowych uznanych za pomniki przyrody w Wielkopolsce znajduje się w gminie Dolsk. Miejsca występowania głazów narzutowych to: teren między Brześnicą a Lipówką – przyciągnięte przez lodowiec eratyki pochodzące z Półwyspu Skandynawskiego, Księginki, Małachowo, Drewniany Kamień przy północnym brzegu Jeziora Dolskiego Wielkiego.

Wody płynące i jeziora w powiecie śremskim znajdują się w dorzeczu Warty, znajdują się w powiecie liczne strumienie (Bystrzek, Pysząca), kanałów oraz zalewy w Śremie (77 ha), a także stawy hodowlane.

W powiecie śremskim możemy wybrać różne formy aktywnego wypoczynku. Rzeka Warta oraz liczne jeziora zachęcają do wędkowania, uprawiania sportów wodnych oraz kąpieli. Znajdą tutaj wiele atrakcji zwolennicy wędrówek pieszych, zbieracze grzybów i jagód, amatorzy jazdy konnej i rowerzyści (300 km znakowanych szlaków rowerowych)^[6].

Jeziora

Jezioro Grzymisławskie – plaża w Śremie

Jezioro Grzymisławskie

• powierzchnia: 183,9 ha
• długość: 7770 m
• szerokość: 500 m
• największa głębokość: 11,2 m
• budowa: jezioro polodowcowe w wąskiej i głębokiej rynnie, brzegi niezalesione, linia brzegowa nierozwinięta
• dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Śremie), organizowane są na nim mistrzostwa motorowodne Europy lub Świata (w sierpniu)^[6]

Osobny artykuł: Jezioro Grzymisławskie.

Jezioro Dolskie Wielkie

• powierzchnia: 166,6 ha
• długość: 2940 m
• szerokość: 780 m
• największa głębokość: 3 m
• budowa: jeziorow wąskiej i długiej rynnie o stromych brzegach, brzegi częściowo zalesione, połączone z innymi jeziorami wąskimi kanałami, niewielki pas zachodniego brzegu zajmuje rezerwat przyrody „Miranowo”
• dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Dolsku)^[6]

Osobny artykuł: Jezioro Dolskie Wielkie.

Jezioro Cichowo

• powierzchnia: 108,2 ha
• długość: 2600 m
• szerokość: 630 m
• największa głębokość: 18,2 m
• budowa: brzegi zalesione, słabo zagospodarowane turystycznie, połączona z sąsiednimi jeziorami wąskimi kanałami
• dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy^[6]

Jezioro Mórka

• powierzchnia: 94,4 ha
• długość: 4150 m
• szerokość: 400 m
• największa głębokość: 9 m
• budowa: położone w wąskiej i długiej rynnie, od Jeziora Cichowo oddzielone przesmykiem, z którym stanowiło jeden akwen^[6]

Jezioro Ostrowieczno

• powierzchnia: 61,8 ha
• długość: 1450 m
• szerokość: 780 m
• największa głębokość: 9 m
• budowa: położone w rynnie jezior dolskich, brzegi zalesione
• dostępne dla: prywatne jezioro hodowlane^[6]

Jezioro Lubiatówko

• powierzchnia: 27,8 ha
• długość: 1200 m
• szerokość: 370 m
• największa głębokość: 2,7 m^[9]

Jezioro Jarosławskie

• powierzchnia: 24,1 ha
• długość: 1230 m
• szerokość: 370 m
• największa głębokość: 5,2 m
• budowa: brzegi zalesione i trudno dostępne (wyjątek wschodni brzeg, znajduje się tam ośrodek wypoczynkowy z plażą
• dostępne dla: wędkarzy, żeglarzy, plażowiczów (plaża w Jarosławkach)^[6]

Osobny artykuł: Jezioro Jarosławskie.

Jezioro Nowiec

• powierzchnia: 21,9 ha
• długość: 1020 m
• szerokość: 350 m
• największa głębokość: 1,3 m^[9]

Jezioro Szymanowskie

• powierzchnia: 17,8 ha
• długość: 735 m
• szerokość: 360 m
• największa głębokość: 2,7 m^[9]

Jezioro Trąbinek

• powierzchnia: 16,1 ha
• długość: 630 m
• szerokość: 350 m
• największa głębokość: 3,6 m^[9]

Jezioro Mełpińskie Wielkie

• powierzchnia: 14,3 ha
• długość: 570 m
• szerokość: 380 m
• największa głębokość: 7,7 m^[9]

Jezioro Mełpińskie Małe

• powierzchnia: 10 ha
• długość: 920 m
• szerokość: 310 m
• największa głębokość: 9,2 m^[9]

Inne Jeziora

Jezioro Mełpińskie Małe

Pozostałymi jeziorami w powiecie są^[6]:

• Dolskie Małe – 10 ha
• Mórka Mała – 6,5 ha
• Włościejewki – 5,5 ha
• Ostrowieczko – 5,1 ha
• Kiełczynek – 3,5 ha
• Gajewskie – 2,2 ha

Parki krajobrazowe, rezerwaty

Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego

kaplica w lesie Rąbińskim, stojąca na obszarze parku krajobrazowego

• rok założenia: 1992;
• powierzchnia: 17 200 ha (na terenie gminy Śrem 2626 ha);
• krainy geograficzne: Równina Kościańska, Pojezierze Krzywińskie;
• cele: ochrona rzadkiego w skali kontynentu krajobrazu kulturowego, realizacja nowoczesnego rolnictwa na ekologicznych zasadach funkcjonowania przyrody;
• krajobraz parku: sieć zadrzewień śródpolnych z 1820 roku założona przez Dezyderego Chłapowskiego, teren parku stanowią:
  • pola uprawne (65%),
  • łąki (8,5%),
  • lasy (14%)^[6].

Osobny artykuł: Park Krajobrazowy im. gen. Dezyderego Chłapowskiego.

Rogaliński Park Krajobrazowy

• rok założenia: 1997
• powierzchnia: 12 750 ha (obejmuje gminy: Śrem (1685 ha), Brodnica (3279 ha), Mosina i Kórnik)
• rezerwaty:
  • krajobrazowy „Krajkowo”
  • przyrody „Goździk Siny” w Grzybnie
  • zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Dęby Rogalińskie”
• krajobraz parku: łęgi nadrzeczne porośnięta roślinnością wodną, szuwarową, łąkową, muraw kserotermicznych i zarośli wierzbowych, występują dęby szypułkowe, nad Wartą zaobserwować można rzadkie gatunki ptaków: bociana czarnego, orlika krzykliwego, żurawia, strusie (hodowane w Esterpolu; gatunki ssaków: wydry i bobry^[6].

Osobny artykuł: Rogaliński Park Krajobrazowy.

Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy „Łęgi Mechlińskie”

Łęgi Mechlińskie

• rok założenia: 1996;
• powierzchnia: 780,98 ha (Gmina Śrem);
• krajobraz parku: lasy łęgowe wraz z obszarem bagiennych łąk po obu stronach Warty, lasy grądowe z dęby szypułkowe, wiązami, jesionami, W parku stwierdzono obecność ok. 100 gatunków ptaków, m.in. kani rudej, błotniaka zbożowego, bociana czarnego; ssaki: bobry i wydry. Zespół został utworzony uchwałą Rady Miejskiej w Śremie na wniosek mieszkańców wsi Kawcze. Zespół chroni największy w gminie kompleks lasów łęgowych i gradowych o powierzchni ok. 180 ha oraz przyległe do niego kompleksy podmokłych i zalewowych łąk i pastwisk. Szczególnie bogata jest flora podmokłych łąk i zarastających starorzeczy. Na terenie zespołu występuje bogata fauna, w szczególności awifauna, około 100 gatunków. Najciekawszym przedstawicielem fauny jest występujący żółw błotny, zagrożony wyginięciem nie tylko w Polsce, ale i w wielu krajach europejskich^[6].

Rezerwat Przyrody „Czmoń”

• rok założenia: 1998
• powierzchnia: 23,65 ha (w całości w gminie Śrem)
• cele: zachowanie żyznego lasu liściastego, w którym występują rośliny chronione w piętrze runa i podszycia
• krajobraz parku: las liściasty z dębami szypułkowymi i jesionami wyniosłymi, grabami i jaworami, wczesną wiosną las pokrywa się kobiercami kwitnących kwiatów. Chronione rośliny w parku: lilia złotogłów, bluszcz pospolity, kalina koralowa. Zwierzęta: cztery gatunki dzięciołów i kukułki^[6].

Rezerwat Przyrody „Miranowo”

• rok założenia: 1971;
• powierzchnia: 4,78 ha (Gmina Dolsk);
• krajobraz parku: rezerwat florystyczny, roślinność łąkowa i szuwarowa, relikty epoki lodowcowej, rzadsze gatunki roślin: kukułka krwista i kukułka szerokolistna, goryczka błotna, kosatka kielichowa, turzyca Davalla, liczne gatunki ptaków^[6].

Osobny artykuł: Rezerwat przyrody Miranowo.

Znakowane szlaki turystyczne

Zielony szlak rowerowy, niebieski pieszy

Szlaki rowerowe

Sieć 252 km szlaków dla rowerzystów w powiecie śremskim, które łączą ze sobą miasta i wsie atrakcyjne turystycznie i historycznie. Szlaki mają długość od 7,9 km do 68,5 km. Większość z nich to pętle, a także tzw. łączniki^[6].

Osobny artykuł: Szlaki rowerowe w powiecie śremskim.

Szlaki piesze

Szlakami pieszymi przebiegającymi przez powiat są^[6]:

• Szlak niebieski (21,2 km): Śrem – Łęg – Bystrzek – Sroczewo – Zaborowo – Gogolewko – Gogolewo.
• Szlak zielony (30,7 km): (Kościan – Lubiń) – Miranowo – leśniczówka Brzednia – Lubiatówko – Dolsk – Ostrowieczko – Ostrowieczno – Błażejewo – Włościejewice – Włościejewki – Książ Wielkopolski – Gogolewo (Nowe Miasto nad Wartą – Śmiełów – Jarocin).
• Szlak czerwony: Osowa Góra (Zaniemyśl – Sulęcinek).
• Szlak żółty: (Zaniemyśl) – Kaleje (Czmoń).
• Szlak niebieski: (Otusz) – Iłówiec.
• Szlak czerwony: Żabno (Drużyna Poznańska).
• Wielkopolska Droga św. Jakuba: Żabno – Przylepki – Manieczki – Błociszewo – Rąbiń – Dalewo – Mościszki.

Trasa kajakowa

planowana: Gogolewo – Śrem – Jaszkowo – Poznań.

Sąsiednie powiaty

Powiat poznański | Powiat średzki | Powiat jarociński | Powiat gostyński | Powiat kościański

Miejscowości powiatu