polska nagroda literacka Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nagroda Literacka Gdynia – nagroda dla najlepszych książek wydanych w poprzednim roku, ustanowiona z inicjatywy Elżbiety Gwiazdowskiej (byłej dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej[1]) w kwietniu 2006 roku[2][3] przez prezydenta Miasta Gdyni, Wojciecha Szczurka.
Ideą Nagrody Literackiej Gdynia jest uhonorowanie wyjątkowych osiągnięć żyjących, polskich twórców, co stanowić ma silny i jednocześnie trwały bodziec do jeszcze bardziej wzmożonej aktywności w obrębie szeroko pojętej literatury oraz sztuki[4]. Do roku 2013 Nagroda przyznawana była w trzech kategoriach:
proza,
poezja,
eseistyka.
W 2014 wprowadzono kolejną kategorię – przekład literacki na język polski[5].
Nagroda ma charakter ogólnopolski i jest przyznawana co roku. Jest to jedna z bardziej znaczących i prestiżowych polskich nagród literackich[6][7][8][9].
Lista nominowanych książek ogłaszana jest w maju podczas konferencji prasowej na Międzynarodowych Targach Książki w Warszawie[10][11]. Uroczysta Gala Finałowa odbywa się w Gdyni. Termin jest ruchomy, przez wiele lat był to czerwiec, jednak od 2018 roku ma ona miejsce w sierpniu. Laureaci otrzymują pamiątkowe statuetki (Kostki Literackie) oraz nagrodę pieniężną w wysokości 50000zł[12].
W 2007 roku po raz pierwszy przyznano specjalną Nagrodę Osobną. Otrzymała ją Magdalena Tulli za Skazę. Od 2014 przyznawana jest nagroda w kategorii przekładu. Jako pierwszy otrzymał ją Jerzy Czech za antologię poezji szesnastu poetów rosyjskich Wdrapałem się na piedestał. Nowa poezja rosyjska[36], rok później uhonorowano Wiktora Dłuskiego za przekład Martwych dusze Gogola[37].
eseistyka: Joanna Orska – Liryczne narracje. Nowe tendencje w poezji polskiej 1989–2006, Krzysztof Rutkowski – Ostatni pasaż, Krzysztof Środa – Projekt handlu kabardyńskimi końmi, Andrzej Żbikowski – U genezy Jedwabnego. Żydzi na Kresach Północno-Wschodnich II Rzeczypospolitej – wrzesień 1939 – lipiec 1941
eseistyka: Justyna Jaworska – Cywilizacja „Przekroju”. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym, Maria Poprzęcka – Inne obrazy. Oko, widzenie, sztuka. Od Albertiego do Duchampa, Stanisław Rosiek – [nienapisane], Andrzej Waśkiewicz – Obcy z wyboru. Studium filozofii aspołecznej, Cezary Wodziński – Logo nieśmiertelności. Przypisy Platona do Sokratesa
eseistyka: Adam Lipszyc – Sprawiedliwość na końcu języka. Czytanie Waltera Banjamina, Andrzej Niewiadomski – Mapa. Prolegomena, Jerzy Pilch – Dziennik, Małgorzata Szpakowska – Wiadomości Literackie prawie dla wszystkich, Krzysztof Środa – Podróże do Armenii i innych krajów z uwzględnieniem najbardziej interesujących obserwacji przyrodniczych
eseistyka: Jan Balbierz – „A propos inferna”. Tradycje wynalezione i dyskursy nieczyste w kulturach modernizmu skandynawskiego, Ewa Graczyk – Od Żmichowskiej do Masłowskiej. O pisarstwie w nadwiślańskim kraju,Michał Książek – Jakuck. Słownik Miejsca, Wojciech Nowicki – Salki, Arkadiusz Żychliński – Wielkie nadzieje i dalsze rozważania
esej: Andrzej Kotliński – Tańce polskie. Suita historycznoliteracka, Stanisław Łubieński – Dwanaście srok za ogon, Łukasz Musiał – O bólu. Pięć rozważań w poszukiwaniu autora, Monika Muskała – Między Placem Bohaterów a Rechnitz. Austriackie rozliczenia, Krzysztof Siwczyk – Koło miejsca/Elementarz
esej: Dorota Masłowska – Jak przejąć kontrolę nad światem, nie wychodząc z domu, Krzysztof Mrowcewicz – Rękopis znaleziony na ścianie, Radosław Romaniuk – Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza t. II, Marian Sworzeń – Czarna ikona – Biełomor. Kanał Biełomorski – dzieje, ludzie, słowa, Marcin Wicha – Rzeczy, których nie wyrzuciłem
esej: Tomasz Bocheński – Tango bez Edka. Eseje o literaturze współczesnej, Beata Chomątowska – Betonia. Dom dla każdego, Olga Drenda – Wyroby. Pomysłowość wokół nas, Rafał Księżyk – Wywracanie kultury. O dandysach, hipsterach i mutantach, Mikołaj Wiśniewski – Nowy Jork i okolice. O twórczości Jamesa Schuylera
proza: Waldemar Bawołek – Pomarli, Dominika Horodecka – Wdech i wydech, Agnieszka Jelonek – Koniec świata, umyj okna, Elżbieta Łapczyńska – Bestiariusz nowohucki, Andrzej Muszyński – Bez. Ballada o Joannie i Władku z jurajskiej doliny
esej: Jakub Kornhauser – Premie górskie najwyższej kategorii, Joanna Krakowska – Odmieńcza rewolucja. Performans na cudzej ziemi, Rafał Księżyk – Dzika rzecz. Polska muzyka i transformacja 1989–1993, Piotr Paziński – Atrapy stworzenia, Jakub Skurtys – Wspólny mianownik. Szkice o poezji i krytyce po 2010 roku
proza: Wiktoria Bieżuńska – Przechodząc przez próg, zagwiżdżę, Mateusz Górniak – Trash story, Agnieszka Jelonek – Trzeba być cicho, Zyta Rudzka – Ten się śmieje, kto ma zęby, Małgorzata Żarów – Zaklinanie węży w gorące wieczory
esej: Anna R. Burzyńska – Atlas anatomiczny Georga Büchnera, Konrad Niemira – Bazgracz. Trzy eseje o Norblinie, Grzegorz Piątek – Gdynia obiecana. Miasto, modernizm, modernizacja 1920–1939, Piotr Sadzik – Regiony pojedynczych herezji, Jarek Szubrycht – Skóra i ćwieki na wieki. Moja historia metalu
przekład na język polski: Kaja Gucio – Chronologia wody (autorka oryginału: Lidia Yuknavitch), Jan Maria Kłoczowski – Stanisław August Poniatowski i Europa wieku świateł. Tom I, II (autor oryginału: Jean Fabre), Jerzy Koch – Mój mały zwierzaku (autor oryginału: Marieke Lucas Rijneveld), René Koelblen i Stanisław Waszak – Zniknięcia (autor oryginału: Georges Perec), Krzysztof Majer – Kochanka Wittgensteina (autor oryginału: David Markson)
poezja: Emilia Konwerska – Ostatni i pierwszy kajman, Wojciech Kopeć – jest taki konik, Joanna Łępicka – Zeszyt ćwiczeń, Julia Tkacz – Algorytmy nastawione na lokalne wypadki, Mateusz Żaboklicki – Letnisko
esej: Marta Baron-Milian – Neofuturzy i futuryści. Kryptohistorie polskiej awangardy, Marcin Dymiter – Maszyny do ciszy, Zuzanna Fruba – Czmych, czyli na tropach figuranta, Weronika Murek – Dziewczynki. Kilka esejów o stawaniu się, Magda Szcześniak – Poruszeni. Awans i emocje w socjalistycznej Polsce
przekład na język polski: Mateusz Kwaterko – Kaprysy i zygzaki (autor oryginału: Théophile Gautier), Maciej Piotrowski – Podróż uczonego doktora Leonarda i jego przyszłej kochanki, przepięknej Alcesty, do Szwajcarii Słobodzkiej (autor oryginału: Mike Johannsen), Piotr Tarczyński – Światłość w sierpniu (autor oryginału: William Faulkner), Iwona Zimnicka – Drugie imię (autor oryginału: Jon Fosse), Arkadiusz Żychliński – Hałastra (autorka oryginału: Monika Helfer)
„Literaturomanie” – Dni Nagrody Literackiej Gdynia
„Literaturomanie” – Dni Nagrody Literackiej Gdynia[58][59] to festiwal, który odbywa się od 2008 roku.
„Literaturomanie” to spotkania publiczności ze współczesnymi pisarzami różnych gatunków literatury (poezja, proza, esej oraz publicystyka i reportaż). Zaproszeni goście dyskutują między sobą oraz z publicznością na aktualne tematy. O poziom merytoryczny rozmów dbają prowadzący – krytycy i dziennikarze kulturalni z mediów, które patronują Nagrodzie Literackiej Gdynia.
Debaty Literackie „Gdyni” – spotkania z autorami nominowanymi do Nagrody Literackiej Gdynia. W ramach wydarzenia czytane są fragmenty nominowanych książek przez poszczególnych autorów;
Gdyńska Nagroda Dramaturgiczna – prezentacja fragmentu zwycięskiego dramatu, wyróżnionego Gdyńską Nagrodą Dramaturgiczną oraz rozmowa z jego autorem;
Otwarty Turniej Jednego Wiersza – połączenie poezji oraz performance’u, podczas którego zgłoszeni uczestnicy prezentują swoją twórczość, a jury złożone z gości festiwalu ocenia twórczość i wskazuje zwycięzców, których wiersze zostają opublikowane w Dodatku Literackim NLG;
Pokaz specjalny filmu – oraz spotkanie z twórcami („Jegomość Tischner i jego filozofia po góralsku”, twórcy: Witold Bereś, Artur Więcek);
Targi Antykwaryczne – kiermasz, który skupia w jednym miejscu trójmiejskich antykwariuszy i ich najlepsze zbiory;
Vademecum Nagrody Literackiej Gdynia – stoisko księgarniane, przy którym można nabywać książki autorstwa wszystkich gości festiwalu oraz poprosić ich o dedykacje i autografy;
Warsztaty poetyckie – bezpłatne zajęcia dla wybranych z wcześniejszych zgłoszeń 10–15 osób, prowadzone przez jednego z laureatów poprzednich edycji Nagrody Literackiej Gdynia (w 2008 roku był to Wojciech Bonowicz).
Gdynia zaczytana – wystawa prac konkursu fotograficznego o tym samym tytule (laureatami zostali: Kamila Gołębiewska, Łukasz Sławiński oraz Wawrzyniec Lenart);
Otwarty Turniej Jednego Wiersza – trzecia edycja konkursu łączącego poezję oraz performance; jury w składzie: Leszek Szaruga, Anna Sobecka oraz Wojciech Boros oceniło twórczość i wskazało zwycięzców;
Vademecum Nagrody Literackiej Gdynia – stoisko księgarniane, przy którym można było nabyć książki autorstwa wszystkich gości festiwalu oraz poprosić ich o dedykacje i autografy;
Warsztaty prozatorskie – bezpłatne, dwudniowe zajęcia dla wybranych z wcześniejszych zgłoszeń 10 osób, poprowadzone przez Leszka Szarugę.
Jesienne Spotkania z Laureatami Nagrody Literackiej Gdynia
Jesienne Spotkania to wydarzenie odbywające się na przełomie października i listopada, umożliwiające spotkanie miłośników kultury i sztuki z laureatami Nagrody Literackiej Gdynia. Można na nich uczestniczyć w swobodnych rozmowach o literaturze oraz posłuchać interpretacji tekstów laureatów.
„Gdynia” ogłosiła laureatów po raz szósty, [w:] Nagroda Literacka Gdynia [online], Miejska Biblioteka Publiczna w Gdyni, 18 czerwca 2011 [dostęp 2011-06-18] [zarchiwizowane z adresu 2011-08-22].
