Marek Zaleski (ur. 12 października 1952 w Łomży) – polski krytyk literacki, historyk literatury, eseista, publicysta, wykładowca uniwersytecki, profesor Instytutu Badań Literackich PAN oraz Uniwersytetu Warszawskiego.
 Marek Zaleski, Biblioteka Śląska Katowice, 18 maja 2006 | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
12 października 1952 |
| Profesor doktor habilitowany nauk filologicznych | |
| Specjalność: historia literatury polskiej | |
| Alma Mater |
Uniwersytet Warszawski (1976) |
| Doktorat |
1983 – historia literatury |
| Habilitacja |
1996 – historia literatury |
| Profesura |
12 listopada 2013 |
| Profesor zwyczajny | |
| Instytut | |
Życiorys
Absolwent VI Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Reytana w Warszawie (1971)[1]. Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim, jego praca magisterska (1976) dotyczyła poezji Czesława Miłosza. Doktorat i habilitację uzyskał w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Był stypendystą m.in. Funduszu Pomocy Niezależnej Literaturze i Nauce Polskiej (Paryż 1986), Towarzystwa Historyczno-Literackiego (Paryż 1987), Akademii Brytyjskiej (Londyn 1996, 2004 i 2005). W 2001 przebywał na University of Iowa w ramach programu „International Writing Program”.
Prowadzi warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Jest profesorem nadzwyczajnym Instytutu Badań Literackich PAN oraz Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji Uniwersytetu Warszawskiego. Był recenzentem dziesięciu prac doktorskich i habilitacyjnych, promotorem jednej pracy doktorskiej i kierownikiem siedmiu prac badawczo-naukowych prowadzonych w Instytucie Badań Literackich PAN[2]. Od początku 2012 roku kieruje Zespołem do Badań nad Literaturą i Kulturą Później Nowoczesności[3], pełni również funkcję opiekuna naukowego Zespołu „Geopoetyka" przygotowującego antologię tekstów dotyczących kategorii przestrzeni[4].
Od 1987 do 1992 był członkiem redakcji „Res Publiki”. Do 2007 roku był zastępcą redaktora naczelnego „Res Publiki Nowej”. Szkice, eseje i recenzje książek publikował m.in. w pismach: „Res Publica Nowa” (był zastępcą redaktora naczelnego), „Teksty”, „Teksty Drugie”, „Gazeta Wyborcza”, „Tygodnik Powszechny”, „Polityka (tygodnik)”[5].
W 1990 roku, m.in. wraz z Wisławą Szymborską, został laureatem Nagrody im. Kościelskich. W 2006 roku otrzymał Nagrodę Literacką Gdynia w kategorii esej, a w 2009 roku za książkę Echa idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności otrzymał Nagrodę im. Kazimierza Wyki[6]. Za tę książkę był nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2008[7]. W latach 2005–2007 był jurorem Nagrody Literackiej Nike[8]. Jest uznawany za jednego z ważniejszych badaczy twórczości Czesława Miłosza[9][10].
Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Polskiego PEN-Clubu oraz Stowarzyszenia Przeciwko Antysemityzmowi i Rasizmowi „Otwarta Rzeczpospolita”. Jest doradcą ministra przy Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Członek Organów Opiniodawczo-Doradczych Ministra, Komitetu Ewaluacji Jednostek Naukowych oraz Komisji do spraw Grupy Nauk Humanistycznych i Społecznych w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Życie prywatne
Syn Zenona Zaleskiego i Marii z Gędzielewskich. W 1977 ożenił się z Ewą Szewczyk[11], tłumaczką literatury hiszpańskojęzycznej, z którą ma dwoje dzieci, córkę Zofię (ur. 1981), autorkę książki Przejęzyczenie. Rozmowy o przekładzie[12], oraz syna Stanisława (ur. 1986)[1]. Mieszka w Warszawie.
Twórczość
- Przygoda drugiej awangardy (Ossolineum 1984, ISBN 83-04-01714-8, wyd. 2 poprawione i uzupełnione: Ossolineum 2000, ISBN 83-04-04569-9)
- Mądremu biada? (Libella, Paryż 1990)
- Formy pamięci (IBL PAN 1996, ISBN 83-85605-69-X; Słowo Obraz/Terytoria 2004, ISBN 83-89405-97-0)[13]
- Zamiast. O twórczości Czesława Miłosza (Wydawnictwo Literackie 2005, ISBN 83-08-03737-2)[14]
- Echa idylli w literaturze polskiej doby nowoczesności i późnej nowoczesności (Wydawnictwo Universitas, 2007)
Publikacje za granicą (wybór)
- Milosz, Premio Nobel („Revista de Occidente”, Barcelona, no. 4, 1981)
- The Place of Czesław Miłosz in Polish Poetry („Ironwood”, Tucson, vol. 18, 1981)
- O „Miesiącach” Kazimierza Brandysa [w:] Literatura źle obecna. Rekonesans (Polonia, Londyn 1984)
- Miłosz: Songs of Innocence and Experience, (w:) Czesław Miłosz. A Stockholm Conference (ed. by N.A. Nilsson, Kungl.Vitterhets Historie och Antikvitets Akademien, 1992)
- Borne by History: The Generation of Czesław Miłosz, (w:) Poland Between Wars, 1918–1939 (ed. by T. Wiles, Indiana University, Polish Studies Center, Bloomington, 1989)
- Une histoire à la viennoise. Schulz – Schiele – Hitler („Lettre Internationale”, no.29)
- Der Unterschied, (w:) Der Process der Enttabuisierung in der Russichen und Polnischen Gegenwartsliteratur (Peter Lang Publishing House, Slavica Helvetica, 1996)
- Between Utopy and Parody. A Home for Creative Work (The Home/less Experience, edit. by B. Shallcross, Ohio University Press)
- Kipling and Conrad: A look from different angles of Imperium („Nineteenth Century Literature in English”, vol. 1-3/2005, Seul University)
Opracowania
- Czesław Miłosz, Dolina Issy (autor przedmowy; Wydawnictwo Literackie 1998, ISBN 83-08-02828-4)
- Magdalena Tulli (publikacja w języku niemieckim; tłum. Ralf Stapf, Esther Kinsky; Villa Decius. Arbeitsgruppe Literatur Polska, Kraków 1999, 2000, 2001; ISBN 83-88814-00-1)
- Czesław Miłosz, Eseje (wybór i posłowie; Świat Książki 2000)
- Maski współczesności: o literaturze i kulturze XX wieku. (księga pamiątkowa ku czci Aliny Brodzkiej) (pod red. Lidii Burskiej i Marka Zaleskiego; IBL PAN 2001; ISBN 83-87456-72-1)
Przypisy
Linki zewnętrzne
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
