Profesor uczelni

Profesor uczelni i profesor instytutu – stanowiska naukowe na polskich uczelniach, w instytutach Polskiej Akademii Nauk i instytutach badawczych.

Nazwa „profesor uczelni” była obiegowo używana już przed 2018 rokiem^[1], kiedy to stanowisko zostało wprowadzone ustawą^[2], zastępując stanowisko profesora nadzwyczajnego. Obocznie stosuje się też określenie „profesor uczelniany”^[3][4].

Tytulatura

Dla odróżnienia od osoby mającej tytuł profesora, stanowisko profesora uczelni lub instytutu powinno być zapisywane po nazwisku, razem z nazwą uczelni lub instytutu (przeważnie w postaci skrótowca), przez którą jest zatrudniony. Przykład poprawnego zapisu to:

dr hab. Jan Nowak, prof. UJ

Ten sposób informowania o posiadanych stopniach lub tytule jest powszechnie aprobowany przez środowiska naukowe i artystyczne. Zapisy typu prof. UJ dr hab. Jan Nowak są uznawane za niepoprawne^[5][6].

Profesor uczelni

Wprowadzone ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 2018 roku stanowisko profesora uczelni może piastować nauczyciel akademicki posiadający co najmniej stopień doktora^[7] oraz znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne, dydaktyczne lub zawodowe^[2], natomiast do zatrudnienia na stanowisku profesora instytutu wymagany jest co najmniej stopień doktora habilitowanego^[8].

Stanowisko to jest wyższe od adiunkta i niższe od profesora^[9]. Na język angielski nazwa tego stanowiska tłumaczona jest niekiedy jako associate professor^[10].

Profesor nadzwyczajny

W myśl ustawy obowiązującej do 2018 roku, stanowisko profesora nadzwyczajnego było przewidziane dla pracownika naukowego lub naukowo-dydaktycznego, który miał stopień doktora habilitowanego lub tytuł naukowy profesora^[11]. Ustawodawca dopuszczał także zatrudnienie na stanowisku profesora nadzwyczajnego osoby, która miała jedynie stopień naukowy doktora oraz znaczne i twórcze osiągnięcia w pracy naukowej, jednak wymagało to pozytywnej opinii Centralnej Komisji do Spraw Stopni i Tytułów^[12]. Na uczelniach morskich na stanowisku profesora nadzwyczajnego można było zatrudnić doktora mającego dodatkowo najwyższy dyplom morski^[12], to znaczy kapitana żeglugi wielkiej lub starszego mechanika. Istniało wówczas również osobne stanowisko profesora wizytującego^[12].