Jakub Kornhauser
polski poeta, tłumacz, krytyk literacki i literaturoznawca Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jakub Kornhauser (ur. 16 stycznia 1984[1] w Krakowie[2]) – polski poeta, tłumacz, eseista, redaktor, krytyk literacki i literaturoznawca, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa.
 Jakub Kornhauser, 2019 | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 stycznia 1984 |
|---|---|
| Zawód, zajęcie |
literaturoznawca, nauczyciel akademicki Uniwersytetu Jagiellońskiego |
Galeria
Życiorys
Podsumowanie
Perspektywa
Twórczość pisarską rozpoczął w okresie studiów. Poematy prozą i opowiadania publikował między innymi w „Twórczości”, „Odrze”, „Dekadzie Literackiej”, „Toposie” czy „Kwartalniku Artystycznym”[1]. W dorobku ma osiem tomów poezji, a jego twórczość tłumaczona była na kilkanaście języków[2]. W Gazecie Wyborczej – Magazynie Krakowskim w latach 2016-2018 publikował cykl poetyckich szkiców „Granice miasta” o tematyce rowerowo-krajoznawczej.
W 2014 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego[3] na podstawie wyróżnionej rozprawy „Status przedmiotu w poezji europejskiego surrealizmu”[4]. Pracuje jako adiunkt w Instytucie Filologii Romańskiej UJ oraz w Ośrodku Badań nad Awangardą przy Wydziale Polonistyki UJ, którego jest współzałożycielem[5][6]. Współpracownik Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu[7]. Zajmuje się między innymi teorią i historią XX-wiecznych ruchów awangardowych, literaturą eksperymentalną, poezją współczesną, kulturą Europy Środkowej i krajów romańskich.
Współpracuje z Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie[8] oraz Małopolskim Instytutem Kultury[9]. W ramach działalności portalu Małopolska To Go wytycza i opisuje trasy rowerowe po Małopolsce[10]. Zasiada w Radzie Programowej Międzynarodowego Centrum Kultury (kadencja 2023-2025)[11]. Zastępca redaktora naczelnego czasopisma naukowego „Romanica Cracoviensia”[12]. W latach 2015–2016 był członkiem zespołu redakcyjnego „Literatury na Świecie”[13]. W 2015 oraz od 2017 roku redaktor Nowej Dekady Krakowskiej[14]. Członek zarządu Krakowskiej Fundacji Literatury[15]. W Wydawnictwie Uniwersytetu Jagiellońskiego współprowadzi od 2014 roku serię „awangarda/rewizje”[16]. Pomysłodawca i redaktor prowadzący serii „Rumunia Dzisiaj” w TAiWPN Universitas[17] oraz serii „wunderkamera” w Instytucie Mikołowskim.
Od 2016 roku członek jury Konkursu Młodej Poezji w ramach Festiwalu Miłosza (Kraków)[18], w latach 2017-2024 członek jury Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego im. Artura Fryza w ramach festiwalu "Złoty Środek Poezji" (Kutno)[19]. Ponadto przewodniczący lub członek jury wielu konkursów literackich, m.in. XXII Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Jacka Bierezina (Łódź 2016)[20], XV Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego im. Kazimierza Ratonia (Olkusz 2019)[21], XXIX Konkursu Poetyckiego o Nagrodę im. K.K. Baczyńskiego (Łódź 2021)[22], XXX Sejmiku Poetyckiego "Pod Diablą Górą" (Bukowno 2022)[23], XXXI Konkursu Poetyckiego o Nagrodę im. K.K. Baczyńskiego (Łódź 2023), VI Ogólnopolskiego Konkursu Poetyckiego "Bez-Kresy" (Cieszanów 2023)[24], XVIII edycji Rypińskiego Albumu Poetyckiego (Rypin 2023)[25], LXII edycji Ogólnopolskiego Konkursu o Laur Czerwonej Róży (Gdańsk 2024)[26].
Od 2024 roku zasiada w kapitule Nagrody Literackiej Gdynia[27].
Życie prywatne
Podsumowanie
Perspektywa
Rodzina
Jest wnukiem krakowskiego Żyda Jakuba Kornhausera (1913–1972)[28] i pochodzącej z Chorzowa Ślązaczki Małgorzaty Glombik (1914–1987)[29], synem poety i literaturoznawcy prof. dr. hab. Juliana Kornhausera oraz polonistki Alicji Wojny-Kornhauser. Jego siostrą jest Agata Kornhauser-Duda[30], zaś szwagrem prezydent RP Andrzej Duda[31].
Poglądy polityczne
W wywiadzie w 2016 roku Jakub Kornhauser stwierdził, że „jest rozczarowany (...) prezydenturą” swojego szwagra Andrzeja Dudy[31] i „szczerze mu współczuje, bo widzi, jak on się męczy. Mam wrażenie, że został ubrany w buty, w których nie chciał się znaleźć”[31]. W 2016 roku Kornhauser uczestniczył w demonstracjach Komitetu Obrony Demokracji[31]. Stwierdził, że „to, co robi PiS z Trybunałem Konstytucyjnym, to łamanie konstytucji. To jest dla mnie jasne i przeciw temu protestuję. Nie zdziwię się, jeśli prezydent Duda stanie za to przed Trybunałem Stanu”[31].
W wyborach parlamentarnych w 2015 roku poparł kandydata Zielonych, który startował z listy Zjednoczonej Lewicy[31]. Stwierdził, że „pokłada nadzieje na zmianę polityki w stronę troski o dobro wspólne” w Zielonych i Partii Razem[31], oraz że chciałby, „żeby polityk był urzędnikiem, który wykonuje swoją pracę dla dobra państwa, nie partii, zaplecza, pociotków. W PiS, mam wrażenie, ludzi kompetentnych jest jeszcze mniej niż w innych partiach”[31].
Religia
Stwierdził, że „nie ma potrzeby ekspresji religijnej”[31]. „Religia w instytucjonalnym wymiarze jest dziś dla mnie trudna do przyjęcia, jestem nastawiony antyklerykalnie. Tworzenie homogenicznych struktur, charakterystyczne dla katolicyzmu, ale także dla innych wyznań, buduje silną pokusę dominacji i wykluczania wszystkich, którzy mają inny pogląd. (...) Religia jako komponent tożsamości wydaje mi się czymś nienaturalnym i dziwnym, sztucznym rytuałem, oddalającym człowieka od prawdziwej duchowości”[31].
Książki naukowe
- De la lettre aux belles-lettres: études dédiées à Regina Bochenek-Franczakowa (2012) – współredakcja[32];
- Horyzonty wyobraźni: fantazja i fantastyczność we współczesnej kulturze (2012) – współredakcja[33];
- Auteur, personnage, lecteur dans les lettres d'expression française (2014) – współredakcja[34];
- Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej (2014) – współredakcja, opracowanie, przekład[35];
- Całkowita rewolucja. Status przedmiotów w poezji surrealizmu (2015) – monografia autorska[36]
- Autour du théâtre / Wokół teatru (2015) – współredakcja[37]
- Awangarda i krytyka. Kraje Europy Środkowej i Wschodniej (2015) – współredakcja[38]
- Rzeczy do nazwania. Wokół Kornhausera (2016) – współredakcja[39]
- Awangarda. Strajki, zakłócenia, deformacje (2017) – monografia autorska[40]
- Le badaud et le regardeur (2017)[41] – współredakcja
- Tradycje eksperymentu / Eksperyment jako doświadczenie (2019) – współredakcja[42]
- Apollinaire – «l’esprit nouveau» – les avant-gardes (2019) – współredakcja[43]
- Preteksty, posłowia. Małe kanony literatury światowej (2019) – monografia autorska[44]
- Teorie awangardy. Antologia tekstów (2020) – współredakcja[45]
- Najnowsze literatury romańskie. Na granicach tożsamości (2020) – redakcja[46]
- Polityki/Awangardy (2021) – współredakcja[47]
- Najnowsze literatury romańskie. Samotność i wykorzenienie (2021) – redakcja[48]
- Najnowsze literatury romańskie. Traumy, troski, opresje (2022) – redakcja[49]
- Niebezpieczne krajobrazy. Surrealizm i po surrealizmie (2022) – monografia autorska[50]
- Który tak śpiewa? Ptaki w kulturze (2022) – współredakcja[51]
- Orbis Pictus. Kino Europy Środkowej po 1989 roku (2023) – redakcja[52]
- Najnowsze literatury romańskie. Powroty do przeszłości, powroty do przyszłości, powroty do powrotów (2023) – redakcja[53]
- Nomadyczność. Podmioty – przestrzenie – pojęcia (2024) – współredakcja[54]
Inne publikacje
- Niebezpieczny paragraf (2007) – tom poezji[55]
- Niejasne istnienia: (prozy poetyckie) (2009)[56]
- Drożdżownia (2015) – prozy poetyckie[57]
- Wolność krzepi (2018) – tom esejów[58]
- Dziewięć dni w ścianie (2019) – prozy poetyckie[59]
- Premie górskie najwyższej kategorii (2020) – prozo-eseje[60]
- Krwotoki i wiewiórki (2021) – tom poezji[61]
- Brzydko tną twoje noże? (2021) – tom poezji[62]
- In amplexu (2022) – tom poezji[63]
- Lotne finisze (2023) – prozo-eseje[64]
- Lata z jamnikiem (2024) – tom poezji[65]
Przekłady z języków obcych
Podsumowanie
Perspektywa
Książki:
- Głuchy brudnopis. Antologia manifestów awangard Europy Środkowej (2014) – przekłady manifestów, esejów rumuńskich awangardystów (m.in. Iona Vinei, Ilarie Voronki, Geo Bogzy, Gherasima Luki, Gellu Nauma)
- Dumitru Crudu, Fałszywy Dymitr (2018) – wraz z Joanną Kornaś-Warwas[66]
- Gherasim Luca, Bierny wampir (2018)[67]
- Gellu Naum, Vasco da Gama i inne cykle poetyckie (2019)[68]
- Miroljub Todorović, Świnia jest najlepszym pływakiem (2020) – wraz z Kingą Siewior[69]
- Gherasim Luca, Kleptoobiekt śpi i inne prozy (2020)[70]
- Henri Michaux, Meskalina i muzyka (2021) – wraz z Wacławem Rapakiem[71]
- Claudiu Komartin, kobalt (2022)[72]
- Anna Malihon, Nakładanie szwów (2023) – wraz z Krzysztofem Czyżewskim [i in.][73]
- Perrine Le Querrec, Warglify (2025) [74]
Czasopisma:
Przekłady awangardowej literatury rumuńskiej i mołdawskiej w „Literaturze na Świecie”, „Nowej Dekadzie Krakowskiej”, „Wizjach” czy „Wyspie” (Dumitru Crudu, Gherasim Luca, Gellu Naum, Miruna Vlada, Claudiu Komartin, Ștefan Manasia, Ștefan Baghiu)[75][76], serbskiej (Miroljub Todorović) w "Literaturze na Świecie" i „Wizjach”[77][78] oraz belgijskiej (Paul Nougé)[79], francuskiej (m.in. André Breton, Tristan Tzara) i niemieckiej (Hans Arp, Max Ernst, Richard Huelsenbeck) w „Nowej Dekadzie Krakowskiej”[80].
Działalność edytorska
- Julian Kornhauser, Wiersze zebrane (2016) – współredakcja, opracowanie[81]
- Gustaw Herling-Grudziński, Dzieła zebrane tom 5, Opowiadania wszystkie vol. 1 (2016) – opracowanie
- Julian Kornhauser, Proza zebrana (2017) – współredakcja, opracowanie[82]
- Julian Kornhauser, Krytyka zebrana, tom I (2018) – współredakcja, opracowanie[83]
- Julian Kornhauser, Krytyka zebrana, tom II (2019) – współredakcja, opracowanie[84]
- Julian Kornhauser, „braków nie ma żadnych”. Pokrzywy i olchy. Wiersze (2020) – redakcja, opracowanie[85]
- Julian Kornhauser, Pisma slawistyczne (2021) – współredakcja, opracowanie[86]
- Miron Białoszewski, "Sen biją!". Zaskok na uwięzi. Wiersze (2022) – redakcja, opracowanie[87]
- Równo z prawej. Antologia polskiego poematu prozą (2022) – redakcja, opracowanie[88]
- Żeby ten wiersz był pudełkiem zapałek. Obiektywizm w polskiej poezji (2023) – redakcja, opracowanie[89]
- Pośrodku dzikiego boiska. Antologia wierszy poetek i poetów Złotego Środka 2005–2024 (2024) – redakcja, opracowanie[90]
Przekłady na języki obce
Wyróżnienia
- nominacja do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego 2016 za tom Drożdżownia[94]
- Nagroda im. Wisławy Szymborskiej 2016 za tom Drożdżownia[95]
- nominacja do nagrody Europejski Poeta Wolności 2018 za przekład tomu Dumitru Crudu Fałszywy Dymitr (wraz z Joanną Kornaś-Warwas)[96]
- nominacja do Prix de la Revue NUNC 2019 za La fabrique de levure (tłum. Isabelle Macor)[97]
- nominacja do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej 2020 za tom Dziewięć dni w ścianie[98]
- Nagroda Literacka Znaczenia 2021 za książkę Premie górskie najwyższej kategorii[99]
- nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2021 w kategorii przekład za tłumaczenie tomu Miroljuba Todorovicia Świnia jest najlepszym pływakiem (wraz z Kingą Siewior)[100]
- nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2021 w kategorii esej za książkę Premie górskie najwyższej kategorii[100]
- wyróżnienie w kategorii przewodnik literacki w ramach Nagród Magellana 2021 za Premie górskie najwyższej kategorii[101]
- Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2021[102]
- Nagroda Krakowa Miasta Literatury UNESCO 2023[103]
- Honorowa Nagroda Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki 2023 w dziedzinie poezji za całokształt twórczości[104]
Przypisy
Bibliografia
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.