Loading AI tools
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tereny zieleni i lasy w Bydgoszczy stanowią bardzo ważny element przestrzeni miejskiej, czego wyrazem są następujące fakty[1]:
Bydgoszcz należy do miast o największej liczbie i powierzchni parków w Polsce. Pod względem powierzchni parków ustępuje jedynie Warszawie, zaś uwzględniając parki w gestii samorządu miejskiego, znajduje się na pierwszej pozycji w Polsce[uwaga 1]. Bydgoszcz z 36 m kw. zieleni przypadającymi na jednego mieszkańca zajmuje pierwsze miejsce w Polsce spośród miast wojewódzkich, niemniej wskaźnik ten niższy jest od zalecanej przez WHO wartości 50 m kw./osobę. Dodatkowo na 1000 mieszkańców przypada 16,9 ha obszarów chronionych[3].
Powierzchnia parków spacerowo-wypoczynkowych w 2011 r. [ha][4] | ||
1. | Warszawa | 937 |
2. | Bydgoszcz | 879 |
3. | Wrocław | 817 |
4. | Katowice | 663 |
5. | Łódź | 585 |
6. | Chorzów | 549 |
7. | Kraków | 395 |
8. | Poznań | 347 |
9. | Gdańsk | 210 |
10. | Tychy | 209 |
Taki wynik Bydgoszcz zawdzięcza obecności największego parku miejskiego w Polsce, jakim jest Leśny Park Kultury i Wypoczynku. Poza nim jednak w mieście znajduje się jeszcze 30 parków, kilkadziesiąt skwerów, terenów zieleni osiedlowej i lasów gminnych (157 ha) i państwowych.
Powierzchnia parków spacerowo-wypoczynkowych na mieszkańca w 2011 r. [m²][uwaga 2] | ||
1. | Chorzów | 49,1 |
2. | Bydgoszcz | 24,2 |
3. | Katowice | 21,4 |
4. | Tychy | 16,2 |
5. | Opole | 14,9 |
6. | Dąbrowa Górnicza | 14,3 |
7. | Wrocław | 13,0 |
8. | Jaworzno | 12,5 |
9. | Gorzów Wielkopolski | 11,1 |
10. | Jelenia Góra | 10,7 |
Obszary zielone w Bydgoszczy zajmują powierzchnię 1486,6 ha – prawie 9% powierzchni miasta. Parki stanowią ponad 43% wszystkich zielonych terenów w mieście[5].
Pierwsze inicjatywy w zakresie sztuki ogrodniczej pochodzą od zakonów, które posiadały w Bydgoszczy swoje konwenty w okresie staropolskim: karmelitów, bernardynów, klarysek i jezuitów. Bernardyni założyli ogród nad Brdą, a w roku 1631 wokół klasztoru wybrukowano ulice i obsadzono je drzewami. Również klaryski założyły w 1645 roku ogród przy klasztorze, a jego istotnym elementem był staw. Część dawnego ogrodu przyklasztornego stanowi obecny park im. Kazimierza Wielkiego[6].
Nowe tereny parkowe przyniósł Bydgoszczy na przełomie XVIII/XIX w. nowo wybudowany Kanał Bydgoski. Pod kierunkiem inspektora Ernsta Conrada Petersona, od 1802 zadrzewiano okolice kanału z przekonaniem, że roślinność ograniczy erozję brzegów i ustabilizuje grząskie podłoże.
W czasach Księstwa Warszawskiego (1807-1815) napoleoński adiutant – generał Wincenty Aksamitowski zasadził na plantach szpalery czarnych topoli, które dzisiaj są pomnikami przyrody. W tym czasie powstała też pierwsza aleja spacerowa, obsadzona lipami i czarnymi topolami. Później nasadzono także kasztanowce, wiązy i buki. Na początku XIX wieku oprócz plant nad kanałem zadrzewiono również Wyspę Młyńską, cmentarze i kilka skwerów[6].
W 1832 powstało Towarzystwo Upiększania Miasta, będące wzorcem dla podobnych organizacji w innych miastach zaboru pruskiego (Poznań, Gniezno, Inowrocław). Jej następcą jest od 1898 r. Deputacja Ogrodów Miejskich, będąca wydziałem magistratu. W organizacjach tych współdziałali zgodnie bydgoscy Niemcy i Polacy. Przewodniczącym Towarzystwa był wiceprezes rejencji, a jego zastępcą – nadburmistrz miasta. W okresie pierwszych dwudziestu lat swej działalności Towarzystwo wykazało wiele inwencji w estetyzacji miasta[7]. Jego dziełem były aleje z drzew wzdłuż 25 najważniejszych ulic w mieście oraz nowe parki, które powstały wyniku planowych działań konserwatorskich: park na Wzgórzu Dąbrowskiego, park regencyjny oraz tzw. ogrody Jagiełły. Od połowy XIX wieku głównym miejskim terenem wypoczynku i rozrywki stały się planty nad Kanałem Bydgoskim. Przedsiębiorcy otwierali tam restauracje oraz organizowali różne atrakcje. Wzdłuż parku wiodła reprezentacyjna aleja spacerowa o długości ok. 3,5 km, od śluzy miejskiej do VI śluzy (ul. Bronikowskiego)[6].
W II połowie XIX wieku i na początku XX urządzono w mieście kilkadziesiąt skwapliwie utrzymywanych zieleńców przed gmachami publicznymi i oświatowymi. Na każdym większym placu część powierzchni przeznaczano na skwery i dywany kwiatowe, czego przykładem były m.in. Plac Piastowski, Plac Wolności, Plac Chełmiński, Plac Kościeleckich, Plac Zbawiciela, Plac Teatralny i inne[7].
Pod koniec XIX wieku Bydgoszcz zyskała miano „małego Berlina” z uwagi na nową architekturę wzorowaną na stolicy Cesarstwa Niemieckiego, ale również z powodu umiejętnego kształtowania terenów zielonych oraz wykorzystania naturalnych walorów krajobrazowych (rzeka Brda i Kanał Bydgoski, Zbocze Bydgoskie). Od początku XX wieku nowo powstające osiedla na wschód od ul. Gdańskiej rozplanowano według koncepcji miasta-ogrodu. Na kształt urbanistyczny tych obszarów miał poważny wpływ niemiecki urbanista Joseph Stübben (1845-1936). Powstały reprezentacyjne aleje, obsadzone rzędami dębów czerwonych, połączonych festonami z winobluszczu pięciolistkowego: Mickiewicza i Ossolińskich, park Jana Kochanowskiego oraz osiedle willowe Sielanka, gdzie zaplanowano ogród o dwu poziomach, stanowiący fragment architektury willowej[7].
Pod koniec XIX wieku rozpoczęto budowę plant nad Brdą oraz plant okrężnych, wiodących krawędzią Zbocza Bydgoskiego, skąd rozpościerały się rozległe widoki na miasto. Na poszczególnych odcinkach zbocza, oddzielonych dolinami i parowami urządzono parki: na wzgórzu Neumanna, Książęcym, Wissmanna (H. Dąbrowskiego), Bismarcka (Wzgórze Wolności). Łączyła je ze sobą tzw. aleja górska, z której można było podziwiać rozległe widoki. Na Wzgórzu Wissmana (od 1920 gen. Henryka Dąbrowskiego), urządzono oświetlone wodotryski i wodospady z kaskadowych stawów, zaś na miejskie punkty widokowe zaadaptowano wzniesione tam budowle: wieżę ciśnień (1900) i wieżę Bismarcka (1913)[6].
Oprócz parków i skwerów na przełomie XIX i XX wieku, powstała część istniejących do dzisiaj szpalerów drzew posadzonych wzdłuż ulic, np. Mickiewicza, Ossolińskich, Markwarta, Szymanowskiego, Gdańskiej, Paderewskiego, 20 Stycznia, Hetmańskiej, na Wyspie Młyńskiej i innych[6].
W 1915 roku w wyniku przebudowy Kanału Bydgoskiego powstała Wyspa Kanałowa na Okolu, zaś 3-kilometrowy odcinek starego kanału wyłączono z użytkowania, przeznaczając go wyłącznie dla celów rekreacyjno-wypoczynkowych. W ten sposób planty nad Starym Kanałem stały się największym i najważniejszym parkiem miejskim, który stał się wyróżnikiem Bydgoszczy w przewodnikach turystycznych i nieodzownym punktem programu zwiedzania miasta przez turystów.
Dwudziestolecie międzywojenne to okres bardzo korzystny dla rozwoju zieleni w Bydgoszczy. Przez cały ten okres funkcję dyrektora Ogrodów Miejskich pełnił Marian Günzel, za którego przyczyną doszło do dalszego wzrostu terenów zieleni[6]. O ile w 1921 zanotowano w mieście 31 ha parków i ogrodów, to w 1938 roku 151 ha – prawie pięć razy więcej[6]. Podobnie liczba drzew w ciągach ulicznych w 1921 roku wynosiła 7191 tys. szt., zaś w 1938 roku 24 115 tys.[6]. Tuż przed wybuchem II wojny światowej, w Bydgoszczy było 45 parków, skwerów i ogrodów jordanowskich, 10 zieleńców oraz 4 ogrody działkowe[6]. Największym z parków były planty nad Kanałem Bydgoskim (38 ha), które spełniały funkcję centrum rozrywkowo-wypoczynkowego. Rozwój urbanistyczny nowych osiedli: Sielanki, Leśnego, Bielaw i Skrzetuska prowadzono z zachowaniem standardów z okresu pruskiego, zachowując jako aktualną koncepcje miasta-ogrodu. Zadrzewiano nowe ulice, zakładano nowe skwery i aleje[uwaga 3]
Wizytówką miasta oprócz plant stał się zwłaszcza Ogród Botaniczny, urządzony w 1930, a pod koniec dekady wzbogacony o rzeźby, trejaże, skalne tarasy, pergole, groty, fontannę i brodzik dla dzieci. Do obszarów parkowych przebudowanych w okresie międzywojennym należały także Ogrody Jagiełły w formie rosarium, park przy ul. Wały Jagiellońskie, Nowym Rynku i inne[6]. Dopełnieniem plant nad Kanałem było uporządkowanie w 1936 bulwaru biegnącego lewym brzegiem Brdy od Jachcic, aż do młynów Kentzera[6]. Genezę międzywojenną mają także liczne miejskie skwery m.in. por. Leszka Białego, skwer Mariana Turwida na Sielance, a inne pozostałe po czasach pruskich uległy gruntownej przebudowie[6].
W 1939 roku prasa obwieściła, że Bydgoszcz jest najbardziej zielonym miastem w Polsce[6]. Do najbardziej zadrzewionych i zazielenionych miast zaliczano wtedy powszechnie Katowice, Warszawę i Bydgoszcz, a do najczystszych, najlepiej utrzymanych – Bydgoszcz i Wilno[6].
Oprócz zielonych terenów w mieście, coraz bardziej uczęszczanymi miejscami wypoczynku i rekreacji dla mieszkańców były silnie zalesione okolice Bydgoszczy oraz rzeki i zbiorniki wodne, gdzie zażywano kąpieli. Początkowo najpopularniejsze były: Rynkowo, Smukała i Chmielniki, gdzie dowoziły mieszkańców pociągi. Z czasem coraz popularniejsze stawało się Brdyujście, gdzie dopływały statki bydgoskich firm żeglugowych[8]. Na Jachcicach urządzono kąpielisko na Brdzie zwane Rivierą. Można było tam dopłynąć prywatnym tramwajem wodnym[6].
Okres II wojny światowej przyniósł zniszczenia zieleni w mieście, gdyż w parkach i na skwerach kopano rowy strzeleckie, urządzano bunkry i stanowiska artyleryjskie[6].
Po zakończeniu II wojny światowej władze miejskie próbowały nawiązać do tradycji „zielonej Bydgoszczy”. W latach 50. XX w. założono Park Ludowy (1953) na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego, porządkowano Ogrody Jagiełły, plac Teatralny oraz liczne miejskie skwery. Na nowych osiedlach: Leśnym i Kapuściskach wytyczono aleje ze szpalerami drzew na wzór alei Ossolińskich z 1903 r. Dużym przedsięwzięciem było zalesienie stoków skarpy południowej przy ulicach: Sandomierskiej. Częstochowskiej i Władysława Bełzy[7]. Jednak wraz z rozwojem industrializacji i komunikacji rozpoczął się proces likwidacji zieleńców, a utrzymywanie stanu dotychczasowego było coraz trudniejsze.
Ostatnim pozytywnym przykładem spożytkowania zieleni miejskiej było utworzenie parku im. Zbigniewa Załuskiego na osiedlu Leśnym (1965), budowa kompleksu sportowego „Zawisza” w Lesie Gdańskim, parku przy ul. Unii Lubelskiej oraz bulwarów nad Brdą i na Wyspie Młyńskiej[uwaga 4]. Równocześnie zazieleniono ciągi uliczne przy ul. Powstańców Wielkopolskich, placu Poznańskim, oraz alei Stefana Kardynała Wyszyńskiego. W latach 60. XX w. przystąpiono również do porządkowania alejek i oświetlenia parków. Wszystkie parki w Śródmieściu otrzymały ścieżki o nawierzchni asfaltowej lub asfaltowo-betonowej[7].
Na przełomie lat 60. i 70. dokonano zniszczenia części plant nad Kanałem Bydgoskim. Wobec konieczności poprowadzenia arterii drogowej, zasypano część Kanału wraz z dwoma śluzami i kamiennym mostem oraz zniszczono część zieleni parkowej. Zanieczyszczenia przemysłowe spowodowały degradację wód Kanału Bydgoskiego i Brdy, zaś tor regatowy w Brdyujściu stracił znaczenie rekreacyjne, zachowując jedynie funkcję sportową. Powstające nowe osiedla mieszkaniowe były ubogie w zieleń urządzoną, czasami adaptowano na ten cel zagajniki leśne.
W latach 70. kontynuowano porządkowanie plant nad Brdą. W latach 1972–1974 powstał park Centralny, Balaton na Bartodziejach oraz tereny zielone na osiedlach Błonie i Wyżyny[7]. Podjęto również prace przy przebudowie terenów parkowych w Śródmieściu oraz bulwaru nad Brdą, którego pierwszy odcinek od ul. Królowej Jadwigi do ul. Wyszyńskiego jako deptak udostępniono mieszkańcom[7].
W 1972 zadecydowano o budowie 800-hektarowego Parku Kultury i Wypoczynku na północnych obrzeżach miasta, na terenie dawnego folwarku Myślęcinek. Prace przy jego budowie rozpoczęto w 1973, a podstawowa infrastruktura powstała do 1981 roku. Kolejne obiekty budowano w latach 80. XX w., w tym zwłaszcza Ogród Botaniczny z alpinarium[7].
W okresie PRL liczne tereny zielone zaadaptowano na kompleksy rodzinnych ogrodów działkowych. Oprócz terenów w mieście (9 tys. działek), wykorzystano również tereny w okolicznych gminach (12 tys. działek) położone w otoczeniu lasów, rzek i jezior. Do dziś największymi skupiskami działek pracowniczych są oprócz enklaw w Bydgoszczy kompleksy w: Koronowie, Bożenkowie, Jagodowie, Wudzynie, Prądocinie, Solcu Kujawskim, Żurczynie, Nekli, Drzewcach i inne.
Po 1989 podjęto odbudowę dawnych zasobów zieleni miejskiej. Szczególny nacisk położono na ekspozycję rzek i kanałów, które wraz z zielenią uznano za wyróżnik miasta w Polsce. W 1993 rozpoczęto program rewitalizacji Bydgoskiego Węzła Wodnego, którego ważnym elementem było kształtowanie zieleni nad ciekami wodnymi. W latach 1992–1995 przeprowadzono rewitalizację parku nad starym Kanałem Bydgoskim wraz z remontem trzech zabytkowych śluz. Od 1998 w ramach programu przywrócenia miastu rzeki Brdy, wybudowano nowe nadrzeczne bulwary na terenie Wyspy Młyńskiej, odrestaurowano park Centralny wokół nowo wzniesionej hali Łuczniczka. Przyspieszenie działań w tym zakresie przypadło na wejście Polski do Unii Europejskiej i związanych z tym możliwości pozyskiwania funduszy pomocowych.
W latach 1997–2010 wybudowano szereg nowych parków osiedlowych i leśnych. Odrestaurowano przy tym szereg zaniedbanych zbiorników wodnych i stawów. Za wzorcowy przykład zagospodarowania wód otwartych na terenie miasta uznaje się m.in. Dolinę Pięciu Stawów, a także Balaton na Bartodziejach[9].
Największym miejskim parkiem w Bydgoszczy i w Polsce jest Leśny Park Kultury i Wypoczynku. W związku z tym kontynuowano jego rozbudowę i wzbogacanie o nowe obiekty wypoczynku i rekreacji. W latach 90. XX w. ukończono budowę kolejki parkowej oraz Centrum Edukacji Ekologicznej, a następnie powstały m.in. ekologiczne ścieżki dydaktyczne, całoroczne centrum rekreacyjne, obiekty małej architektury, wystawiennicze, hotelowe i gastronomiczno-handlowe.
W Programie Rozwoju Bydgoszczy na lata 2009-2014 ujęto budowę szeregu nowych parków, m.in. na Glinkach, Wilczaku, Fordonie oraz odrestaurowanie obiektów istniejących[10]. Dotyczy to zwłaszcza reaktywacji miejskiego szlaku widokowego, wiodącego wzdłuż parków ulokowanych wzdłuż Zbocza Bydgoskiego.
Tereny zieleni Bydgoszczy obejmują[10]:
Według danych GUS, w 2011 r. tereny zieleni ogólnodostępnej w Bydgoszczy stanowiły[12]:
Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Bydgoszczy utrzymuje w obrębie terytorium Bydgoszczy ponad 1000 ha terenów zieleni, wśród których znajdują się[13]:
W 2022 wykazywano 42 parki o powierzchni ponad 388 ha i ok. 350 ha zieleni osiedlowej; w sumie tereny zielone zajmowały ok. 800 ha[14].
Urząd Miasta utrzymuje także zieleń na terenie zespołu pałacowo-parkowego w Ostromecku – 36 ha.
W stałym utrzymaniu przez służby miejskie znajduje się ok. 10% wszystkich terenów zieleni w mieście, co stanowi około 5% powierzchni miasta[15].
Leśny Park Kultury i Wypoczynku od połowy lat 70. XX wieku jest głównym obszarem wypoczynku i rozrywki dla mieszkańców Bydgoszczy i okolic. Jest to największy obszarowo park miejski w Polsce, zlokalizowany w północnej części miasta w odległości 5 km od centrum. Znajduje się w całości na terenach przyrodniczo chronionych: w Nadwiślańskim Parku Krajobrazowym oraz Obszarze Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Miasta Bydgoszczy. Jest bardzo wartościowy zarówno z punktu widzenia przyrodniczego, jak i krajobrazowego, przyciągając rzesze mieszkańców i przyjezdnych. Jego powierzchnia wynosi 830 ha, w tym 239 ha stanowi zieleń utrzymywana przez służby miejskie[16].
Duża powierzchnia parku umożliwiła jego podział na kilka stref funkcjonalnych:
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Leśny Park Kultury i Wypoczynku[7] | 830 | 1973 | największy miejski obszar rozrywkowo-wypoczynkowy |
Ogród Fauny Polskiej ZOO[7] | 14 | 1978 | zamieszkuje go ponad 500 okazów 112 gatunków kręgowców, a wśród nich 62 podlegające całkowitej ochronie[17], od 2003 r. zorganizowano dział „zwierzęta świata”, gdzie prezentowane są gatunki zwierząt z całego świata, a w 2004 r. „Skrawek świata”, gdzie prezentowane są gatunki zwierząt ze wszystkich kontynentów. |
Ogród Botaniczny[7] | 60 | 1979 | znajduje się w rozczłonkowanej dolince Strugi Myślęcińskiej, w której założono kilkanaście stawów kaskadowych; zawiera 820 gatunków roślin, w tym 460 gatunków roślin dziko rosnących[18]; dysponuje m.in. arboretum ze zbiorowiskami roślin ze wszystkich kontynentów oraz Ogród Roślin Górskich z alpinarium |
Ogród Botaniczny IHAR[7] | 5,5 | 1951 (1977) | należy do Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; gromadzi kolekcje roślinne: traw, roślin użytkowych, energetycznych oraz gatunków dla celów rekultywacji; dysponuje „Narodową kolekcją traw i turzyc”, liczącą 650 gatunków[19] |
Stare Miasto i Śródmieście Bydgoszczy otoczone jest pierścieniowym układem zieleni, które tworzą w części południowej i zachodniej nadrzeczne bulwary, we wschodniej i północnej zadrzewione aleje: Ossolińskich i Mickiewicza, zaś w północno-zachodniej zadrzewiony tzw. mały ring Śródmieścia (ul. Mazowiecka – Hetmańska). Ponadto we wschodniej części Śródmieścia znajduje się sieć publicznych parków i skwerów o znaczeniu ogólnomiejskim, połączonych ciągami pieszymi, zadrzewionymi alejami i ścieżkami rowerowymi[20]. Założenie urbanistyczne tego obszaru powstało na początku XX wieku, według koncepcji miasta-ogrodu.
System zieleni w centrum Bydgoszczy dopełnia Zbocze Bydgoskie, pełniące funkcję ciągu spacerowego, z którego rozpościera się widok na Stare Miasto oraz ciąg zieleni położony wzdłuż rzeki Brdy i Młynówki z Wyspą Młyńską, wyspą św. Barbary i parkiem Wyższej Szkoły Gospodarki.
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Park Kazimierza Wielkiego[6] | 2,3 | 1645 | początkowo ogród klarysek, w latach 1835–1901 park regencyjny, następnie park miejski; znajdują się w nim dwa stawy i zrekonstruowana fontanna Potop |
Ogród Władysława Jagiełły[6] | 0,5 | 1844 | w latach 1844–1930 park miejski, w latach 1930–1945 rozarium, w latach 1973–1975 zmniejszony i częściowo zabudowany |
Park Jana Kochanowskiego[6] | 3,2 | 1901 | angielski park krajobrazowy, położony w dzielnicy muzycznej, mieści liczne pomniki, m.in. Łuczniczkę, Henryka Sienkiewicza i galerię wirtuozów |
Ogród Botaniczny UKW[6] | 2,4 | 1930 | w latach 1930-1979 miejski ogród botaniczny, w latach 1979-1995 park miejski, następnie arboretum należące do Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego |
Park Ludowy[6] | 6,4 | 1953 | założony na miejscu cmentarza Ewangelickiej Gminy Zjednoczonej, posiada amfiteatr, fontannę, place zabaw; mieści się na zapleczu Pałacu Młodzieży i Bazyliki Mniejszej |
Plac Wolności[6] | 1,5 | 1854 | przy ul. Gdańskiej, w otoczeniu kościoła św. Piotra i Pawła; w latach 1893-1920 mieścił pomnik cesarza Wilhelma I, a od 1945 r. Pomnik Wolności |
Plac Piastowski[6] | 0,2 | 1884 | skwer do 1911 r. zajmujący zachodnią połowę placu Piastowskiego, a następnie otaczający kościół Najświętszego Serca Jezusa |
Skwer przy ul. Bernardyńskiej[6] | 1,5 | 1874 | do 1920 r. zwany placem Seminaryjnym, przed dawnym klasztorem bernardynów i budynkiem Ewangelickiego Seminarium Nauczycielskiego, w latach 1880–1922 mieścił Pruski Pomnik Poległych, a od 1925 r. pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego |
Plac Kościuszki[6] | 0,4 | 1880 | na rogu ul. Bocianowo i ul. Pomorskiej, mieści modernistyczną rzeźbę |
Plac Kościeleckich[6] | 0,3 | 1908 | położony przy kościele św. Andrzeja Boboli, mieści aleje 100-letnich kasztanowców |
Plac Teatralny[6] | 0,7 | 1901 | skwer powstały po wyburzeniu Teatru Miejskiego, mieści 5 pomników przyrody |
Plac Zbawiciela[6] | 0,7 | 1901 | skwer powstały po budowie kościoła ewangelicko-ausburskego pw. Chrystusa Zbawiciela; na jego terenie znajduje się kopia rzeźby Chrystusa Błogosławiącego Bertela Thorvaldsena |
Plac Weyssenhoffa[6] | 0,3 | 1903 | skwer łączący aleje: Mickiewicza i Ossolińskich, przed gmachem głównym Instytutów Rolniczych – pierwszej wyższej uczelni w Bydgoszczy (1908 r.) |
Skwer Farny[6] | 0,3 | 1929 | skwer po północnej stronie katedry bydgoskiej, łączący się z jazem farnym i rzeką Brdą |
Skwer por. Leszka Białego[6] | 1,2 | 1910–1925 | położony na obrzeżu Sielanki, mieści tzw. pomnik Tysiąclecia |
Skwer Mariana Turwida[6] | 0,4 | 1911–1925 | centralny plac Sielanki otoczony zabudową willową |
Zieleń przy ul. Wały Jagiellońskie[6] | 1,0 | 1910–1975 | mieści pozostałości murów miejskich Bydgoszczy, pomnik Kazimierza Wielkiego oraz (po drugiej stronie ulicy) pozostałości po parku prezydenta Leona Barciszewskiego (0,5 ha), urządzonego w 1925 r. |
Rynek kwiatowy[13] | 0,4 | 1975 | przy ul. Grodzkiej pomiędzy ul. Bernardyńską, a budynkiem PZU |
Skwer przy ul. Czartoryskiego[13] | 0,9 | 1975 | znajduje się przy ul. Czartoryskiego pomiędzy ul. Focha a Wyspą Młyńską, przylega do bulwaru weneckiego |
Podstawową osią przestrzenną miasta Bydgoszczy, a w tym zwłaszcza terenów zieleni są cieki Bydgoskiego Węzła Wodnego. Głównym parkiem zachodniej części miasta są planty nad Kanałem Bydgoskim, obejmujące tereny zielone nad kanałem, zarówno starym (zbud. w 1774 r.), jak i nowym (zbud. w 1912 r.) Przez północno-zachodnią, środkową i wschodnią część miasta przepływa rzeka Brda, której miejski odcinek liczy 28 km. Nad rzeką znajdują się liczne tereny zielone, ścieżki spacerowe i rowerowe. Wschodnia część miasta, a zwłaszcza dzielnica Fordon przylega natomiast do rzeki Wisły, gdzie znajdują się kolejne tereny spacerowe. Każdy z cieków wodnych Bydgoskiego Węzła Wodnego posiada odmienny charakter krajobrazowy, co sprawia, że parki są znacznie zróżnicowane, oferując odmienne wrażenia estetyczne i rekreacyjne.
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Planty nad Kanałem Bydgoskim[6] | 46,6 | 1802 | główne miejskie centrum rozrywkowo-wypoczynkowe do lat 70. XX wieku; otacza zabytek techniki, jakim jest Kanał Bydgoski z systemem śluz; mieści kilkadziesiąt okazów pomników przyrody |
Planty nad Brdą[13] | 15,4 | od 1914 | tereny zieleni urządzonej otaczającej rzekę Brdę na długości 5 km, na pozostałych jej odcinkach występuje zieleń nieurządzona, która również jest miejscem wypoczynku i rekreacji |
Wyspa Młyńska[6] | 2,9 | XIX wiek | oaza zieleni na terenie Starego Miasta w Bydgoszczy, w całości wpisana do rejestru zabytków, mieści obiekty wystawiennicze Muzeum Okręgowego, bulwary, nabrzeża z punktami widokowymi, kaskadę wodną Międzywodzie, Wenecję Bydgoską |
Park Centralny[7] | 6,2 | 1974 | tereny zieleni sąsiadujące z Brdą; mieszczą liczne aleje spacerowe oraz obiekty sportowe: halę „Łuczniczka”, przystanie wodne, tory łucznicze i korty tenisowe |
Park Dzielnicowy „Wisła”[10] | 90 | od 1996 | tereny spacerowe (zieleń ochronna) o długości 9 km położone nad Wisłą, od toru regatowego, poprzez grodzisko Wyszogród, park Milenijny, Stary Fordon po wał przeciwpowodziowy, którego koroną poprowadzono aleję spacerową |
Charakterystyczną rzeźbą terenu miasta oprócz rozczłonkowania ciekami wodnymi jest występowanie systemu teras pradolinnych o eksponowanych zboczach, porozcinanych systemem dolinek erozyjnych. Do największych pod względem wysokości, rozległości i nachylenia zboczy należą:
Ze względu na duże walory krajobrazowe zboczy oraz trudności techniczne przy inwestowaniu w rejonie załomów skarp, tereny te są najczęściej zagospodarowane jako zieleń parkowo-krajobrazowa, ochronna oraz przydomowa (ogrody, sady). Zbocza: Bydgoskie i Fordońskie rozciągające się w kierunku wschód-zachód, od zachodnich granic miasta po Wisłę, stanowią potencjalne ciągi spacerowe, z których można obserwować panoramę miasta.Na krawędzi Zbocza Bydgoskiego już w 1890 r. rozpoczęto budowę ciągu spacerowego, który łączył poszczególne parki oddzielone dolinkami erozyjnymi[uwaga 5]. Do 1920 r. powstała tzw. aleja górska o długości 3 km, od Wilczaka po Wzgórze Wolności, z której można było obserwować panoramę Starego Miasta i Śródmieścia Bydgoszczy. Po II wojnie światowej wraz z budową osiedli mieszkaniowych na Wyżynach i Kapuściskach powstał dalszy ciąg alei w kierunku wschodnim[uwaga 6].
Od lat 70. XX w. rozpoczęto również zagospodarowanie Zbocza Fordońskiego, położonego na północnych rubieżach miasta. Spacer wzdłuż jego krawędzi należy do najatrakcyjniejszych krajobrazowo tras w Bydgoszczy i okolicy. W połowie lat 70. XX w. zachodnią część zbocza włączono do Leśnego Parku Kultury i Wypoczynku, a rejon Doliny Śmierci zagospodarowano w formie parku martyrologicznego. W 1993 r. Zbocze Fordońskie włączono do Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego. Oferuje ono szczególnie mieszkańcom Fordonu kilometry tras spacerowych, położonych w bardzo urozmaiconym topograficznie terenie (doliny, wąwozy, parowy, kotliny, źródliska, strumienie, wzgórza z widokiem przełomu Dolnej Wisły). Kulminacjami w jego obrębie są m.in.: Góra Myślęcińska, Zamczysko, Góra Szybowników.
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Park przy ul. Czerwonego Krzyża[13] | 2,6 | park w obrębie zbocza na osiedlu Wilczak, między ul. Czerwonego Krzyża, Lotników, Stawową | |
Park na Wzgórzu Dąbrowskiego[6] | 2,9 | 1832 | na jego terenie mieści się m.in. zabytkowa wieża ciśnień oraz obelisk ku czci gen. Henryka Dąbrowskiego, który 2 października 1774 r. dowodził stąd szturmem Bydgoszczy |
Aleja Górska[6] | 2,6 | 1890 | trasa spacerowa z widokiem na Stare Miasto w Bydgoszczy |
Park na Wzgórzu Wolności[6] | 9,9 | 1913 | park w stylu leśno-górskim; w latach 1913–1928 na jego terenie znajdowała się wieża Bismarcka, a od 1945 Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy |
Park na Wyżynach[13] | 4,7 | 1976 | tereny zielone z alejkami spacerowymi na krawędzi zbocza na osiedlu Wyżyny, między ul. Jar Czynu Społecznego, a ul. Bełzy oraz skwer przy ul. Grzymały- Siedleckiego |
Park na Kapuściskach[13] | 5,0 | od 1980 | tereny spacerowo-wypoczynkowe na krawędzi zalesionego zbocza na osiedlu Kapuściska, między ul. Szarych Szeregów, Przodowników Pracy, Sandomierską i Nowotoruńską |
Dolina Śmierci[13] | 14,0 | 1975 | park martyrologiczny w miejscu egzekucji 1200 Polaków i Żydów w 1939 r.; obejmuje trasy spacerowe, obeliski, groby, pomnik ku czci pomordowanych oraz kompleks Kalwarii Bydgoskiej – Golgoty XX wieku |
Na terenie Bydgoszczy znajduje się kilkadziesiąt niewielkich zbiorników wodnych, które wkomponowano jako elementy parków spacerowo-wypoczynkowych. Kilkanaście kaskadowo połączonych stawów urządzono w latach 70. XX w. w Leśnym Parku Kultury i Wypoczynku, poprzez piętrzenie niewielkich cieków wodnych spływających z wysoczyzny. W tym samym czasie przekształcono w park otoczenie zbiornika wodnego na Bartodziejach. Natomiast w latach 2001-2007 dokonano rekultywacji 12 stawów na terenie miasta, które stały się atrakcjami nowo utworzonych parków. W 2008 r. na terenie Bydgoszczy istnieje 38 stawów współtworzących przestrzeń rekreacyjną miasta[9].
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Balaton[9] | 5,1 | 1975 | na osiedlu Bartodzieje, obejmuje zbiornik poeksploatacyjny o powierzchni 2 ha, wraz z otoczeniem; mieści m.in. szkółkę żeglarską klasy optimist |
Park księżycowy[9] | 2,0 | 1997 | na osiedlu Jary |
Park Milenijny[9] | 15,0 | 2000 | na osiedlu Stary Fordon, w pobliżu Wisły |
Dolina Pięciu Stawów[9] | 5,0 | 2001 | park obejmujący pięć połączonych kaskadowo stawów, w miejscu pierwszego ujęcia wody dla miasta z XVI wieku |
Park Osowa Góra[9] | 8,0 | 2001 | na osiedlu Osowa Góra, obejmuje pięć zrekultywowanych stawów |
Park Akademicki w Fordonie[9] | 10,0 | obejmuje dwa stawy poeksploatacyjne o łącznej powierzchni 6 ha, planowane jest uporządkowanie terenu i urządzenie podwodnych ścieżek dydaktycznych do nurkowania[21]. 13 września 2017 ustanowiono tu użytek ekologiczny[22]. | |
Jedną z cech miasta Bydgoszczy jest położenie miasta na wielkiej leśnej polanie, otoczonej od południa Puszczą Bydgoską, od północy kompleksem lasów łączących się z Borami Tucholskimi, a od wschodu łęgami Doliny Fordońskiej. Z wyjątkiem centrum miasta oraz Szwederowa i Górzyskowa, graniczących z lotniskiem, z pozostałych osiedli bydgoskich można się dostać do lasu pieszo w ciągu kilkunastu minut. Wiele zagajników zaadaptowano na parki leśne poczynając od lat 60. XX w.
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Park leśny na osiedlu Awaryjnym[13] | 1,3 | 1960 | na pograniczu osiedli Kapuściska i Łęgnowo, między ul.: Świetlicową, Spółdzielczą i Nowotoruńską, mieści m.in. nieczynny basen otwarty |
Park Bydgoskiego Harcerstwa[13] | 16,9 | 1965 | na osiedlu Leśnym, w części zachodniej park bylinowy, we wschodniej zagospodarowany teren leśny, z alejkami, ławkami i placami zabaw |
Park leśny na Kapuściskach[13] | 5,2 | 1975 | na osiedlu Kapuściska, między ul. Szpitalną, Zdrowotną i Hubala-Dobrzańskiego, przed Szpitalem Miejskim; mieści ścieżki spacerowe wśród 60-letniego boru sosnowego oraz tor saneczkowy na sztucznym wzgórzu o wysokości 15 m |
Park leśny na Piaskach[13] | 2,9 | 1995 | na osiedlu Piaski, między ul. Drzycimską i Smukalską |
Park leśny w Opławcu im. Karola Wojtyły.[13] | 2,0 | 2001 | na osiedlu Opławiec, las mieszany nad Zalewem Smukalskim, plaża, nasadzenia, ławki |
Park leśny na Siernieczku[13] | 5,4 | 2002 | na osiedlu Siernieczek, wyposażony w nasadzenia, ławki, ścieżki spacerowe wśród 40 i 60-letniego boru sosnowego |
Park leśny na Błoniu[13] | 5,9 | 2003 | na osiedlu Błonie, między ul. ks. Schulza a nasypem kolejowym, zagospodarowany teren leśny wyposażony w ścieżki spacerowe, nasadzenia, ławki, place zabaw |
Park UTP[10] | 10,5 | teren leśny otaczający od południa kampus Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w dzielnicy Fordon | |
Parki leśne w Fordonie[10] | 26,0 | trzy zaadaptowane zagajniki leśne w dzielnicy Fordon, na osiedlu Bajka (korty tenisowe), Sielskie (otoczenie kompleksu sportowego „Wisła”), Przylesie | |
Park leśny na Glinkach[10] | 8,0 | na osiedlu Glinki, między ul. Gniewkowską i ul. Cmentarną, las liściasty o dużej bioróżnorodności wraz z niewielkimi stawami | |
Park przy ul. Twardzickiego[10] | 18,0 | wzdłuż ul. Twardzickiego w dzielnicy Fordon, teren przyskarpowy o długości 1,6 km, od pomnika Ikara do ul. Piechockiego | |
Park leśny przy RCO[10] | położony w granicach ul. I. Romanowskiej, Marii Teresy z Kalkuty i Akademickiej w sąsiedztwie Centrum Onkologii i domu Sue Ryder na osiedlu Akademickim; prace budowlane po 2013 r. | ||
Nazwa | Powierzchnia [ ha ] |
Rok założenia | Uwagi |
Skwer im. 16 Pułku Ułanów Wlkp[13] | 3,3 | 1960 | na osiedlu Błonie, między ul. Broniewskiego, a Pułku Ułanów, mieści aleje spacerowe i pomnik, a niegdyś fontannę |
Skwer im. Dunarowskiego[13] | 2,5 | 1965 | na osiedlu Błonie, przy ul. Broniewskiego za targowiskiem |
Skwer Honorowych Dawców Krwi[13] | 0,4 | na osiedlu Wilczak, przy ul. Czerwonego Krzyża i Lotników | |
Skwer na Szwederowie[6] | 0,2 | 1928 | na osiedlu Szwederowo, skwer tarasowy na klinowym terenie, między ul. Orlą i Ignacego Skorupki, przed dawną łaźnią miejską, mieści krzyż z pasyjką autorstwa art. rzeźb. Teodora Gajewskiego ustawiony w 1935 r., zniszczony przez hitlerowców w 1939 r. i odbudowany w 1993 r. |
Skwery na Szwederowie-Południe[6] | 2,2 | 1980 | na osiedlu Szwederowo, między ul. Leszczyńskiego, Halicką i Ustrzycką oraz przy ul. Brzozowej |
Skwery na Szwederowie-Południe[13] | 2,1 | na osiedlu Szwederowo, u zbiegu ul. Orzeszkowej i Zapolskiej, w pobliżu basenu krytego „Bryza” | |
Skwery na Wyżynach[13] | 2,6 | 1975 | na osiedlu Wyżyny, między ul. Wojska Polskiego, Magnuszewską, Modrakową i Bohaterów Kragujewca, tzw. plac cyrkowy |
Skwer Inwalidów Wojennych[13] | 1,2 | 1975 | na osiedlu Leśnym, między ul. Czerkaską, Gdańską i 11 Listopada; mieści obelisk ku czci powstańców warszawskich |
Aleja 11 Listopada 1918[13] | 2,1 | 1955 | na osiedlu Leśnym, zieleń wzdłuż alei 11 Listopada i przy ul. Gdańskiej od ul. 11 Listopada do ul. Modrzewiowej |
Skwer im. Andrzeja Brończyka[13] | 2,8 | 2007 | na osiedlu Leśnym, przy dworcu Bydgoszcz Leśna (ul. Modrzewiowa), mieści obelisk z tablicą pamiątkową ku czci piłkarza Andrzeja Brończyka |
Skwer na osiedlu Leśnym[13] | 1,1 | 1955 | na osiedlu Leśnym, na narożniku ul.Dwernickiego i Sułkowskiego |
Skwer im. Ludwika Zamenhofa[13] | 0,4 | 1965 | na osiedlu Skrzetusko, między ul. Pestalozziego, Zamenhofa, Wyszyńskiego |
Plac Chełmiński[6] | 1,1 | 1905 | na osiedlu Okole, do 1945 r. zwany placem Conrada Petersona, drzewostan stanowią kasztanowce, lipy, klony, jawory i dęby |
Kozi Rynek[13] | 0,4 | na osiedlu Okole, przy ul. Śląskiej 24 | |
Skwer na Czyżkówku[13] | 3,6 | na osiedlu Czyżkówko, między ul. Siedlecką, a ul. Głuchą wraz z terenem przy oczku wodnym | |
Skwer na Miedzyniu[13] | 0,4 | na osiedlu Miedzyń, między ul. Widok, Gromadzką, Trentowskiego | |
Skwer w Starym Fordonie[13] | 1,3 | 1965 | na osiedlu Stary Fordon, między ul. Pielęgniarską, a Kryształową |
W pracy Tereny wypoczynku i rekreacji w Bydgoszczy. Diagnoza stanu istniejącego i kierunki rozwoju. Miejska Pracownia Urbanistyczna. Bydgoszcz 2012 podano najważniejsze tereny parkowo-rekreacyjne w Bydgoszczy, posiadające znaczenie ogólnomiejskie, bądź ponadlokalne. Niektóre z nich stanowią potencjalne obszary rozwoju usług wypoczynkowo-rekreacyjnych i sportowych, inne są już w dużym stopniu zagospodarowane. Są to[23]:
Uzupełnieniem tych obszarów są zielone ciągi piesze i rowerowe, łączące poszczególne parki ogólnomiejskie i dzielnicowe. Do najważniejszych ciągów należą bulwary wzdłuż Kanału Bydgoskiego, Brdy oraz planowane w przyszłości bulwary nad Wisłą, ścieżka spacerowo-widokowa na Skarpie Południowej (od Wzgórza Dąbrowskiego do Wzgórza Wolności, poprowadzona kładkami nad ulicą Kujawską i Trasą Uniwersytecką) oraz ciągi wzdłuż głównych tras drogowych[23].
Zieleń przyuliczna w Bydgoszczy to większości aleje drzew towarzyszące traktom komunikacyjnym. Pierwsze nasadzenia drzew wzdłuż ulic przeprowadziło w latach 30. XIX wieku pionierskie w skali kraju Towarzystwo Upiększania Miasta[6]. W latach 1832–1836 zadrzewiono 25 ulic, m.in. ulicę Poznańską rzędami lip i topoli, ul. Focha klonami, ul. Jagiellońską klonami i kasztanowcem. W 1838 r. Nowy Rynek obsadzono lipami, a w 1860 r. plac Kościeleckich – kasztanowcami. Tym samym gatunkiem obsadzono w 1890 r. ulicę Tamka wiodąca na Wyspę Młyńską. W 1868 r. posadzono klony pospolite wzdłuż ul. Gdańskiej. W 2012 r. do najważniejszych i najstarszych alei należały[6]:
Spotyka się także aleje mieszane z kilkoma gatunkami drzew, np.:
Duży park utrzymywany przez Wydział Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta Bydgoszczy znajduje się w Ostromecku, 2 km na wschód od granic miasta. Park ten wraz z dwoma pałacami z XVIII i XIX wieku, zwany jest potocznie „bydgoskim Wilanowem”. Mimo położenia poza granicą administracyjną, jest własnością miasta Bydgoszczy[25] i elementem zaplecza rekreacyjno-wypoczynkowego dla jego mieszkańców. Park jest wpisany w całości (wraz z pałacami) do rejestru zabytków i zawiera 28 drzew będących pomnikami przyrody oraz dalsze 52, które już osiągnęły rozmiary drzew pomnikowych[26]. Położony jest we wschodniej strefie zboczowej Doliny Dolnej Wisły.
W 2008 roku na terenie miasta znajdowało się 19 cmentarzy o powierzchni 98,9 ha[12]. 13 cmentarzy wyznaniowych zajmowało obszar 65 ha, 5 komunalnych 31 ha, a Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy – 2,5 ha. Największą nekropolią w Bydgoszczy jest cmentarz komunalny przy ul. Wiślanej (24 ha), wkomponowany w teren leśny[27].
Zieleń na terenie cmentarzy, utrzymywana przez służby miejskie posiada powierzchnię 74 ha[13].
Większość zieleni, która nie jest utrzymywana przez służby miejskie, pełni funkcje krajobrazowe i ochronne. Jej główną funkcją jest filtrowanie zanieczyszczeń emitowanych przez przemysł i motoryzację, a także wzbogacanie krajobrazu i kształtowanie korzystnego mikroklimatu. W Bydgoszczy zieleń ochronna stanowi otuliny cieków wodnych (Kanału Bydgoskiego, Brdy, Wisły), towarzyszy terenom o dużym spadku (zbocza dolin i pradolin) oraz występuje na terenach rekreacyjnych, nie zagospodarowanych jeszcze przez zieleń miejską. Jej łączna powierzchnia wynosi 2471 ha, co stanowi 14% powierzchni miasta[11].
Bydgoszcz jest jednym z niewielu dużych miast w Polsce, które jest ze wszystkich stron otoczone lasami. Zbigniew Raszewski napisał o Bydgoszczy, że jest „przepięknie położona, jak święconka na dnie koszyka, między zalesionymi pasmami wysokich wzgórz”[28].
W 2008 r. powierzchnia lasów w mieście wynosiła 5680 ha, tj. 32% jego powierzchni. 4670 ha jest zaliczonych do lasów ochronnych[11], zaś lasy należące do gminy miały powierzchnię 157 ha[12]. Lasy komunalne łączą się z dwoma dużymi kompleksami: Puszczą Bydgoską od południa i Borami Tucholskimi od północy. Kompleksy w północnej części miasta należą do Obszaru Chronionego Krajobrazu Północnego Pasa Rekreacyjnego Bydgoszczy, w północno-zachodniej do Obszaru Chronionego Krajobrazu Zalewu Koronowskiego, zaś krańce południowe do Obszaru Chronionego Krajobrazu Wydm Kotliny Toruńsko-Bydgoskiej.
Lasy własności Skarbu Państwa w granicach miasta są zarządzane przez dwa nadleśnictwa, będące w strukturze administracyjnej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu.
Nazwa | Rejon | Przeciętny wiek drzewostanów [ lat ] |
Typy siedliskowe | Skład gatunkowy |
Las Skarbu Państwa – Nadleśnictwo Bydgoszcz[11] | południowa część miasta (Puszcza Bydgoska) | 74 | bór świeży (69%), bór mieszany świeży (19%) | sosna (98%), brzoza (1%) oraz dąb, olcha |
Las Skarbu Państwa – Nadleśnictwo Żołędowo[11] | północne i zachodnie obrzeża miasta (dzielnica Fordon, Osiedle Leśne, Jachcice i Osowa Góra) | 62 | bór mieszany świeży (64%), las świeży (22%), bór świeży (14%) | sosna (93%), dąb (3,7%), brzoza (2,3%) i pozostałe: olcha, buk, modrzew, klon, klon jawor, grab, akacja |
Lasy gminne i prywatne[11] | na obrzeżach miasta, w części północno-wschodniej i północno-zachodniej, na północ od rzeki Brdy. | 43 | bór świeży (53%), las łęgowy (10%), las mieszany świeży (8%), bór mieszany świeży (6%) | sosna (68%), dąb i jesion (13%), olcha (12%) |
Lasy otaczające Bydgoszcz są dość zróżnicowane, z uwagi na położenie miasta w obrębie sześciu mezoregionów oraz czterech makroregionów: Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej (315.3), Pojezierzy Południwopomorskich (314.6), Doliny Dolnej Wisły (314.3) i Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego. Generalnie bogatsze gatunkowo i siedliskowo są lasy w północnej części miasta, zaś w Dolinie Brdy i Dolinie Dolnej Wisły występują lasy łęgowe. Wnętrze bydgoskiego zakola Wisły mieści największy kompleks lasu łęgowego w rejonie dolnej Wisły.
Lasy liściaste: świetliste dąbrowy, buczyny, grądy znajdują się głównie na zboczach: Fordońskim, Bydgoskim, a także w Lesie Gdańskim (Brdyujście i Zamczysko) oraz w Smukale i Osowej Górze. Na pozostałych obszarach dominują bory sosnowe i sosnowo-dębowe, zaś w niektórych miejscach bory suche. W obrębie miasta można znaleźć miejsca podobne do Pustyni Błędowskiej (np na Jachcicach), jak i bardzo wilgotne (łęgi w Brdyujściu, rezerwaty łęgowe na prawym brzegu Wisły).
Poszczególne fragmenty lasów miejskich łączące się z większymi kompleksami, posiadają zwyczajowe nazwy i stanowią zaplecze rekreacyjno-wypoczynkowe dla mieszkańców miasta.
Nazwa | Nadleśnictwo | Uwagi |
Las Gdański | Żołędowo | największy miejski kompleks leśny, położony w północnej części miasta, między Leśnym Parkiem Kultury i Wypoczynku, a Fordonem i Brdyujściem, miejscami bogaty gatunkowo; mieści m.in. miejsca pamięci narodowej, zabytkowy kompleks wodociągów miejskich, szlak rowerowy Fordon-Myślęcinek i liczne znakowane szlaki piesze |
Las Jachcicki | Żołędowo | zaplecze rekreacyjne dla mieszkańców Jachcic, suchy bór sosnowy porastający dawny poligon z czasów pruskich |
Las Rynkowski | Żołędowo | zaplecze rekreacyjne dla mieszkańców osiedli: Piaski, Opławiec i Smukała, zróżnicowany gatunkowo; w okresie międzywojennym popularne miejsce wypoczynku świątecznego |
Las Koronowski | Żołędowo | zaplecze spacerowe dla mieszkańców osiedli Osowa Góra, Flisy, Czyżkówko, Opławiec i Smukała, zróżnicowany gatunkowo, mieści obiekty powojskowe z czasów II wojny światowej, obiekty sztucznej infiltracji stacji wodociągowej „Czyżkówko”, a także kompleks rekreacyjny „Janowo”, gdzie znajduje się stanica wodna PTTK, ośrodek wypoczynkowy i kompleks ogrodów działkowych |
Las Jastrzębie (jarużyński) | Żołędowo | kompleks leśny przylegający do tzw. górnego tarasu Fordonu; w części leżącej nad 50-metrowym zboczem Doliny Wisły złożony jest z dębów, buków, grabów, jesionów, a w wąwozach płyną strumienie uchodzące do Wisły |
Las Szubiński (miedzyński) | Bydgoszcz | zaplecze spacerowe dla mieszkańców osiedli Błonie, Miedzyń i Prądy; mieści przyrodniczą ścieżkę dydaktyczną na granicy z gminą Białe Błota oraz dolinę Strugi Młyńskiej |
Las Kujawski (Puszcza Bydgoska) | Bydgoszcz | graniczy z portem lotniczym i osiedlami południowej części Bydgoszczy, m.in. Wzgórzem Wolności, Glinki, Wyżyny, Kapuściska, Czersko Polskie, Łęgnowo; atrakcją lasu jest położenie w systemie wydm śródlądowych, co generuje krajobraz o znacznych deniwelacjach terenu; a także obiekty powojskowe z czasów II wojny światowej; w południowo-wschodniej części, odległej od osiedli mieszkaniowych, mieści Bydgoski Park Przemysłowo-Technologiczny |
Las Ostromecki | Toruń | kompleks leśny graniczący od wschodu z bydgoskim zakolem Wisły, bogaty gatunkowo, siedliskowo i krajobrazowo, mieści rezerwaty przyrody, m.in. Wielka Kępa, Las Mariański, Mała Kępa, Reptowo, Linje oraz ok. 90 okazów pomników przyrody; jest zapleczem rekreacyjnym dla mieszkańców dzielnicy Fordon, a nawet całej Bydgoszczy ze względu na walory krajobrazowe |
Administracyjne granice Bydgoszczy obejmują fragmenty jednego parku krajobrazowego[uwaga 7] i trzech obszarów chronionego krajobrazu[11]. Inną forma ochrony przyrody jest założony w Bydgoszczy użytek ekologiczny. Na terenie miasta znajduje się także 95 pomników przyrody[29]. Równie ważne miejsce w postrzeganiu Bydgoszczy jako miasta zieleni jest bogactwo wód, zarówno cieków naturalnych (rzeki, strugi, zbiorniki wodne), jak i sztucznych (kanały, zbiorniki), tworzących unikalny walor miasta wkomponowany w jedną całość z otaczającą zielenią.
Powierzchnia obszarów chronionych w Bydgoszczy wynosi 6 089,5 ha, co stanowi 34,9% ogólnej powierzchni miasta[11].
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.