Jarząb szwedzki

Jarząb szwedzki (Sorbus intermedia) – gatunek drzewa należącego do rodziny różowatych. Występuje w Europie^[3]. W Polsce osiąga południową granicę; w stanie dzikim występuje tylko na Pomorzu – w lasach nad Bałtykiem, między Kołobrzegiem a Gdynią^[5]. Coraz częściej spotykany w lasach i zaroślach niemal całej Polski za sprawą rozsiewania się drzew uprawianych na terenach zieleni. W północnych i północno-wschodnich Niemczech^[6] i w zachodniej Polsce^[7] jest nierzadkim drzewem alejowym przy ulicach i w zadrzewieniach śródpolnych.

Jarząb szwedzki

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	różowate
Rodzaj	jarząb
Gatunek	jarząb szwedzki
Nazwa systematyczna
Sorbus intermedia (Ehrh.) Pers Syn. pl. 2(1):38. 1806
Synonimy
Crataegus hybrida L.. Pyrus intermedia Ehrh. Sorbus austriaca (Beck) Hedl Sorbus mougeotii Soy.-Will. & Godr.[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski

Gatunek jest utrwalonym mieszańcem poliploidalnym jarzębu pospolitego (S. aucuparia), jarzębu mącznego (S. aria) i jarzębu brekini (S. torminalis)^[8].

Pokrój drzewa

Owoce

Liść

Morfologia

Pokrój

Wysoki krzew lub drzewo do 15 – 20 m o szerokiej, regularnej koronie.

Pędy

Młode pędy szaro, filcowato owłosione, w drugiej połowie lata i jesienią nagie. Pąki zielonkawe lub brązowe, lepkie, owłosione na brzegach łusek.

Liście

Pojedyncze, eliptyczne lub odwrotnie jajowate, długości 6 – 10 cm, pierzastowrębne i piłkowane, z 5–8 parami nerwów, u podstawy szeroko klinowate, z wierzchu ciemnozielone, dolna strona liści szaro, filcowato owłosiona. Kształt liści bardzo zmienny.

Kwiaty

Kwiatostany owłosione, szerokości do 10 cm. Kwitnie w maju.

Owoce

Prawie kuliste, pomarańczowoczerwone, średnicy do 13 mm, dojrzewają we wrześniu, październiku.

Zastosowanie

Roślina ozdobna. Jarząb ten jest często uprawiany na terenie całego kraju. Mało wymagający w stosunku do gleby, jednak na siedliskach uboższych zwykle rośnie krzaczasto. Wymaga pełnego oświetlenia. Ozdobny jest ze względu na liście, regularną koronę, barwne owoce. Jest odporny na zarazę ogniową^[6].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta jest na stanowiskach naturalnych w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Informacje o stopniu zagrożenia na podstawie Polskiej Czerwonej Księgi Roślin oraz polskiej czerwonej listy – gatunek zagrożony (kategoria zagrożenia EN)^[9][10][11]. Głównym źródłem zagrożenia gatunku jest gospodarka leśna i bezpośrednie tępienie gatunku, jako drzewa o małej użyteczności^[5].